Dziennik Bydgoski, 1939, R.33, nr 18

(1)

Cena egz. 20 _groszy ²⁴ ^stron,

DZIENNIK BYDGOSKI

Do ,,Dziennika" dołączamy ^co tydzień; Tygodnik Sportowy ^{i Dodatek} powieściowy Redakcja ôtwarta ôd godziny ^8-12 przed południem ⁱ od 4—7 po południu, Oddział w Bydgoszczy, ul. Dworcowa 5. Przedstawicielstwa: w Toruniu, ûl.

Mostowa 17;^wGrudziądzu. ul.Toruńska22;^wInowrocławiu, ^Król.Jadwigi^22/23;

w Rlrwer Kościuszki 24. I ntr.

Przedpłata wynosi ^w ekspedycji ⁱ agenturach ^{2.95 zł.} miesięcznie;

8,35 ^zł.kwartalnie; przezpocztę^wdom 3.34 zł. miesięcznie; lo.OO zł. kwartalnie.

Pod opaską: ^w Polsce 6.95 zł, zagranicę ^{9.25 zł.} miesięcznie.

Redakcja ⁱ Administracja ^w Bydgoszczy, ulica Poznańska 12/14.

Rękopisów niezamówionych ^nie ^zwraca się.

Telefony: ^Nr Zbiorowy 2650 (trzy przewody). ^- ^Oddział ^w Bydgoszczy ^1299. j| Założyciel ^{Jan Teska.} |^I Telefony Przedstaw,: ^Tornń 1516, Grudziądz 1294, Gdynia 1460, Inowrocław 594.

Numer 18 | BYDGOSZCZ, niedziela dnia 22 stycznia ¹⁹³⁹ ^r. | ^Rok ^XXXIII.

Nieunikniona konieczność.

Wjakim kierunku winna iść reforma ordynacji wyborczej?

II.

Niesłychanie ^ważną jest ^rzeczą, żeby warstwy gospodarczo ⁱ społecznie upo

śledzone nie były ^także upośledzone po

litycznie. ^Trzeba ^im przeto ^dać pełnię

praw obywatelskich, ^co wyrazi się ^w zrównaniu wszystkich obywateli pod względem praw wyborczych. Żadnych

zapór pomiędzy wyborcą ^a kandydatem

na posła ^w postaci zgromadzeń (kole

giów) wyborczych, żadnej elity, żadnych przywilejów, ^bo ^te wytwarzają ^uczucie krzywdy ^w najszerszych ^masach!

Zdaje się, ^że zrozumiały ^to najwyższe czynniki ^w państwie, ^o ^czym ^się ^w swo

im czasie zapewne bliższych szczegółów dowiemy, ^ale ^,,twierdze Grenady" się bronią ^{i niełatwo} zrzekną się przywile

jów, ^{które im} ustrój obecny daje.

My katolicy twardo stać musimy ^na

stanowisku pełnej sprawiedliwości ^dla wszystkich, którą zapewnić ^nam ^może tylko ^szczerze demokratyczna ordynacja wyborcza. ^Jak już wspomniałem, niektó

rzy katolicy ^marzą ^o ustroju korpora

cyjnym, ^ale ^idea korporacjonizmu ^nie dojrzała jeszcze do zastosowania prak

tycznego ⁱ raczej ^obawiać się trzeba, ^że Ozon będzie ^starał się ją przemycić, aby

ratować ^co się ^da.

Dla katolika istnieć może tylko jeden kierunek, ^a ^ten prowadzi ^ku ^wolności.

Dla mniejest ^to ^wolność demokratyczna.

Jakież _są tej ^wolności cechy? Demokra

tyczna ^wolność szanuje przekonania na

rodowe, religijne, kulturalne i polityczne.

Te przekonania ^są ^dla niej nienaruszal

nymi świętościami. ^Jest ^to ^tak ^zwana polityczna demokracja. Demokracja po

lityczna niczego ^nie ^narzuca. Żeby ^nicze

go nie narzucić, ^nie ^zna jednostajność

praw i instytucyj prawnych, ^lecz ^zna ^ich różnorodność, stosując ^tę zasadę różno

rodności wobec danej grupy narodowej

czy wyznaniowej.

A więc ^nie totalizm, lecz pluralizm (mnogość). ^Słabością polityki demokra

tycznej ^czasów przedmajowych było, ^że

nasi politycy nie uświadomili sobie tej istotnej cechy pluralistycznej zasady de

mokratycznej, ^tworząc jakąś mieszaninę prawną i instytucjonalną, ^{która nie} za

dowalała nikogo.

Demokracja przedmajowa ^dążąc ^do jedności, tworzyła, biorąc wszystkich pod jeden ⁱ ^ten ^sam strychulec, jedność ^me- chdniczną. Jutrzejsza demokracja ^musi tworzyć jedność organiczną. Konstytucja

marcowa zawierała sobie ideęjedności organicznej ^oraz ^ideę pluralistyczną, ^lecz

nie zrozumieli tego politycy parlamen

tarni, zwłaszcza ci ^z obozu narodowego.

