1
SPIS ZAWARTOŚCI Q v o - a 0 t e c z k i . j.Q .lr.ę& .. .vk te ? .
...
w . c V . ę^yyK
I./1. Relacja
h. H Ś. A
I./2. Dokumenty ( sensu stricto) dotyczące relatora -—.
I./3. Inne materiały dokumentacyjne dotyczące relatora ---- II. Materiały uzupełniające relację
k.J\ J5 .A
III./l. Materiały dotyczące rodziny relatora
III./2. Materiały dotyczące ogólnie okresu sprzed 1939 r. --- - III./3. Materiały dotyczące ogólnie okresu okupacji ( 1939-1945) III./4. Materiały dotyczące ogólnie okresu po 1945 --- -
2
3
Porożyński Witold (I9I6-I942) ,ps.Kiepura.Podchorąży rezerwy WP.
tt-t* 21 0® ,T0I'^ r>, w Zblewie no w. Starogard, s’rr W ład vs ława ^ Marii. SXi«
v?ińsVip-i .Po śmierci ci ca. w I° 2 0 r. zamieszkał z rna-fcką w Gh ■■ łmnie, gdzf uczył się w szkole podstawowe j . Od 1928 r. w Gdyni.Uczęszczał do Gim
nazjum Męskiego Towarzystwa Szkoły średniej w Gdyni. Nal :żał do ZHP, był członkiem gimnazjalnej 77 Pomorskiej Drużyny Harc rzy im.B.Chrob
rego. W 1935 r. otrzymał świadectwo dojrzałości.W latach I93?-I936 od
był przeszkolenie wojskow. w szkole podchorążych rezerwy. Po jej ukoń
czeniu wrócił do Gdyni i podjął pracę maklera w Domu Bawełny. Już p r z _ wojną był sympatykiem a przypuszczalnie t a k ż . członki m zdelegalizowa
nego Obozu Narodowo-Radykaln^go. Zmobilizowany w sierpniu 1939 r. brał udział w wojnie obronnej 1939 r.Brak informacji w jakich okoliczno1, eić ciach wrócił do Gdyni. Wyjwchał z Gdyni j „sienią 1939 r.,ki dy rozpo- częły się masowe wysiedlenia ludnotci polskiej. Udał się razem z kole
ba o-imnaziai nvr" K .Komorowskim do Warszawy. ^dzie spotkał swo^e^o brata
O C V- o -*'. »> 7 X. • C *—'
Benedykta (instruktora - wizgrtatora w Głównej Kwaterze Szarych Szere
gów oraz oficera Z‘.vZ),z którym był p ó ź n i : j w stałym kontakci . Od po
czątku 1940 r. w konspiracyjnej organizacji Zwiąż k Jaszczurczy. Jego funkcja w tej organizacji nieznana. Ustalono tylko ni które fakty z j go działalności konspiracyjnej. połowie 1940 r. osobiście organi
zował sieć łączności ZJ na trasie Warszawa - Gdynia.Założył w Gdyni dwa ważne punkty kontaktowe ZJ:w jadłodajni prowad zon j przez matkę na ul. Świętojańskiej oraz mieszkaniu L.Śliwińskiej w Orłowie nau ul.
Wrocławskie? nr 3( Obydwa te punkty były późni j wykorzystywane równi -rzez członków S 7Z—AK) • -i latać?* 1940—1941 przyjeżdżał kilkakrotnie n- Pomórz (Gdvnia,Toruń). Toruniu z a t r z v w a ł sie w mieszkaniu kuzyn—
v •? T .Pa^o^s1-" ^ ^p. i? 1_.;■-ic1cisv.ricr’ci* *£>i ■ ■ ■ n-H
na o *. * erca.ch kol 4 owrck Tez v:i i Laskc-.wcac1'. ''..'ar ezawie ntrz^-n ■
4-
' ry-. i aoVł z KO P o m o r s k i e g o Z J ( p r a v / d o n o d o b n ie e o p r z ^ z kuzyna. S . Ś l i
r-n r m-’'£,cegc stał? etyczno; ć z 'eon ndante™ o’:r. riomorsv iego ZJ ! .Dufóelókii , rek : uf ornacki r 4 'r^.c .'^robke'
■ o o m ^ w. ■— o -v.i p. ''-pi'' i . - - —I C‘v ^ T o T -o o - — Ł - _ ^ __ ''Tmo - 0 *• -' r ■ * i— [■-- • f -
•owskim i ^ t u l z i ń s r.im ( c z ł o n cami Z J ) — s t a r ó w ^ ł c ••••■• • •• • l o k a l k o ^ t a ^ * - q ■.: o ^ ->-• psc| ' j c* ~r ' ■ ■ ~on*fc“J '1 c' rc • - • g »* f c ^ ~ c '
