Zdrojewski Leszek

(1)

1

(2)

SPIS ZAWARTOŚCI TECZKI

^ : A r M A l m o 3 _.

O t y ' - '

....

L /l. Relacja \jU - % &, /(-'l

I./2. D okumenty ( sensu stricto) dotyczące relatora — I./3. Inne materiały dokumentacyjne dotyczące re la to ra ___

III./l. M ateriały dotyczące rodziny re la to ra ---

III./2. M ateriały dotyczące ogólnie okresu sprzed 1939 r ---

III./3. M ateriały dotyczące ogólnie okresu okupacji ( 1939-1945) — III./4. M ateriały dotyczące ogólnie okresu po 1945 —->-»

III./5. Inne . r r - IV. Korespondencja

II. Materiały uzupełniające relację k/,%- 3 .

^a

~ i

V. Nazwiskowe karty informacyjne VI. Fotografie

2

(3)

3

(4)

/

ZDROJEWSKI LESZEK ADAM (TQ22),pseudonim Żółw.

Ur. 8.09.1922 w Brodnicy, syn Antoniego ( h. żołnierza armii gen.

Hallera i. uczestnika wojny 1920 r.) i Heleny Matuszewskiej. W 1928 rozpoczął naukę w Państwowej Szkole Powszechnej w Brodnicy. Od IQ?r do 1939 r. uczęszczał do Państwowego Gimnazjum Klasycznego w Brodni

cy. W 1928 r. wstąpił do ZHP. W czasie nauki w gimnazjum by> skarbn~

kiem a następnie przybocznym 10 Pomorskiej Drużyny Harcerzy. Dział?' też w Sodalicji Mariańskiej i Gimnazjalnym Klubie Tenisowym oraz Gimnazjalnym Klubie Wioślarskim "Tryton”. Należał do Polskiego Bia

łego Krzyża w Brodnicy i utrzymywał kontakt ze Szkołą. Podchorążych

1

Rezerwy 6 ^ p p w Brodnicy (mjr.Reliszko i mjr.Wroną). W połowie sier

pnia I939i-r". brał udział w kursie instruktorów Sodalicji Mariańskiej zorganizowanym w Wielu przez ks.J.Wryczę. Do Brodnicy wrócił 29.08.

1939 r. i włączył się do prac Pogotowia Wojennego Harcerzy kierowa

nego przez harcmistrza Konrada Poradę. Opuścił Brodnicę 6.09.1939 r.

i rowerem ewakuował się przez Włocławek,Warszawę i Lublin do Kiwerc za Łuckiem. Po naparci wojsk radzieckich na Polskę opuści* Kiwerce i znalazł się na terenach zajętych nrzez Niemców. Do Brodnicy wrócił w końcu września 1939 r.&at Podjął pracę jako robotnik w ogrodnictwie miejskim a od lutego 19/10 r. zatrudniony był jako bufetowy i kelner w restauracji . Wiosną 19^0 r. został członkiem Szarych Szeregów i ZWZ. Utrzymywał też kontakt z byłymi harcerzami i oodoficerami bro

dnickiego batalionu 6 ?.np z Grudziądza, członkami Grunwaldu i Komen

dy Obrońców Polski. Prowadził punkt, kontaktowy oraz zbiegał infor

macje wywiadowcze. Po aresztowaniach członków brodnickiej konsoira- cji jesienlą 194.0 r. utracił kontakty organizacyjne. W crrudnju I

O t - C U \J *J C_1

9 4

" '

T r. wysiedlony z rodzicami z Brodnicy. W tyra satwm czasie został członkiem Związku Jaszczurczego nod os.Żółw. Skierowany przez Arbeitsamt do "racy w Gdańsku,krótko oracował w oorci.e a nasteonie na kolejowym dworcu o r e t o k o w y m Gdańsk—Południe. Prowad ził działal

ność wywiadowcza oraz o°łnił funkcje łacznika.Utrzymywał kontakt z członkami ^ J w Gdyni I â Półwysnie Helskim oraz od^ê^^ł konsol racyjna Z J orzesyłana z Łodzi Gdańska. so ó> o-âc o’"a * z czô^kam’ Szarych 7 oroc,r"'' i AT' z §dirr'i. Aresztowa^v •nr*zor' ero

