4 r . 5 5 houaleuo, Gofub9 w t o r e k d n i a 1 2 m a j a 1 9 3 6 r . R o k 1 7
B r a m y p r z e p a s t n e ś m i e r c i d l a n i e k t ó r y c h l u d z i n i e i s t n i e j ą . Ś w i a d c z ą o p r a w d z i e , ż e p r a w a w i e l k o ś c i , s ą i n a i e . n i ź p r a w a m a ł o ś c i .
( Z p r z e m ó w i e n i a J ó z e f a P i ł s u d s k i e g o n a W a w e l u p r z e d t r u m n ą J u l j u s z a S ł o w a c k i e g o ) .
Z a l e g ł a w ś r ó d n a s p r z e j m u j ą c a c i s z a . . . C i s z a ż a l u , l e c z i w i e l k i e j p o w a g i i g o d n o ś c i . C i s z a , n a k t ó r ą z d o b y w a s i ę t y l k o n a j w i ę k s z y b ó l , g d y j u ż n i e z n a j d u j e u j ś c i a w ł z a c h i z a w o d z e n i a c h , g d y t a r g a w n ę t r z n o ś c i a m i , u c i s k a s e r c e , t ł o c z y s i ę w m ó z g u — a l e s w e d o z n a n i a b o l e s n e p r z e ż y w a w n a j w i ę k s z e m s k u p i e n i u , w m a j e s t a c i e p o w a g i .
O g r o m s t r a t y , j a k ą p o n o s i P o l s k a i o g r o m C z ł o w i e k a , k t ó r y o d s z e d ł w z a ś w i a t y — z ł ą c z y ł y s i ę w n a s z e m w e w n ę t r z n e m o d c z u w a n i u t a k s i l n i e , ż e z a b r a k ł o n a m t c h u w p i e r s i , b y g ł o ś n o z a w o d z i ć ż e p o w s t r z y m a n e z o s t a ł y ł z y , b y s p ł y w a ł y z n a s z y c h o c z u .
N a j w i ę k s z a p o s t a ć , k t ó r ą z n a t y s i ą c l e c i e P o l s k i , z a m k n ę ł a o c z y n a w i e k i . Z p o m r o k i d z i e j ó w n a s z y c h w y ł a n i a j ą s i ę p o s t a c i e w i e l k i e . H i s t o r j a n a s z a m ó w i o c z y n a c h i s ł a w i e w i e l k i c h k r ó l ó w i w o d z ó w . Z n a j ą d z i e j e s t u l e c i a n i e w o l i n a z . o p r o m i e n i o n e a u r e o l ą . Ż y l i ś m y w m r o k a c h z a b o r ó w w s p o m n i e n i a m i o w i e l k o ś c i i p i ę k n i e T a d e u s z a K o ś c i u s z k i , J ó z e f a P o n i a t o w s k i e g o , H e n r y k a D ą b r o w s k i e g o , R o m u a l d a T r a u g u t t a . A l e z a w s z e z t e m i s y m b o l i c z n e m i p o s t a c i a m i , t o w a r z y s z ą c e m i p o k o l e n i o m w i c h d r o d z e p o p r z e z w i e k n i e w o l i , ł ą c z y ł a s i ę w n a s ś w i a d o m o ś ć s m u t k u i ż a ł o b y W a l c z y l i o W o l n o ś ć i N i e p o d l e g ł o ś ć u s c h y ł k u b y t u n i e p o d l e g ł e j P o l s k i , w a l c z y l i p o t e m , g d y z i e m i e p o l s k i e b y ł y s k u t e o b r ę c z ą u c i s k u — a l e k a j d a n n i e z d o ł a l i r o z k u ć . . . s p a l a l i s i ę n a p o p i ó ł n a o ł t a r z u i d e i . . .
W i e l k o ś ć J ó z e f a P i ł s u d s k i e g o w i d z i e l i ś m y m y ż y w i , w i d z i e l i ś m y w t e r n , ż e J e g o ż y c i e i J e g o c z y n s t w o r z y ł n a m t o w s z y s t k o , c z e m t e r a z o d d y c h a m y c z e m ż y j e m y . W J e g o s e r c u i d u s z y o g n i s k o w a ł o
s i ę t o wrs z y s t k o , c o p r z e ż y w a N a r ó d i P a ń s t w o . O n b y ł p r a p o c z ą t k i e m i O n s p e ł n i e n i e m t e g o , o c z e m m a r z y l i d z i a d o w i e , c o m o d l i l i s i ę n a s i w i e s z c z e z a c z e m t ę s k n i ł y d u s z e , s p o w i t e w m r o k a c h n i e w o l i .
I d z i ś , g d y t o , c o w N i m b y ł o z i e m s k i e , m a m y o d d a ć z i e m i p o l s k i e j — c z y ż j e s t w P o l s c e c z ł o w i e k , k t ó r y b y s o b i e n i e u ś w i a d a m i a ł W i e l k o ś c i ? C z y ż t r z e b a c i , o b y w a t e l u , o d O l z y p o D ź w i n ę , o d K a r p a t p o B a ł t y k , t ł u m a c z y ć J e g o z a s ł u g i ? C z y s i ę g a ć d o r e m i n i s c e n c y j h i s t o r y c z n y c h , o d t w a r z a ć b i e g J e g o ż y c i a , p o d k r e ś l a ć n i e u d o l n e m s ł o w e m , c o w n i o s ł o t o ż y c i e w r b y t i p r z y s z ł o ś ć P o l s k i ?
