1
IS Z A W A R T O Ś C I T E C Z K I — ... ...
!j* . • . 5 A J . W A . . . P ° .^ .
.7., r ? S ^ ^ A ) [
1/1. R e la cja K-, 4 ^ vb
I/2. D o ku m e n ty (se n su stricto) d o ty c z ą c e o so by relatora ---
I/3. Inne rń a te ria ły d o k u m e n ta c y jn e d o ty c z ą c e o soby relatora ---
II. M a te ria ły u zu p e łn ia ją ce re la c ję —
111/1 - M a te ria ły d o tyczące ro d z in y re la to ra —
llł/2 - M a te ria ły d o tyczące o g ó ln ie o k re s u sprzed 1939 r. — *"
llł/3 - M a te ria ły d o tyczące o g ó ln ie o k re s u o k u p a cji (1 9 3 9-19 4 5 ) - lłł/4 - M a te ria ły d o tyczące o g ó ln ie o k re s u po 1945 r. __ _
III/5 - in n e .. . '- '
IV. K o re s p o n d e n c ja "— '
V. N azw isko w e karty in fo rm a cyjn e k , 2 -
VI. F o to g ra fie ©CtyG oJC p rJ ^ A Ą
2
3
p , E . O t n l
VJ
K-tfl/
f 4 V Ó o , t t- A A ,
j i i o g r a m . yj
do sło wnika b i o g r a f i c z n e g o k o n s p i r a c j i pomorski ej o n i e ż y j ą c y m czł on ka konspiracji
p a n i Per eg ry na H e in
- uroaEo na 6 o 0 6. 1322 r . w O p a l e n i u
- r o d z i c e : u ó ze f i J a n in a z d. S p i r g a l s k a - o j c i e c f o t o g r a f - w y k s z t a ł c e n i e - podstawowe
- p r z e d wojną ha rc er ka - drużynowa, ukonczony kurs PUa
- p r z e d wojną z a m ie s z k iw a ł a z r o d z i c a m i w O s i u .
- w c z a s i e wojny obr onnej 1 9 3 3 r . wraz z grupą po dpo rządko wanych s o b ie ha rc er e k d o n o s i ł a j e d z e n i e i p i c i e wycofującym się
ż o ł n i e r z o m - pr zygotowane p r z e z p e n i e z r . C . i i .
u s o b i ś c i e z a p r o w a d z i ł a do niemca Schrfidera / w ł a ś c i c i e l a s k l e p u rowerów / p o l s k i c n ż o ł n i e r z y , którzy za r e k wi r ow a li , r o w e r y , na s tęp neg o d nia po w k r o cz en iu wo j sk n i e m i e c k i c h ,
żanda rme ri e zi o z o n a z m i s j s c o w y c h wieńców are sztowała grupę P o l a k ó w , u r e n ię i j'ej Ojca prowa cizili s zos ą w k i e r u n k u na k w i e c i e . Na s z o s i e n a t r a f i l i na o d d z i a ł ż o ł n i e r z y i dowodzący o f i c e r na k a z a ł zawr óci ć i zwolni ć l u d z i do domu.
a r e s z t o w a n i Po lac y s k ł a d a l i się z osób ws k az an ych p r z e z m i e j s c o w y c h M e m c ó w , co do k tóry ch m i e l i j e k i e s osobi ste p r e t e n s j e z okres u m ię d zy wo j e n n eg o .
G r e n i a cio roku 1942 u ch y la ia się od p r a c y . Częściowo p r z e b y w a ł a u r o d z in y C i e ś l i k w l e ś n i c t w i e Dęoowe a także u swoicn kr e wny cń n a z w i s k i e m itecici w O s i e k u a n a s t ę p n i e była- zameldowana p r z e z
swego o j c a , jako pomoc f o t o g r a f a .
7* ro k u 1942 z o s t a ł a skierowa na p r z e z U rz ą d Pracy / iir oe itsant / do prac y w febry oe w G r u d z i ą d z u w Faoryce Kawy Z b o ż ow e j.
