Ustawy
o zwalczaniu lichwy wojennej
obowiązujące
w części cieszyńskiej Województwa Śląskiego
zestawi!
Dr. Włodzimierz D ą b r o w s k i .
■ ■ ■
■ ■
Dodatek Nr. 4 do „Gazety Urzędowej Województwa Śląskiego"
1923
Tłoczono w Drukarni Wojewódzkie] w Katowicach.
U w agi wstępne.
I. Ustaw y ogłoszone w tej broszurce obowiązują jedynie w części cieszyńskiej W ojewództwa Śląskiego.
II. U staw a Sejm u Rzeczypospolitej Polskiej z 2. lipca 1920 r.
po stała ogłoszona z pew nem i zmianami pjrzez T ym czasow ą Ko
misję R ządow ą w C ieszynie dnia 3. I. 1921 r. na m ocy art. 4.
ust. 14 u staw y autonomicznej z 15. lipca 1920. Kwestia, czy w pro
w adzenie zmian w tej formie było wogóle praw nie dopuszczalne budzi w praw nikach wątpliwości, k tó re jednakże w danym w ypad
ku mofeą zostać usunięte stw ierdzeniem , iż u staw a śląska z 18.
stycznia 1923 r. uchodzi za pew nego rodzaju „konwalidację p ra w ną". (P atrz „Zbiór p raw konst. i adm. tom 2; str. 335 dra. D ą
browskiego).
D nia 5. sierpnia 1922 r. w y szła now ela do pierw otnej ustaw y.
W obec brzm ienia art. 4. ustępu 14. ustaw y autonom icznej now ela ta nie obow iązyw ała w W ojew ództw ie. Dopiero ustaw a śląska z 18. stycznia 1923 r. n adała jej moc praw ną w części cieszyńskiej.
U staw a śląska w prow adziła jednak także pew ne zm iany w tej noweli. W przedruku niniejszym starano się ułożyć w jedną ca
łość obecnie obowiązujące brzmienie tych przepisów praw nych.
Nie dało się to jednakże całkowicie przeprow adzić. P rze d ru k o w ano dlatego ponadto rów nież osobno dcl nośne nowele. P rz y układaniu tej broszurki na podstaw ie ustaw ogłoszonych w trzech rozm aitych dziennikach urzędow ych z różnych lat przypom niałem sobie przedm ow ę Dra. Schlegelbergera do dzieła „D eutsches U ebergangsrecht", w której cytując pew ne słow a Goethego (Klau- dine von Villa Bella) p y ta się:
„D er Biirger aber, der aller Anfechtung und schlechtestem Beispiel der U m welt zum T rotz, sich nicht iiber das G esetz steli en will, sondern sein Leben den Geboten des R echts anzupassen sucht, ist er nicht wie blind und irre gew orden, w enn er ergriinden will, w as eigentlich R echt ist?
Katowice, 16. m arca 1923 r.
W . D.
6
I.
USTAWA
o zwalczaniu lichwy wojennej
z dnia 2. lipca 1920 r.
(Dz. Ust. Rz. P. Nr. 67; poiz. 449) ogłoszona
r o z p o r z ą d z e n i e m
Tymczasowej Komisji Rządowej
z dnia 3. stycznia 1921 r.
(Dz. Urz. T. K. R. Nr. 5; posS. 109) a zmieniona
U s t a w ą
z 5. sierpnia 1922
(Dz. Ust. Rz. P . Nr. 69; poz, 618)
wprowadzoną w części cieszyńskiej
U s t a w ą Ś l ą s k ą
z 18. stycznia 1923 (Dz. Ust. Sl. Nr. 7; poz. 40).
Zaopatrywanie ludności w przedmioty powszedniego użytku.
Art. 1. Przedm iotam i powszedniego użytku w rctóutnieniu ustaw y niniejszej są rzeczy ruchome, służące pośrednio lub bezpo
średnio do zaspokojenia pow szednich potrzeb ludzi i zw ierząt do
mowych, jako to: żyw ność, ziem iopłody i odzież, przedm ioty słu
żące do opału lub oświetlenia, środki lecznicze, w y ro b y tytoniow e i t. p., tudzież przedm ioty monopolu państw ow ego i przedm ioty potrzeby woljennej, w reszcie surow ce, półfabrykaty* m aszyny i narzędzia, służące do w ytw arzania przedm iotów : powszedniego użytku, monopolu państw ow ego i potrzeb y wojennej.
[A rt. 2. U p o w ażn ia się R a d ę M inistrów do w y d a w a n ia ro z p o rz ą d z e ń m a jący ch na celu z a o p a trz e n ia ludności w p rz e d m io ty p o w szed n ieg o u ży tk u lub u ła tw ie n ie teg o z a o p a trz e n ia i u trz y m a n ia ty c h p rz e d m io tó w w sta n ie z d a tn y m do u ż y tk u tu d z ie ż zap o b ieg an ia z w y ż c e cen, w sz c z e g ó ln o śc i: do w y d a w a n ia r o z p o rz ą d z e ń , d o ty c z ą c y c h w y ro b u , p rz e c h o w y w a n ia , o b ro tu i k o n su m c ji ty c h p rz e d m io tó w , ich u jaw n ien ia, p o śre d n ic tw a w o b ro cie te m i p rzed m io tam i, tu d z ie ż u s ta lan ia i u jaw n ien ia w y so k o śc i cen.
T a k ie sa m e ro z p o rz ą d z e n ia R a d a M inistrów m oże w y d a ć odnośnie do ko
n ieczn y ch usług.
R o z p o rz ą d z e n ia te nie m o g ą u c h y la ć lub zm ieniać p o sta n o w ie ń niniejszej u s ta w y ].
Art. 2. Upoważnia się [R adę M inistrów ] R adę W ojew ódzką do w ydaw ania rozporządzeń, m ających na celu zw alczanie p rzem y
cania za granicę przedm iotów pow szedniego użytku oraz zw al
czanie tajnego gorzelnictw a, o ile chodzi o napoije w yskokow e, pędzone z przedm iotów wym ienionych w art. 26. tej ustaw y, tu
dzież tępienie nadużyć handlu pośredniczącego przedm iotam i po
w szedniego użytku, w reszcie do w ydaw ania rozporządzeń w za
kresie m agazynow ania i ujawniania zapasów przedm iotów po
w szedniego użytku, obowiązku sporządzania przy zaw ieraniu in
teresów faktur i przedstaw iania ich na żądanie w ładzy, oraiz ujaw niania cen tow arów w składach, sklepach, handlach i innych przedsiębiorstw ach sprzedaży.
