Fizyka, Geografia, Przyroda Czy Saturn unosi się na wodzie? Czy wszystkie planety są takie same? W tym scenariuszu znajdziesz ciekawe aktywności, które pomogą uczniom i uczennicom poznać Saturna. To zbiór ciekawostek i zabaw do wykorzys

60 minut

szkoła podstawowa

Saturn | siła wyporu

CZY SATURN UNOSI SIĘ

NA WODZIE?

CZY SATURN UNOSI SIĘ

NA WODZIE?

Odwiedzamy inne ciała niebieskie

Zaadaptowane przez ESERO-Polska

• różnorodność planet Układu Słonecznego

• wygląd zewnętrzny Saturna (w tym obecność pierścieni) • zachowanie się przedmiotów w wodzie (poglądowa

prezentacja zasady działania siły wyporu)

• dostrzeganie różnic

• doświadczalne badanie właściwości przedmiotów • obserwowanie i wyciąganie wniosków

• kategoryzowanie pod względem określonej cechy

• praca z materiałem graficznym • metoda doświadczalna • praca indywidualna • praca w grupach

Poruszane

wątki

Rozwijane

umiejętności

Metody

pracy

CZAS

60 minut

Przygotowanie zajęć

Do przeprowadzenia ćwiczenia Czy wszystkie planety są takie same? potrze-bujesz zdjęć ośmiu planet (załącznik 3) oraz piłki i szklanej kulki.

W ćwiczeniu Czy Saturn unosi się na wodzie? wykorzystasz balony, piasek oraz pojemnik z wodą.

Podczas ćwiczenia Co jeszcze unosi się na wodzie? uczniowie będą pracować z arkuszami ćwiczeniowymi (załącznik 1) oraz arkuszami do wycinania (załącz- nik 2). Będą także korzystać z laminowanej kopii arkusza ćwiczeniowego forma- tu A3, nożyczek, kleju, pojemnika z wodą oraz przedmiotów przedstawionych na arkuszu do wycinania.

Czy wszystkie planety są takie same?

Dzieci siedzą w kręgu. Zapytaj, czy wyglądają tak samo. Podsumuj ich wypo-wiedzi wnioskiem, że tak nie jest. Zapytaj: Jak myślicie, czy wszystkie planety są takie same? Pokaż zdjęcia ośmiu planet. Czy wyglądają tak samo? Czym się różnią? Na przykład kolorem oraz tym, czy mają pierścienie, czy nie. Zapytaj: Na której planecie my żyjemy? Po usłyszeniu odpowiedzi pokaż zdjęcie Ziemi. Czy Ziemia różni się od pozostałych planet? Następnie pokaż zdjęcie Saturna, min15

NIEZBĘDNE MATERIAŁY

• arkusz ćwiczeniowy (dla każdego ucznia) – załącznik 1

• laminowana kopia arkusza ćwiczeniowego formatu A3 • arkusz do wycinania (dla każdego

ucznia) – załącznik 2 • zdjęcia planet Układu

Słonecznego – załącznik 3 • 2 balony (czerwony i niebieski) • piłka

• szklana kulka • piasek

• wodoodporny pisak

• duży, przezroczysty pojemnik z wodą

• klocek lego

• klamerka do suszenia prania • drewniany koralik

• piłeczka pingpongowa • temperówka

• gumka do włosów z metalowym (żelaznym) łączeniem

• zwykła gumka do włosów • wsuwka do włosów

• plastikowy woreczek zamykany drucikiem w osłonce • korek • nożyczki • klej

MIEJSCE

żeby dzieci mogły porównać te dwie planety bardziej szczegółowo. Spytaj, jakie widzą między nimi różnice. Zwróć uwagę na wielkość i pierścienie. Poinformuj dzieci, że Saturn jest drugą co do wielkości planetą Układu Słonecznego. Pokaż dzieciom piłkę oraz szklaną kulkę. Wyjaśnij, że gdyby Saturn był wielkości piłki, to Ziemia byłaby kulką.

Poproś dzieci o wymienienie innych różnic między Ziemią a Saturnem.

Czy wszystkie planety są takie same?