■ -' -o1' i ■ h m . p .Iv7vs l i v : k a Q .K o .n ra ’ z b r af ^4 ' e v k t w o e \- c* ar' o 'O r ' .e r ■":n.ri,c • - c -
n i. 7 '■? ~ c" ’r". c r n o ć i • •r y • •; i ao i o P o ^ o z? r: '. r< a ^ p o ■ n ?iv \^rir i * o~: --
1* n A •. o ^ '* p; CJ •? O f~* I -V-' O /> o fk Q r* P "* '3 . 5^ ' r r> ' r P — ^ ^ ^ -r 4- OjT r-V> ^ r-y _
~'' ... — • ^ '"“L "' ' ' * - . .. v ^ ^
r'i'~~czaii nor.-^se7 bre.ta .3en d‘'T 'te} . k ’8.'1, udział v-' iz^ała"! *"o. ci
v; i ad owe z . ?. Do.\redn‘ czył v/ kontaktach członków gdyiiski0 j sieci v/ywia—
dowcze' ZJ z komandorem K.Jacyniczem, r-rzedwoiennyin organizatorem wv-O v / x O u v— v/
v/iadu morskiego II Oddziału Sztabu Głównego w o kres i okunacii Kom n_
4
- 2 -
dantem Wybrzeża w ranach Wydziału Marynarki KC- AK. Kiedy wiosną 194-2 r.
rozpoczęły się aresztowania wśród członków sieci wywiadowczej ZJ opuścił Warszawę i raz m z K.Komorowskim wyjechał do Zakopanego i Krynicy.Zbierał
tam informacje wywiadowcz o transportach rannych.na froncie wschodnim żołnierzy niemieckich. Po powrocie do Warszawy aresztowany prz z G stapo i wywi ziony do więzi nia śl dcz go na Zamku w Lublini . Prz szedł tam ciężki śl dztwo. Nig^ powiodła się podjęta prz z brata Benedykta próba v.ykupi^nia go. W grypsie przesłanymi do matki informował w końcu sierpnia 1942 r., ż~ wysłany zostania do obozu. Wywi ziony'- do Oświęcimia na począ.- tku września 1942 r. z wyrokiem śmierci. Stracony w Oświęcimiu 26.09.
1942 r.
J go dwaj bracia B nedykt i Cz sław, zaangażowani w działalność konspira- cyjną (Szar Szeregi i ZWZ-AK) aresztowani i osadź.ni w KL Stutthof
zmarli na tyfus w czasie ewakuacji mbozu w marcu
1945
' r.AMSt:Rei.E.Porożyńskiej,L.Śliwińskiej, T.Regenta,H.Wołyńskiej i C.Zabrodr- kiego; B.Chrzanowski,A.Gąsiorowski,Gdynia w latach okupacji.Działalność Związku Jaszczurczego i Narodowych Sił Zbrojnych, "Rocznik Gdyński"nr' 7, I99I,s.I09; A.Gąsiorowski, Szare Szerjgi w Gdyni,Zi-iSt,nr 5, s. 126; s. 143.
-2.
Andrzej Gąsiorowski
5
3
Porożyński Witold ps."Kiepura" /191 6-1942/ łącznik ZJ na Pomorzu.
Ur. 21.VIII.1916 r. w Zblewie pow. Starogard, s. Władysława i Marii z d. Śliwińskiej. Po śmierci ojca w 1920 r. zamieszkał z me
tką w Chełmnie, gdzie uczył się w szk.powsz. Od 1928 r. w Gdyni, gdzie uczęszczał do Gimn.Męsk. Tow.Szk.Sr. Należał do ZHP, był cz
łonkiem 77 Pom.DH. W 1935 r. otrzymał świadectwo dojrzałości. W la
tach 1935-36 odbył przeszkolenie wojsk, w Szk.Podchor. Rez. Po jej ukończeniu powrócił do Gdyni i podjął pracę maklera w Domu Bawełny.
Był sympatykiem zdelegalizowanego ONR.
Zmobilizowany w sierpniu 1939 r . , brał udział w kampanii wrześ
niowej. Jesienią 1939 r. wyjechał z Gdyni, kiedy rozpoczęły się ma
sowe wysiedlenia ludności polskiej. Udał się razem z kolegą gimn.--^
K.Komorowskim do Warszawy, gdzie spotkał swojego brata Benedykta, instruktore-wizytatora w Gł.Kw.Sz Sz oraz oficera ZWZ, z którym był później w stałym kontakcie. Od początku 1940 r. w konsp. org.
