KLUCZ PUNKTOWANIA ODPOWIEDZI HISTORIA

(1)

Egzamin maturalny maj 2009

HISTORIA

POZIOM PODSTAWOWY

KLUCZ PUNKTOWANIA

ODPOWIEDZI

(2)

(3)

Zadanie 1.

Korzystanie z informacji Rozpoznanie charakterystycznych cech cywilizacji

staroĪytnych przedstawionych na ilustracjach. 0–3 Zdający otrzymuje 1 punkt za kaĪdą poprawną odpowiedĨ – przyporządkowanie wizerunku bóstwa Ğwiata staroĪytnego do wáaĞciwego krĊgu kulturowego.

Poprawne odpowiedzi:

A. 3. Egipt

B. 4. Mezopotamia C. 2. Grecja

Zadanie 2.

A.

Korzystanie z informacji Uogólnienie informacji i rozpoznanie polis greckiej

na podstawie tekstu. 0–1

Zdający otrzymuje 1 punkt za identyfikacjĊ polis.

Poprawna odpowiedĨ:

Sparta

B.

Tworzenie informacji Uzasadnienie odpowiedzi – podanie argumentu. 0–1 Zdający otrzymuje 1 punkt za podanie jednego argumentu, w którym zwróci uwagĊ na elementy charakterystyczne dla systemu politycznego Sparty wystĊpujące w tekĞcie Plutarcha.

Uwaga: Zdający otrzymuje punkt za czĊĞü B pod warunkiem dobrej odpowiedzi w czĊĞci A zadania.

Przykáady poprawnej odpowiedzi:

x W tekĞcie jest mowa o instytucjach politycznych charakterystycznych dla Sparty.

x Plutarch podaje, Īe w tej polis byáo dwóch królów.

x W tekĞcie wspomina siĊ legendarnego prawodawcĊ spartaĔskiego Likurga.

Zadanie 3.

A.

Korzystanie z informacji Uogólnienie informacji z tekstu i podanie nazwy

gatunku literackiego. 0–1

Zdający otrzymuje 1 punkt za podanie terminu.

tragedia

(4)

Klucz punktowania odpowiedzi

B.

WiadomoĞci i rozumienie Wykazanie siĊ znajomoĞcią i rozumieniem terminów

historycznych z zakresu kultury antycznej Grecji. 0–1 Zdający otrzymuje 1 punkt za podanie nazwy uroczystoĞci związanej z kultem Dionizosa.

Wielkie Dionizje lub okreĞlenia synonimiczne

Zadanie 4.

A.

Korzystanie z informacji Odczytanie informacji z tekstu i podanie nazwy

związku miast-paĔstw greckich. 0–1

Zdający otrzymuje 1 punkt za podanie nazwy związku.

AteĔski Związek Morski lub Związek Morski, lub Związek AteĔski, lub Związek Delijski, lub Symmachia Delijska

B.

Korzystanie z informacji Podanie przyczyny utworzenia związku. 0–1 Zdający otrzymuje 1 punkt za wskazanie przyczyny utworzenia związku.

budowa floty lub organizowanie obrony przed Persami C.

Tworzenie informacji WyjaĞnienie przyczyny zarzutów stawianych

Peryklesowi. 0–1

Zdający otrzymuje 1 punkt za wyjaĞnienie, w którym zwróci uwagĊ na fakt, Īe decyzja o wzniesieniu budowli publicznych odsáaniaáa prawdziwy cel przeniesienia skarbca Związku Morskiego do Aten – zagarniĊcie go przez Ateny.

x Decyzje podjĊte przez Peryklesa, dotyczące rozbudowy Aten, przekreĞlaáy moĪliwoĞü posáugiwania siĊ zrĊczną wymówką o bezpieczeĔstwie skarbca – jako celu przeniesienia go do Aten.

x Za pieniądze Związku Morskiego budowano gmachy publiczne w Atenach, co zdradzaáo zamiary Peryklesa.

x Przeniesienie skarbca táumaczono dotychczas wzglĊdami bezpieczeĔstwa, a teraz nie daáo

(5)

Zadanie 5.

A.

WiadomoĞci i rozumienie

Wykazanie siĊ znajomoĞcią faktografii z zakresu historii staroĪytnej – rozpoznanie paĔstw

staroĪytnych, w których stosowano cytowane zbiory praw.

0–2

Zdający otrzymuje 1 punkt za podanie nazwy kaĪdego paĔstwa.

Babilon lub Babilonia oraz Rzym lub inne nazwy paĔstwa, w którym do ogáoszenia Kodeksu Justyniana obowiązywaáo Prawo XII tablic, np. republika rzymska, Cesarstwo Rzymskie, Cesarstwo Bizantyjskie

B.

Tworzenie informacji Porównanie norm prawnych stosowanych w tych

paĔstwach i wskazanie podobieĔstwa. 0–1 Zdający otrzymuje 1 punkt za sformuáowanie wniosku, w którym zwróci uwagĊ na podobieĔstwo lub surowoĞü kary.

x W Babilonie i w Rzymie stosowano bardzo surowe kary.

x W obu paĔstwach za faászywe zeznania karano Ğmiercią.

x Obie normy dotyczyáy tego samego przestĊpstwa, faászywych zeznaĔ.

Zadanie 6.

A.

Korzystanie z informacji Zidentyfikowanie wodza wyprawy na podstawie

tekstu. 0–1

Zdający otrzymuje 1 punkt za rozpoznanie postaci.

Hannibal B.

WiadomoĞci i rozumienie Wykazanie siĊ znajomoĞcią i rozumieniem wydarzeĔ

z dziejów Rzymu. 0–1

Zdający otrzymuje 1 punkt za podanie celu politycznego wyprawy.

pokonanie Rzymu lub atak na Rzym

(6)

Zadanie 7.

WiadomoĞci i rozumienie Wykazanie siĊ znajomoĞcią i rozumieniem wydarzeĔ

z dziejów Polski wczesnopiastowskiej. 0–1 Zdający otrzymuje 1 punkt za wybranie wáaĞciwej odpowiedzi – wskazanie bezpoĞredniego skutku zjazdu gnieĨnieĔskiego.

4. Pokój w Budziszynie Zadanie 8.

Korzystanie z informacji

Uporządkowanie chronologiczne wydarzeĔ historycznych – wskazanie w podanym zestawie wydarzenia chronologicznie pierwszego (A) i ostatniego (B).

0–2

Zdający otrzymuje 1 punkt za kaĪdą poprawną odpowiedĨ.

A. Chrzest Chlodwiga I B. Spalenie Joanny d’Arc Zadanie 9.

WiadomoĞci i rozumienie Wykazanie siĊ znajomoĞcią wydarzeĔ i postaci

z dziejów Polski w Ğredniowieczu. 0–4 Zdający otrzymuje 1 punkt za kaĪdą poprawną odpowiedĨ – podanie wáadcy, za panowania którego miaáo miejsce wymienione wydarzenie.