J e ś l i z a p y t a s z , o b y w a t e l u , s w e g o w d a s n e g o s e r c a i s u m i e n i a , c z y ż n i e p o w i e c i o n o — b e z w z g l ę d u n a t o d o j a k i e j w a r s t w y s p o ł e c z n e j n a l e ż y s z , j a k i z a w ó d u p r a w i a s z , j a k i e p r z e k o n a n i a w y z n a j e s z — c o ś s t r a c i ł z c h w i l ą , g d y n a w i e k i z a m k n ą ł o c z y J ó z e f P i ł s u d s k i . . . .
Józef Piłsudski mówi...
G d y s o b i e p r z y p o m n ę o b r a z P o l s k i , w y g l ą d a j ą c e j w ś r ó d c i ę ż k i e j w o j n y , j a k n ę d z a r z o b d a r t y i w y z u t y z e w s z y s t
k i e g o , n i e m o g ę , m o i p a n o w i e , o p r z e ć s i ę u c z u c i u d u m y , ż e t o p r z e m i j a j ą c e j a k o b y p a ń s t w ^ o z w y c i ę s k o w y s z ł o z e w s z y s t k i c h p r ó b p r z e ł a m u j ą c t y l e p r z e s z k ó d p o s t a w i o n y c h n a d r o d z e j e g o r o z w o j u .
N i e t y l k o z w y c i ę s k o z a k o ń c z y l i ś m y w o j n ę , p o s i a d a m y n i e t y l k o w o j s k o , k t ó r e g o n a m n i e r a z z a z d r o s z c z ą .
W i ę c , c z y ż m o ż n a p r z y p u s z c z a ć , ż e P o l s k a , w y c h o d z ą c z w y c i ę s k o z t a k c i ę ż k i e j p r ó b y , p r z e ł a m u j ą c c i ę ż k i e n i e r a z p r z e s z k o d y , n i e b ę d z i e d a w a ł a s o b i e r a d y w ł a t w i e j s z y c h w a r u n k a c h ? N i e !
1 w s w e m s u m i e n i u i s w e m s e r c u z n a j d z i e s z d r o g o w s k a z w7 c h w l i l i g d y s p o j ż y s z n a c z a r n ą k r e p ą o b w i e d z i o n e f l a g i n a r o d o w e .
Ż y c i e i d z i e n a p r z ó d .
K o r n i e s c h y l i s z c z o ł a i h o ł d z ł o ż y s z p a m i ę c i O d n o w i c i e l a P a ń s t w a i O j c a N a r o d u , a z a r a z e m w g ł ę b i d u s z y z ł o ż y s z ś l u b o w a n i e .
K a ż d y z n a s z o s o b n a w N a r o d z i e i w s z y s c y s p o ł e m i ś ć b ę d z i e m y w p r z y s z ł o ś ć , k a ż d y n a s z k r o k z n a c z ą c s z l a k i e m t y c h i d e a ł ó w 7 , d l a k t ó r y c h ż y ł i w m l c z y ł , c i e r p i a ł i r a d o w a ł s i ę J ó z e f P i ł s u d s k i .
K a ż d y z n a s z o s o b n a i w s z y s c y r a z e m b ę d z i e m y s t r a ż n i k a m i t e g o s k a r b u , k t ó r y z m r o k ó w n i e w o l i d o b y ł J ó z e f P i ł s u d s k i — s t r a ż n i k a m i z n i c z a , k t ó r y r o z p a l i ł W s k r z e s i c i e l W o l n o ś c i . S t r a ż n i k a m i m o c y i g o d n o ś c i P a ń s t w m n a z e w n ą t r z i n a w e w 7 - n ą t r z g r a n i c .
— „ P r a w a ś m i e r c i i p r a w a ż y c i a — p r z e k a z a ł n a m J ó z e f P i ł s u d s k i j a k b y s w ó j t e s t a m e n t , g d y s t a n ą w s z y n a d d o c z e s n e m i s z c z ą t k a m i w i e l k i e g o t w ó r c y „ K r ó l a — D u c h a ', z a s t a n o w i ł s i ę n a d ż y c i e m i ś m i e r c i ą — s ą b e z w g l ę d n e i b e z l i t o s n e . — Ż y ł o l u d z i m n ó s t w o i w s z s c y p o m a r l i . P o k o l e n i a z a p o k o l e n i a m i , ż y j ą c e c o d z i e n n e m ż y c i e m , z w y - k ł e m l u b n i e z w y k ł e m , d o w i e c z n o ś c i p r z e c h o d z ą , p o z o s t a w i a j ą c p o s o b i e j e n o o g ó l n e w s p o m n i e n i a . W s p m n i e n i a i m i o n n i e m a i n a z w i s k . A j e d n a k p r a w d a ż y c i a l u d z k i e g o d a j e n a m i i n n e z j a w i s k a S ą l u d z i e i s ą p r a c e l u d z k i e t a k s i l n i e i t a k p o t ę ż n e , ż e ś m i e r ć p r z e z w y c i ę ż a j ą , ż e ż y j ą i o b c u j ą m i ę d z y n a m i 4 '.
Ż y ć i o b c o w a ć m i ę d z y n a m i b ę d z i e i p r z e z p o k o l e n i a c a ł e i d e a , k t ó r ą u c i e l e ś n i a ż y w r o t J ó z e f a P i ł s u d s k i e g o .