,v d n i u 8 . 0 1 . 1 3 4 5 zo st a ła aresztow ana p r z e z Gestapo w P a b r y c e . udy zo b a c z y ł a Gestapowców p o w i e d z i a ł a do swoic h k o l e ż a n e k - ws p ó łp ra c o w n ic ze k " módlcie się za mnie d z i e w c z y n k i , bo ja j u ż n i e wrócę " .
,Yg. wiadomoś ci z d o b y t y c n p r ze z s i o s t r ę , a r e s z t o w a n i P o l a c y , b y l i p r z e t r z y m y w a n i w p i w n i c a c h i b a r a k a c h p r z y b u d y n k u zajmowanym p r z e z G e s ta p o , po a r e s z t o w a n i u , w s z e l k i ś l a d po G r e n i z a g i n ą ć . ,'l F ab ry ce z o s t a ł a a res zto wa na tego dni.a t y l k o G r e n i a .
4
I
- ,7 d n i u 7 .01 o 1945 r . / n i e d z i e l ? / k i e a y wróciła wieczo rem z Os i a była b ardz o zdenerwowana i p o w i e d z i a ł a do s i o s t r y , która wys z ła po ni ą na dworzec " j e s t n i e d o b rz e i boję s i ę , że jes tem ś le dz on a
K o n i e c z k a . O i n n y c h k o n t a k t a ch S i o s t r a ni c nie w i e . W O s i u mówiono, po a r e s z t o w a n i u G r e n i , ze Niemcy z n a l e ź l i w c z a s i e
r e w i z j i u r o d zi ny & o n ie c z K a m a t e r i a ł y ob c i ą ż a ją c e Greni ę i na x ej p o d s ta w ie zo st a ł a a r e s z t o w a n a . / podobno pa pi e r y i l i s t y /
- ',7g k r ą ż ą c y c h ' j e s z c z e w c z a s i e wojny wśród mieszkańców
G r u a z i ą d z a i n f o r m a c j i , wiemcy g rupy a r e s zt ow a ny ch , w y p r o w a d z a l i na d rtisłę-i p sami z a p ę d z a l i do wody.
- S i o s t r a t w i e r d z i , że Gren ia by£a b . s k r y t a . Gdy zwracała
s i ę dc n i e j z z apy ta niem - no p o w i e a z co r o b i s z - o d p o w i a d a ł a , opowiem po w o j n i e , s i o s t r a m i e s z k a j ą c a przy rortacn. swoje
s p o s t r z e ż e n i a z tego t ere nu m i a s t a , j a k i ruchu wojsk w k i e r u n k u f o r t ó w , p rz eka zy wa ła Grenio
- Na k i l k a d n i p r z e d wkroczeniem w o j s k r a d z i e c k i c h d o Osia / około l 5 ° o 2 . 1945 / a reszt ow ana zo s t a ł a matka G r e n i , p a n i Jan in a H e i n i z g rupą w a r s z a w i a k ó w , w g ro nie k t ó r y c h D y ł a jedna ko b i e t a i w i e zi o n e w k i e r u n k u na T u c h o l ę .
R o z s t r z e l a n a z o st a ł a na rynku w T u c h o l i i z i d e n t y f i k o w a n a po w o j n i e .
- G r e n i a b y ł a b a r d z o ł a d n ą d z i e w c z y n ą , l u b i ł a s i ę f o t o g r a f c a c i f o t o g r a f o w a ć i n n y c h . Po w o j n i e w ś r ó d D y ł y c h p a r t y z a n t ó w m ó w i o n o , ż e p o z a j ę c i u p r z e z N i e m c ó w j e d n e g o z b u n k r ó w ,
p o z o s t a ł a w n i m x o t o g r a f i a , na k t ó r e j D y ł a Grenia z p a r t y z a n t e m :
O p i s a ł a : E iet a u i e s l i k
G z ę s c i do Okrętów //ojennych, wyrobione są c z ę ś c i ao V- Z.
