Finanse publiczne i prawo finansowe Finanse publiczne i prawo finansowe
Mgr Jędrzej Jachira
Katedra Prawa Finansowego
• Geneza i charakter
- pierwsza ustawa z 1989 r. – wprowadziła równość podatników, brak rozróżnienia zakresu podmiotowego w zależności od rodzaju prowadzonej działalności
- powyższa ustawa wprowadziła jednolity podatek dochodowy od wszystkich podatników gospodarczych
- obecnie obowiązująca ustawa: Ustawa z dn. 15 lutego 1992 r.
o podatku dochodowym od osób prawnych
Podatek dochodowy od osób prawnych
Podatek dochodowy od osób prawnych
Potrzeba wprowadzenia odmiennego opodatkowania
różnych kategorii osób prawnych:
• W grupie osób prawnych występują różnego rodzaju podmioty
• Część z nich działa w celach wyłącznie gospodarczych
• Niektóre działają także w innych celach, np. użyteczności publicznej
• Obu grup nie powinno traktować się tak samo
Podatek dochodowy od osób prawnych
Podatek dochodowy od osób prawnych
Pięć kategorii podatników:
1 kategoria – osoby prawne
• Art. 33 k.c. – osobami prawnymi są Skarb Państwa i jednostki organizacyjne, którym przepisy przyznają osobowość prawną
• Kiedy jednostka organizacyjna otrzymuje osobowość prawną?
art. 37 § 1 k.c. – Jednostka organizacyjna uzyskuje osobowość prawną z chwilą jej wpisu do właściwego rejestru, chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej.
O jaki głównie rejestr chodzi?
- Krajowy Rejestr Sądowy, działający na podstawie ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym z 20.08.1997 r.
- przykłady podmiotów wpisanych do KRS: spółki kapitałowe (jakie?), fundacje,
spółdzielnie, stowarzyszenia, przedsiębiorstwa państwowe, samodzielne zakłady opieki zdrowotnej
- Skarb Państwa – jako jednostka szczególna, wyłączony jest z opodatkowania
Podatek dochodowy od osób prawnych ZAKRES PODMIOTOWY
Podatek dochodowy od osób prawnych
ZAKRES PODMIOTOWY
2 kategoria - spółki kapitałowe w organizacji
• Sp. z o.o. w organizacji; spółka akcyjna (SA) w organizacji
• Kiedy powyższe podmioty powstają?
• Kiedy przestają istnieć?
3 kategoria – jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej
• - z wyjątkiem spółek nieposiadających osobowości prawnej, innych niż sp. k-a (sp.p., sp.
• k., sp. j.)
• - zatem są to m.in.: sp. k-a (od 2014 r.), niepubliczne zakłady opieki zdrowotnej
Podatek dochodowy od osób prawnych ZAKRES PODMIOTOWY
Podatek dochodowy od osób prawnych
ZAKRES PODMIOTOWY
4 kategoria – spółki niemające osobowości prawnej mające zarząd lub siedzibę w innym państwie, jeśli w swoim państwie traktowane są jako osoby prawne podlegające nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu
5 kategoria – podatkowa grupa kapitałowa (PGK)
PGK – to co najmniej dwie spółki prawa handlowego posiadające osobowość prawną i pozostające w związkach kapitałowych
Aby PGK korzystało z CITu, musi:
1/ posiadać wszystkie siedziby na terenie RP
2/ wysokość KZ każdej ze spółek nie niższy niż 1 mln zł
3/ 95% kapitału posiadanego przez spółkę dominującą w pozostałych spółkach 4/ zakaz posiadania udziałów przez spółki zależne w pozostałych spółkach zależnych 5/ brak zaległości we wpłatach podatków
6/ zarejestrowanie zawartej pomiędzy spółkami PGK umowy o PGK u naczelnika urzędu skarbowego
Mały podatnik CIT – mogą uzyskać taki status tacy podatnicy, u których wartość przychodu ze sprzedaży wraz z podatkiem VAT nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym kwoty równowartości 1.200.000 euro.