Ś l u b u j m y , ż e i d e a t a w n a s z e j d u s z y i n a s z e m s e r c u p ł o n ą ć b ę d z i e t y m s a m y m ż a r e m , k t ó r y w p o k o l e n i a , z r o d z o n e u s c h y ł k u n i e w o l i , t c h n ą ł — p o k o l e n i e , z r o d z o n e u s c h y ł k u n i e w o l i , t c h n ą ł —
Co TZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
4 - P a n P r e z y d e n t R . P . p r z y j ą ł w d n i u S b m . d e l e g a c j e I n s t y t u t u B a ł t y c k i e g o w s k ł a d z i e j W o j e w o d a K i r t i k l i s , p r e z e s K o ż u c h o w s k i , s e n . C h r z a n o w s k i , p r e z e s L a c k i , k u r a t o r P o l a k i d y r . B o r o w i k . D e l e g a c j a p r z e d s t a w ił a P a .n u P r e z y d e n t o w i R z e c z y p o s p o l i t e j k u l t u r a l n o o ś w i a t o w e p o t r z e b y P o m o r z a .
Ml wioski lesanem IMi
B I A L G R Ó D . W e w s i S v i l a n a c wm a z 1 B o ś n i d o s z ło p o m i ę d z y m ie js c o w y m iw i e ś n i a k a m i d o b ó j k i n a tle s p o r u o
Z Z A G R A N I C Y
4 - W n i e d z i e l ę , d n i a 1 ') b m . o g o d z .. 1 6 ,5 0 p r z y b y ł d o G e n e w j p . m i n i s t e r s p r a w z a g r a n i c z n y c h J ó z e f B e c k .
n i z o n y n i c h . W
a r m a t n n e
P o s i e d z e n i e R a d y L i g i N a r o d ó w , k t ó
r e w y z n a c z o n e b y ł o n a p o n i e d z i a ł e k o g o d z . R Z Y M . N a c a ł y m o b s z a r z e W i u h 1 0 .5 0 o d r o c z o n o z c s t a ł o d o g o d z . t 7 - e
s a m e g o d n i a . M i n i s t e r E d e n , k t ó r y p r z e w o d n i c z y ! s e s j i , p r z y b y ł w n i e d z ń n o d o G e n e w y . D e l e g a t w ł o s k i b a r o n p r z y j e c h a ł d o G e n e w y o g o d z . 1 6 - e j . B o n c o u r p r z y b ę d z i e d z i s i a j r a n o .
4 - A z a n a z o s t a ł o b r a n y
l l i s z p a n j i u z y s k u j ą c 7 5 4 g ł o s y n a S 4 6 |j c a ( ‘h t ł u m y s ł u c h a ł y n a d a w a n e j
j ą c y c h . p r z e z g ł o ś n i k p r o k l a m a c j i c e s a r s t w a !
4 - P o z a k o ń c z e n i u t r a d y c y j n i e c o r o k u w ł o s k i e g o w A b i s y n j i . u r z ą d z a n e g o w P a r y ż u p o c h o d u k n c z c i j
J o a n n y d 'A r c d o s z ł o d o z a m i e s z e k w ś r ó d | A j ) | ) |S - A B E B A . A g e n c j a S t e f a n )
p u b l i c z n o ś c i , s t o j ą c e j w z d ł u ż u l i c y R i v o l i . (j( )n o s i ,iż w s z v s t k i e p o s e l s t w a z w r ó e i -
W z n o s z o n o p o d b u r z a j ą c e o k r z y k i . Z m u s z o n a s j e d ( ) ( { ( > W ('> c j z t w u w [o s k ie g o Z p r o ś -
d o i n t e r w e n c j i p o l i c j a a r e s z t o w a ł a o k o ł o 6 0 0\ v yZ n a c z e n ie o d d z i a ł u w o j s k a w
o s ó b . 'c e lu o c h r o n y g m a c h ó w p o s e l s t w . Ż v c z e
5 - S y t u a c j a w P a l e s t y n i e u l e g ł a p e w n e j n j e t ( ) n i e / w w y k o n a n o . W y d a - p o p r a w i e . D o s z ł o j e d y n i e d o d e m o n s t r a c y j n ( > p a r d z ( ) s u r o w e z a r z ą d z e n i a p r z e - p r z e d m e c z e t e m w J a f f i e . D z i s i a j p r z y b ę d ą ; c i w k ( > b a n d y t o m , w p o s i a d a n i u k t ó - d o P a l e s t y n y d w a p u ł k i w o j s k a a n g i e l s k n - g o ; r y c h z n a| e z i { > n ( > ,p r z e d m i o t y z r a b o w a -
z E g i p t u . | n e p o d c z a s r o z r u c h ó w .
4 - N a s k u t e k c s t a t e c z n y c h w y n i k ó w w y b o - . . . . , ;
j 1 , o j • u . B a n k e t j o p s k i r o z p o c z ą ł p r a c o w a ć . I
r o w d o p a r l a m e n t u R z e s z y w d n i u 2 9 m a r c a b r . •’ A . 1 * » .
• j • j r, • . , I l a l a r y w y m i e n ia n e s ą n a l i r y . M a r s z a - ,
w e j d z i e d o R e i c h s t a g u 7 4 1 p o s ł o w . t L R . ł ’ ’ ’ 4 - W M o n a c h j u m z m a r ł p r z e ż y w s z y l a t 5 6 , A , .
z n a n y f i l o z o f i s o c j o l o g n i e m i e c k i O s w a l d S p e n g l e r , a u t o r g ł o ś n e g o d z i e ł a „ U n t e r g a n g d e s A - b e n d l a n d e s .
5 - D o n o s z ą z C h a r b i n u
z ł o ż y ł w o b e c r z ą d u Z S R R , p r o t e s t s p o w o d u i n c y d e n t u z d n i a 2 b m . k i e d y 1 0 ż o ł n i e r z y s o w i e c k i c h w t a r g n ę ło n a t e r y t o r j u m M a n d ż u k u o n a p o ł u d n i e o d M i c z a n .