R ozporządzenia te nie rnofgą uchylać, lub zmieniać postano
wień niniejszej ustaw y, ani naruszać postanow ień ustaw y z dnia 7. lipca 1921 r. (Dz. Ust. R. P . Nr. 63, poz. 389) o zniesieniu ogra
niczeń w zakresie handlu ziem iopłodam i oraz postaw ieniu Mini
sterstwa Aprowizacji w stan likwidacji".
[Art. 3. P raw o w y d a w a n ia p o sz c z e g ó ln y c h rozporządzeń m oże Rada Mi
n istró w p rz e k a z a ć M in istro w i A p ro w izacji w p o ro zu m ien iu z kom itetem opinio
daw cz y m , zlożonem z w ła ś c iw y c h M inistrów o ra z z d e le g a tó w organizacji sp o łeczn o -g o sp o d a rc z y c h , a m ian o w icie: ro ln ic z y c h , p rz e m y sło w y c h , bandlow yck, rzem ieśln iczy c h i ro b o tn ic z y c h .
Art. 3. P ra w o w ydaw ania poszczególnych rozporządzeń
[m oże R ad a M inistrów p rz e k a z a ć w ła ś c iw y m M in istro m .] przysługuje Radzie Wojewódzkiej
Art. 4. Niestosow anie się do rozporządzeń, w ym ienionych w art. 2 i 3, lub zarządzeń, na ich podstaw ie w ydaw anych, o ile w rozporządzeniu nie będzie przew idziana k a ra łagodniejsza — karan y będzie w drodze adm inistracyjnej aresztem do Ul 3 mie
sięcy i grzyw ną do1 miliona m arek lub jedną z ty ch kar.
W razie niemożności ściągnięcia tej g rzyw ny należy zamienić ją na areszt nie pow yżej [6] 3 m iesięcy; jeśli orzeczono grzyw nę obok k ary pozbaw ienia wolności, k a ra aresztu przew idziana na w ypadek niemożności ściągnięcia grzyw ny, nie m oże p rzek raczać
[trz e c h m iesięcy ] Sześć tygoldni.
Można orzpc konfiskatę przedm iotów , do k tórych p rzestęp stwo się odnosi, bez względu na to, czyją stanow ią w łasność.
Usiłowanie i udział karane będą narów ni z dokonaniem.
Ściąganie przedaw nia się w ciągu lat 3.
Władze i organy, powołane do zwalczania lichwy wojennej.
[Urzędy walki s liokwą.]
[A rt. S. W sie d zib ach są d ó w o k rę g o w y c h u tw o rz o n e b ę d ą O kręgów * U rz ę d y w a lk i z lich w ą, k tó r y c h z a k r e s d z ia ła n ia r o z c ią g a ć się b ę d z ie na ob»*ar są d u o k ręg o w eg o .
P o z a sie d z ib ą są d u o k rę g o w e g o u tw o rz o n e b y ć m o g ą e k s p o z y tu ry U r z t d i w alki z lichw ą.]
Art. 5. Do w ykonyw ania rozporządzeń, w ydaw anych na za
sadzie art. 2 i 3 niniejszej ustaw y, są w łaściw e pow iatow e w ładze adm instracyjne (starostw a powiatowe, staro stw a grodow e, komi
sarze Rządu, m agistraty miast, w ydzielonych z powiatów), pod
ległe w tym zakresie wojew odota.
T e sam e w ładze pow iatow e są pow ołane do w ydaw ania orze
czeń karnych na zasadzie art. 4. niniejszej ustaw y. P rzeciw ko orzeczeniu tych w ładz przysługuje skazanem u w term inie siedmio
dniowym od dnia doręczenia mu pisemnego orzeczenia odw ołania do w łaściw ego urzędu w ojew ódzkiego. Aż do w ydania sijjtze- gółow ych w tym w zględzie przepisów przysługuje od orzeczeń karnych w ładz adm inistracyjnych zapadłych w drugiej instancji,
praw o odw ołania się w ciągu dni siedmiu od dnia doręczenia pisem
nego orzeczenia do m iejscow ego w łaściw ego sądu okręgowego, k tó ry ro z strzy g a praw om ocnie p rz y odpowiedniem zastosow aniu przepisów , dotyczących odw ołania się od w yroków sądów pokoju (powiatowych), nie mioże w szakże uchylić orzeczenia adm inistra
cyjnego) z poleceniem ponownego rozpatrzenia spraw y i w ydania nowego orzeczenia. Odwołanie nie w strzym uje w ykonania k ary z w yjątkiem k a ry pozbaw ienia wolności. W byłej dzielnicy pru
skiej stosuje się art, 10. ustaw y z dnia 23. czerw ca 1921 r. (Dz. U.
R. P . Nr. 75, poz. 511).
[A rt. 6. G łó w n y U rz ą d w alk i z lich w ą m a sie d z ib ę w W a rsz a w ie ; d z ia ła l
n o ść jego ro z c ią g a się na c a ły o b sz a r, n a k tó ry m o b o w ią z u je n in iejsza u sta w a . N acz eln ik a g łó w n eg o U rzęd u w a lk i z lic h w ą m ian u je N aczelnik P a ń s tw a na p rz e d sta w ie n ie M inistra A p ro w izacji.
G łó w n y U rz ą d w a lk i z lich w ą p o d leg a b ez p o śre d n io M inistrow i A p row izacji.]
Art. 6. Do w ykryw ania i dochodzenia innych przestępstw , przew idzianych w niniejszej ustawie, pdza przestępstw am i, ulega- jącemi karz^e w edle art. 4., pow ołane są te sam e w ładze i organy, do których należy w ykryw anie i dochodzenie innych przestępstw karanych sądownie, zaś odnośnie do przestępstw , przew idzianych w art. 22, 25 i 26 ustaw y niniejszej — w ładze i organy skarbow e na równi z policją państwojWą.