^o -rrud z lad zk ' e 3 . 0 ^"T 9 AZ ^ . "pp dworcu kolędowym re^e^ ^ łączki—

17 ■ z jodzi ■. ■ - 'i^awpki.m. Po t r z y d n i o w y m i0 w G d a ń s k i m przewi ezi o n y do ^ r u d z i a d z a . Po orze s ł u c h a n i a c h 9 p . O T . T 0 4 z r».

osadzony w obozie koncentraev 7 nym Stutthcf ^ako w?ezień to 6^0

—-- o»

obozie do ewakuacji 2 ? .OT.T 94.5 r. Dotarł do Rybna a nasteonie po u c e c z c e do Pucka, Po zajęciu Pucka przez Rosjan wyjechał w k i e n m k 1'

Brodnicy. Aresztowany orzez Rosjan w Kartuzach odzyskał wol^ość dzięki pomocy kolegów z obozu tworzących tam MO. Chory na tyfus do

tarł do Brodnicy, po nkrpsio r>eUnwalA"A«»<c!< ---

¹

--- -■>-

m u

A

4

(5)

Zgłosił się do Oficerskiej Szkoły Wojsk łączności w Zamościu. Po ujawnieniu jego działalności konspiracyjnej zwolniony ze szkoły i przeniesiony do służby czynnej w artylerii. Po wyjściu z wojska od 1948 r. mieszkał w czewie, gdzie prowadził skleo włókienniczy.

Od 1950 r. aż do przejścia na emeryturę w 1981 r, oracował w haftdl1' uspołecznionym na terenie Trójmiasta. Od T945 r. Był członkiem Związku Byłych Więźniów Politycznych a nastę-nnie ZBoWiD. W latach 1962-1986 sekretarz Kluhu Byłych Więźniów Stutthofu. Dopiero w koń

cu lat osiemdziesiątych ujawnił swoją działalność w ZJ( wcześniej tylko w Szarych Szeregach,ZWZ i KOP).

9 >

- 2 -

A M S t ; R e l . 1 . I I , V , X I , X V I I , i i n . ; 3 . C h r z a n o w s k i , A . G ą s i o r o w s k i , G d y n i a

*

l a t a c h o k u p a c j i . D z i a ł a l n o ś ć Z w i ą z k u J a a z c z u r c z

30

i N a r o d o w y c h S i ł Z b r o j n y c h , " R o c z n i k G d y ń s k i " , n r 7 , s . I I I ( . y s t . j a . o . . i p o d p s . Ż ó ł w ) ; K . D u n i n - v / ą s o w i c z , O b ó z k o n c e n t r a c y j n y S t n t t h o f , S d a ń - 3 1 / 1 9 7 0 S .1 1 0 , 1 2 0 , 1 9 2 ; S t u t t b o f h i t l e r o w s k i o d ó z k o n c e n t r a c y j n y , W a r s z a w a 1 9 8 8 , ś .2 3 1 , 2 3 2 , 2 8 0 ; K . S t e ? r , S a m o o b r o n a , s a b o t a ż i i n n e f o m y o p o r u w i ę ź n i ó w w o b o z i e k o n c e n t r a c y j n y - S t u t t h o f , Z S t , n r 6 , s . R 0 ,

S z a r o S z e r e g i , t . 2 , s . I 4 I , I 4 2 ; V a l k a p o d z i e m n a , s . 2 ^ 5 ( w y s t . p o d p s .

Ż ó ł w ) , s . 3 0 4 . ,_A 2 8 .

5

(6)

6

(7)

ZDROJEWSKI LESZEK ADAM (1922) ,psfl«nm Żółwf

1 ^ y w r . ^

Ur. 8.f)^I922 w Brodnicy, s^pn Antoniego ( b. żołnierza armii gen.