Wówczas 15% stawka podatkowa
Podatek dochodowy od osób prawnych ZAKRES PODMIOTOWY
Podatek dochodowy od osób prawnych
ZAKRES PODMIOTOWY
Dwie grupy podatników CIT:
1/ rezydenci – podatnicy mający siedzibę/zarząd na terenie RP. Opodatkowanie obejmuje całość ich dochodów bez względu na miejsce ich osiągnięcia
2/ nierezydenci – nieposiadający siedziby/zarządu na terenie RP. Ograniczony obowiązek podatkowy do dochodów uzyskanych wyłącznie na terenie RP.
Przykłady opodatkowanych dochodów nierezydentów:
- dochody prowadzonego zakładu zagranicznego - dochody z tyt. zbycia nieruchomości
- dochody z tyt. posiadanych papierów wartościowych
Podatnicy CIT
Podatnicy CIT
• Skarb Państwa
• NBP
• państwowe fundusze celowe
• Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
• wojewódzkie fundusze ochrony środowiska
• fundusze emerytalne
• ZUS
• Agencja Rynku Rolnego
• Agencja Nieruchomości Rolnych
• Bankowy Fundusz Gwarancyjny
Jest to przejaw wyjątku od zasady powszechności opodatkowania
Zwolnieni z podatku CIT (pomimo posiadania osobowości prawnej):
Zwolnieni z podatku CIT (pomimo posiadania osobowości
prawnej):
Przedmiotem opodatkowania jest uzyskany dochód.
Wyjątkowo opodatkowany jest przychód:
1/ w przypadku nierezydentów
2/ z tyt. udziału w zyskach osób prawnych
Strata – koszty uzyskania przychodu przekraczają sumę przychodów
Źródła przychodów, które składają się na dochód nie mają znaczenia (są opodatkowane CITem), z wyjątkiem przychodów:
1/ z działalności rolniczej 2/ z gospodarki leśnej
3/ przedsiębiorcy żeglugowego
W w/w przypadkach istnieją inne formy opodatkowania.
Podatek dochodowy od osób prawnych ZAKRES PRZEDMIOTOWY
Podatek dochodowy od osób prawnych ZAKRES PRZEDMIOTOWY
Dochód, tj.: nadwyżka sumy przychodów nad kosztami ich uzyskania, osiągnięta w roku podatkowym.
Przychody to m.in.:
1/ otrzymywane pieniądze
2/ wartość świadczeń nieodpłatnych lub częściowo odpłatnych 3/ wartość umorzonych zobowiązań
Liczą się przychody należne, choćby jeszcze nieotrzymane ! (przykład faktury) - jest to przejaw metody memoriałowej
Inną metodą jest metoda kasowa – ale jest ona wyjątkiem (dzień wpływu)
Podatek dochodowy od osób prawnych ZAKRES PRZEDMIOTOWY
Podatek dochodowy od osób prawnych
ZAKRES PRZEDMIOTOWY
Koszty uzyskania przychodu - niezbędne do ustalenia dochodu będącego podstawą do ustalenia podatku.
Aby wydatek został zakwalifikowany jako koszt uzyskania przychodu musi:
1/ zostać poniesiony w celu osiągnięcia przychodu
2/zostać poniesiony w celu zachowania/zabezpieczenia źródła przychodów 3/ nie być w katalogu wydatków wyłączonych z kosztów
4/ zostać właściwie udokumentowany
Podatek dochodowy od osób prawnych ZAKRES PRZEDMIOTOWY
Podatek dochodowy od osób prawnych
ZAKRES PRZEDMIOTOWY
Nie stanowią kosztów uzyskania przychodów:
• wydatki na nabycie/ulepszenie środków trwałych
• wierzytelności odpisane jako przedawnione, nieściągalne
• umorzone wierzytelności
• kary/opłaty o charakterze sankcyjnym (np. odszkodowanie)
• podatki
• inne (wskazane w ustawie)
Jeśli wystąpi strata – można ją potrącić od dochodu w kolejnych 5 latach podatkowych Wysokość obniżenia dochodu nie może przekroczyć 50% straty
Rok podatkowy – z zasady rok kalendarzowy, ale można to zmodyfikować np. w umowie spółki, wówczas należy o tym poinformować naczelnika urzędu skarbowego
Podatek dochodowy od osób prawnych ZAKRES PRZEDMIOTOWY
Podatek dochodowy od osób prawnych
ZAKRES PRZEDMIOTOWY
• Odstępstwo od zasady powszechności opodatkowania
• Katalog ma charakter zamknięty
Podział zwolnień:
1/ z uwagi na realizowane cele:
a/ społeczne (np. związki zawodowe) b/ stymulacyjne (np. szkoła)
c/ wynikające z prawa międzynarodowego (np. ośrodki kulturalne państw obcych)
2/ zwolnienia warunkowe i bezwarunkowe:
a/warunkowe – należy spełnić wymaganie ustawowe do uzyskania zwolnienia
b/ bezwarunkowe – brak konieczności spełniania dodatkowych wymagań
ZWOLNIENIA PRZEDMIOTOWE
ZWOLNIENIA PRZEDMIOTOWE
Katalog zwolnień:
1/ dochody na określone cele wskazane w ustawie, np.