[A rt. 7. O k rę g o w y U rz ą d w a lk i z lic h w ą p o w o ła n y je s t d o :
1. w y k o n y w a n ia ro z p o rz ą d z e ń , w y d a n y c h na z a sa d z ie a r t. 2. i 3.; w d ro dze ro z p o rz ą d z e n ia (a rt. 2. i 3.) m ożna w y k o n a n ie p rz e k a z a ć ró w n ie ż p o w ia to w y m w ład zo m a d m in istra c y jn y m lub innym w ła d z o m :
2. w y d a w a n ia o rz e c z e ń k a rn y c h w m y śl a r t. 4, tu d zież n a k a z ó w k a rn y c h (a rt. 45) i w y k o n y w a n ia k a r, w y m ie rz o n y c h o rz eczen iem lub n ak aze m k a rn y m ; w d ro d z e ro z p o rz ą d z e n ia (a rt. 2 i 3) m ożna to p ra w o p rz e k a z a ć ró w n ie ż p o w ia to w e j w ła d z y a d m in istra c y jn e j;
3. d o c h o d z e n ia p rz e s tę p s tw , z a s trz e ż o n y c h u s ta w ą n in ie jsz ą w ła ś c iw o śc i są d o w e j; nie w y k lu c z a to p ra w a innych w ła d z do p rz e p ro w a d z e n ia p o w y ż sz y c h d o c h o d z e ń ; w sz c z e g ó ln o śc i co do p rz e s tę p s tw a , p rz e w id z ia n e g o w a r t. 26, do ch o d zen ia w ła d z sk a rb o w y c h tra k to w a n e b ęd ą n a ró w n i z d o ch o d zen iam i U rz ę dów w a lk i z lic h w ą ;
4. w y k o n y w a n ia in n y ch cz y n n o śc i o k re ślo n y c h u s ta w ą n in ie jsz ą lub p o s ta n o w ien iam i sz czeg ó ln em ij.
[A rt. 8. W do ch o d zen iu p r z e s tę p s tw z a s trz e ż o n y c h w ła śc iw o śc i sądow ej, O k rę g o w y m U rzęd o m w a lk i z lic h w ą p rz y słu g u ją p ra w a i ob ow iązk i w ład z poli
c y jn y c h .
W sto s u n k u do w ła d z są d o w y c h i p ro k u ra to rsk ic h U rzędy te mają w tym z a k re s ie te sa m e p ra w a i o b o w ią z k i, jak ie w p o stę p o w a n iu k a rn o -są d o w e m mają w zględem są d ó w i u rz ę d ó w p ro k u ra to rsk ic h w ła d z e p o licy jn e.
Na żą d a n ie p ro k u ra to ra lub są d u w in n e U rz ę d y w a lk i z lich w ą w każde]
chw ili u d zielić im do w g ląd u a k t, d o ty c z ą c y c h d o ch o d zeń w sp ra w a c h , n ależących do w ła ś c iw o śc i są d u , ja k i doch o d zeń o p rz e s tę p s tw a , przew idziane w art. 4.]
[Art. 9. O k rę g o w e U rzędy w alk i a lich w ą podlegają bezpośrednio G łów nemu UraędowJ w alki z lichw ą.
_ 9 —
G łó w n y U rz ą d k ie ru je zw alcz en iem lic h w y w o jen n ej i w y k o n u je k o n tro lę nad O k ręg o w em i U rzęd am i w alki z lich w ą, u su w a d o strz e ż o n e n ie p ra w id ło w o śc i, w y ja śn ia w ą tp liw o ś c i, u d ziela w sk a z ó w e k i sz c z e g ó ło w y c h in stru k c ji, c z u w a n ad w y szk o len iem p o d w ła d n y c h o rg a n ó w , ro z s tr z y g a o d w o ła n ia od o rz e c z e ń k a r n y ch (a rt. 7, 1. 2), g ro m ad zi i p rz y g o to w u je m a te ria ły do w y d a w a n ia ro z p o rz ą d z e ń , p rz e w id z ia n y c h w a rt. 2 i 3.
G łó w n y U rz ą d w a lk i z lich w ą p rz e d s ta w ia w n io sk i w sp ra w ie w y d a n ia rz e c z o n y c h ro z p o rz ą d z e ń ta k M inistrow i A p ro w izacji, ja k i za jego p o śre d n ic tw e m innym M inistrom .]
[A rt. 10. R a d a M inistrów u sta li n a w n io se k M in istra A p ro w iz a c ji o rg a n iz a c ję U rzęd ó w w a lk i z lich w ą, tu d z ie ż e ta ty u rz ę d n ik ó w i fu n k c jo n a riu sz y ty c h ż e U rzęd ó w o ra z sp o só b m ian o w an ia ty c h ż e .
W ten sam sp o só b o k re ślić n a le ż y u tw o rz e n ie p rz y O k rę g o w y c h U rz ęd ach w a lk i z lich w ą kom isji .do b a d a n ia cen i z y sk ó w .
Do z a k re s u d z ia ła n ia ty c h kom isji n a le ż e ć b ę d z ie :
1) w sp ó łd z ia ła n ie p r z y o zn acz an iu cen p ra w n ie u sta lo n y c h (ta ry fo w y c h );
2) w sp ó łd z ia ła n ie p rz y z a tw ie rd z a n iu c e n n ik ó w i k alk u lacji cen, sk ła d a n y c h w ty m celu p rz e z ro ln ik ó w , p rz e m y sło w c ó w i k u p c ó w ,
3) w y d a w a n ie opinji n a ż ą d a n ie są d ó w i innych w ład z.
W kom isji m u sz ą b y ć o dpow iednio re p re z e n to w a n e in te r e s y ro ln ic tw a , p rz e m ysłu, handlu i sp o ż y w c ó w .
W y d a n ie sz c z e g ó ło w y c h p rz e p isó w o rg a n iz a c y jn y c h n a le ż y do M inistra A p ro w izacji w p o rozum ieniu z M inistrem P rz e m y s łu i H andlu.]
[A rt. 11. M inister A p ro w izacji u sta la tr y b p o stę p o w a n ia a d m in istra c y jn e g o w sp ra w a c h o p r z e s tę p s tw a p rz e w id z ia n e w a rt. 4.
P rz e d w y d a n ie m o rz e c z e n ia k a rn e g o n a le ż y d a ć o b w inionem u m ożność p rz e d sta w ie n ia sw o je j o b ro n y .
Z a a re sz to w a n ie p re w e n c y jn e w tem p o stę p o w a n iu (a rt. 4) nie je s t d o p u sz
c z a ln e ; w y k o n a n ie k a r y p o z b a w ia n ia w o ln o śc i prze'd p ra w o m o c n o śc ią o rz e c z e n ia nie m oże n a stą p ić .
S tro n o m słu ż y od o rz e c z e ń k a rn y c h o d w o łan ie do G łów nego U rz ę d u w a lk i z lic h w ą ; o d w o łan ie m oże w y k lu c z y ć , jeśli o rz e c z o n o je d y n ie g rz y w n ę nie p o w y ż e j 1000 m a re k lub n a w y p a d e k niem o żn o ści śc iąg n ięcia te jż e , a r e s z t nie p o w y ż e j dni siedm iu.]