Weź dwa balony – czerwony i niebieski. Nadmuchaj czerwony balon do jego maksymalnej wielkości. Niebieski balon napełnij piaskiem. Powiedz, że czerwony balon będzie reprezentował Saturna, a niebieski Ziemię. Zapytaj, który z balonów będzie unosił się na wodzie. Niech dzieci spróbują zgadnąć. Następnie umieść balony w pojemniku z wodą i poproś dzieci, by obserwowały, co się dzieje. Balon wypełniony piaskiem (Ziemia) tonie. Balon napełniony powietrzem (Saturn) unosi się na wodzie, mimo że jest dużo większy. Zaznacz, że to ćwiczenie to tylko eksperyment, który miał pokazać, że Saturn i Ziemia składają się z różnych materiałów i te materiały inaczej zachowują się w wodzie. Natomiast jest bardzo mało prawdopodobne, żeby Saturn i Ziemia naprawdę znalazły się w wodzie.

Ciekawostka

Przedmiot unosi się na wodzie, gdy jego gęstość jest mniejsza od gęstości wody. Gęstość Saturna wynosi zaledwie 70% gęstości wody. Dlatego Saturn, gdyby znalazł się w wodzie, unosiłby się na niej, mimo że jest bardzo duży.

Co jeszcze unosi się na wodzie?

W tym ćwiczeniu dzieci dowiadują się, jakie inne przedmioty unoszą się na wodzie. Rozdaj uczniom arkusze do wycinania. Niech nazwą przedstawione tam przed-mioty. Poproś, aby wzięli ołówki i otoczyli pętlą rzeczy, które ich zdaniem zatoną. Postaw na stole pojemnik z wodą, obok połóż laminowaną kopię arkusza ćwi-czeniowego formatu A3 oraz narysowane tam przedmioty: klocek lego, klamer-kę do suszenia prania, drewniany koralik, piłeczklamer-kę pingpongową, temperówklamer-kę, gumkę do włosów z metalowym łączeniem, zwykłą gumkę do włosów, wsuwkę do włosów, plastikowy woreczek zamykany drucikiem w osłonce, korek. Niech dzieci kolejno wkładają przedmioty do wody, żeby sprawdzić, które z nich będą

min20

pływać, a które tonąć. Następnie niech umieszczą każdy przedmiot w odpo-wiednim miejscu laminowanego arkusza w zależności od tego, czy tonął (blisko dna pojemnika), czy unosił się na wodzie (na powierzchni).

Kiedy dzieci skończą, poproś, by wycięły wszystkie obrazki z arkusza do wyci-nania, i wkleiły je w odpowiednie miejsca arkusza ćwiczeniowego. Przedmioty, które tonęły, niech wkleją na dno pojemnika, a te, które unosiły się na wodzie – na jej powierzchnię (mogą wzorować się na arkuszu laminowanym).

W ten sposób dzieci stworzą własny obrazkowy wykaz rzeczy, które toną lub unoszą się na wodzie. Możesz zaproponować uczniom, żeby umieścili w wodzie inne przedmioty (które znajdują się w klasie lub które mają przy sobie) i sprawdzili, jak się zachowają, a następnie dorysowali je na swoich arkuszach ćwiczenio-wych – odpowiednio na powierzchni wody lub w jej głębi.

Wskazówka

W tym ćwiczeniu dzieci mogą pracować w grupach. Wtedy trzeba przygotować kilka zalaminowanych kopii arkusza i kilka zestawów przedmiotów potrzebnych do doświadczenia.

Podsumowanie

Porozmawiaj z dziećmi o różnicach pomiędzy Ziemią a Saturnem. Potem spójrz-cie razem na wyniki eksperymentu. Przypomnij przewidywania dzieci sprzed jego wykonania. Czy zgadły, które przedmioty zatoną? Ważne, aby dzieci zrozumiały, że to, czy rzeczy unoszą się na wodzie, zależy od tego, z czego są zrobione, a nie od ich kształtu czy rozmiaru.

105

Załącznik 1

Załącznik 2

Załącznik 3

Planety Układu Słonecznego

Wenus

Załącznik 3

Ziemia

Załącznik 3

Mars

Załącznik 3

Jowisz

Załącznik 3

Saturn

Załącznik 3

Uran

Załącznik 3

Neptun

Załącznik 3