4 - Z K o w n a d o n o s z ą : p o d z i e w i ę c i o l e t n i e j । w r a i d z ie Z D e s s ie d o A d d i s A b e b y
w y -j b r a ł o u d z i a ł > .0 0 0 s a m o c h o d ó w c i ę ż a - _ _ _ _ _ _ _ _ „ — r o w y c h z w o js k ie m . W c z a s i e c a ł e j d r o -
O r d y n a c ja w y b o r c z a z o s t a ł a o g ł o s z o n a 9 m a j a , g i, w y n o s z ą c e j 4 0 0 k i m . W S r o d f a t a ł -
4 - N a z e b r a n i u p u b l i c z n e m a d m i r a ł b r y t y j - n y c h w a r u n k ó w i n a w y s o k o ś c i , d o c h o -
s k i s i r R o g e r K e y e o ś w i a d c z y ł , ż e w b r e w r ó ż - d z ą c e j d o 5 .0 0 0 m ., t y l k o 1 2 s a m o c h o -
n y m p o g ł o s k o m f l o t a b r y t y j s k a p a n u j e d o t y c h - d ó w m u s i a ł o z a t r z y m a ć s ię w s k u te k
r a -
w R z y m ie W
W M e d j o l a n i e , w s z y s t k i c h i n - T u r y n i e , W e n e c j i i w
p r e z y d e n t e m n y C |) m i a s ta c h z e b r a n e n a p l a c a c h i u -
I
L Ct I (1 1 V > łi 1IC 111 Cl111. IŁCl 1 1 1 V. .nuiO/Ał .
le k B a d o g lio w y d a ł n o w ą o d e z w ę d o | l u d n o ś c i , w z y w a j ą c ą d o u t r z y m a n i a s p o k o j u .
W c z o r a j g u b e r n a t o r A d d i s A b e b y
R z ą d M a n d ż u k u o 1 T » i u s e p p e B o ta i o b j ą ł w p o s i a d a n i e p a - ł a c c e s a r s k i , w k t ó r y m u l o k o w a n o
u r z ą d g u b e r n a t o r s k i A d d i s A b e b y .
R Z Y M . A g e n c ja S t e f a n i p o d a je , ż e
p r a w i e a n e k s j i A b i s y n ji . s y u j ą
w y p o w i e d z i a ła s ię z a A b i- ś ć z a W lo c h a m i. [ e d e n z
\ \ e d l u
r a -
Negus w Palestynie
H A I F A . W p i ą t e k z r a n a z a w i n ą ł d o p r z y s t a n i w H a i f i e k r ą ż o w n i k ..E n t e r p r i s e 44. C e s a r z , c e s a r z o w a , r a s K a s s a i ś w i t a w s t r o j a c h n a r o d o w y c h a b i s y ń s k i c h z o s ta li p o w i t a n i p r z e z b u r m i s t r z a i d o s to jn ik ó w H a i f y . C e s a r z w r a z z o t o c z e n i e m i e s k o r t ą u d a ł s ię n a t y c h m i a s t n a d w o r z e c m o r s k i d o p o c i ą g u i d ą c e g o d o J e r o z o l i m y . W d w ie g o d z i n y p o o d j e ź d z i e c e s a r z a t r w a ło j e s z c z e w y ł a d o w y w a n i e b a g a ż u , z a w i e r a ją c e g o s k r z y n i e z e z lo te m , m a te r ja ł y o d z ie ż o w e itp . S k r z y n i e w y ł a d o w a n e z o k r ę t u z a j ę ł y 4 m e t r y w y b r z e ż a , p i ę t r z ą c s ię n a w y s o k o ś ć w z r o s t u l u d z k i e g o . B a g a ż u te g o s t r z e ż e p i l n i e p o l i c j a .
J E R O Z O L I M A . N e g u s z r o d z i n ą w o t o c z e n i u ś w i t y p r z y b y ł s p e c j a l n y m p o c i ą g i e m d o J e r o z o l i m y . N a d w o r c u p o w i t a l i N e g u s a d o w ó d c a w o j s k l o t n i
c z y c h o b s z a r u m a n d a t o w e g o i o k r ę g o w y k o m i s a r z J e r o z o l i m y . Z d w o r c a N e g u s w r a z z r o d z i n ą u d a ł s ię d o z a r e z e r w o w a n y c h d l a n i e g o a p a r ta m e n tó w ’ w s t a r e j d z i e l n i c y m i a s ta .
J E R O Z O L I M A . N a d r o d z ę z e s t a c ji d o h o te lu w i t a ł o o w a c y j n i e N e g u s a 5 .0 0 0 lu d z i. N e g u s o d p o w i a d a ł n a p o w i t a n i e tłu m ó w ’ z e s m u t n y m u ś m i e c h e m n a t w a r z y . K o m ite t a r a b s k i , k i e r u j ą c y s t r a j k i e m , p r z y g o t o w a ł 1 0 s a m o c h o d ó w d l a N e g u s a i j e g o ś w i t y , a b y s t r a jk w n i c z e m n ie p r z e s z k o d z i ! g o ś c io m a b i s y ń s k i m .
J E R O Z O L I M A . C e s a r z a b i s y ń s k i w u d z i e l o n y m w y w i a d z i e p r a s o w y m o ś w i a d c z y ł , ż e z c i ę ż k i e m s e r c e m z d e c y d o w a ł s ię n a z a n i e c h a n ie n i e r ó w n e j w o j n y i ż e u w a ż a o n z a b a r d z ie j w s k a z a n e b r o n i e n i e s p r a w y s w e g o k r a j u w ’ G e n e w ie .