[A rt. 12. W ła d z e p a ń s tw o w e c y w iln e i w o jsk o w e , tu d z ie ż sa m o rz ą d o w e w in n y u d zielać U rzęd o m w alk i z lich w ą ż ą d a n e j p o m o c y i do n o sić im o p rz e stę p stw a c h , p rz e w id z ia n y c h w u sta w ie n in iejsze j. W sz czeg ó ln o śc i U rz ą d w a lk i z lich w ą o d w o łać się m oże do p o m o cy i w s p ó łd z ia ła n ia p olicji p a ń s tw o w e j.]
[A rt. 13. K ażd y je s t o b o w ią z a n y n a le ż y c ie w y le g ity m o w a n y m o rg an o m , d z ia ła ją c y m n a zlecen ie U rz ę d u w a lk i z lich w ą, u d zielić w y ja śn ie ń , n a le ż ą c y c h do z a k re s u d ziałan ia te g o ż U rzęd u , w ty m sa m y m ro z m ia rz e , ja k w p o stę p o w a n iu k arn o -są d o w e m .
O so b y , nie s ta w ia ją c e się na w e z w a n ie U rzęd u w a lk i z lich w ą bez u sp ra w ie dliw ionej p rz y c z y n y , b ęd ą p rz y m u so w o sp ro w a d z o n e , o czem n a le ż y u czy n ić u p rzed n io w zm ian k ę w w ezw a n iu .]
A rt. 14. O rg an o m , d z ia ła ją c y m na zle c e n ie U rz ę d u w a lk i z lic h w ą , n a le ż y d o zw o lić w stę p u do p o m iesz czeń h a n d lo w y c h i p rz e m y sło w y c h , tu d z ie ż sk ła d ó w , w k tó ry c h zn ajd u ją się p rz e d m io ty p o w szed n ieg o u ż y tk u .
W k ra c z a n ie do m iesz k ań i p o m iesz czeń p ry w a tn y c h , tu d z ie ż p rz e g lą d a n ie k siąg, z a p isk ó w i d o k u m en tó w d o zw o lo n e je s t je d y n ie n a m o c y sz czeg ó ło w eg o pisem nego u p o w ażn ien ia n a c z e ln ik a o k rę g o w e g o U rz ę d u w a lk i z lie h w ą (k iero -
U staw y o zwalczaniu lichwy w ojennej. 2
w n ik a e k s p o z y tu ry ); o rg a n y , u p o w ażn io n e do .p rz e g lą d a n ia k sią g , zap isk ó w i d o k u m en tó w m u szą b y ć p rz y się g ą słu ż b o w ą zo b o w ią z a n e do z a c h o w a n ia ta je m n ic y ].
Postanowienie karne.
Art. 15. Kto bez uzasadnionej p rzy czy n y odm aw ia organom, działającym na m ocy zlecenia U rzędu w alki z lichwą, udzielenia w yjaśnień lub w stępu do lokalu (art. 13. i 14.), lub świadolmie sk ła
da niepraw dziw e zeznania, ulegnie k a rz e pozbaw ienia wolności do trzech m iesięcy i grzyw nie do 50.000 mk. lub jednej z ty ch kar.
Art, 16. Kto w rachunkach, fakturach, księgach handlow ych i innych papierach i dokum entach, m ogących stanow ić podstaw ę do o'bliczenia w artości lub ceny przedm iotów powszedniego użytku świadomie um ieszcza niepraw dziw e lub niezupełne dane, ulegnie k arze pozbaw ienia wolności do 6 miesięcy i grzyw nie do 100.000 m arek, lub jednej z tych kar.
Surow sze postanow ienia ustaw karnych dzielnicowych- po
zostają w m acy.
[A rt. 17. Kto p rz y n a b y w a n iu p rz e d m io tó w p o w szed n ieg o u ż y tk u ż ą d a n ą p rz e z p o z b y w a ją c e g o cen ę. lub g d y te n ż e nie ż ą d a o k re ślo n e j c e n y , ce n ę p ra w n ie u sta lo n ą (ta ry fo w ą ) d o b ro w o ln ie p o d w y ż s z a , ulegnie k a rz e p o z b a w ie n ia w o ln o śc i do je d n eg o m ie sią c a i g rz y w n ie do 10 000 m arek , lub jed n ej z ty c h k a r.
Je śli c z y n p opełniono p r z y n a b y w a n iu p rz e d m io tó w p o w szed n ieg o u ż y tk u celem d a lsz e g o p o zb y cia, w in n y ulegnie k a rz e p o z b a w ie n ia w o ln o śc i do sze_ścin m ie się c y i g rz y w n ie do 100 000 m a re k , lub jednej z ty c h k a r.]
Art. 18. Kto celem dalszego zarobkowego: pozbycia p rzed m ioty pow szedniego użytku w ykupuje po drodze od ludzi, zd ą
żających na targ, lub n a targu przed urżędow nie oznaczoną gdśdziną jego rozpoczęcia, ulegnie k arze pozbaw ienia wolności do trzech m iesięcy i grzyw nie do 50 000 m rek lub jednej z tych kar.
Tej sam ej karze ulegnie, kto, celem dalszego zarobkow ego pozbycia, przedm ioty pow szedniego użytku w ykupuje od drobnych sprzedaw ców , handlujących).
Art. 19.
[A rt. 19. K to z a p rz e d m io ty p o w szed n ieg o u ż y tk u ro z m y śln ie ż ą d a cen lub św ia d c z e ń w z a je m n y c h o c z y w iśc ie n a d m ie rn y c h , lub k to ta k ie c e n y , św ia d c zen ia lub o b ietn icę ty c h ż e p rz y jm u je , bez w zg lęd u n a to , c z y k o rz y ść p rz y p a ść m a jem u, c z y innej osobie, u legnie k a rz e p o z b a w ie n ia w o ln o śc i do sz e śc iu m iesięc y i g rz y w n ie do m iljona m a re k lub jednej z tych. k ar.]
T rudniący się zaw odow o albo przygodnie handlem lub prze
m ysłem , a także przedsiębiorący choćby jednorazow o interes han
dlowy, tudzież działający w ich imieniu; choćby bez zlecenia i je
dnorazow o, k tó ry za przedm ioty pow szedniego użytku rozm yślnie żąda cen lub św iadczeń w zajem nych oczyw iście nadm iernych, lub takie ceny, św iadczenia lub obietnicę tychże przyjm uje — ulegnie k arze pozbaw ienia wolności do sześciu m iesięcy i grzyw nie do mil-
— 11
jona m arek lub jednej z tych kar. P o d pojęcie trudniących się han
dlem lub przem ysłem nie podpadają w żadnym razie producenci rolni, o ile trudnią się choćby zawodowo poizbywaniem artykułów w łasnego gospodarstw a.