1. Bolesáaw II ĝmiaáy lub Bolesáaw ĝmiaáy, lub Bolesáaw Szczodry 2. Bolesáaw III Krzywousty lub Bolesáaw Krzywousty

3. Ludwik WĊgierski lub Ludwik AndegaweĔski

4. Kazimierz JagielloĔczyk lub Kazimierz IV JagielloĔczyk Zadanie 10.

WiadomoĞci i rozumienie Wykazanie siĊ znajomoĞcią i rozumieniem pojĊü

historycznych z zakresu gospodarki. 0–3 Zdający otrzymuje 1 punkt za kaĪdą poprawną odpowiedĨ – stwierdzenie poprawnoĞci uĪycia pojĊü w podanych zdaniach.

1. prawda 2. faász

(7)

Zadanie 11.

A.

WiadomoĞci i rozumienie Wykazanie siĊ znajomoĞcią i rozumieniem pojĊü

z zakresu historii architektury. 0–1 Zdający otrzymuje 1 punkt za podanie terminu.

portal B.

Korzystanie z informacji Rozpoznanie cech charakterystycznych stylów

architektonicznych na podstawie fotografii. 0–3 Zdający otrzymuje 1 punkt za kaĪde poprawne przyporządkowanie portalu do stylu architektonicznego.

1. barok

2. romanizm (styl romaĔski) 3. gotyk

Zadanie 12.

A.

Korzystanie z informacji Uogólnienie informacji – rozpoznanie postaci

na podstawie fragmentu kroniki. 0–1

Zdający otrzymuje 1 punkt za zidentyfikowanie postaci.

Wierzynek lub Mikoáaj Wierzynek B.

Korzystanie z informacji WyjaĞnienie przyczyny decyzji gospodarza uczty. 0–1 Zdający otrzymuje 1 punkt za wyjaĞnienie.

Przykáady poprawnych odpowiedzi:

Zdający mógá zwróciü uwagĊ, Īe intencją Wierzynka byáo publiczne podkreĞlenie, iĪ w Polsce wáadza Kazimierza Wielkiego jest najwyĪsza, np.:

x Chciaá podkreĞliü, Īe w Polsce Kazimierz Wielki jest dla poddanych waĪniejszy od cesarza i innych wáadców.

x Chciaá podkreĞliü rangĊ wáadzy Kazimierza Wielkiego w Polsce, oddaü mu czeĞü.

x PodkreĞliá wáadzĊ suwerenną Kazimierza w Polsce.

Zdający mógá równieĪ napisaü o osobistych intencjach Wierzynka, np.:

x Chciaá w ten sposób wyraziü szacunek dla swego króla.

x Chciaá podziĊkowaü za opiekĊ i zaufanie oraz powierzone godnoĞci.

x Chciaá zjednaü sobie przychylnoĞü Kazimierza Wielkiego.

(8)

Zdający mógá równieĪ odwoáaü siĊ do protokoáu dyplomatycznego, np.:

x Kazimierz Wielki byá inicjatorem spotkania – gospodarzem Zjazdu.

Zadanie 13.

A.

Korzystanie z informacji Uogólnienie informacji z tekstu – wyjaĞnienie

metody chrystianizacji. 0–1

Zdający otrzymuje 1 punkt za okreĞlenie metody chrystianizacji, którą akceptowaá Paweá Wáodkowic.

pokojowe lub bez uĪycia przemocy, lub misyjne, lub oddziaáywanie sáowem i modlitwą B.

Tworzenie informacji

WyjaĞnienie sugestii zawartej w tekĞcie i uzasadnienie odpowiedzi poprzez wskazanie

wáaĞciwego cytatu. 0–2

Zdający otrzymuje 1 punkt, jeĪeli w wyjaĞnieniu napisaá, Īe tekst sugeruje, iĪ Pomorze GdaĔskie powinno byü zwrócone paĔstwu polskiemu oraz 1 punkt za wypisanie wáaĞciwego fragmentu z przytoczonego Ĩródáa.

Uwaga: Punkt za cytat jest przyznawany pod warunkiem udzielenia prawidáowego wyjaĞnienia.

x Autor uwaĪaá, Īe KrzyĪacy powinni zwróciü Polsce Pomorze GdaĔskie, które bezprawnie przywáaszczyli. Mówi o tym tekst: „Gdy posiadanie rzeczy ukradzionej lub siáą zdobytej jest wadliwe [...]. Z tego páynie wniosek, Īe wszystkie rzeczy tak nabyte [...] muszą [...]

byü zwrócone [...].”

x Paweá Wáodkowic sugeruje, Īe spór Królestwa Polskiego z Zakonem KrzyĪackim powinien byü rozstrzygniĊty na korzyĞü Polski, gdyĪ zagarniĊcie Pomorza GdaĔskiego byáo kradzieĪą. Cytat: „Gdy posiadanie rzeczy ukradzionej lub siáą zdobytej jest wadliwe, nie mogą takie rzeczy byü nabyte przez zasiedzenie lub przedawnienie [...].. Z tego páynie wniosek, Īe wszystkie rzeczy tak nabyte [...] muszą [...] byü zwrócone [...].”

Zadanie 14.

A.

Korzystanie z informacji Odczytanie danych z wykresu i wskazanie

odpowiedniego roku. 0–1

Zdający otrzymuje 1 punkt za podanie roku, w którym liczba Polaków przyjĊtych do prawa miejskiego byáa najwiĊksza.

(9)

B.

Sformuáowanie wniosku dotyczącego zmian liczby przyjĊü Niemców do prawa miejskiego

we wskazanym okresie na podstawie wykresu.

0–1

Zdający otrzymuje 1 punkt za poprawny wniosek.

x Liczba przyjĊü Niemców do prawa miejskiego w Krakowie wykazuje w tym okresie tendencjĊ malejącą.

x Liczba przyjĊü Niemców do prawa miejskiego w latach 1425–1455 zmniejszyáa siĊ.

Zadanie 15.

Korzystanie z informacji Uogólnienie informacji i zatytuáowanie mapy. 0–1 Zdający otrzymuje 1 punkt za poprawnie sformuáowany peány tytuá mapy z uwzglĊdnieniem tematyki, czasu i zasiĊgu terytorialnego.

x Rozwój terytorialny Turcji od poáowy XIV w. do koĔca XV w.

x Zmiany terytorialne Imperium OsmaĔskiego w XIV–XV w.

x Ekspansja imperium ottomaĔskiego w latach 1355–1481

Zadanie 16.

A.

Korzystanie z informacji Uogólnienie informacji z tekstu – zidentyfikowanie

postaci. 0–1

Zdający otrzymuje 1 punkt za podanie imienia królowej.