Polityka ^katolicka ^w ^Polsce zasady katolicko-totalnej ś. p. ^Romana Dmow

skiego przyjąć ^nie ^może, gdyż ^brak ^na

to odpowiedniego ^klimatu. ^Zresztą ^ta za

sada mogła by być niebezpieczną ^wbrew dobrej intencji swych wyznawców, ^nawet

dla Kościoła.

Nasi katoliccy nacjonaliści powołują się chętnie ^na ^św. ^Tomasza^z Akwinu. Nie

pamiętają jednak, ^że Papież ^{Leon XIII} poszedł poza św. ^Tomasza. Zdaje się, ^że Leonowe stanowisko zajmuje ^także obec

ny Papież, ^tak uporczywie walczący ^o

wolność i to nie tylko ^o religijną^wolność.

Dziś zasadę chrześcijańskiej etyki, ^— polityka naprawdę ^katolicka^— ^może tyl

ko prowadzić dalej dzieło Leonowo-Piu- gowe.

(Ciąg dalszy ^na ^str. 2)

Oczrj ^na ^Samefo,

o zmianę ordynacji wyborczej.

= Warszawa, ^{21. 1}^. (tel. wł.). Tytuł artyku

!łu wstępnego ,,Dziennika Bydgoskiego"

Ęsprzed ^{kilku dni} ,,Oczy ^na ^Zamek" ^stał się

=ostatnio myślą przewodnią bieżącej polityki

=polskiej. Tezy artykułu ,,Dziennika" pod

=chwyciły ^organy opozycyjne i niektóre pro-

|rządowe ^z ,,IKC" ^na czele.

| Teraz sprawa ^ta zaktualizowana została

!na terenie parlamentu. Jak wiadomo bo

!wiem, ^b. wicemarszałek Jan Dębski, ^obecnie

=członek komisji budżetowej senatu, zaape

=lował do rządu ^o ^wniesienie projektu ^rofor.

=my wyborczej. ^Premier Składkowski od

!powiedział ^na ^to przemówieniem, ^z którego

=wynika, ^że rząd oczekuje od samego par

=lamentu zajęcia ^stanowiska ^w sprawie or

!dynacji wyborczej ⁱ ^że ^uważa sprawę ^za

!bardzo doniosłą ^dla przyszłości państwa

=polskiego.

Kto pójdzie ^na ^Zamek?

! Wedle informacyj, zebranych ^przez ,,I.

=K. C.\ należy ^w sprawie ordynacji ^oczeki-

=wać jeszcze jednego posunięcia. Tym ra

zem wyjdzie ^ono ^ze strony czynników, znajdujących się ^poza obecnym parlamen

tem. Mówi się ^mianowicie ^o ^zamiarze sformowania delegacji, ^która udałaby się

na audiencję ^do ^Pana Prezydenta Rzeczy

pospolitej, przedstawiając pogląd, ^że ^wobec poważnej sytuacji międzynarodowej ⁱ do

niosłych zagadnień wewnętrzno-politycz- nychW INTERESIE PAŃSTWA JEST ^PRZY- ŚPIESZENIE PROCESU ZMIANY NA-

SZEGO PRAWA WYBORCZEGO DO

PARLAMENTU.

Delegacja zwróciłaby się ^do ^Pana Prezy

denta R. P. o podjęcie ^w tej sprawie inicja

tywy, wychodząc ^z ^założenia, ^że czynnik

w państwie nadrzędny, ^któremu podlegają

zarówno władze ustawodawcze i wykonaw

cze, może aktem swoj,ej ^woli spowodować

ruszenie tej! doniosłej ^kwestii ^z miejsca.

Niezależne czynniki społeczne maja głos.

Wedle tych samych źródeł, ^w ^{skład de-}

legac)i mieliby wejść ^zarówno przedstawi

ciele stronnictw politycznych ^{centrum i} le

wicy, ^a więc przede wszystkim ludowcy ⁱ socjaliści, jak ^też grono przedstawicieli świata nauki i sfer gospodarczo-społecz

nych, solidaryzujących się ^z przedstawio

nym wyżej punktem ^widzenia.

Wśród komentarzy, jakimi opatruje się wiadomość ^o zamierzonym, ^kroku ^na plan pierwszy wysuwa się przypomnienie, ^że zwracanie się czynników społecznych, ^nie reprezentowanych ^w izbach, ^do Głowy pań

stwa w sprawach politycznych, ^ma już swo

je tradycje. Jak wiadomo bowiem, ^w cią

gu jesieni ¹⁹³⁷ ^r. ⁱ ^w pierwszych miesią

cach 1938 r., kilka delegacyj tych czynni

ków przyjętych byio ^na audiencji ^na Zam

ku; ^w ^czasie przesłuchania przedstawiały delegacje ^te swój pogląd ^na ^sprawę rozwią

zania ówczesnego sejmu ⁱ ^senatu ^oraz zmia

ny ordynacji wyborczej.

Czy tylko ludowcy?