O ś w i a d c z e n i e s w o j e z a k o ń c z y ł N e g u s a p e l e m o s p r a w i e d l i w o ś ć i w z i ę c ie w o b r o n ę s ł a b e g o n a r o d u .
P A R Y Ż . A g e n c j a H a v a s a d o n o s i z J e r o z o l i m y , ż e w o t o c z e n i u N e g u s a o ś w i a d c z a j ą , ż e N e g u s u d a s ię d o G e n e w y , a b y o s o b i ś c ie b r o n i ć s p r a w y A b i s y n j i p r z e d R a d ą L ig i N a r o d ó w .
p r z e r w d e n a d z i e w i ą t y i d z i e s i ą t y c z e r w c a z n a c z o n o w y b o r y d o s e j m u l i t e w s k i e g o O r d y n a c ja w y b o r c z a 5
r o w y c h z w o js k ie m . W c z a s i e c a ł e j d r o -
c z a s n a m o r z u ś r ó d z i e m n e m i g o t o w a j e s t d o u s z k o d z e ń , le c z i o n e p o
o d p a r c i a w s z e l k i e g o n a p a d u . W y s p a M a l t a p o . u d a ł y s i ę w d a l s z ą d r o g ę .
n a p r a w i e n i u
z o s t a n i e n a d a l b a z ą f l o t y b r y t y j s k i e j n a m o r z u
ś r ó d z i e m n e m . N A I R O B I . Z e s t o l i c y K e n y i w y -
4 - Z n a n y p i l o t s o w i e c k i S z e w c z e n k o w z n i ó s ł s ł a n o s a m o l o ta m i w o j s k a t u b y l c z e n a
s i ę n a s a m o l o c i e o t w a r t y m d o s t r a t o s f e r y , o s i ą - :g r a n i c e , a b y z a p o b i e c n a p ł y w o w i li
g a j ą c w y s o k o ś ć 1 1 ,0 0 0 m . 'c h o d z c o w z A b i s y n j i .
N A I R O B I . Z e s t o l i c y K e n y i w y -
POLACY Z NIEMIEC Z HOŁDEM DO WILNA.
B E R L I N . D n i a 9 b m . w y j e c h a ł a d o W i l n a d e l e g a c j a l u d n o ś c i p o l s k i e j w N i e m c z e c h z k i e r o w n ik i e m n a c z e l n y m Z w i ą z k u P o l a k ó w w N i e m c z e c h d r J a n e m K a c z m a r k i e m , z a b i e r a j ą c z e s o b ą s z t a n d a r n a c z e l n e j o r g a n i z a c j i Z w i ą z k u P o l a k ó w w N ie m c z e c h .
STRZAŁ W TEATRZE
T O R U Ń . W n i e d z ie l ę w n o c y w r e k w i z y t o r n i T e a t r u Z ie m i P o m o r s k i e j
(w y d a r z y ł s ię n i e s z c z ę ś l i w y . w y p a d e k . j P o s k o ń c z o n e m p r z e d s ta w i e n i u j e d e n
! z n a j m ł o d s z y c h a r t y s tó w T e a t r u 2 0 - l e t n i S e r g j u s z M iłu s , w y s t ę p u j ą c y p o d p s e u d o n i m e m J e r z y A l l a n , s p o w o d o w a ł w y s t r z a ł . K u l a t r a f i ł a g o w p i e r ś . Ś m i e r ć n a s t ą p ił a n a t y c h m i a s t .
Z m a r ł y b y ł o g ó ln ie ł u b i a n y p r z e z d y r e k c j ę i k o l e g ó w i z a w a r ł k o n t r a k t z T e a t r e m Z ie m i P o m o r s k i e j n a p r z y s z ł y s e z o n .
}- - - -
HENRY BORDEAUX
Z A B A W A
W M O R D E R S T W O
PO WIEŚĆ
PRZEKŁAD AUTORYZOWANY Z FRANCUSKIEGO
i D . . .
— J e ż e l i z a j d z i e p o t r z e b a , w z m o c n i ę j e o g n i
s k i e m n a d r u g i m k o ń c u p o l a n y .
— Z a p r ó s z y s z o g i e ń w l e s i e ? C o p o w ń e d z ą n a t o w ł a ś c ic i e l e ?
— W y n a j ę ł a m l u d z i d o p i l n o w a n i a . M ię d z y s o s n a m i u k a ż e s ię k s i ę ż y c .
— O b m y ś l i ł a ś r z e c z y w i ś c ie w s z y s t k o . A le c o z a w y b u j a ł a f a n t a z j a , k i e d y m o ż n a b y p o p r o s t u z j e ś ć w d o m u !
— Z a p o m i n a s z o k o n i e c z n o ś c i w y w o ł a n i a n a s t r o ju .
R o g e r - B e r n a r d , k t ó r y s t a r a n n i e z a m y k a ł d r z w i d o s a l i j a d a l n e j , o d w r ó c i ł s ię z a n i e p o k o j o n y , o c z e k u j ą c n o w e g o p o d s t ę p u :
— N a s t r o j u ? — p o w t ó r z y ł , n i e r o z u m i e j ą c , n a w s z y s t k o p r z y g o to w a n y .
— T a k . n a s t r o j u z b r o d n i .
— A , p r z e p r a s z a m c ię , E t h e l, d a ł a ś m i s ło w o , ż e p o d c z a s j e d z e n ia n i e b ę d z i e m o w y o z b r o d n i a c h .
— T o te ż d o t r z y m a m g o . A l e n i e z a b r o n i s z , ż e b y p r o m ie n i e k s i ę ż y c o w e t a ń c z y ły p o g a z o n ie , n i b y s y l f i d y , a ż e b y d r ż ą c e p ł o m y k i ś w ie c s p r z y j a ł y u k a z a n i u s ię z j a w , a s o w y k r z y c z a ł y w le s ie . D u ż ą w a g ę p r z y w i ą z u j ę d o s ó w .