Bona lub Bona Sforza B.

WiadomoĞci i rozumienie Wykazanie siĊ znajomoĞcią faktografii z zakresu

historii Polski Jagiellonów. 0–1

Zdający otrzymuje 1 punkt za podanie imienia wraz z przydomkiem maáĪonka królowej Bony.

Zygmunt Stary lub Zygmunt I Stary C.

historii Polski Jagiellonów. 0–1

Zdający otrzymuje 1 punkt za wskazanie paĔstwa, z którego pochodziáa wáadczyni.

(10)

4. z KsiĊstwa Mediolanu

Zadanie 17.

A.

Korzystanie z informacji Odczytanie informacji z tekstu – podanie nazwy

piechoty. 0–1

Zdający otrzymuje 1 punkt za poprawne nazwanie rodzaju oddziaáów wojskowych.

piechota wybraniecka B.

Korzystanie z informacji Umieszczenie faktu historycznego w czasie. 0–1 Zdający otrzymuje 1 punkt za poprawne okreĞlenie czasu powstania piechoty wybranieckiej.

XVI w.

C.

Korzystanie z informacji WyjaĞnienie przyczyny opinii szlachty. 0–1 Zdający otrzymuje 1 punkt za poprawną odpowiedĨ, w której wyjaĞni przyczynĊ niechĊci szlachty do sáuĪby w piechocie.

x Kultywowanie tradycji rycerskich skáaniaáo szlachtĊ do sáuĪby w jeĨdzie.

x Szlachta byáa przekonana, Īe sáuĪba w piechocie Ğwiadczy o niĪszym statusie spoáecznym.

x PrzeĞwiadczenie, Īe walka pieszo jest mniej zaszczytna.

Zadanie 18.

Korzystanie z informacji Rozpoznanie kostiumów charakterystycznych dla

okreĞlonych epok na podstawie rysunków. 0–3 Zdający otrzymuje 1 punkt za kaĪdą poprawnie dobraną parĊ postaci ubranych w stroje z tego samego okresu historycznego.

1. C, E 2. D, F 3. A, G

(11)

Zadanie 19.

A.

Korzystanie z informacji Umieszczenie opisanego wydarzenia w czasie. 0–1 Zdający otrzymuje 1 punkt za podkreĞlenie wáaĞciwego wydarzenia.

3. powstanie Chmielnickiego B.

Korzystanie z informacji Zidentyfikowanie postaci historycznej na podstawie

informacji z tekstu. 0–1

Zdający otrzymuje 1 punkt za podanie wáadcy Polski.

Michaá (Korybut) WiĞniowiecki Zadanie 20.

Korzystanie z informacji Wyszukanie w tekĞcie informacji dotyczących

instytucji oĞwiatowych. 0–3

Zdający otrzymuje 1 punkt za kaĪdy poprawnie wypeániony wiersz tabeli, czyli 1 punkt jest przyznawany za dwie informacje: prawidáowe podanie instytucji oĞwiatowej i jej fundatora.

1. Akademia Krakowska – Kazimierz Wielki

2. Akademia WileĔska lub Akademia i Uniwersytet WileĔski – Stefan Batory 3. Szkoáa Rycerska lub Korpus Kadetów – Stanisáaw August Poniatowski Zadanie 21.

historii koĔca XVIII i XIX wieku. 0–3 Zdający otrzymuje 1 punkt za kaĪdą poprawną odpowiedĨ – rozpoznanie poprawnoĞci zdaĔ dotyczących historii utworów muzycznych związanych z wydarzeniami historycznymi.

A. faász B. prawda C. faász Zadanie 22.

A.

Korzystanie z informacji Zidentyfikowanie postaci na podstawie informacji

z tekstu. 0–1

Zdający otrzymuje 1 punkt za rozpoznanie postaci.

(12)

Napoleon I lub Napoleon I Bonaparte, lub Napoleon Bonaparte B.

Korzystanie z informacji Wyszukanie informacji w tekĞcie – wskazanie

dokonaĔ postaci. 0–2

Zdający otrzymuje 2 punkty za podanie dwóch dokonaĔ Napoleona I.

Uwaga: Zdający otrzymuje punkty za czĊĞü B pod warunkiem dobrej odpowiedzi w czĊĞci A zadania.

x upowszechnienie idei rewolucji francuskiej x wprowadzenie Kodeksu Cywilnego

x wprowadzenie wolnoĞci osobistej dla cháopów x rozpoczĊcie likwidacji feudalnej struktury spoáecznej x doprowadzenie do hegemonii Francji w Europie

Zadanie 23.

A.

Korzystanie z informacji Dokonanie hierarchizacji faktów/zjawisk

opisanych przez autora tekstu Ĩródáowego. 0–1 Zdający otrzymuje 1 punkt za okreĞlenie najwaĪniejszej przyczyny upadku paĔstwa, którą wskazaá autor tekstu.

x obojĊtna postawa znacznej czĊĞci polskiego spoáeczeĔstwa wobec zagroĪonej niepodlegáoĞci

x obojĊtnoĞü cháopów wobec walki o utrzymanie niepodlegáoĞci

x brak reform spoáecznych, które uczyniáyby z cháopów równoprawnych obywateli zainteresowanych utrzymaniem niepodlegáoĞci

B.

Tworzenie informacji Podanie argumentów do wyjaĞnienia tezy. 0–1 Zdający otrzymuje 1 punkt, jeĪeli zwróci uwagĊ, Īe w zacytowanym fragmencie tekstu autor wyraĨnie wskazuje na wewnĊtrzne, a nie zewnĊtrzne przyczyny utraty niepodlegáoĞci.

Przykáad poprawnej odpowiedzi:

W tekĞcie jest przedstawiony pogląd, Īe przyczyną upadku dawnej Polski są winy samych Polaków.

(13)

Zadanie 24.

0–2

A. Pokój w TylĪy

B. Początek dziaáalnoĞci Hakaty Zadanie 25.

Analiza Ĩródáa ikonograficznego i sformuáowanie argumentów do wyjaĞnienia treĞci rysunku satyrycznego.

0–3

Zdający otrzymuje 1 punkt za podanie nazwy wydarzeĔ przedstawionych na rysunku satyrycznym – Wiosna Ludów i 2 punkty za objaĞnienie dwóch elementów graficznych, np.:

9potwora, (wĊĪa [morskiego], hydry) jako symbolu rewolucji francuskiej/zagroĪenia rewolucją

9przeraĪonych wáadców Europy, stáoczonych w áódeczce, która moĪe zatonąü

9wzburzone morze, które symbolizuje Īywioá, czyli spoáeczeĔstwo domagające siĊ swych praw

9czapkĊ frygijską, która symbolizuje rewolucjĊ francuską.

