T. Rutowski
"Cosmologie philosophique de notre
époque (protestation contre une
fausse dramatisation)", H. Wein,
"Revue de métaphysique et de
morale" N.1 (1964) : [recenzja]
Studia Philosophiae Christianae 1/2, 252
zarówno z mechanicyzmem (podkreśla} heurystyczną rolę celowości w biologii) jak i z wi talizm em (pokazywał ważność teorii chromosomów). Mechanicyzm — według Hart- m ann’a — jest ślepy n a specyficzne własności przedm iotów w biologii, witalizm zaś po zornie tylko wyjaśnia n aturę bytów ożywionych przy pomocy „entelechii". M. H artm ann analizował m etody fizyki, by szukać praw przyczynowych w biologii. W biologii stosował zarówno m etody uogólniającej i ścisłej indukcji, jak i m etody analizy i syntezy. Pod wzglę dem treściowym wyraźnie odróżniał biologię od fizyki. — Obie nauki mają swoje specy ficzne przedm ioty i prawa. — Pod względem m etodologicznym nie widział między tymi naukam i różnicy. Zadaniem przyczynowego rozpatrywania zjawisk w biologii jest usta lenie specyficznych praw złożoności określających istotę tych szczególnych tworów bio logicznych, a nie sprowadzenie wszystkiego do czynników fizyko-chemicznych. W ielką zasługą M. H artm ann’a jest również i to, że swych kolegów przyrodników zapłodnił myślą filozoficzną, a rzeszę studentów nauczył krytycznej myśli i dostrzegania filozoficznych problem ów na terenie przyrodoznawstwa.
T. Rutowski
W ein II., Cosmologie philosophique de notre époque (protestation contre une fausse dram atisation). R evue de m étaphysique et de m orale 1984,
N. 1. 79— 87.
Jest to artykuł raczej popularno-naukowy bez próby precyzowania głównych twier dzeń. A utor sądzi, że dzieło Kartezjusza: „Lc mode ou le traité de la lum ière", było praw dziwą kosm ologią filozoficzną i że między tym dziełem a pracam i Alfreda N o rth W hite- head’a (Process and Reality, an Essey on Cosmology) i Nikolai H artm ann’a (La consti tutio n du m onde réel) nie napisano prawdziwej kosmologii filozoficznej. U podstaw kosm o logii Kartezjusza znajdowało się założenie o ru ch u Ziemi dookoła Słońca. Kosmologie W h itehead’a i H artm ann’a — to spekulacje także nad danym i nauk przyrodniczych. Dziś, choć widzimy błędy spekulacji filozofów, a także wiemy, że ru ch Ziemi nie rozwiązuje problem ów metafizycznych, to jednak stoimy wobec nowego doniosłego faktu, który może zmodyfikować koncepcję filozoficznej kosmologii. T akim faktem — to podróż czło wieka w kosm os. Sputniki i ewentualne statki kosmiczne z ludźm i otwierają człowiekowi nową dziedzinę doświadczeń. Ewentualne spotkanie człowieka z innym i rozumnym i istotam i może mieć doniosłe znaczenie dla rozwoju kosm ologii filozoficznej i dlatego fakt lo tu w kosm os można porównać — ze względu n a oczekiwane skutki — do pierwszej refleksji filozoficznej jaka miała miejsce w starożytnej Grecji. Patrzenie więc n a podróże kosmiczne dzisiejszego człowieka jedynie jako n a walkę między ideologiami jest niepo rozumieniem.
T. Rutowski
Z ZAGADNIEŃ LOGIKI I METODOLOGII NAUK
N ieznański E.
G araudy R., Contradiction et totalité dans la logique de Hegel, Rev. P hil. 1(1964) Roger J., Reflexions sur l’histoire de la biologie X V II— X V III siècle: Problèm es