W inny ulegnie karzje pozbaw ienia wolności od jednego mie
siąca do lat trzech i grzyw nie do dwu miljonów m arek, jeśli czynu określonego w ustępie pierw szym , dopuścił się, będąc już poprze
dnio skazanym za przestępstw a, przew idziane w art. niniejszym albo w art. [21— 25 i 26 u st. 2] 21. 22, 23, 24, p. 1—6, 25 i 26 ust. 2i.
czy to w edług ustaw y mniejszej, czy ustaw poprztednich albo gdy czynem sw ym interesy publiczne ciężko zagroził, lub gdy niepra
w ny zysk uzyskany lub zam ierzony, p rz ek ra cza kw otę [10.000] 100000 m arek.
Art. 20.
[A rt. 20. P rz e k ro c z e n ie cen p ra w n ie u sta lo n y c h (ta ry fo w y c h ) n ie sta n o w i sam o p rz e z się o cen ie lub św ia d c z e n ia c h n a d m ie rn y c h w ro zu m ien iu n in iejsze j u sta w y , g d y cen ty c h nie p rz e k ro c z o n o , niem a p r z e s tę p s tw a . R ów nież].
Niema przestępstw a, gdy cena przeciętna za przedm idty tego samego rodzaju1, których k oszty nabycia są różne, p rz y uw zglę
dnieniu przeciętnych kosztów nabycia nie jest nadm ierna.
Art. 21, Karom, przew idzianym w art. 19 W jak również na zasadach [tamże] w skazanych w ust. 2 art. 19. ulegnie rów nież ten, kto za pośredniczenie w spraw ach, dotyczących obrotu przedm io
tami pow szedniego użytku, rozm yślnie żąda za p ła ty lub św iadczeń w zajem nych oczywiście nadm iernych, lub kto zapłatę taką, św iad
czenie lub obietnicę tychże przyjm uje bez w zględu na to, czy ko
rzyści. przypaść m ają jemu, czy innej osobie.
Art. 22. Karom przew idzianym w art. 19 jak również na zasadach [tamże] w skazanych w ustępie 2. art. 19 ulegnie również ten, kto przy w ym ianie pieniędzy żąda zap łaty lub św iadczeń w za
jemnych oczywiście nadm iernych, lub kto zapłatę taką, św iadcze
nie lub obietnicę tychże przyjm uje bez w zględu na to, czy korzyść przypaść ma jemu czy innej osobie.
Art. 23. K arota przew idzianym w art. 19 W jak również na zasadach ttamżel w skazanych w ust. 2. art. 19., ulegnie właściciel, zarządca doniu, tudzież każdy posiadacz m ieszkania lub innego lokalu, urządzonego lub nieurządzonego i k ażdy w ich imienu działający, w inny żądania lub przyjęcia za m ieszkanie lub lokal za
płaty, św iadczeń w zajem nych, oczywiście nadm iernych, lub obiet
nicę tychże.
P rz y najmach, któ ry ch czas trw ania nie jest ściśle określo
ny, przyjąć należy przy obliczaniu zysku (art. 19. ust. 2.) wyso^
kość rocznego czynszu.
2 •)
Karom pr^tewidzianym w art. 19., jak rów nież na zasadach, w skazanych w ust. 2. art. 19. ulegnie także ten, kto za pośredni
czenie w spraw ie, dotyczącej uzyskania m ieszkania lub innego lo
kalu, albo za ich w yszukanie lub ułatw ienie w ich w yszukaniu, albo za ułatw ienie w objęciu ich posiadania lub utrzym aniu się w tem posiadaniu — rozm yślnie żąda zapłaty lub św iadczeń oczywiście nadm iernych lub zapłatę taką, św iadczenia lub obietnicę tychże przyjm uje bez względu na to, czy korzyści te m ają p rzypaść jemu czy innej osobie.
Art. 24. Kto:
I 1) środki żyw ności czyni niezdatnem i do spożycia lub do
puszcza ich zepsucia, aby je pozbyć z w iększym zyskiem ;
2) w celu sprow adzenia lub utrzym ania zw yżki cen lub p rz y sporzenia sobie lub innej osobie zysku oczywiście nadmiernego, skupuje, grom adzi lub u k ry w a zapasy przedm iotów powszedniego użytku lub ogranicza ich w yrób lub handel niemi;
3) ze świadom ością, że działanie jego przyczynia się do zm niejszenia podaży przedm iotów powszedniego użytku, przed m ioty takie niszczy, uszkadza lub czyni niezdatnem i do użytku;
4) przedsiębierze inne nieuczciwe m achinacje, m ogące w y w ołać lub u trzym ać zw yżkę cen przedm iotów powszedniego u ży t
ku, a w szczególności bierze udział w handlu łańcuchojwym (pa
skow ym ) ;
5) uczestniczy w zmowie lub związku, m ających na celu przestępstw a, przew idziane w p, 1—4 niniejszego artykułu lub w art. 19—23 i 25;
6) innych do popełnienia przestępstw w p. 1—5 niniejszego arty k u łu w ym ienionych w zyw a, nakłania, do popełnienia takich p rzestępstw się ofiaruje lub także zaofiarow anie przyjm uje;
7) p rzestępstw , przew idzianych w art, 19., 21., 22., 23., do
puszcza się po1 dw ukrotnem skazaniu za jedno z tych przestępstw lub w ym ienionych w p. 1—6 niniejszego! artykułu, czy to w edług ustaw y mniejszej, czy ustaw poprzednich [lub ch o ćb y po je d n o ra z o w y m
sk a z a n iu z a p r z e s tę p s tw a w y m ien io n e w n in iejszy m a rty k u le pod 1— 6] t l l e g n i e
za zbrodnię k arze ciężkiego w ięzienia (domu karnego) od 1 roku do łat 15 i grzyw nie do dwu miljonów m arek.
W inny przestępstw , przew idzianych w p. 1—6, ulegnie karze ciężkiego w ięzienia (domu karnego) dożyw otniego i grzyw nie do dwu miljonów m arek lub k arze śmierci, gdy przestępstw em swem w yrządził lub zam ierzał wyrzjądzić szczególnie ciężką szkodę inte
resom publicznym, w szczególności interesom zaopatrzenia armii w czasie wojny, łub w yw ołał zaburzenie spokoju publicznego w w iększym rozm iarze, co m ógł przewidzieć.