— O n e c ię n i e z a w i o d ą . J e s t ic h m o c .
— I c h k r z y k j e s t p o n u r y . U c h o d z i z a z w i a s t u n a ś m i e r c i . C i e n i e L a s s a l l e ‘a i H e l e n y D b n n i g e s
p o f a t y g u j ą s ię r ó w n i e ż , a ż e b y m i p r z y j ś ć z p o m o c ą . B ę d z ie s z t a k u p r z e j m y i o p o w i e s z i c h h i s t o r ję n a s z y m g o ś c i o m ?
— Z a n i c w ś w ie c ie .
— A l e ż t a k . J a b a r d z o c ię p r o s z ę . Z n a s z j ą d o s k o n a l e i b ę d z i e s ię b a r d z o p o d o b a ł a .
R o g e r - B e r n a r d n i e m ó g ł p o w s t r z y m a ć s ię o d u ś m i e c h u . T y m r a z e m z o s t a ł r z e c z y w i ś c i e p o b i t y i l e p i e j j u ż b y ł o z a c h o w a ć d o b r ą m i n ę p r z y z le j g r z e :
— E t h e l , j e s t e ś w i e l k ą t r a g i c z k ą . T w o j a m u r - d e r - p a r ty — c z y w y m a w i a m d o b r z e ? — u z y s k a w i ę k s z ą s ł a w ę w k r o n i k a c h ż y c i a t o w a r z y s k ie g o , n iż z a b a w y u l a d y H o w a r t i k s i ę ż n e j F a l i z e . N a s i g o ś c ie n i e w i e d z ą c o ic h c z e k a . W y j a d ą s t ą d p r z e r a ż e n i .
— O t o w ł a ś n i e c h o d z i.
— O t o , c o s ię d z i s i a j n a z y w a p r z y j e m n ą z a b a w ą ! ... C z y I z a b e l l a j e s z c z e n i e z e s z ł a ? C z y p o w i e d z i a ł a ś j e j o z m i a n i e d e k o r a c j i ?
— O , I z a b e l l a , m ó j d r o g i , n i e z a j m u j e s ię j u ż d o m e m . N i e w i d u j ę j e j p r a w i e . W y j e ż d ż a c i ą g l e s w o j e m a u t e m . D o p i e r o c o w r ó c i ł a i u b i e r a s ię n a - g w a ł t , c o j e s t m i b a r d z o n i e n a r ę k ę , b o j e j p o k ó j b ę d z ie m i p o t r z e b n y d o d r u g i e j z b r o d n i . M y ś li t y l k o o s w o i c h z a r ę c z y n a c h .
C z o ło R o g e r a B e r n a r d a z a c h m u r z y ł o s ię n a w z m i a n k ę o z a r ę c z y n a c h , z k t ó r e m i m u s i a ł p o g o d z i ć s i ę w b r e w ’ w o li. Z t r u d n o ś c i ą o p a n o w y w a ł n i e c h ę ć , w i t a j ą c s ię z J e r z y m d ‘A i g u e s , g d y s p o t y k a ł g o w t o w a r z y s t w i e I z a b e l li , c o s t a ł o s ię d l a m ło d e j d z i e w c z y n y ź r ó d ł e m p r a w d z i w y c h c i e r p ie ń . P o p r z e d n i e g o d n i a z a r y z y k o w a ła i z a p y t a ł a o j c a o p o w ó d t e j n i e c h ę c i . N ie d a ł , a m o ż e n ie m ó g ł d a ć o d p o w i e d z i , t ł u m a c z ą c s ię n i e d o b r e m i p r z e c z u c i a m i i u p r z e d z e n i e m , k t ó r e o b i e c y w a ł z w a l c z y ć . I c h d o
b r e m a n i e r y i d ł u g o l e t n i e p r z y z w y c z a j e n i e d o w z a j e m n e j u p r z e j m o ś c i n i e p o z w o l i ł o p r z y s z ł e m u z i ę c i o w i d o s t r z e c u k r y t e g o d r a m a t u m i ę d z y c ó r k ą a o jc e m .
P r z e j ę t y o b o w i ą z k a m i p a n a d o m u , k t ó r e w t e j c h w i l i u w a ż a ł z a n a j w a ż n i e js z e , z a n i e c h a ł s t a łe g o t e m a t u s w y c h m y ś l i i z a j ą ł s ię m e n u , a p r o b u j ą c j e z l e k k ą ir o n j ą :
— Truites sauvages a la nage. C o o z n a c z a t e n ż a r g o n ?
— T o s ą p s t r ą g i ło s o s io w a te . P s t r ą g i z e s t r u m i e n i a — n a s z a r o .
— T r z e b a b y ł o t o n a p i s a ć . J ę z y k k u c h e n n y p o w i n i e n b y ć ś c i s ły i p r o s ty . N a s z m a i t r e d ‘h ó t e l w y d a j e m i s ię n a f a s z e r o w a n y l i t e r a t u r ą . M a m n a d z i e j ę , ż e n i e c z y t u j e t w o i c h r o m a n s ó w k r y m i n a l n y c h ... Medallions de ris de eau Seoigne. A t o c o z n a c z y ?
— N ie m a m p o j ę c i a , m ó j k o c h a n y .
— Z a d z w o ń , p r o s z ę , n a m a i t r e d ‘h ó t e l a .