Hallera i uczestnika wojny 1920 r.) i Heleny Matuszewskie j. -W 1938 r ro^otrz-ął— naukę w Pańo-twwtefcg— -Sgkqi» - PowonGfcehfwrj ^r^rrTdrribcy^ Od I93S do 1939 r. uczęszczał do Państwgw»o G-imn^ziiawn Klas^ ^ w s^^o w Brodni- cy. W i r r T T H T ^ t t-~4f^--^P . W r ^ i p nnnlf- 4., i . r m - i gun. Q

ⁿ

j! n r f l był Sk^^Tł-l i- kiem a nastfpmi.p . u r ą b ać znyrp IO^TomoT^K1 'p i D-rn ~ D giajbał

-So^e-M crj 1 - Mariańok i

^%

i r i y m"1 KI uh Ifc? i r ferd:'g(yryT

ⁿ - t r r & r ,

G..]mnaziaIrrTTrr-^-HtM-e -^4o^laxskim- Tryton".. Należał do P£LLsk-Lag£ Bj©—

K~^y-śa w Brodnicy i utrzymywał kontakt ze Szksd&ą Podch^^ęewe-h ReząaaW'’6^<pp w Brodnicy (.»jy ..Re 1 iewtefr- i ..mj r , Wpeną ) . W ^ ^ QULxa---e-4-Bjg«- pn i a 193 — b^a^fc- ~u&zla.ł. . _ttL.k.u.r. s,.i

r

Jj^tr-łłif^yęw -Se4ft ł ic ji Ma^i-em-śtrt^e j

~ \ v V \ V ' V L N _ V V r ^ A \ ----

z QX£ąn i z pykanym w WieJLu przez ks «J J.izyc

^{? > ą}

. Do Brod7tiey-wF««4ł 2

^U

« - V V V ' v V V X — *

1939 r. ^ włączył się do prac Pog^taw4a. WojsuuaAgtó Harc®ja«y kierowa

nego przez harcmistrza K^w»«t+a Poradę. Opuścił Brodnicę 6.09.1939 r.

i rowerem ewakuował się przez Włocławek,Warszawę i Lublin do Kiwerc : za Łuckiem. £a..nap.a-^ 4 ^ro-j^k--ra- 4 ?;ifrek4eł^r^-~Poł~gfcę~'' OTrrrśni^TUTeree i> 3 j a a l a ^ - ^ - % - ^ - t l e n a c h . , . D o Brodnicy wrócił w końcu września 1939 r.śM Podjął pracę jako robotnik w ogrodnictwie miejskim a od lutego 1940 r. zatrudniony był jako bufetowy i kelner w restauracji . Wiosną 1940 r. został członkiem Sza^y^h Szjfrrpgćiw i ZWZ. Utrzymywał też kontakt z byłymi harcerzami i podofj o d a m i bro-

VVw\

dńickiego bai»14-nrw 67.pp z Grudziądza, członkami Grunwaldu i Komow-

£ky 0J^» cńe-ów

P & i t ń e i .

Prowadził punkt kontaktowy oraz zbierał infor

macje wywiadowcze. Po aresztowaniach wzłonków brodnickiej konsp^cfl*-

- O & i

jesienią 1940 r. utracił kontaktyê^ągaaM^fibâê. W grudniu 1941

r. wysiedlony z rodzicami z Brodnicy. W tym samym czasie został członkiem Z^ i w kn J^pHO’ głłyegogo pod ps.Żółw. Skierowany przez Arbeitsamt do pracy w Gdańsku,krótko pracował w porcie a następnie na kolejowym dworcu przetokowym G-dańsk-Południe. Prowadził działal

ność wywiadowczą oraz pełnił funkcję łącznika.Utrzymywał kontakt z członkami ZJ w Gdyni i na Półwyspie Helskim, oraz odbierał pocztę konspiracyjną ZJ przesyłaną z Łodzi d<fc Gdańska. Współpracował z członkami Sz^mpnh Szę^e^enif i AK z iS-dyni. Aresztowany przez sta- po grudziądzkie 3.01.1943 r. na dworcu kolejowym razem z łączni

kiem ZJ z Łodzi H.Murawskim. Po,trnyduluwym— ‘ T m hye-re~ir--geota^»x.^da- -ń&tóm {przewieziony do Urudziądzaf

^ę ^o

przesłuchaniach 28.01.1943 r.