— 13 —
Art. 25. Karze, przew idzianej w ustępie 1. arty k u łu poprze
dzającego, ulegnie za zbrodnię rów nież ten, kto przedm ioty po
wszedniego użytku potajemnie, bez w łaściw ego zezw olenia i w celach zysku zagranicę pozbyw a łub dostarcza.
Jeśli w arto ść tych przedm iotów nie p rzek racza [1000] 100.000 m arek w inny ulegnie karze pozbaw ienia wollności od 1—6 m iesięcy
i grzyw nie do [100.000] 500.000 m arek.
Jeśli spraw ca w yrządził lub zam ierzał w yrządzić szczególnie ciężką szkodę interesom publicznym należy w ym ierzyć karę, p rze
widzianą w ust. 2. poprzedzającego artykułu.
Art. 26. Kto bez w łaściw ego zezw olenia ze zboża, jego p rze
tw orów , ziem niaków i cukru pędzi napoje wyskokotwe, ulegnie k a rze pozbawienia wolności od sześciu m iesięcy do lat dwu i grzyw ny od 10.000 do [100.000] 500.000 m arek.
Jeśli z przedm iotów takich pędzono napoje w yskokow e w ce
lach zarobkow ych, w inny ulegnie za zbrodnię k arze ciężkiego w ię
zienia (domu karnego) od 1 roku do la t 15 i grzyw nie od 10.000 doi dwui miljonów m arek; tej samej karze ulegnie w inny czynów, p rze
widzianych w art. 24. p. 5. i 6., popełnionych odnośnie do takiego
przestępstw a. , )
Art. 27. Kto skutkiem niedbalstw a, lub brak u dozoru dopu
ścił do popełnienia jednego z przestępstw , przew idzianych w art.
16, [17 ust. 2] 19., 21.—25. i 26. ust. 2., ulegnie karze pozbaw ienia wolności do trzech m iesięcy i grzjywnie do 100.000 m arek, lub je
dnej z tych kar.
Art. 28. Usiłowanie przestępstw , przew idzianych w niniejszej ustaw ie tudzież udział w tych przestępstw ach, ulega karze narów ni z dokonaniem.
Art. 29. P rze z karę pozbaw ienia wolności, w ym ienioną w
[15] [17] 16 18, 19, (21, 22, 23), 25, 26, 27, należy rozum ieć w
byłej dzielnicy rosyjskiej i pruskiej w ięzienia (art. 3. ust. 3. przep.
przechodnich z 7. sierpnia 1917 r. do kodeksu karnego z roku 1903 i § 16 niem. kod. kar. z 1871), zaś w byłej dzielnicy austrjackiej ścisły areszt (§ 245 u. k.)
W byłej dzielnicy austrjackiej przestępstw a, przew idziane w ustawie niniejszej, nie będące zbrodniam i i zagrożone k a rą pozba
wienia wolności pow yżej 6 miesięcy, są w ystępkam i — pozostałe przekroczeniam i.
Art. 30. P rzepisy ustaw karnych dzielnicowych o nadzw y- czajnem łagodzeniu k ary nie stosują się do przestępstw , przew i
dzianych w ustaw ie niniejszej. W w ypadkach mniejszej w agi Łub w razie w ażnych okoliczności łagodzących, m oże jednak sąd k arę pozbaw ienia wolności, przew idzianą w rozm iarze nie przenoszącym 6 miesięcy, złagodzić na areszt, karę przew idzianą w art. 24 ust. 1.
(25 ust. 1) i 26 ust. 2 złagodzić na więzienie (art. 3 ust. 3 przep. prze
chodnich z 7. sierpnia 1917 do kod. kar. z r. 1903, § 15 u, k. austr. i § 16. niem. k. k.) od sześciu m iesięcy do lat pięciu, a w w ypadkach art. 25 ust. 2 i art. 26 ust. 1. ograniczyć się do jednej z tych kar.
Kary dodatkowe, zastępcze, skutki skazania i odpowiedzialność osób trzecich.
Art. 31. W razie skazania zja przestępstw a przew idziane w arŁ [ 16, 19] 16, 18, 19, 21, 22, i 24—26 ust. 2. sąd m oże orzec u tra tę praw a prow adzenia przedsiębiorstw a handlowego lub p rze
mysłowego', albo p raw a trudnienia się pew nego rodzaju handlem lub przem ysłem , albo p ra w a zajm ow ania się pośrednictw em na czas do lat trzech.
Art. 32. W w ypadkach skazania za prziestępstwa, wym ienio
ne w artykule poprzednim , tudzież w art. 23, sąd zarządzi ogło
szenie krótkiej treści w yroku w dziennikach, tudzież wywieszenie w yroku na czas do dni 14 na lokalu przedsiębiorstw a lub domu (art. 23). K oszty ponosi skazany.
Art. 33. W w ypadkach przestępstw , przew idzianych w art.
117 u st. 2] 18, 19, 22, 24—26, należy orzec konfiskatę na rzecz
skarbu państw a przedm iotów do których przestępstw o się odnosi, jeśli należą do winnego, lub też konfiskatę w artości tychże przed
miotów.
G dyby nie m ożna ściągnąć kw otę, k tó ra stanow i i rów now ar
tość podlegającą konfiskacie, należy postąpić stosow nie do przepi
sów ustaw y niniejszej o zamianie g rzyw ny na k arę pozbawienia wołndści.
S ąd może orzec konfiskatę przedm iotów , do k tó ry ch odnosi się p rzestępstw o rów nież w w ypadku, gdy nie należą do winnego, chyba że przeszły na własność, poszkodowanego.
Jeśli konfiskata przedm iotów , należących do winnego, do
piero po w ydaniu w yroku okaże się niewykoinalną, sąd pierw szej instancji osobną uchw ałą (decyzją) orzleknie konfiskatę w artości;
od uchw ały (decyzji), k tó rą pow ziąć należy bez rozpraw y, dopu
szczalne jest zażalenie w ciągu dni 14 poi doręczeniu uchw ały, do sądu bezpośrednio przełożonego, k tó ry bez rozpraw y ro zstrzy g a ostatecznie.
Art. 34. Obok k ar za przestępstw a, przew idziane w art. 19, 21—24, należy orzec solidarny w szystkich uczestników przestęp
stw a obowiązlek za p ła ty na rzecz S karbu P ań stw a kw oty, odpowia
dającej w ysokości niepraw nej korzyści uzyskanej z przestępstw a.