— C h ę t n i e , a l e n a p e w n o j e s t j u ż n a p o l a n c e . M a i t r e d ‘h ó t e l p r z y s z e d ł n a w e z w a n i e i w y r e c y t o w a ł j e d n y m t c h e m , j a k l e k c j ę :
— P a n i e h r a b i o , j e s t t o f o r s z l a k c i e l ę c y , p o s y p a n y b u ł k ą z j e d n e j s t r o n y , s m a ż o n y n a m a ś l e , p o d a n y z g a r n i t u r e m g r z y b k ó w w ś m i e t a n ie , c a ł y c h p o m i d o r ó w , s p o d ó w o d k a r c z o c h ó w , n a p e ł n io n y c h z i e l o n y m g r o s z k i e m i p l a s t e r k a m i t r u f li .
— H m ! Ś l i n k a m i i d z i e d o u s t . M o ż e s z iś ć , m ó j p r z y j a c i e lu , i s t a r a j s ię , a b y p o d a n o w s z y s t k o n a g o r ą c o w n o w e j s a l i j a d a ln e j .
M a i t r e d ‘h ó t e l w y k o n a ł p o s ł u s z n ie p ó ł o b r ó t , a h r a b i a d e F o i x k o ń c z y ł l e k t u r ę :
— Perdreaux rótis sur canape. D o s k o n a l ę : r o z p o z n a m w ’ te m m o j ą z w i e r z y n ę . A w i n a ? C o z r o b is z , a ż e b y p o d e g r z a ć C o r to n i o c h ł o d z i ć M o n - t r a c h e t ?
„GŁOS WĄBRZ E S K 1“ Sir. 3
Odpowiedzialność przed lego duchem
Niech żałoba i ból poglębiij w nasLKJIHGFEDCBA
zrozumienie naszej — całego Narodu — odpowiedzialności przed Jego Duchem i przy szlem i pokoleniami.
Z orędzia Prezydenta Rzplitej 12 maja 1955 r.
Rok mija od czasu, gdy najwięk
szy na przestrzeni całej naszej historji Człowiek odszedł od nas na zawsze.
się jednych nad drugimi". (Rozkaz do armji 22 maja 1926 r.)
Musimy przecież stać się tymi, którzy — otrzymawszy Polskę silną i pewną życia — uczynić ją potrafią mocarną i szczęśliwą. Owa mocarność nie nazewnątrz się począć może, lecz w nas urosnąć, dojrzeć i trwać musi.
Nie spłynie z nieba deszczem wiosen-
tęgi i szczęścia Polski. Że niepodobiui tworzyć własnego dobra bez zapew- nienia siły i trwałości własnego Pań
stwa.
I to jest zdobycz największa Wiel
kiego Budowniczego Polski. Jeśli, jak tego pragnął — nie dokonało się odro
dzenie duszy polskiej w dniach listo
padowych 1918 r. — to spełniło się
wróceniem karty historji ze smutnemi dla nas wspomnieniami, aby na przy
szłość swobodniej, tatwiej i snadniej mogła być prowadzona nad rozwojem Polski“.
stanęło nad od-
siączne tłumy. Hukiem armat przeleci
Tego dziedzictwa zmarnować nam nie wolno! Musi ono być rozbudowa
ne i na wieki związane z działalnością każdego Polaka, by się nie powróciło zza grobu srogie, straszliwe zapyta
nie: Cóżeście z trudem żywota mego
uczynili? T.
ODPOWIEDNIA CHWILA
Za białem milczeniem Belwederu, ciszą krzyżyków żołnierskich na Rossie i w zamarłem echu srebrnych dzwonów ukryta została przeszłość, która jeszcze rok temu była teraźniej
szością.
\\ rozmodlonem dzwonami Wilnie,
dziennych prac i zajęć. W szeregu tych, którzy niewypłakaną boleścią żegnali Wielkiego Marszałka w <ltn- giej, może największej pielgrzymce Polaków, jaką pamięta historja — da
leko, na końcu stanęli młodzi.
Wiedzeli, że nie dostąpią jakże
WARTA HONOROWA od czasu, jak zostaliśmy
PRZY. ZWŁOKACH ŚP. MARSZ. PIŁSUDSKIEGO sami z jego
wielkiem dziełem, z trudem i ukocha
niem całego Jego żywota — troską, która stać się musiała troską całego Narodu, by ciężar udźwignąć, potrze
bom sprostać, odpowiedzialności za
dość uczynić.
Zostaliśmy sami z dziejami, które od tego czasu już naszym wysiłkiem, naszą umiejętnością przewidywania, naszą wytrwałością tworzone być mu
szą. Jakżesz głębokiem tętnem wybi
jały się te odczucia w takt niezapom
nianego werbla, który raz w raz, co
raz głębiej rozsnuwał przed nami za
słonę, za którą żyliśmy spokojni, pe
wni, świadomi, że wielkie serce i wiel
ki rozum w pałacyku belwederskim wszystkie nasze troski usunie, wszel
kie nieprzemyślenia naprawi, nawet głupstwom, jakich w naszem życiu nie brakło, nie pozwoli na rzeczywistości polskiej zaciążyć. Potężna postać J.
Piłsudskiego wystarczyła zawsze, by mocą Swą małość zasłonić, nieudol
ność współczesności genjuszem nadro
bić, opieszałość w rozmach przekształ
cić, brak odwagi w umiłowanie ryzy
ka zamienić.
Przez długie wieczory żałoby wczytywaliśmy się w Jego wskazania, z głębin doświadczeń, których Mu praca dla Polski nie szczędziła, wy
snuto, — z prawd, które z dotknięcia najboleśniejszych ran dobyte zostały.