.osadzony w obozie koncentracyjnym Stutthof, jako więzień nr 18 630.

W obozie do ewakuacji 25.01.1945 r. Dotarł

^& ^o

Rybna-a1 jiaa-fręgM4-»--»«

i l c J L - P o sa jęoiw P«e-ka przez Tfn~jnn wyjrrtrrt— mr -kierunki;

Bucuiaie-y..Aresztowany larze z Rosjan w Kartuzach od zyskał^ wołnóść d^i_ęKi- pomocy kolegów z obozu tworzących tam MO. Chory na tyfus do

tarł do Brodnicy. Po okresie rekonwalescencji powołany do wojska.

7

(8)

Zgłosił się do 0f>csj?8ki€j S z k p ^ Wojsk ^ączn£«»i w Zamościu. Po ujawnieniu jego działalności konsp^aeaey gne-g zwolniony ze szkoły

i przeniesiony do służby czynnej w artylerii. Po wyjściu z wojska mioogkał--w ^c^ ewig .

4 X L S L 9 & 0 r * ' .

aż do przejścia na emeryturę w 1981 r, pracował-w hafrdlu

uspołecznionym na terenie Trójmiasta. Od JOAfc.y . Byłvcz?onięiem Zwigy. kji Dyłypir• • • 4 - > ^ - * v 4 - ów -1 4 -t . y. c na g n f c p ZBoWiD. W latach

\ N V V V -v >. V V ' \ v V V \

1962-1986 sekretarz Klubu Byłych Więźniów Stutthofu. Dopiero w koń

cu lat osiemdziesiątych ujawnił swoją działalność w ZJ( - - « < » j

AMSt;Rel. T. II,V,XI,XVII, i in.; B^Chrzanowski,A^Gąsiorowski, Gdynia"w*labach okupacJi.Działalność Związku Jaszczurczego i Naro

dowych Sił Zbrojnych, "Rocznik Gdyński", nr 7, s. XII (■wy''- Jaro-irT«.

i

^p ^# ^T ⁱ ^e ^ł ^* ⁾

j ^ . D u n i n ^ ą ^ i c z . O b f e - k o n c e n t r a c y j n y Stutthof ,Sdan- ąiŁ 197^1 j s.IIC,I20.I92-; **ooó* koncentracyjny,** , . raT^ „ n Toafl fl g.a>-T-T-9^PvgeO: Ł.Steyer, Samoobrona, sabotaż i inne form my oporu więźniów w obozj/e koncentracyjnym Stutthof,ZMSt,nr 6,s.80;

Szare Szeregi,t. 2,8.14.1^42; Walka.podziemna, **-25^ ( wyst. pod ps.

Żółv/) , , _7l'28.

/v-w

%// (Xa5

ląekww* Gąsiorowski

8

(9)

Uoyri

^{O u}

Z d r o j e w s k i L e s z e k p s . "Żółw" (1922-...) ł ą c z n i k ZJ w B r o d n i c y i G d y n i .

Ur. 8 . I X . 1922 r. w B r o d n i c y , s y n A n t o n i e g o , b. ż o ł n i e r z a armii g e n . H a l l e r a , u c z e s t n i k a w o j n y 1920 r. i H e l e n y z d.

M a t u s z e w s k i e j . O d 1935 do 1939 r. u c z ę s z c z a ł do P a ń s t w o w e g o G i m n a z j u m K l a s y c z n e g o w B r o d n i c y . C z ł o n e k Z H P i P B K w B r o d n i c y . W p o ł o w i e s i e r p n i a 1939 r. brał u d z i a ł w k u r s i e i n s t r u k t o r ó w S o d a l i c j i M a r i a ń s k i e j , z o r g a n i z o w a n y w W i e l u p r z e z k s . J ó z e f a W r y c z ę .

