Józef Kulisz
"Vom ungläubigen Glaube : fünfzehn
Thesen", Ladislaus Boros, Freiburg
im Breisgau 1978 : [recenzja]
Collectanea Theologica 49/3, 210
2 1 0 R E C E N Z J E
Ladislaus BOROS, Vom ungläubigen Glauben. Fünfzehn Thesem, Olten — Freiburg im Breisgau 1Θ78, W alter-Verlag, s. 99,
Mimo przejścia ad sta tu m laicalem, w dalszym ciągu dla autora tem atyka filozoficzno-teologiczna jest bliska i aktualna. Św iadczy o tym prezentowana książka. Jej treść, zawartą w piętnastu tezach, stanow ią rozważania na temat w iary i n iew iary, wyrażone „dialektycznym ” tytu łem Vom ungläubigen
Glauben. W spomniana dialektyka, jak rów nież sw oiste „drążenie m yśli”
i poszukiwania, sprawia, i i książka jest trudna. Co znaczy wierzyć, być w ie rzącym? Czy z chw ilą uwierzenia znikają w szelkie niepokoje i trud poszuki wań? Istnienie człow ieka zdaje się być jednoznaczne z otw artością na przeży w anie sw ego życia w wierze. A le m om ent uwierzenia nie m oże sprawić za krzepnięcia „strum ienia” ludzkiego istnienia; otwarcie istn ieje nadal i sprawia, że człow iek odczuwa niedosyt i konieczność poszukiw ania i pogłębienia swej w iary. Człowiek poszukuje, aby pogłębić sw oją w iarę, ale jednocześnie w iara spraw ia, iż człow iek zaczyna w sw ym niepokoju poszukiwać. Autor mocno podkreśla, iż w iara jest darem, który w ytw arza now ą i sw oistą dialektykę istnienia ludzkiego. W spomniane otwarcie, jakby nieukończenie człow ieka, m oże w pełni dojrzeć jedynie w atm osferze Bożego daru, który z kolei uzależ niony jest „od aktyw ności ludzkiego niepokoju”. Kto jest w ięc wierzącym? C złowiek, który w sw ej w ierze prosi; „Panie, przymnóż m i w iary”.
ks. Józef Kulisz SJ, W arszawa
Peter EICHER, Offenbarung. Prinzip neuzeitlicher Theologie, München 1977, K ösel-V erlag, s. 599.
Dzieło objętościow o w ielk ie ma na celu ukazanie pojęcia objaw ienia w pracach w spółczesnych teologów. O bjawienie jako dar i w ydarzenie ma sw oje określone m iejsce w historii, w ięcej, ono tworzy historię, która staje się dialogiem Boga z człowiekiem . Jest ono źródłem nowej p ostaw y człowieka. Stąd ta konieczność w ysiłku ze strony teologii wyrażenia „objaw ienia” językiem sw ego czasu, aby stało się ono zrozumiałe dla człowieka, do którego dociera.
Sw oje poszukiwania i analizy autor zam yka w sześciu rozdziałach. Za czyna je od pojęcia objaw ienia, które zostało przyjęte przez Sobór W atykański. I. W tym sam ym rozdziale poświęca autor dużo m iejsca teologii niem ieckiej
X VIII w. jak rów nież w ielkiem u teologow i francuskiem u G a r r i g o u -
- L a g r a n g e .
Pojęcie objaw ienia, które pojaw iło się w tekstach dokum entów Soboru W atykańskiego I, ma długą historię i, zdaniem autora, nosi charakter w y b it nie apologetyczny. Rodziło się ono w atm osferze ostrych polem ik z konkret nym i prądami filozoficznym i, które zdaw ały się podważać nie tylko objaw ie n ie jako takie, ale i jego sensowność. B y stało się ono skutecznym narzędziem dyskusji, teologia w ypracow ała pojęcie ob jaw ienia, w oderwaniu od kontekstu biblijnego. P ojęcie to rodziło się na płaszczyźnie dyskusji filozoficznych. Jest ono związane ściśle, zdaniem autora, z pojęciem Kościoła tego okresu. W jego autorytecie w idzi się autorytet Boga, który objaw iając praw dy życia nadprzy rodzonego, staje się ostatecznym gw arantem praw dziw ości doctrinae salutis. Rozdział drugi poświęca autor teologii objawienia w ypracow anej przez Karla B a r t h a . Tytuł rozdziału Istnienie Boga jako obja w ienie ukazuje, że autor pragnie ukazać trynitarny w ym iar pojęcia objaw ienia, w ypracow any przez К. B a r t h a. W centrum tejże teologii objaw ienia ukazuje się Chrys tus, w którym Bóg od w ieków w ybrał i ukochał nas. Objawienie byłoby dla K. B a r t h a ,;wolnym wyborem -przeznaczeniem ” Boga, w którym to wyborze określałby On sam ego siebie.
N astępne rozdziały poświęca autor R. G u a r d i n i e m u , H. V. v o n B a l t h a s a r o w i , K. R a h n e r o w i i P a n n e n b e r g o w i . W łaściwie