użyteczności społecznej
2/ dochody związane z rolnictwem 3/ dochody uzyskane za granicą 4/ dochody z dotacji i subwencji
ZWOLNIENIA PRZEDMIOTOWE
ZWOLNIENIA PRZEDMIOTOWE
- dochód (wyjątkowo przychód)
- od dochodu mogą zostać odliczone ulgi Rodzaje ulg
1/ od darowizn przekazanych na cele pożytku publicznego/kultu religijnego:
maksymalnie 10% dochodu może zostać obniżone
- ulga musi zostać prawidłowo udokumentowana (potwierdzenie wpłaty, oświadczenie obdarowanego o przyjęciu darowizny)
- darowizna nie może zostać dokonana na rzecz podmiotów, które prowadzą działalność dot.: przemysłu paliwowego, tytoniowego, alkoholowego, metali szlachetnych, sprzętu elektronicznego)
PODSTAWA OPODATKOWANIA
PODSTAWA OPODATKOWANIA
2/ ulgi dla sektora bankowego:
20% kwoty udzielonych pożyczek (kredytów) umorzonych w związku z restrukturyzacją
3/ możliwość odliczenia kosztów kwalifikowanych, tj. kosztów poniesionych na działalność badawczo-rozwojową, w tym:
- wynagrodzenia i składki dla pracowników, którzy uczestniczą przy projekcie - materiały i surowce związane z tą działalnością
- ekspertyzy, opinie, usługi doradcze, wykonane na potrzeby tej działalności - odpłatne korzystanie z aparatury badawczej
- koszty uzyskania i utrzymania patentu/ inne prawa na dobrach intelektualnych koszty kwalifikowane to także odpisy amortyzacyjne
Odliczenie nie może przekroczyć 50% kosztów
• Zasadniczo 19% od podstawy opodatkowania (dochodu)
• Od 2017 r. – dodatkowa stawka 15% dla:
a/ mali podatnicy (1.200.000 euro)
b/ podatnicy rozpoczynający działalność – w roku podatkowym jej prowadzenia
• Nierezydenci – 10/20% przychodu
• Dywidendy/udziały w zyskach osób prawnych – 19% od przychodu !
SKALA I STAWKI PODATKOWE SKALA I STAWKI PODATKOWE
ad. b/ wyłączenia:
1/ powstali na skutek przekształcenia, połączenia, podziału podatników 2/ przekształcenie dział. osoby fizycznej w spółkę
3/ w przypadku wniesienia do nowego podmiotu kapitału o wysokości co najmniej 10.000 euro
• Okres rozliczeniowy to rok podatkowy
• Rozliczenie następuje po zakończeniu roku podatkowego - do 20 dnia każdego miesiąca wpłaca się zaliczki na CIT za miesiąc poprzedni
- mali podatnicy/zaczynający działalność – mogą płacić kwartalnie
- ewentualnie – możliwość wpłat uproszczonych,
stanowiących 1/12 podatku należnego za poprzedni rok podatkowy
Tryb płatności CIT
Tryb płatności CIT
Zaliczek wpłacać nie muszą:
• Uzyskujący dochody z dywidend
• Nierezydenci uzyskujący przychody opodatkowane u źródła
• Kościelne osoby prawne
• Podatnicy uzyskujący dochody z zagranicznej spółki kontrolowanej
• Zeznanie podatkowe – składane do końca 3 miesiąca roku następnego
• W tym samym terminie wpłata ewent. różnicy z tyt. pobranych zaliczek a kwoty faktycznej podatku
- dodatkowo, niektórzy podatnicy obowiązani są przedstawić
sprawozdanie finansowe, odpis uchwały wspólników/akcjonariuszy zatwierdzającej roczne sprawozdanie