2 9 . V I I I . 1939 r. w ł ą c z y ł się do p r a c P o g o t o w i a W o j e n n e g o H a r c e r z y w B r o d n i c y , k i e r o w a n e g o p r z e z hm. K o n r a d a Poradę.

O p u ś c i ł B r o d n i c ę 6. IX. 1939 r. i r o w e r e m dojecłlał p rz e z W ł o c ł a w e k , W a r s z a w ę i L u b l i n do K i w e r c z a L u c k i e m . Do B r o d n i c y w r ó c i ł w k o ń c u w r z e ś n i a 1939 r. P odjął p r a c ę w o g r o d n i c t w i e jako r o b o t n i k , a od lutego 1940 r. z a t r u d n i o n y był jako b u f e t o w y i k e l n e r w r e s t a u r a c j i . W i o s n ą 1940 r. z ostał c z ł o n k i e m Sz Sz i Z W Z . U t r z y m y w a ł też k o n t a k t z b y ł y m i h a r c e r z a m i i p o d o f i c e r a m i b r o d n i c k i e g o b a o n u 67 pp, c z ł o n k a m i " G r u n w a l d u " i KOP. P r o w a d z i ł p unkt k o n t a k t o w y oraz z b i e r a ł i n f o r m a c j e w y w i a d o w c z e . Po a r e s z t o w a n i u c z ł o n k ó w b r o d n i c k i e j k o n s p i r a c j i j e s i e n i ą 1940 r.

u t r a c i ł k o n t a k t y . W g r u d n i u 194 1 r. w y s i e d l o n y w r a z z r o d z i n ą z B r o d n i c y . W t y m s a m y m c z a s i e z ostał c z ł o n k i e m ZJ p o d p s . " Z ó ł w " . S k i e r o w a n y p r z e z A r b e i t s a m t do p r a c y w G d a ń s k u , k r ó t k o p r a c o w a ł w p o r c i e a n a s t ę p n i e n a d w o r c u p r z e t o k o w y m G d a ń s k P o ł u d n i e . P r o w a d z i ł d z i a ł a l n o ś ć w y w i a d o w c z ą ora z p e ł n i ł f u n k c j ę łącznika.

U t r z y m y w a ł k o n t a k t z c z ł o n k a m i Z J w G d y n i i n a P ó ł w y s p i e H e l s k i m oraz o d b i e r a ł p o c z t ę k o n s p . ZJ p r z e s y ł a n ą z L o d z i do G d a ń s k a . W s p ó ł p r a c o w a ł z c z ł o n k a m i Sz Sz i A K w Gdyni. A r e s z t o w a n y p r z e z g e s t a p o g r u d z i ą d z k i e 3 . 1 . 1 9 4 3 r. n a d w o r c u k o l e j o w y m r a z e m z

9

(10)

ł ą c z n i k i e m ZJ z Ł o d z i H . M u r a w s k i m . P r z e w i e z i o n y do G r u d z i ą d z a , po p r z e s ł u c h a n i a c h został o s a d z o n y w o b o z i e k o n c . S t u t t h o f , jako w i ę z i e ń n r 18630. P r a c u j ą c w A r b e i t s e i n s a t z , p o m a g a ł r a t o w a ć aresztowanych. i osadzonych, w S t u t t h o f i e c z ł o n k ó w k o n s p i r a c j i . Z a a n g a ż o w a n y w o b o z o w y m r u c h u o p o r u m.in. z — K a r o l e m S z c z e p a ń s k i m . W o b o z i e w i ę z i o n y do e w a k u a c j i £ 5 . 1 . 1 9 4 5 r. C h o r y n a tyfus dotarł do b ro d n i c y .