Ag. ,,Echo" ^donosi: ^W koł_ach politycz

nych obiegają pogłoski, ^że ^niebawem ^ma dojść ^do powtórnej wizyty ^u ^Pana Prezy

denta Rzeczypospolitei przedstawicieli ^N.

K. W. Stronnictwa Ludowego ^w ^osobach

prezesa Macieja Rataja, prof. ^Stanisława

Kota i Stanisława Mikołajczyka. Przywód

cy ludowców podczas posłuchania przedło

żą Głowie państwa postulaty tego ugrupo

wania w sprawie obecnej sytuacji wewnę

trznej ⁱ zagranicznej. Gdyby wspomniana audiencja ^{doszła do} skutku, będzie ^to dal

szy etap realizacji ^haseł wysuniętych przez Stronnictwo Ludowe do szerszego zjedno

czenia narodowego.

Najbliższe ^dni przyniosą zapewne wyja- śnienie i ^— daj ^Boże ^— ^również potwier

dzenie tych pogłosek. ^Zamierzone posunię

cia _mogą zaważyć ^w sposób decydujący ^na położenia politycznym kraju. (h).

A może Seim zmieni ordynację?

Warszawa, ^21. ^1. (tel. wł.). ^W związku

z oświadczeniem _p. premiera, ^że^zmiana or

dynacji należy ^do sejmu, ^w ^kołach politycz

nych notuj!ą następujące pogłoski:

Podobno członkowie Ozonu, jak ^sen.

Dach i prof. ^Starzewski posiadają gotowe projekty ustawy, tylko ^wobec regulaminu klubowego muszą czekać, ^aż ^klub projekty

takie zatwierdzi.

,,Czas" notuje pogłoskę, ^że ^w ^łonie Ozo

nu istnieją ^rozmaite pomysły. ^Mówi się

m. in. ^o zastosowaniu systemu korpor_acyj

nego. Obecnie mówi się ^o pomyśle miano

wania(!) połowy liczby posłów, ^przy ^czym druga połowa byłaby wybierana ^w ^4-ro przymiotnikowym głosowaniu.

Skądinąd donoszą, ^że pos. ks, ^Lubelski zamierza zgłosić ^do ^łaski marszałkowskiej projekt zmiany ordynacji ^wedle opracowa

nia p. Ducha. Podobno pos. Dudziński _pro- wadzi w tym ^kierunku prace odpowiednie, Sesja parlamentarna potrwa jeszcze tyl

ko dwa miesiące ⁱ tydzień, ^Pora więc się pośpieszyć, jeżeli się nie zechce istotnie na

razić na zarzut, ^że się ^nie wypełnia naj

ważniej!szego ^zadania parlamentu tylko dla

tego, ^że ^nie ^ma kto pp. posłów ,,naganiać

do pośpiechu11.

Chamberlain nie chce parlamentu.

Londyn, ^21. ¹^. (PAT). ^Premier Cham

berlain odpowiedział wczoraj ^na ponow

ny list przewódcy ^Labour Party ^Attlee, zawierający prośbę ^o natychmiastowe

zwołanie parlamentu ^— iż nie może za

dość uczynić ^temu żądaniu.

!Błagają ^Berlin ^o ^pomoc przeciw ^Czechom

| Praga, ^{21. 1.} (PAT). ^{Z Husztu} dono

!szą: ^W ^ub. środę rząd Wołoszyna wy

!słał do urzędu spraw zagr. ^w Berlinie

!telegram, uskarżający się ^na postępowa

!nie rzędu czeskiego ^w sprawie miano

!wania _gen. Prchali członkiem rzędu

=Karpatoruskiego. Telegram podkreśla,

!że rząd praski ^nie reaguje ^na protesty

|rządu Wołoszyna ⁱ depeszę ^w tej spra

=wie skierowaną ^do Pragi pozostawił ^bez

|odpowiedzi.

| Ponieważ w dniu wczorajszym przy

!być ^{mieli do} ^Husztu gen. Syrovy i gen.

=Prchala, rząd Wołoszyna wystosował ^w

ub. czwartek do urzędu spraw zagr. ^w Berlinie dragi telegram ^z prośbę ^o in

terwencję ^u rzędu praskiego ^w kierun

ku zmiany decyzji ^mianowania gen.

Prchali.

Rząd Wołoszyna wystosował ^również

do rządu praskiego telegramy ^z żąda

niem odwołania _gen. Prchali, grożąc abstynencję^w ^obradachcentralnegorzą

du praskiego. (Mianowanie ^Prchali

oznacza, że Praga ^chce wziąść sprawy

Karpatoruskie ^we ^własne ^ręce. Czy Ber

lin usłucha wołania Wołoszyna? ^— red.)^.

Anglia ^znów pod wodą.

I Anglia ^została ^znów ^nawiedzona ^przez ^po^wódź. ^W ^mieście ^Castleford (hrabstwo

1 Yorkshire) samochody zostały unieruchomione w wodzie i dla komunikacji ulicznej

1 trzeba się posługiwać ^łodziami.