wiadomości p r zek a zy wa ła w y j e ż d ż a j ą c na n i e d z i e l ę do-domu do O s i a , g d z i e kont aktowa ła się oprócz rodzi ców z r o d z i n ą
5
6
" ' I W Ą
b i o g r a m yj
do sło wnika b i o g r a f i c z n e g o k o n s p i r a c j i pomorskiej o ni e ż y j ą c y m czł on ka konspiracji
n i P e r e g r ^ n a He in
0 '
ur o a zo na 6.0 6. 1 3 2 2 r . % O p a l e n i u
r o d z i c e : J ó z e f i J an in a z d. S p i r g a i s k a - o j c i e c f o t o g r a f w y k s z t a ł c e n i e - podstawowe
p r z e d wojną ha rc er ka - drużynowa, ukonczony kurs ?Ca
p r z e d wojną z a m ie s zk iw a ła z r o d z i c a m i w O s i u .
w c z a s i e wojny obr onnej 1 3 3 3 r . wraz z grupą po dpo rządkowany ch s o b ie h a r c e r ek donosii'8 j e d z e n i e i p i c i e wycofującym się
ż o ł n i e r z o m - przygotowane p r z e z p a n i e z P . O .
u s o b i ś c i e z a p r o w a d z i ł a do niemca Schrlidere / w ł a ś c i c i e l a s k l e p u rowerów / p o i s k i c n ż o ł n i e r z y , k tórzy za r e k w ir ow a li , r o w e r y , n a stę p ne go dnia po w k r o c z e n i u w oj sk n i e m i e c k i c h ,
żandarme ri a zł ożo n a z m i s j s c o w y c h wieńców ares zt owa ł a grupę P o l a k ó w , u r e n i ę i j e j Ojca p r o w a d z i l i s zos ą w k i e r u n k u na r w i e c i e . Na s z o s i e n a t r a f i l i na o d d z i a ł ż o ł n i e r z y i dowodzący o f i c e r na k a z a ł zawr ó ci ć i zwolnić l u d z i do domu.
a r e s z t o w a n i Po la cy s k ł a d a l i się z osób w sk az an ych p r z e z mi e j scowych M e m c ó w , co do k t ó r y ch m i e l i j a k i e ś osob i s te p r e t e n s j e z okre s u m ię dzy wo j en n ego .
G r e n i a co roku 1342 uchy lała si ę od p r a c y . Częściowo p r z e b y w a ł a u r od z i ny C i e ś l i k w l e ś n i c t w i e Dębowe a takż e u swo icn kre wn y cn n a z w i s k i e m itecki w O s i e k u a n a s t ę p n i e była- zameldowana p r z e z
swego o j c a , jako pomoc f o t o g r a f a .
7/ r o k u 1942 z o s t a ł a skierowana p r z e z U rz ą d Pracy / iir be itsant / do pr ac y w febry 00 w G r u d z i ą d z u w Faoryce Kawy Z bo żo we j.
,7 d n i u 8 . 0 1 . 1 9 4 5 z o st a ł a are sztowana p r z e z Gestapo w F a b r y c e , udy z o b a c z y ł a Gestapowcow p o w ie d z ia n a do sw oi ch ko le ż a n e k - ws p ó łp r a c o w n ic ze k " módlcie się za mnie d z i e w c z y n k i , bo ja j u ż n i e wrócę " .