Uwaga: Zdający nie otrzymuje punktów za objaĞnienie rysunku, gdy báĊdnie zidentyfikowaá wydarzenie.

x Rysunek w satyryczny sposób przedstawia WiosnĊ Ludów. Pokazuje przestraszonych wáadców europejskich zgromadzonych w kruchej áodzi, którzy mogą zostaü zatopieni przez rewolucjĊ – morskiego potwora.

x Rysunek przedstawia WiosnĊ Ludów. Ukazuje przeraĪonych monarchów w áódce, których moĪe unicestwiü symbolizujący rewolucjĊ potwór w czapce (frygijskiej) z napisem

„Liberté” (wolnoĞü).

Zadanie 26.

Korzystanie z informacji Wyszukanie informacji z tablicy genealogicznej

rodziny Magierów. 0–4

Zdający otrzymuje 1 punkt za kaĪde poprawne uzupeánienie tekstu.

A. Benedykt B. Tomasz

C. Stanisáaw August Poniatowski D. Mikoáaj I (Romanow)

(14)

Zadanie 27.

historii gospodarczej Polski w XIX wieku. 0–2 Zdający otrzymuje 1 punkt za wypisanie nazwisk dwóch postaci zasáuĪonych dla gospodarki ziem polskich.

Stanisáaw Staszic i Ksawery Drucki-Lubecki Zadanie 28.

Korzystanie z informacji Analiza Ĩródeá ikonograficznych i okreĞlenie miejsc

wydarzeĔ przedstawionych na obrazach. 0–2 Zdający otrzymuje 1 punkt za kaĪdą poprawną odpowiedĨ – podanie nazw dwóch zaborów, w których rozegraáy siĊ przedstawione na obrazach wydarzenia.

A. zabór rosyjski B. zabór austriacki Zadanie 29.

historii nauki i techniki. 0–1

Zdający otrzymuje 1 punkt za podkreĞlenie poprawnej odpowiedzi – wskazanie osiągniĊcia cywilizacyjnego XVIII wieku.

3. skonstruowanie pierwszej maszyny parowej Zadanie 30.

Odczytanie danych z wykresu i podanie krajów, w których przemiany w gospodarce spowodowaáy

najwiĊksze zmiany w strukturze zatrudnienia. 0–3 Zdający otrzymuje 1 punkt za kaĪdy prawidáowo odczytany kraj.

A. Wielka Brytania B. Francja

C. Stany Zjednoczone Zadanie 31.

Analiza danych statystycznych i ocena

(15)

A. faász B. prawda C. prawda

Zadanie 32.

A.

Korzystanie z informacji Uogólnienie informacji zawartych w tekĞcie –

rozpoznanie organizacji miĊdzynarodowej. 0–1 Zdający otrzymuje 1 punkt za podanie nazwy organizacji, na forum której wygáosiá przemówienie cesarz Etiopii.

Liga Narodów B.

WiadomoĞci i rozumienie Wykazanie siĊ znajomoĞcią i rozumieniem faktografii z zakresu historii konfliktów i kryzysów politycznych w latach 30. XX w.

0–1

Zdający otrzymuje 1 punkt za podanie nazwy paĔstwa, którego dziaáania opisano w tekĞcie.

Wáochy

Zadanie 33.

A.

Korzystanie z informacji Odczytanie informacji podanych w wierszu –

zidentyfikowanie postaci. 0–1

Zdający otrzymuje 1 punkt za poprawne zidentyfikowanie postaci, do której zwraca siĊ autor wiersza.

Rydz-ĝmigáy lub Edward Rydz-ĝmigáy, lub Naczelny Wódz we wrzeĞniu 1939 r.

B.

Korzystanie z informacji Uogólnienie informacji i okreĞlenie decyzji

podjĊtej przez zidentyfikowaną postaü. 0–1 Zdający otrzymuje 1 punkt za podanie informacji, Īe decyzją poddaną osądowi w wierszu byáo opuszczenie kraju przez Naczelnego Wodza we wrzeĞniu 1939 roku.

(16)

Klucz punktowania odpowiedzi Przykáady poprawnej odpowiedzi:

x Wyjazd do Rumunii i pozostawienie walczących Īoánierzy bez wsparcia.

x Przekroczenie granicy w Zaleszczykach i udanie siĊ na emigracjĊ.

Zadanie 34.

Tworzenie informacji Sformuáowanie argumentów do wyjaĞnienia celu

propagandowego Ĩródáa ikonograficznego. 0–3 Zdający otrzymuje 3 punkty, jeĪeli odpowiedĨ zawiera wyjaĞnienie treĞci propagandowej Ĩródáa uwzglĊdniające interpretacjĊ trzech elementów znaczków pocztowych:

9rysunków 9napisów 9daty.

Rysunki, przedstawiając radosne powitanie Īoánierzy radzieckich przez miejscową ludnoĞü, mają potwierdzaü teoriĊ o wyzwoleĔczym charakterze dziaáaĔ Armii Czerwonej.

Napisy sugerują, Īe Armia Czerwona, która wkroczyáa na obszary Ukrainy i Biaáorusi, by dokonaü scalenia ich z USRR i BSRR, chciaáa wyzwoliü narody Biaáorusi i Ukrainy, poniewaĪ UkraiĔcy i Biaáorusini byli dotychczas ciemiĊĪeni przez paĔstwo polskie.

Data (17.IX.1939) oznaczaáa dla strony radzieckiej przystąpienie do wyzwalania bratnich narodów.

Zadanie 35.

A.

Korzystanie z informacji Uogólnienie informacji ze Ĩródáa –

zidentyfikowanie postaci. 0–1

Zdający otrzymuje 1 punkt za podanie nazwiska dowódcy 2. Korpusu Polskiego.

Anders lub Wáadysáaw Anders B.

Korzystanie z informacji Uogólnienie informacji z tekstu – podanie nazwy

miejsca wydarzeĔ. 0–1

Zdający otrzymuje 1 punkt za okreĞlenie nazwy miejsca wydarzeĔ.

Monte Cassino lub benedyktyĔski klasztor na wzgórzu Cassino

(17)

Zadanie 36.

A.

Korzystanie z informacji Uogólnienie informacji – podanie kryptonimu akcji

opisanej w tekĞcie. 0–1

Zdający otrzymuje 1 punkt za poprawną nazwĊ.

„Burza”

B.

Korzystanie z informacji Podanie nazwiska postaci, która wáaĞciwie oceniáa

moĪliwe nastĊpstwa akcji „Burza”. 0–1 Zdający otrzymuje 1 punkt za poprawnie wskazane nazwisko.

Sosnkowski lub Kazimierz Sosnkowski Zadanie 37.