Można rów nież nałożyć solidarny obowiązek zap łaty kw oty, wym ienionej w ustępie poprzedzającym , na osoby, nie będąca ucze
— 15 —
stnikami przestępstw a, jeśli niepraw na korzy ść z czynu im p rzy
padła. t
To sam o ty c z y się tych, k tó rzy od osób w ym ienionych w ustępie 1. i 2. po dniu popełnienia przestęp stw a otrzym ali k o rz y ść m ajątkową, jeśli dofyiedzionem będzie, że osoby te w czasie na
bycia korzyści o zam iarze ukrycia m ajątku w iedziały już z zacho
dzących okoliczności tegio dom niem yw ać się m usiały, lub gdy ko- rzjyść taką jako darow iznę lub spadek o trzy m a ły ; to sam o od
nosi się do każdego dalszego nabyw cy korzyści m ajątkowej.
W w ypadkach przew idzianych w ust. 2. i 3., obowiązek za
p łaty ograniczony będzie do w ysokosci otrzym anych korzy ści w e dług w artości w chwili otrzym ania; jeśli korzy ść otrzym ano jako darowiznę, nabyw ca w dobrej w ierze odpow iada do w ysokości ist
niejącego jeszcze zbogacenia.
G dy uzyskana korzy ść jest niezinaczna, m ożna pom inąć sto sowanie niniejszego artykułu.
Art. 35. W w ypadku, przew idzianym w ust. 1 poprzedzające
go artykułu, należy w razie niemożności ściągnięcia kw oty, p rz y padającej na rzecz Skarbu, stosow ać odpowiednio przepis art. 41.
Gdy zachodzą trudności stosow ania postanow ień art. 34 ust.
2. i 3., należy, nie w strzym ując w yrokow ania, zastosow ać następ
nie odpowiedni przepis, art. 37.
Art. 36. Osoby, w zględem k tó ry ch zachodzi odpowiedzial
ność, przew idziana w art. 34 ust. 2. i 3., w ezw ać należy do roz
praw y, o ilć to jest możliwe; niestawiennictwo) ich nie przeszkadza orzeczeniu ich odpowiedzialności.
Są one uprawnione osobiście lub przez pełnom ocnika w sk az y w ać sądow i okoliczności w ażne do ocenienia ich odpowiedzialności i czynić odpowiednie wnioski, tudzież żądać w tej m ierze rozstrzSy- gnienia sądu w yższej instancji w edług przepisów o zaskarżeniu w y roków co do kary.
Do postępow ania stosow ać należy odpowiednio przepisy o po
stępow aniu karnem ,
Art. 37. G dy ściganie winnego nie da się uskutecznić, można, niestosując art. 32 ust. 2. i 35. ust. 1., orzec sam oistnie konfiskatę przedmiotów, do k tórych przestępstw o się odnosi, lub konfiskatę w artości (art. 33), jakoteż postąpić w m yśl art. 34.
Do powzięcia uchw ały (decyzji) pow ołany jest sąd, k tó ry b y ł
by w łaściw y do osądzenia przestęp stw a w pierw szej instancji;
przed powzięciem uchw ały (decyzji) należy przeprow adzić potrze
bne dochodzenia, nie w yłączająć przesłuchań potd przjysięgą przez sędziów śledczych lub sędziów pokoju (powiatow ych).
Uchwałę (decyzję) powziąć należy bez ro z p raw y ; należy jed
nak uprzednio w m iarę możności dać sposobność interesow anym
złażenia w yjaśnień i poczynienia w niosków osobiście lub prziez pełnomocnika.
Od uchw ały (decyzji) służy w ciągu dni 14 po doręczeniu za
żalenia do sądu bezpośrednio przełożonego, k tó ry ro zstrzy g a osta
tecznie p rzy odpowiednim zastosow aniu przepisu uist. 2. i 3. niniej
szego artykułu.
Art. 38. W razie skazania za przestępstw a, przew idziane w art. 24, 25 i 26 ust, 2., na k arę ciężkiego więzienia (domu karnego) lub k arę śm ierci m ożna orzec na rzecz S karbu P ań stw a konfiskatę całego m ajątku skazanego, nabytego do dnia praw otaocności w y roku.
Odnośnie do tego m ajątku postąpić należy, jak ze spadkiem bezjdziedzicznym.
Od konfiskaty wolne są niezbędne ruchomości, tudzież go
tów ka potrzebna do utrzym ania przez czas trzech miesięcy skaza
nego tudzież osób, k tó re on z m ocy ustaw y m a obowiązek u trz y mywać.
Sędzia k arn y ogranicza się do orzeczenia konfiskaty majątku, nie oznaczając przedm iotów , tej konfiskacie ulegających lub od niej wojlnych.
G dy orzeka się konfiskatę całego m ajątku, w ów czas w ym ie
rzanie grzyw ny tudzież orzeczenie konfiskaty w artości (art. 33), lub postąpienie w myśl ust. 1. art. 34 odnośnie do takiego skaza
nego jeśt niedopuszczalne.
Art. 39. Z powodu przestępstw , w ym ienionych w art. poprze
dzającym , należy zarządzić na wniosek prokuratora, odnośnie do m ajątku winnego, ostrzeżenie hipoteczne (adnotację), o wdrożeniu postępow ania karnego, a odnośnie do m ajątku niehipotecznego i ruchomego zabezpieczyć konfiskatę, stosując w tej m ierze odpo
wiednie przepisy praw a cywilnego (zabezpieczenie, tym czasow e zarządzenie).
Do postępow ania stosow ać należy odpowiednio art. 37 ust.
2—4.
Art. 40. Konfiskata, orzeczona w m yśl art. 38 upraw nia Skarb P ań stw a do żądania w drodze postępow ania cywilnego uznania
bezskuteczności: /
1) darowizn, uczynionych przez skazanego po dniu popełnie
nia przestęp stw a i w ciągu roku przed tym że dniem;
2) opłatnego przeniesienia m ajątku, dokonanego przez sk az a
nego po dniu popełnienia przestęp stw a i w ciągu trzech m iesięcy przed tym że dniem na rzecz krew nych linji w stępnej lub zstępnej bez ograniczenia,, tudzież krew nych bocznych do czw artego, zaś pow inow atych do drugiego stopnia, żony, dzieci przybranych, osób
w ziętych na w ychow anie, tudzież osób, z którem i skazany pozosta
w ał w zw iązku pozam ałżeńskim , chyba, że osoby te udowodnią, że w chwili nabycia m ajątku o zam iarze skazanego uchylenia m ajątku zj pod konfiskaty nie w iedziały, ani z zachodzących okoliczności tego dom niem ywać się nie m ogły; nie stanow i różnicy, czy chodzi o pokrew ieństw o ślubne, czy naturalne i czy zw iązek m ałżeński, uzasadniający powinowactwo nadal istnieje;
3) w szelkiego przeniesienia m ajątku, jeśli w ykazanem będzie, że osoby nabyw ające o zam iarze skazanego uchylenia m ajątku z pod konfiskaty w iedziały już z zachodzących okoliczności tego do
m niem yw ać się m usiały.
