CH CH CH CH CH CHCHCH CH CH CH CH

(1)

H C C C C C H

H

H H H

C H H

H H H

CH CH CH

CH C H

C H

C C C

H H

H H H H

H H H

H

H H

CH CH CH₂

CH₂ C

H₂ C H₂

CH₂ CH₂ CH₂ WZORY ZWIĄZKÓW ORGANICZNYCH

Związki organiczne można przedstawiać w postaci różnego typu wzorów chemicznych.

Każdy z rodzajów wzorów chemicznych spełnia inne funkcje.

Wzory strukturalne, inaczej zwane konstytucyjnymi, pokazują budowę cząsteczki związku – kolejność i sposób powiązania atomów w cząsteczce, ale nie muszą one zachowywać rzeczywistych kątów między wiązaniami.

Pełne wzory strukturalne pozwalają na jednoznaczne określenie budowy związku.

Znacznie częściej stosuje się uproszczone wzory strukturalne – wzory grupowe, w których pomija się większość wiązań między atomami węgla i wodoru, ponieważ wiadomo, że wiązanie C-H jest zawsze pojedyncze. Wzory grupowe są łatwiejsze do narysowania i

bardziej klarowne niż wzory konstytucyjne.

Wzory grupowe i strukturalne pokazują wyraźnie, że:

 węgiel w związkach organicznych jest czterowartościowy,

 atomy węgla mogą łączyć się ze sobą, tworząc łańcuchy dowolnej długości, proste lub rozgałęzione, pierścienie, kombinacje pierścieni i łańcuchów,

C C C

H

H H

H

C

H₃ CH₂CH₂CH₂CH₂CH₃ CH₂

CH₂ CH₂

CH₂ C

H₂ C H₂

C

H₃ CH₂ CH₃

C H₃ C

CH₃ CH₃ C

H₃

C H₂

CH₂

CH₂ CH₂ CH₂

CH₂ CH C

H₂

CH CH₃

CH₃ C

C CH

CH C H

C H

CH CH CH

CH łańcuch

prosty

łańcuch

rozgałęziony pierścień

kombinacje pierścieni

kombinacja pierścienia i łańcucha

(2)

C₆H₆

H C C C C C H

H

H H H

C H H

H H H

x x x x x x x x x x x

x

x x x

x x x x x x

 atomy węgla mogą łączyć się ze sobą lub z atomami innych pierwiastków wiązaniami pojedynczymi, podwójnymi bądź potrójnymi.

Czasami stosuje się także wzory umowne – tzw. kreskowe, w których nie oznacza się atomów węgla i wodoru.

Dla pokazania rodzaju i liczby atomów w związku bez przedstawiania jego budowy stosuje się wzory sumaryczne. W przypadku związków organicznych ten typ wzorów jest niewystarczający dla jednoznacznego określenia związku, ponieważ mogą występować izomery danego związku chemicznego, które mają taki sam wzór sumaryczny, a różną budowę.

Dla zobrazowania rozkładu elektronów w cząsteczce związku chemicznego stosuje się wzory elektronowe, modele cząsteczek zaś przedstawiają rzeczywisty obraz cząsteczek związków chemicznych, zachowując odpowiednie kąty między wiązaniami i proporcje w wielkości atomów względem siebie. Atomy różnych pierwiastków można przedstawiać jako różnokolorowe kule, pałeczki, chmury elektronowe i inne.

C₆H₁₄ C₆H₁₂

C C C

H H

H H H H

H H H

H

H H

xx xx

x x

x x xx

xx x x xx

x

x x

x

xx

x x

C C C

H

H H

H

xx xx

xx

xx x x

x x x x

x x

x

x x

x

C

H₃ CH₂ CH₃

C

H₃ CH CH₂

C H₃ C

CH

C H C

CH CH₂

WZORY ELEKTRONOWE

MODELE CZĄSTECZEK