Korzystanie z informacji Rozpoznanie miejsca i czasu wydarzenia

na podstawie analizy planu miasta. 0–1 Zdający otrzymuje 1 punkt za poprawną odpowiedĨ, która zawiera dwa elementy: nazwĊ miasta i datĊ roczną wydarzeĔ.

PoznaĔ, 1956 r.

Zadanie 38.

0–2

A. Proces norymberski B. Zjednoczenie Niemiec Zadanie 39.

historii powszechnej w XX wieku. 0–4 Zdający otrzymuje 1 punkt za kaĪdą poprawną odpowiedĨ – przyporządkowanie paĔstwa do wymienionego w tabeli wydarzenia/zjawiska z XX wieku.

(18)

Klucz punktowania odpowiedzi Poprawne odpowiedzi:

Rewolucja kulturalna – 2. Chiny Rewolucja lutowa – 3. Rosja

Aksamitna rewolucja – 1. Czechosáowacja Rewolucja goĨdzików – 4. Portugalia Zadanie 40.

WiadomoĞci i rozumienie Wykazanie siĊ znajomoĞcią twórczoĞci

wybitnych malarzy XX wieku. 0–3

Zdający otrzymuje 1 punkt za kaĪdą poprawną odpowiedĨ – przyporządkowanie autora do jednego z zaprezentowanych obrazów.

A. 2. Pablo Picasso B. 4. Salvador Dali C. 1. Andy Warhol

(19)

Egzamin maturalny maj 2009

HISTORIA

POZIOM ROZSZERZONY

KLUCZ PUNKTOWANIA

ODPOWIEDZI

(20)

(21)

Zadanie 1.

Korzystanie z informacji Uogólnienie informacji z tekstów Ĩródáowych –

rozpoznanie paĔstw staroĪytnych. 0–1 Zdający otrzymuje 1 punkt za trzy poprawne odpowiedzi – podanie nazw wszystkich paĔstw, których dotyczą zamieszczone teksty Ĩródáowe.

A. Egipt B. Persja C. Rzym Zadanie 2.

Korzystanie z informacji Rozpoznanie charakterystycznych cech cywilizacji

na podstawie ikonografii. 0–1

Zdający otrzymuje 1 punkt za trzy poprawne odpowiedzi – przyporządkowanie monet do wáaĞciwego krĊgu kulturowego.

A. 4. moneta grecka B. 1. moneta rzymska C. 2. moneta arabska

Zadanie 3.

historii staroĪytnej. 0–1

Zdający otrzymuje 1 punkt za trzy poprawne odpowiedzi – wybór bitew stoczonych w staroĪytnoĞci, odpowiadających wskazanym w poleceniach kryteriom.

A. bitwa pod Maratonem B. bitwa pod Cheroneą C. bitwa pod Zamą

Zadanie 4.

Korzystanie z informacji Wybieranie informacji z tablicy genealogicznej

w celu dokonania identyfikacji postaci. 0–1 Zdający otrzymuje 1 punkt za trzy poprawne odpowiedzi – wpisanie obok podanych fragmentów biografii wáaĞciwych przedstawicieli dynastii umieszczonych na tablicy genealogicznej.

A. Aleksander Newski B. Dymitr DoĔski C. Wasyl (II) ĝlepy

(22)

Klucz punktowania odpowiedzi Zadanie 5.

Tworzenie informacji Sformuáowanie wniosków wynikających

z porównania danych statystycznych. 0–1 Zdający otrzymuje 1 punkt za dwa poprawne wnioski sformuáowane zgodnie ze wskazanymi w poleceniach kryteriami; w czĊĞci A: uwzglĊdnienie relacji miĊdzy liczbą mieszkaĔców miast i procentowym udziaáem w ich strukturze zawodowej osób zatrudnionych w rzemioĞle, a w czĊĞci B: relacji miĊdzy liczbą mieszkaĔców miast i procentowym udziaáem w ich strukturze zawodowej osób zatrudnionych w produkcji rolnej.

A.

x Im miasto miaáo mniejszą liczbĊ mieszkaĔców, tym mniejszy procent mieszkaĔców byá zatrudniony w rzemioĞle.

x Procent osób zatrudnionych w rzemioĞle zmieniaá siĊ wprost proporcjonalnie do liczby mieszkaĔców miast.

B.

x Im miasto miaáo mniejszą liczbĊ mieszkaĔców, tym wiĊkszy procent mieszkaĔców byá zatrudniony w produkcji rolnej.

x Procent osób zatrudnionych w produkcji rolnej zmieniaá siĊ odwrotnie proporcjonalnie do liczby mieszkaĔców miast.

Zadanie 6.

Korzystanie z informacji Rozpoznanie charakterystycznych cech stylu

gotyckiego w sztuce na podstawie ikonografii. 0–1 Zdający otrzymuje 1 punkt za wskazanie fotografii przedstawiającej gotyckie stalle.

Fotografia oznaczona literą D.

Zadanie 7.

Korzystanie z informacji Umieszczenie wydarzeĔ w czasie – rozpoznanie

wydarzeĔ, które miaáy miejsce w Ğredniowieczu. 0–1 Zdający otrzymuje 1 punkt za wskazanie dwóch faktów z historii Ğredniowiecznej Anglii.

ZwyciĊstwo wojsk Wilhelma Zdobywcy w bitwie pod Hastings i Powstanie parlamentu angielskiego

Zadanie 8.

A.

Korzystanie z informacji Uogólnienie informacji zawartych w tytuáach

monografii historycznej i podanie nazwy wojny. 0–1

(23)

B.

Korzystanie z informacji Uogólnienie informacji zawartych w tekĞcie –

podanie nazwy kraju. 0–1

Zdający otrzymuje 1 punkt za podanie nazwy kraju, który zostaá scharakteryzowany w tekĞcie.

Czechy

Zadanie 9.

A.

Umieszczenie wydarzenia w czasie – wskazanie, na podstawie informacji zawartych w Ĩródáach,

adresata listu napisanego najwczeĞniej. 0–1 Zdający otrzymuje 1 punkt za poprawnie wskazanego adresata listu.

Fryderyk II Wielki lub Fryderyk Wielki B.

WyjaĞnienie sformuáowania uĪytego w liĞcie przez KatarzynĊ II, dotyczącego ugrupowaĔ politycznych w rewolucyjnej Francji.

0–1

Zdający otrzymuje 1 punkt za wyjaĞnienie sformuáowania uĪytego przez carycĊ KatarzynĊ II, dotyczącego dziejów rewolucji francuskiej.

jakobini lub wáadze rewolucyjnej Francji Zadanie 10.

WiadomoĞci i rozumienie Wykazanie siĊ znajomoĞcią faktografii i terminologii historycznej z zakresu dziejów

KoĞcioáa katolickiego w XIX i XX wieku. 0–1 Zdający otrzymuje 1 punkt za wskazanie zdania faászywego.