Po r e k o n w a l e s c e n c j i p o w o ł a n y do w ojska. Z g ł o s i ł się do O f i c e r s k i e j S z k o ł y W o j s k Ł ą c z n o ś c i w Z a m o ś c i u . Po u j a w n i e n i u jego d z i a ł a l n o ś c i k onsp. z w o l n i o n y ze s z k o ł y i p r z e n i e s i o n y do s ł u ż b y czynnej w a r t y l e r i i . Po w y j ś c i u z w o j s k a , aż do p r z e j ś c i a n a e m e r y t u r ę w 1981 r., p r a c o w a ł w h a n d l u u s p o ł e c z n i o n y m n a t e r e n i e T r ó j m i a s t a . D o p i e r o w k o ń c u lat osiemdziesiątych, u j a w n i ł s w o j ą d z i a ł a l n o ś ć w Z J .

A M S t . R e i . T o m I I , V , X I , X V I I i i n . ; B. C h r z a n o w s k i , A .G ą s i o r o w s k i , G d y n i a w l a t a c h o k u p a c j i . , R o c z n i k G d y ń s k i , n r 7, s.IIIj K.

D u n i n - W ą s o w i c z , O b ó z konc. S t u t t h o f ,

s

. 110,1£0, 19 £ ;K .S t e y e r , S a m o o b r o n a , s a b o t a ż i inne f o r m y o p o r u w i ę ź n i ó w w o b o z i e konc.

S t u t t h o f , Z M S t ., n r 6, s.80; S z a r e S z e re g i , t. £, s . 1 4 1 , 1 4£j W a l k a p o d z i e m n a . ..

H M A n d r z e j G ą s i o r o w s k i

10

(11)

6 Zdrojewski Leszek ps."Źółw" /1922-.../łącznik ZJ w Brodnicy i Gdyni.

Ur. 8.IX.1922 r. Brodnicy, s. Antoniego, b.żołnierza armii gen.

Hallera i uczestnika wojny 1920 r. , i Heleny z d.Matuszewsiciej• Od 1935 do 1939 r. uczęszczał do Państw. Gimn.Klas. w Brodnicy. Czło

nek ZHP/- Naleg«ł°-dc/ PIK w Brodnicy )4-«4iayinywał-kontakt ze~Sk-.P-od- chołw S cz. i 6^f- p p -w-Bgodnicy/. W połowie sierpnia 1939 r. brał udział w kursie instrukt. Sodalicji Mariańskiej, zorganizowanym w Wielu^

p r z e z

ks. Józefa teye.** Ą , , ^ . y

.- +~.... — —

29.VIII.1939 r. włączył się do prac Pogwfe^-rHał^e-s w Brodnicy- kierowanego przez hnuKonrada Poradę. Opuścił Brodnicę 6.IX.39 i

f J L + ^ e s t J L s ł A

*

rowerem ewakuował ~s4ę przez Włocławek, Warszawę i Lublin do Ki- werc za Łuckiem. Do Brodnicy wrócił w końcu września 1939 r. Pod

jął pracę w ogrodnictwie jako robotnik, a od lutego 1940 r. zatru

dniony był jako bufetowy i kelner w restauracji.^ Wiosną 194o r.

został członkiem Sz Sz i ZWZ. Utrzymywał też kontakt z byłymi har- cerzami i podof/2, brodnickiego baonu 67 pp [z— Gruda4ądza-| członkami

"Grunwaldu" i KOP. Prowadził punkt kontaktowy oraz zbierał infor

macje wywiad.. Po aresztowaniu członków brodnickiej konsp. jesie- nią 1940 r . , utracił kontakty. W grudniu 1941 r.wysiedlony z ro

dzicami z Brodnicy. W tym samym czasie został członkiem ZJ pod ps.

"Żółw". Skierowany przez Arbeitsamt do pracy w Gdańsku, krótko

pracował w porcie a następni^na kolejowym dworcu przetokowym Gdańsk- -Południe. Prowadził działalność wywiad, oraz pełnił funkcję łącz

nika. Utrzymywał kontakt z członkami ZJ w Gdyni i na Półw. Helskim oraz odbierał pocztę konsp. ZJ przesyłaną z Łodzi do Gdańska.