Aby nic z wielkiego dziedzictwa idei i trudu nie uronić, by się już nie my
lić. nie błądzić. Bo już nikt błędów naszych nie naprawi, przewinień swo
ją mocą nie zgładzi. Bo na rzeczywi
stości i przyszłości wyciskać się ma piętno nasze własne.
Przeszliśmy raz jeszcze dzieje naszych wzlotów i dzieje upadków, wielkiej występków. W godzinach rodzić się poczęły godziny
Przeżyć je przyjdzie znowu i raz jeszcze nie ostatni w dniu 12 maja.
Nietylko wspomnieć i przytoczyć, lecz właśnie przeżyć, żeby się naszą stały prawdą i naszem na codzień wskazaniem. By się serca nasze od
mieniły i nie były jako te, w których myśl nie trwa ani godziny. By męstwo codzienne stało się prawem, a rozu
mienie rzeczy nie wedle upodobań naszych, lecz odpowiedzialności wo
bec jutra.
„Takimi byliśmy, gdyśmy ongiś wzięli Polskę, słabiutką i drżącą, na swoje bary, by po znojach i zwycię
stwach oddać ją współobywatelom silną i pewną życia. Lecz widzimy ją, niestety, w wiecznych swarach i kłót
niach, w jakiejś rozkoszy panoszenia
mu".
W pierwszą rocznicę Zgonu cisza śmierci przepłynie znów nad Krako
wem i Wilnem, nad całą Polską.
Nie przebrzmiały jeszcze echa , ' , nie ucichł w myśli kościsty warkot werbla i nie za-
ty przy jego trumnie, że nie oni ponio
są Zwłoki Wodza na swoich barkach i nie dla nich otworzą się podwoje Belwederu, przez które pierwsi prze- krwią i bohaterstwem Józefowi Pił
sudskiemu wierni. Było to słuszne i nym, ani nie wejdzie z urodzajem
zbóż, wypracowana i zrośnięta być dzwonów żałobnych, może jeno z entuzjazmem wiary i czy- i
w myśli i uniesień ofiary i rozpaczy przestrogi.
EKSPORTACJA Z BEL WEDERU DO KATEDRY' Trumnę wynoszą z pałacu bel wederskiego inspektorzy armji nu. Gdy stanie się nakazem myśli i
pracy, działania każdej jednostki, każdego zrzeszenia, gdy nasze poczy
nania dyktowane będą nietylko inte
resem własnym, grupowym, lecz prze- dewszystkiem interesem wielkości Polski.
Rozumiemy, że w czasach takich, jak obecne, trudno mówić o idei wiel
kości Państwa, gdy bieda zagląda do chat i poddaszy robotniczych. Ale Polska jako Państwo odrodzone po
częła się w jeszcze nędzniejszych wa
runkach, wśród stokroć większych trudności.
„I gdy czasy tak wielkie idą, co świat na inny zmieniają, to — proszę panów — czasy to nie są na miarę piersi tchórzykow, piersi łotrzyków.
Muszą gdzieś iść czasy odrodzenia“.
Czasy obecne wymagają szczęśli
wego męstwa, męstwa nie jednostek, tylko męstwa powszechnego. Jeżeli w warunkach obecnych trzeba odwa
gi, by mówić masom o wielkości Pol
ski i wielkość tę w czynie realizować, to na tę odwagę współczesność zdobyć się musi. Wbrew wszelkim pozorom masy, — te właśnie głodujące masy — znacznie żywiej reagują na sprawy idei, niż doraźnej zdobyczy — niają bowiem wrażliwe serce i znacznie głębsze ujęcie rzeczy, niż to się wyda
wać może. Wiedzą one, że niepodobna myśleć o własnej szczęśliwości bez po-
tarł najzupełniej obraz tragicznej de
filady, aczkolwiek życie upomniało się o swoje prawa, porywając ponow
nie wszystkich w
Pokolenie zrodzone w chwili wy
buchu wielkiej wojny, roczniki od dziewiątego wzwyż, nowi ludzie bez odznaczeń wojennych i krzyży — zdawali sobie sprawę, że nie równać się im w jednym szeregu z żołnierza
mi Marszalka, szkoła charakterów, ja
ką stworzył im zmienny nurt życia lat powojennych, szukanie wiedzy, jakże często w źle opalanych i świe
cących tysiącem braków gimnazjach kresowych były jedynym chrztem bojowym tej młodej Polski.
Zdawali sobie sprawę młodzi że po
kolenie, które pod Wodzą Józefa Pił
sudskiego ustaliło krwią i najofiar
niejszym wysiłk. dzisiejsze granice Rzplitej, pod jednym warunkiem by
ło szczęśliwsze, idąc w jednym szere
gu z ukochanym Wodzem, kładąc no
we zręby przyszłości narodu ramię w ramię, od chwili wypełniena pierw
szego rozkazu związało z imieniem Piłsudskiego przyszłość
wierząc niezłomnie w pewność zwycięstwa.
Do wiary tej i miłości do pewnych ustaleń myślowych, młodzi musieli dojść własnemi drogami. Uroczystości imieninowe i defilady, akademje — szkolne i recytacje, nie były tym naj
prostszym argumentem, który do serc prowadzi bez zastrzeżeń.
Jednak 12-go maja 1935 łzy nie pytał, nikt łez nie
wolę i
o
roku nikt liczył. Ta- wartki nurt co-
WARSZAWSKIEJ UROCZYSTOSC1 TE KATEDRZE
Katafalk z trumną śp. marsz. Piłsudskiego, ustawiony w katedrze św. Jana.
Z prawej strony: nieprzerwana kolejka ludzi wchodzi do katedry, by oddać hołd zwłokom.