Zdanie oznaczone 1 jest faászywe.

Zadanie 11.

Korzystanie z informacji Uogólnienie informacji i zatytuáowanie mapy. 0–1 Zdający otrzymuje 1 punkt za poprawnie sformuáowany peány tytuá mapy z uwzglĊdnieniem tematyki, czasu i zasiĊgu terytorialnego.

(24)

Klucz punktowania odpowiedzi Przykáady poprawnej odpowiedzi:

x Dziaáania partyzanckie w czasie powstania styczniowego w latach 1863–1864 na terenie Królestwa Polskiego i ziem wcielonych do Rosji

x Dziaáania zbrojne w czasie powstania styczniowego w latach 1863–1864 na obszarze Królestwa Polskiego i ziem zabranych

x Powstanie styczniowe na terenie zaboru rosyjskiego w latach 1863–1864

Zadanie 12.

Tworzenie informacji Uzasadnienie tezy – sformuáowanie

argumentów. 0–1

Zdający otrzymuje 1 punkt za sformuáowanie dwóch argumentów odnoszących siĊ do treĞci fotografii, które potwierdzają podany w poleceniu czas jej wykonania.

x napisy w dwóch jĊzykach (na przystanku i na szyldzie) – po rosyjsku i po polsku, wykonano zgodnie z obowiązującymi wtedy rozporządzeniami

x stroje charakterystyczne dla tego okresu x tramwaje konne

x latarnie gazowe

x zdobnictwo (latarnia, przystanek)

Zadanie 13.

A.

Korzystanie z informacji Odczytanie danych z wykresu dotyczących

tempa zmian imigracji do USA. 0–1

Zdający otrzymuje 1 punkt za wskazanie dwóch lat z wykresu, w których imigracja do Stanów Zjednoczonych byáa najniĪsza.

1861 i 1862 r.

B.

WiadomoĞci i rozumienie Podanie politycznej przyczyny zmniejszającej

siĊ imigracji. 0–1

Zdający otrzymuje 1 punkt za podanie wydarzenia politycznego, które byáo przyczyną spadku napáywu ludnoĞci do Stanów Zjednoczonych.

wojna secesyjna lub początek wojny domowej w Stanach Zjednoczonych, lub wojna miĊdzy stanami Póánocy i Poáudnia

(25)

Zadanie 14.

A.

Odczytanie informacji, uogólnienie ich

i umieszczenie opisanego w tekĞcie wydarzenia w czasie i w przestrzeni.

0–1

Zdający otrzymuje 1 punkt za dwa elementy: poprawne podanie nazwy bitwy i jej datĊ roczną.

Nazwa: zdający moĪe uĪyü nastĊpujących sformuáowaĔ: bitwa warszawska lub bitwa pod Radzyminem, lub bitwa o WarszawĊ, lub bitwa pod Warszawą, lub cud nad Wisáą

Data roczna: 1920 r.

B.

WyjaĞnienie oceny znaczenia ideologicznego dwóch bitew wymienionych w tekĞcie dokonanej

przez AleksandrĊ Piásudską. 0–1

Zdający otrzymuje 1 punkt za wyjaĞnienie, w którym zwróci uwagĊ na fakt, Īe obie bitwy uchroniáy cywilizacjĊ europejską przed zagáadą (katastrofą).

x ZwyciĊstwo Polaków w bitwie warszawskiej uchroniáo EuropĊ przed rewolucją bolszewicką, a pokonanie Turków pod Wiedniem ocaliáo chrzeĞcijaĔstwo europejskie.

x Cywilizacja chrzeĞcijaĔskiej Europy ocalaáa dziĊki pokonaniu Turków – muzuámanów pod Wiedniem w1683 r. i bolszewików pod Warszawą w 1920 r.

Zadanie 15.

A.

Odczytanie informacji, uogólnienie ich

i umieszczenie opisanego w wierszu wydarzenia w czasie i w przestrzeni.

0–1

Zdający otrzymuje 1 punkt za dwa elementy: poprawne podanie nazwy paĔstwa, w którym rozegraáy siĊ opisane wydarzenia, i datĊ roczną tych wydarzeĔ.

WĊgry i 1956 rok B.

WiadomoĞci i rozumienie Wykazanie siĊ znajomoĞcią faktografii z zakresu historii XIX wieku i dziaáalnoĞci wybitnych Polaków.

0–1

Zdający otrzymuje 1 punkt za rozpoznanie i wypisanie dwóch wydarzeĔ, w których uczestniczyá Józef Bem.

powstanie listopadowe i Wiosna Ludów

(26)

Zadanie 16.

Korzystanie z informacji Wyszukanie informacji i wskazanie róĪnic

w technice uprawy roli w Grecji i Egipcie. 0–1 Zdający otrzymuje 1 punkt jeĞli, porównując kolejne etapy prac polowych opisanych przez Herodota i Hezjoda, zwróci uwagĊ na dwa róĪne sposoby uprawy stosowane w Egipcie i w Grecji.

W Egipcie nie byáo potrzebne spulchnianie ziemi przed zasiewem, a w Grecji byáo to konieczne. W Egipcie nie wykorzystywano narzĊdzi do przykrywania ziarna ziemią (wystarczyáo wpuĞciü na pole zwierzĊta), a w Grecji naleĪaáo uĪyü grabi do wykonania tej czynnoĞci.

Zadanie 17.

Porównanie informacji Ĩródáowych i wskazanie przyczyny róĪnic w technice uprawy roli

w staroĪytnej Grecji i w Egipcie. 0–1 Zdający otrzymuje 1 punkt, jeĪeli dostrzeĪe związki miĊdzy warunkami naturalnymi i rozwojem cywilizacji; zdający powinien stwierdziü, Īe najwaĪniejszą przyczyną róĪnic byáy odmienne warunki geograficzne (naturalne) tych terenów.

x RóĪnice wynikają z odmiennych warunków – w Egipcie teren miaá charakter nizinny, a w Grecji górzysty.

x W Egipcie ziemia byáa spulchniona w wyniku wylewów Nilu, a w Grecji gleba byáa wysuszona i kamienista.

x W Grecji nie byáo wielkiej rzeki, która swoimi wylewami nawadniaáaby i spulchniaáa glebĊ, jak to czyniá Nil w Egipcie.

Zadanie 18.

Korzystanie z informacji WyjaĞnienie przyczyny zjawiska na podstawie

informacji zawartych w tekĞcie. 0–1 Zdający otrzymuje 1 punkt za poprawną odpowiedĨ, która zawiera dwa elementy:

wyjaĞnienie przyczyny demontaĪu statku i wyjaĞnienie sposobu zmniejszania strat przez Īeglarzy.

x Przyczyną demontaĪu statku byáa niemoĪnoĞü Īeglugi w górĊ rzeki. Zmniejszano straty sprzedając drewno i trzcinĊ, z których statek byá wykonany.

x Przyczyną demontaĪu statku byáa niemoĪnoĞü Īeglugi pod prąd. Zmniejszano straty sprzedając trzcinĊ i szpongi, z których statek byá wykonany.