Współpracował z członkami Sz Sz i AK z Gdyni. Aresztowany przez gestapo grudziądzkie 3.1.1943 r. na dworcu kolejowym razem z łą

cznikiem ZJ z Łodzi H.Murawskim. Przewieziony do Grudziądza, po przesłuchaniach 28.1.1943 r. osadzony w obozie konc. Stutthof, jako więzień nr 18630. Pracując w Arbeitseinsatz, pomagał rato-

11

(12)

wać aresztowanych i osadzonych XV Stutthofie członków konspiracji.

Zaangażowany w obozowym ruchu oporu m.in.

7, -

K.Szczepańskim.

W obozie do ewakuacji 25.1.1945 r. Chory na tyfus, dotarł do Bro

dnicy.

Po rekonwalescencji powołany do wojska. Zgłosił się do Ofic.

Szk.Wojsk Łączn. w Zamościu. Po ujawnieniu je^o działalności konsp.

zwolniony ze szkoły i przenies/ony do służby czynnej w artylerii.

Po wyjściu z wojska, aż do przejścia na emeryturę w 1961 r . , pra

cował w handlu uspołecznionym na terenie Trójmiasta. By2--aktyAifc.

Z'w.. % i y c h Więźniów Polit. a następnie ZBoWiB. W 1 atach_4-96£-4966 sekretarz Klubu Byłych Więźniów Stutthofu J Dopie

ro w końcu lat osiemdziesiątych ujawnił swoją działalność w ZJ.

AMSt. Rei.Ttffl,V,XI,XVII, i in.;B.Chrzanowski,A.Gąsiorowski,Gdynia w la

tach okupacjiy£«4ełałttcn?ó--Związku Jaszczurczego-i Narodowych Sił Zbro-

"Rocznik Gdyński",nr 7,s.III; K.Dunin-Wąsowicz ,Obóz koncentr?- cyjny Stutthof; K.Steyer,Sqmoobrona,sabotaż i inne formy oporu więź

niów w obozie koncentracyjnym Stutthof, ZMSt,nr6,s.80;Szare Szeregi, t.2,s.141,142; Walka podziemna...

p . Ci a w<;V

eu r

12

(13)

Zdrojewski Leszek ps. “Żółw” (1922-....), łącznik ZJ w Brodnicy i Gdyni.

Ur. 8 IX 1922 r. w Brodnicy; syn Antoniego - b. żołnierza armii gen. Józefa Hallera, uczestnika wojny 1920 r. i Heleny z d. Matuszewskiej. Od 1935 do 1939 r. uczęszczał do Państwowego Gimnazjum Klasycznego w Brodnicy. Członek ZHP i PBK w Brodnicy. W połowie sierpnia 1939 r. brał udział w kursie instruktorów Sodalicji Mariańskiej, zorganizowa

nym w Wiełu przez ks. Józefa Wiyczę.

Dnia 29 VIII 1939 r. włączył się do prac Pogotowia Wojennego Harcerzy w Brodnicy, kierowanego przez hm. Konrada Poradę. Opuścił Brodnicę 6 I X 1939 r. i rowerem dojechał przez Włocławek, Warszawę i Lublin do Kiwerc za Łuckiem. Do Brodnicy wróci! w końcu września 1939 r. Podjął pracę w ogrodnictwiejako robotnik, a od lutego 1940 r. zatrudniony był jako bufetowy i kelner w restauracji. Wiosną 1940 r. został członkiem Sz Sz i ZWZ.

Utrzymywał też kontakt z byłymi harcerzami i podoficerami brodnickiego baonu 67 pp, członkami “Grunwaldu” i KOP. Prowadził punkt kontaktowy oraz zbierał informacje wywiadowcze.