ZJ. Ustalono niektóre fakty z jego działalności konsp. W połowie 1940 r. osobiście organizował sieó łączności ZJ ne trasie Warsza
wa - Gdynia. Założył w Gdyni dwa punkty kontaktowe ZJ : w jadłodaj
ni prowadzonej przez matkę na ul. Świętojańskiej oraz w mieszkaniu - > Leokadii Śliwińskiej w Orłowie ne ul.Wrocławskiej nr 3. Obydwa te punkty były później wykorzystywane również przez członków ZWZ- -AK. W latach 1940-1941 przyjeżdżał kilkakrotnie na Pomorze /Gdy
nia, Toruń/. W Toruniu zatrzymywał się w mieszkaniu kuzynki K.Rado
mskiej ne ul.Mickiewicza. Odbierał także od łączników meldunkd z Gdyni na dworcach kolejowych w Tczewie i Laskowicach. W Warszawie Utrzymywał kontakt z KO Pom. ZJ, poprzez Kuzyna J.Śli w i ń s k i e g o , g a
jącego stałą styczność z kmdtem Okr.Pom. ZJ, M.Dukalskim ps."Pomor
ski". Jego mieszkanie na ul.Chmielnej 15» wynajmowane razem z K.Ko
morowskim i W.Stulgińskim /członkami ZJ/, stanowiło ważny lokal kontaktowy. Pośredniczył także w kontaktach kmdta chor.pom. Sz Sz
6
hm B.Myśliwka ps."Konrad" z bratem Benedyktem, wówczas wizytato
rem chor. pom. Sz Sz i oficerem ZWZ organizującym łączność i wy
wiad na Pom. Zaangażowany był takżee w organizowaniu sieci łączno
ści na trasie W&rszawa-Gdynia-Sztokholm /przypuszczalnie poprzez brata Benedykta/. Brał udział w działalności wywiadowczej. Pośred
niczył w kontaktach członków gdyńsiiejsśieci wywiadowczej ZJ z ko
mandorem K.Jacyniczem, przedwojennym organizatorem wywiadu mors- kiego II oddz. Szt.Gł., w okresie oku!pacji kmdtem Wybrzeża w re-
ó
mach Wydz.Maryn. KG AK. Kiedy wiosną 1942 r. rozpoczęły irię aresz
towania wśród członków sieci wywiad. ZJ, opuścił Warszawę i razem z K.Komorowskim wyjechał dc Zakopanego i Krynicy. Zbierał tam in
formacje wywiadowcze o transportach rannych na froncie wschodnim żołnier zy niemieckich. Po powrocie do Warszawy aresztowany przez 0 gestapo i wywieziony do więzienia śledczego na Zamku w Lublinie.
Przeszedł tam ciężkie śledztwo. Nie powiodła się podjęta przez bra
ta Benedakta próba wykupienia go. W grypsie przesłanym do matkii in
formował w końcu sierpnia 1942 r . , że wysłany zostanie do obozu.
Wywieziony do Oświęcimia na początku września 1942 r. z wyrokiem śmierci. Stracony w Oświęcimiu 26.I X . 1942 r.
Jego dwaj bracia, Benedykt i Czesław, zaangażowani w działal
ność konspiracyjną, Sz Sz i ZWZ-AK, aresztowani i osadzeni w KL Stutthof, zmarli no tyfus w czasie ewakuacji obozu w marcu 1945 r.
AP ?
AMSt.: Rel.E.Porożyńskiej, L.Śliwińskiej, T.Heganta,H Wołyńskiej, C.Zabrodzkiegoj B.Chrzanowski, A.Gąsiorowski '3'Uf\WLQjn^ut{t\ $ h f U o
1 bdłjmą h UlhQÓ7 0?Ul^p&C|T ( rP-ljQj~^Vv5^ ć ^ ^ ^ » ft>c
6 » ^ o < O u ' 'Kr T f U (
U / i H S b , * ę | V W f o ' / W ' b , A.Gą aiorowskł
7
8
I
Porożyński W itold ps. “ K ie p u r a ” (1916-1942), łącznik ZJ na Pomorzu. '
Ur. 21 V II I 1916 r. wZblewie, pow. Starogard Gd., syn W ładysława i M arii z d. Śliwińskiej.