(27)

Zadanie 19.

Wyszukanie informacji – podanie nazwy przywileju i wyjaĞnienie konsekwencji jego nadania.

0–1

Zdający otrzymuje 1 punkt za poprawną odpowiedĨ, która zawiera dwa elementy: nazwĊ aktu prawnego i wyjaĞnienie.

Nazwa: Prawo skáadu

WyjaĞnienie: Przywilej dawaá pierwszeĔstwo miejscowym rzemieĞlnikom i mieszkaĔcom Krakowa w zaopatrzeniu siĊ w przywoĪone surowce i wyroby.

Zadanie 20.

Tworzenie informacji Sformuáowanie oceny wpáywu decyzji cechu

na produkcjĊ sukienniczą i uzasadnienie oceny. 0–1 Zdający otrzymuje 1 punkt za poprawne sformuáowanie dwóch elementów odpowiedzi: ocenĊ i jej uzasadnienie.

Ocena: Decyzje cechu wpáywaáy negatywnie i hamująco na produkcjĊ sukienniczą Uzasadnienie: Decyzje te ograniczaáy produkcjĊ i likwidowaáy konkurencjĊ.

Zadanie 21.

Tworzenie informacji Zestawienie informacji z tekstu i sformuáowanie

wniosku dotyczącego róĪnych nastĊpstw inflacji. 0–1 Zdający otrzymuje 1 punkt za poprawne sformuáowanie wniosku, w którym zauwaĪy róĪnorodny wpáyw zjawiska ekonomicznego na sytuacjĊ obywateli, poniewaĪ inflacja jednych rujnowaáa, a innym przysparzaáa korzyĞci materialnych.

x Osadnik zyskaá, gdyĪ zwróciá bankowi dáug w gotówce pozbawionej wartoĞci. WáoĞcianin straciá, gdyĪ suma, którą uzyskaá za sprzedaĪ inwentarza nie miaáa juĪ wczeĞniejszej wartoĞci.

x Inflacja miaáa róĪny wpáyw na sytuacjĊ materialną obywateli – jedni bankrutowali, a inni bogacili siĊ.

Zadanie 22.

Analiza mapy oraz umieszczonych na niej danych statystycznych i ocena prawdziwoĞci

sformuáowanych wniosków. 0–1

Zdający otrzymuje 1 punkt za wskazanie zdania faászywego.

Zdanie oznaczone 2 jest faászywe.

(28)

Zadanie 23.

Korzystanie z informacji Interpretacja treĞci rysunku. 0–1 Zdający otrzymuje 1 punkt, jeĪeli zauwaĪy, Īe podstawą przemian gospodarczych byáy wskazania zawarte w Dzieáach przywódcy radzieckiego komunizmu – Józefa Stalina.

x Fundamentem industrializacji i unowoczeĞnienia rolnictwa są wytyczne zawarte w Dzieáach Stalina.

x MyĞli i wskazówki Stalina byáy podstawą industrializacji, mechanizacji rolnictwa, rozwoju gospodarki morskiej i przemysáu wydobywczego.

Zadanie 24.

Korzystanie z informacji WyjaĞnienie wpáywu decyzji II Zjazdu PZPR

na gospodarkĊ. 0–1

Zdający otrzymuje 1 punkt, jeĞli poprawnie zanalizowaá wykres oraz podaá autora decyzji.

W latach 1950–1956 udziaá akumulacji w dochodzie narodowym najpierw rósá (do 1953 roku), a póĨniej malaá. Decyzje w tej sprawie podejmowaáy wáadze PZPR.

Zadanie 25.

Tworzenie informacji Ocena efektów Planu 6-letniego i podanie czynników,

które miaáy wpáyw na jego wyniki. 0–1 Zdający otrzymuje 1 punkt, jeĞli w odpowiedzi uwzglĊdniá dwa elementy: sformuáowaá ocenĊ i podaá dwa czynniki mające wpáyw na brak oczekiwanych rezultatów zmian, o których zdecydowano na II ZjeĨdzie PZPR.

x Ocena: Decyzje podjĊte w 1954 r. nie przyniosáy oczekiwanych rezultatów.

Czynniki: scentralizowany sposób zarządzania gospodarką i nieefektywnoĞü gospodarowania

x Ocena: Wyniki realizacji Planu 6-letniego wskazują, Īe nie osiągniĊto zakáadanego wzrostu wskaĨników rozwoju gospodarczego.

Czynniki: biurokracja i podporządkowanie gospodarki celom politycznym, a nie potrzebom rynkowym

x Ocena: Tempo wzrostu wskaĨników byáo niĪsze niĪ zakáadano.

Czynniki: brak postĊpu w technologii i sáaba organizacja pracy

(29)

Zadanie 26.

I. WiadomoĞci i rozumienie II. Korzystanie z informacji III. Tworzenie informacji

Pisanie wáasnego tekstu na podany temat.

0–20

Ocenianie zadania rozszerzonej odpowiedzi z historii polega na przyporządkowaniu wypracowania do jednego z czterech poziomów:

3Poziom I: zdający przedstawiá niektóre fakty i pojĊcia związane z postawionym problemem/tematem; umieĞciá wydarzenia w czasie i w przestrzeni (na tym poziomie oczekuje siĊ od zdającego podania podstawowych faktów Ğwiadczących o zrozumieniu tematu oraz wskazania związków pomiĊdzy nimi).

3Poziom II: zdający wykorzystaá posiadaną wiedzĊ do opisania problemu/tematu; wykazaá siĊ prostymi operacjami myĞlenia historycznego (na tym poziomie oczekuje siĊ od zdającego nie tylko poszerzenia faktografii, ale równieĪ wykazania siĊ umiejĊtnoĞcią porządkowania informacji i wskazywania związków przyczynowo-skutkowych miĊdzy nimi).

3Poziom III: zdający zaprezentowaá problem/temat w syntetycznej formie i wykazaá siĊ pogáĊbionym rozumowaniem historycznym (na tym poziomie oczekuje siĊ od zdającego przedstawienia záoĪonoĞci zjawisk i procesów historycznych; analizy z uwzglĊdnieniem takich operacji myĞlenia historycznego, jak np. selekcja i hierarchizacja faktów, synchronizacja (i diachronizacja), czy umieszczanie w szerokim kontekĞcie).