Po aresztowaniu członków brodnickiej konspiracji jesienią 1940 r. utracił kontakty. W grudniu 1941 r. wysiedlony wraz z rodziną z Brodnicy. W tym samym czasie został członkiem ZJ pod ps.”Żółw” . Skierowany przez Arbeitsamt do pracy w Gdańsku, krótko pracował w porcie a następnie na dworcu przetokowym Gdańsk Południe. Prowadził działalność wywiadowczą oraz pełnił funkcję łącznika. Utrzymywał kontakt z członkami ZJ w Gdyni i na Półwyspie Helskim oraz odbierał pocztę konspiracyjną ZJ przesyłaną z Łodzi do Gdańska. Współpracował z członkami Sz Sz i AK w Gdyni.

Aresztowany przez gestapo grudziądzkie 3 1 1943 r. na dworcu kolejowym razem z łącznikiem ZJ z Łodzi H. Murawskim. Przewieziony do Grudziądza, po przesłuchaniach został osadzony w obozie konc. Stutthof, jako więzień nr 18630. Pracując w Arbeitseinsatz, pomagał ratować aresztowanych i osadzonych w Stutthofie członków konspiracji. Zaangażowany w obozowym ruchu oporu m.in. z —^Karolem Szczepańskim.

W obozie więziony do ewakuacji 25 1 1945 r. Chory na tyfus dotarł do Brodnicy.

Po rekonwalescencji powołany do wojska. Zgłosił się do Oficerskiej Szkoły Wojsk Łączności w Zamościu. Po ujawnieniu jego działalności konspiracyjnej zwolniony ze szkoły i przeniesiony do służby czynnej w artylerii. Po wyjściu z wojska, aż do przejścia na emeryturę w 1981 r., pracował w handlu uspołecznionym na terenie Trójmiasta. Dopiero w końcu lat osiemdziesiątych ujawnił swoją działalność w ZJ.

AMSt. Rei. Tom II.V,XI,XVII i in.

Chrzanowski B„ Gąsiorowski A., Gdynia w latach okupacji, Rocznik Gdyński, nr 7. s. III;

Dunin-Wąsowicz K., Obóz konc. Stutthof, s. 110,120,192; Steyer K., Samoobrona, sabotaż i inne form y oporu więźniów w obozie konc. Stutthof, ZMSt., nr 6, s. 80: Szar. Szer...., t. 2, s.

141,142; Walka podziemna...

Andrzej Gąsiorowski

13

(14)

14

(15)

**y * O** h e s f

z,

FUNDACJA

\rchiwum Pomorskie Armii Krajowej j l.W. Gar bary 2, t el .65- 22- 186

87-100 TORUŃ

2394/P0M/2000

Toruń dnia 4 VII 2000r

Szanowni Państwo

Kazimiera Laszek Zdrojewscy 81-857 Sopot Szanowni Państwo

w imieniu Pani Profesor i Zarzędu Fundacji składam

serdeczne podziękowanie za dar pieniężny w wysokości 50,-zł piędziesięt.

Dzięki takiej ofiarności możemy gromadzić ,archiwować materiały historyczne i wydawać księżki .

Życzę zdrowia i pozostaję z wyrazami szacunku i poważania.

• * * r

Dokumentalista mgr Michał Oj czyk

15

(16)

16

(17)

17

(18)

18

(19)

19

(20)

20

(21)

21

(22)

22

(23)

23

(24)

24

(25)

' B r r o d r n c a ,

ZJ T

Z D R O J E W S K I L E S Z E K '

f ^ T ) f t J \ Ą J

U t r z y m y w a ł k o n t a k t z M i e c z y s ł a w e m K a r c z e w s k i m -ZJ.

(Ma d o b r ą pamięć).

T.: P i e s z c z o c h S z c z e p a n , Insp. B r o d n i c a , k.I, 2/4.

25

(26)

Z D R O J E W S K I L E S Z E K

C z ł o n e k O D R (?). Był w J a f k o w i e ( ? ) .

T.: L a s k o w s k i B o l e s ł a w , Insp. B r o d n i c a , V / i i .

M G r ' 9 4

■ t

O D R

26

(27)

27

(28)

28

(29)

29

(30)

30

(31)

31

(32)

32

(33)

33

(34)

34

(35)

35

(36)

36

(37)

37

(38)

38

(39)

39

(40)

40

(41)