,:,'g. wiado moś ci zd o b y t y c h p r ze z s i o s t r ę , a r e s z t o w a n i P o l a c y , b y l i pr z e t r z y m y w a n i w p i w n i c a c h i b a r a k a c h przy budynku zajmowanym p r z e z Ge s ta po . Po a r e s z t o w a n i u , w s z e l k i ś l a d po G r e n i z a g i n ą ł . ,V F ab ry ce z o s t a ł a a res zt owa na tego dni a t y l k o G r e n i a »
7
Jy
,7 d n i u 7* 01 . 1 9 4 5 r . / n i e d z i e l ą / ki e dy wróciła wie cz o re m z Osia była bardzo zdenerwowana i p o w i e d z i a ł a ao S i o s t r y , k tór a wysz ł a po nią na dworzec " j e s t n i e d o b rz e i boję s i ę , że j e s t e m ' ś l e d z o n a
Wg o ś w i a d c z e n i a S io str y G r e n i , p a n i J a d w i g i h e i n / p r a c u j ą c e j
• j a k o pomoc aomcwa w G r u a z ią d u u w i e m k i , żony wojskowego, a m i e s z k a j ą c e j w domu p r z y l e g a j ą c y m do terenów f o r t y f i k a c j i mia sta / G r e n i a wcią g n ięt a z o s t a ł a do k o n s p i r a c j i p r z e z
s w o i c h r o d z i c ó w . P e ł n i ł a sł uż b ę ł ą c z n i c z k i i wywi adowcy.
K i e d y ś p o w i e d z i a ł a do S i o s t r y , że na t e r e n i e F a b r y k i wyrobów (Jzęsci du Okrętów Wojennych, wyrobione są c z ę ś c i ac V - z.
Wiadomości pr ze k a zy wa ł a w y j e ż d ż a j ą c na n i e d z i e l ę do domu do O s i a , g d z i e kontaktował a si ę oprócz rodziców z r o d z i n ą ' "
K o n i e c z k a . O i n n y c h k o n t ak ta ch S i o s t r a n ic nie w i e . W O s i u mówiono , po a r e s z t o w a n i u G r e n i , ze Niemcy z n a l e ź l i w c z a s i e r e w i z j i u r o d z i ny K on ie c zk a m a t e r i a ł y ob c ią ż a ją c e Greni ę i na xej p o ds ta wi e zo st a ł a a r e s z t o w a n a . / podobno p a p ie ry i l i s t y /
Wg k r ą ż ą c y c h ' j e s z c z e w c z a s i e wojny wśród mieszkańców
G r u a z i ą d z a i n f o r m a c j i , riiemoy grupy a re s zt ow a ny c h , wyprowadza l i nad Wisłę-i psami z a p ę d z a l i do wody.
S i o s t r a t w i e r d z i , że Grenia by ia b . s k r y t a . Gdy zwracała
s i o dc n i e j z z apy taniem - no p o w i e d z co r o b i s z - o d p o w i a d a ł a , opowiem po w o j n i e , s io s t r a m i e s z k a j ą c a przy T o r t a c h swoje
s p o s t r z e ż e n i ą z tego te re nu m i a s t a , j a k i ruchu wojsk w k ie r u n k u f o r t ó w , p rz ek a zy wa ła Greni®
Na k i l k a d n i p r z e d wkrocze niem w o j s k r a d z i e c k i c h do Osia / około l 5 » o 2 . 1945 / aresztowa na zo s t a ł a matka G r e n i , p a n i Jan in a H e in i z grupą w a r s z a w i a k ó w , w g ro nie k t ó r y c h
Dyła je dna ko b i e t a i w i e z io n a w k ie r u n k u na T u c h o l ę .
R o z s t r z e l a n a zo st a ł a na rynku w T u c h o l i i z i d e n t y f i k o w a n a po w o j n i e .
G r e n i a b^ła bardzo ładną d z i e w c z y n ą , lu b i ł a się f o t o g r a f o -ec i f o t o g r a f o w a ć i n n y c h . Po woj n ie wśród cyłych p a rt y z an tó w mówiono, że po z a j ę c i u p r z e z Niemców je dneg o z bunkrów,
p o z o s t a ł a w nim i o t o g r a f i a , na k t ó r e j oyła Grenia z p art yz an te m :
O p i s a ł a : EJ/żbieta u i e s l i k /
t . 101. { I
8
9
10
11
12
13