3Poziom IV: zdający wszechstronnie przedstawiá problem/temat, wykazaá siĊ znajomoĞcią historiografii oraz podjąá próbĊ oceny (na tym poziomie oczekuje siĊ od zdającego pogáĊbionej analizy, prezentacji wáasnych refleksji i wniosków, a takĪe odwoáania do róĪnych Ĩródeá informacji).

Istotne znaczenie ma poprawnoĞü wszystkich informacji podanych przez zdającego w wypracowaniu. BáĊdy merytoryczne i zamieszczanie w pracy informacji niezwiązanych z tematem wpáywają na obniĪenie punktacji. Wypracowanie, które nie speánia wymogów Poziomu I, jest oceniane na 0 punktów. Przy przyznawaniu punktów na okreĞlonym poziomie egzaminator uwzglĊdnia równieĪ poprawnoĞü jĊzykową i stylistyczną oraz estetykĊ pracy.

Zdający otrzymuje maksymalnie 20 punktów, jeĪeli napisaá logiczną i spójną wypowiedĨ, poprawną pod wzglĊdem merytorycznym i jĊzykowym.

Maturzysta powinien wykazaü siĊ znajomoĞcią faktów historycznych oraz nastĊpującymi umiejĊtnoĞciami przedmiotowymi:

9pisanie tekstu na temat 9wáaĞciwy dobór informacji 9dokonanie selekcji informacji 9logiczne myĞlenie

9syntetyzowanie i wyciąganie wniosków oraz ich formuáowanie 9wyraĪanie wáasnego stanowiska

9powoáywanie siĊ na opinie historyków i przytaczanie tych opinii

9wáaĞciwe dobieranie i wartoĞciowanie argumentów uzasadniających stanowisko wáasne i/lub cudze.

(30)

Maturzysta powinien wykazaü siĊ równieĪ kompetencjami jĊzykowymi, a wiĊc umiejĊtnoĞcią komunikatywnego przekazywania myĞli i posáugiwania siĊ poprawnym jĊzykiem. WypowiedĨ pisemna powinna byü zatem:

9spójna, logicznie uporządkowana

9poprawna pod wzglĊdem kompozycyjnym

9poprawna pod wzglĊdem jĊzykowym i stylistycznym.

Temat I

Scharakteryzuj przemiany w gospodarce Europy w XVI–XVII w.

I poziom (1–5 punktów)

Zdający poprawnie umieĞciá temat w czasie i w przestrzeni. Podaá jedynie kilka informacji Ğwiadczących o tym, Īe zrozumiaá temat, np. napáyw záota z Ameryki do Europy, rozwój gospodarki folwarczno-paĔszczyĨnianej. Podaá kilka, niekoniecznie uporządkowanych przykáadów przyczyn i nastĊpstw omawianego procesu, np. nastĊpstwa zmiany przebiegu szlaków komunikacyjnych i handlowych.

II poziom (6–10 punktów)

Zdający poszerzyá ujĊcie tematu w warstwie faktograficznej; przedstawiá informacje, np. o rozwoju banków, spóáek akcyjnych, gieády, kompanii handlowych. Wykazaá siĊ rozumieniem terminologii historycznej, potrzebnej do odpowiedniej prezentacji tematu, np. manufaktura, noĪyce cen, dualizm w rozwoju gospodarczym Europy, merkantylizm.

Wykazaá siĊ rozumowaniem historycznym – podaá niektóre przyczyny i skutki omawianego procesu, np. wpáyw przemian gospodarczych na rozwój miast.

III poziom (11–15 punków)

Zdający dokonaá trafnej selekcji faktów. Temat przedstawiá w ujĊciu dynamicznym. Odniósá siĊ do kontekstu miĊdzynarodowego (rywalizacja o kolonie). Ukazaá, jaki wpáyw na gospodarkĊ miaáy wydarzenia polityczne (wojny w XVII wieku, np. wojna 30-letnia, potop szwedzki), a takĪe mentalnoĞü spoáeczeĔstwa uksztaátowana m. in. przez religiĊ. Wykazaá siĊ znajomoĞcią dokonaĔ takich postaci, jak np. Jean Baptiste Colbert.

IV poziom (16–20 punktów)

Zdający w peáni scharakteryzowaá problem, egzemplifikując swój wywód starannie dobraną faktografią. Wskazaá, jaki wpáyw na dalszy rozwój gospodarczy Europy miaáy przemiany, które dokonaáy siĊ w tym okresie. Oceniá problem i odwoáaá siĊ do historiografii, np. prac Antoniego Mączaka, Jerzego Topolskiego.

Temat II

Scharakteryzuj sytuacjĊ gospodarczą na ziemiach polskich w latach 1815–1914.

I poziom (1–5 punktów)

Zdający poprawnie umieĞciá temat w czasie i w przestrzeni. Podaá jedynie kilka informacji Ğwiadczących o tym, Īe zrozumiaá temat, np. reforma agrarna, powstanie OkrĊgu àódzkiego.

Podaá kilka, niekoniecznie uporządkowanych przykáadów przyczyn i nastĊpstw omawianego Ċpstwa uwáaszczenia cháopów i rewolucji przemysáowej.

(31)

II poziom (6–10 punktów)

Zdający poszerzyá ujĊcie tematu w warstwie faktograficznej; w porządku chronologicznym lub problemowo przedstawiá informacje, np. rozwój przemysáu w Królestwie Polskim.

Wykazaá siĊ znajomoĞcią pojĊü i terminów potrzebnych do odpowiedniej prezentacji tematu, np. emigracja zarobkowa, urbanizacja, serwituty, Kolej Warszawsko-WiedeĔska, ZagáĊbie Dąbrowskie, Staropolski OkrĊg Przemysáowy.

III poziom (11–15 punktów)

Zdający wykazaá siĊ trafną selekcją faktów. Zaprezentowaá temat w ujĊciu dynamicznym.

WyjaĞniá przyczyny nierównomiernego rozwoju ziem polskich. Wytáumaczyá nastĊpstwa funkcjonowania ich w organizmach gospodarczych paĔstw zaborczych. Wykazaá siĊ znajomoĞcią dokonaĔ takich postaci, jak np. Stanisáaw Staszic, Ksawery Drucki-Lubecki, Hipolit Cegielski.

IV poziom (16–20 punktów)

Zdający w peáni scharakteryzowaá przemiany gospodarcze, które dokonaáy siĊ na ziemiach polskich w omawianym okresie, egzemplifikując swój wywód starannie dobraną faktografią.

Dostrzegá podobieĔstwa i róĪnice w rozwoju gospodarki w trzech zaborach oraz wpáyw przemian gospodarczych na ziemiach polskich w XIX wieku na funkcjonowanie gospodarki niepodlegáej Polski. Sformuáowaá wnioski, odniósá siĊ do ocen historiografii, np. prac Stefana Kieniewicza, Witolda Kuli i dokonaá wáasnej oceny.