Po śmierci ojca w 1920 r. zamieszkał z m atką w Chełm nie a od 1928 r. w Gdyni, gdzie uczęszczał do Gimnazjum M ęskiego. N ależał do ZHP, był członkiem 77 Pom. DH. W 1935 r. otrzym ał świadectwo dojrzałości. W latach 1935-1936 odbył przeszkolenie wojskowe w Szkole Podchor Rezerwy Po jej ukończeniu powrócił do Gdyni i podjął pracę m aklera w D om u Bawełny. Był sympatykiem zdelegalizow anego ONR.
Zmoblizowany w sierpniu 1939 r. bral udział w k am panii w rześniowej. Jesienią 1939 r.
wyjechał z Gdyni. U dał się razem z kolegą gimn. -^K lem ensem Kom orowskim do Warszawy, gdzie spotkał sw ojego b rata B enedykta, instruktora-w izytatora w Gł. K w aterze Sz Sz oraz oficera ZWZ. z którym był później w stałym kontakcie. O d początku 1940 r. w konspiracyjnej org. ZJ. U stalono niektóre fakty z je g o działalności konsp. W połow ie 1940 r. osobiście
organizował sieć łączności ZJ na trasie W arszaw a-G dynia. Z ałożył w G dyni dw a punkty ~~
kontaktoweZJ: w jadlodąjni prowadzonej przez m atkę na ul. Świętojańskiej oraz w m ieszkaniu '"'Ń -łLeokadii Śliw ińskiej w O rłowie, na ul. W rocław skiej 3. Obydwa te punkty były później ^ wykorzysty w ane rów nież przez członków ZW Z-A K . W latach 1940-1941 przyjeżdżał
kilkakrotnie do G dyni i T orunia. W T oru n iu zatrzym yw ał się w m ieszkaniu kuzynki K.
Radomskiej na u l. M ickiewicza. O dbierał także od łączników m eldunki z Gdyni na dworcach kolejowych w Tczew ie i Laskow icach. W W arszaw ie utrzym yw ał k o n ta k t z K O Pom. ZJ, poprzez kuzyna J. Śliwińskiego, mającego stalą styczność zkm dtem O kr. Pom. ZJ. M. Dukalskim ps. “Pomorski". Jego m ieszkanie na ul. Chm ielnej 15, w ynajm ow ane razem z członkam i ZJ -
Komorowskim i W. S tulgińskim . stanow iło ważny lokal kontaktow y. Pośredniczył także w ^ S>
kontaktach km dta C hor Pom Sz Sz. lim B M yśliwka ps. "K o n rad ” z bratem Benedyktem Zaangażowany był także w organizow aniu zagranicznej sieci łączności na trasie W arszaw a-
Gdynia-Sztokholm (przy puszczalnie poprzez b rata B enedykta). B rał udział w d ziałalności X i ~ wywiadowczej ZJ z kom andorem K. Jacyniczem . przedw ojennym o rg an iz ato re m wywiadu ^ jp*
morskiego II Oddz. Sztabu Gł WP. w okresie okupacji km dtem W ybrzeża w ram ach Wydz.
Mar. KG AK. Kiedy w iosną 1942 r. rozpoczęły' się aresztowania wśród członków sieci wywiadu ^ ZJ, opuścił W arszaw ę i razem z K om orow skim wyjechał do Z akopanego i K rynicy. Z bierał r~ V - ( tam inform acje wyw iadow cze o tran sp o rtach rannych na froncie w schodnim żołnierzy ^ niemieckich Po powrocie do W arszawy aresztowany przez gestapo i wywieziony do więzienia ( - ^ śledczego na Z am ku w Lublinie. Przeszedł tam ciężkie śledztwo. N ie pow iodła się podjęta
przez brata Benedykta próba w ykupienia go. W grypsie przesłanym do m atki inform ow ał w , i końcu sierpnia 1942 r.. że wy słany zostanie do obozu. W ywieziony do O święcimia na początku
WTześnia 1942 r. z wy rokiem śm ierci, został stracony 2 6 IX 1942 r. . . Jego dwaj bracia - B enedykt i Czesław, zaangażow ani w działalność k onspiracyjną Sz Sz ^ i ZWZ-AK. aresztow ani i osadzeni w Stutthofie. zm arli na tyfus w czasie ew akuacji obozu w' O
marcu 1945 r. >0
AMSt.: Rei. Porożyńska E. Regent T., Śliw ińska L„ W ołyńska H.. Zabrodzki C. § Chrzanowski B . G ąsiorow ski A., G dynia w latach okupacji. Rocznik G dyński, n r 7/1991, ^ S. 109; G ąsiorow ski A.. Szare Szeregi w G dyni, ZM St. nr 5. s. 126. 143. ^
^ n 1 1 A ndrzej G ąsiorow ski