W w ypadku p. 2—3, abow iązany do zw rotu m ajątku odpowia
da, jak posiadacz w złej w ierze; to sam o ty czy się darow izn, zdzia
łanych na rzecz osób, wym ienionych w p. 2., jeśli darow iznę zdzia
łano w czasie, w tym że p. 2. określonym .
To samo ty czy się dalszych nabyw ców , którzjy:
1) nabyli m ajątek od osób, w ym ienionych w p. 2., jeśli sami, względem skazanego, pozostają w stosunku, określonym w tym że
P . 2 ;
2) m ajątek wym ieniony w p. 1—3, nabyli od zobow iązanego do zw rotu drogą spadku lub darow izny. Jeśli korzy ść otrzym ano1 jako darowiznę,, nabyw ca odpow iada do w ysokości istniejącego je
szcze wzbogacenia, chyba, że w iedział o okolicznościach, w ym ie
nionych w p. 2, lub zam iarze skazanego uchylenia m ajątku z pod konfiskaty.
Żądanie uznania bezskuteczności odnosić się m oże jedynie do m ajątku, ulegającego konfiskacie; w żadnym w ypadku S karb P a ń stw a nie jest obow iązany do zwrojtu za p ła ty lub św iadczeń w za
jemnych, które skaztany lub dalszy pozbyw ca otrzym ał z m ocy
aktu odpłatnego. m
Art. 41, G rzyw na zamieniona będzie na w y padekniem ożności jej ściągnięcia na areszt w edług słusznego uznania sędziego, jednak na czas nie dłuższy niż trzy miesiące.
Na w ypadek niemożności ściągnięcia grzyw ny, orzeczonej obok k ary pozbaw ienia wolności, należy orzec przedłużenie tej ka
ry w edług słusznego uznania sędziego, nie przekraczając jednak jej najw yższego w ym iaru, przew idzianego za dane przestępstwo!.
Jeżeli jednak ustaw a przew iduje jako najsurow szą karę, po
zbawienie wolności nie ponad 6 miesięcy, przedłużenie nastąpić m oże; k a ra zastępcza nie może jednak w połączeniu z orzeczoną karą pozbawienia wolności przekraczać podwójnego' najw yższego w ym iaru tejże kary, przew idzianego z a dane przestępstw o.
Art. 42. G rzyw ny, konfiskaty, kw oty stanow iące konfiskatę w artości (art. 33, 37), tudzież odpowiedzialność, przew idziana w art. 34 (37), obciążają m ajątek spadkóiwy.
G rzyw ny w pływ ają do S karbu P aństw a.
Art. 43. Ze skazaniem w m yśl u staw y niniejszej za przestęp
stw a, przew idziane w art. 19, 21, 25 i 26 ust. 2., na karę więzienia (art. 3. ust. 3. przepisów przechodnich z 7. sierpnia 1917 r. do ko
deksu karnego z 1903 r. (połączone są ograniczenia praw przew i
dziane w art. 30. kod. kar. ros. z r. 1903.
W byłej dzielnicy austrjackiej ze skazaniem za w ystępki i przekroczenia, wym ienione w ustępie poprzedzającym , łączą się te sam e skutki, co ze skazaniem zja przekroczenia oszustw a.
W byłej dzielnicy pruskiej m ożna w tych w ypadkach orzec u tratę obyw atelskich praw honorow ych; w w ypadku zbrodni orzeczenie takie winno zaw sze nastąpić.
[P rz e p is n in iejsze g o a r ty k u łu nie sto su je się, e d y k a rę w y m ie rz o n o w m y śl p o sta n o w ie ń a r t. 45.]
Przepisy dotyczące w łaściwości i postęp ow an ia-
Art. 44. P rze stę p stw a przew idziane w art. [15 do 19], 16, 18, 19, 21—27, należą do) w łaściw ości sądów.
[W w y p a d k a c h , w k tó ry c h p rz e p isy o p o stę p o w a n iu karriem p rz e w id u ją za się g a n ie opinji z n a w c ó w , w in ien są d lub U rz ą d w a lk i z lic h w ą z a s ię g n ą ć z u rz ę d ó w lub a a w n io se k stro n zd a n ia kom isji dla b a d a n ia cen i z y sk ó w .]
W spraw ach zastrzeżonych w łaściw ości sądów okręgow ych, a ro z strzy g ać należy o winie i k arze w e w szystkich instancjach w składzie trzech sędziów państw ow ych, z których jeden przew odni
cz y ; przepisy dzielnicowe o w yrokow aniu p rzez sędziego jednooso
bow ego m ają zastosow anie.
[A rt. 45. W sp ra w a c h o p rz e s tę p s tw a , p rz e w id z ia n e w a r t. 15, 16, 17, 18, 19, u st. 1 w a r t. 21— 23, o ile z a g ro ż o n a je s t k a r a w m y śl u st. 1 a rt. 19, tu d zież w a r t. 25 ustftfe i 27 m oże O k rę g o w y U rz ą d w a lk i z lich w ą (a d m in istra c y jn a w ła d z a p o w ia to w a a r t. 7) w y d a ć p ise m n y n ak az k a rn y , jeśli u w a ż a z a d o sta te c z n ą k a rę a r e s z tu do je d n eg o m ie sią c a i g rz y w n ę , lub je d n ą z ty c h k a r.
W n a k a z ie k a rn y m m o żn a ró w n ie ż o rz e c k o n fisk atę p rz e d m io tó w lub w a r to śc i (a rt. 33); sto s o w a n ie a r t. 34 i 37 w d ro d z e n a k a z u je s t n ied o p u szczaln e.
W w y p a d k a c h w y m ie n io n y c h a r t. 33 u st. 2 i 41 n a le ż y o rzec a r e s z t n a czas nie p r z e w y ż s z a ją c y n ig d y d w u m iesięc y .
S ą d m o że p rz e d w d ro ż e n ie m p o stę p o w a n ia k a rn e g o s k ie ro w a ć sp ra w ę do O k rę g o w e g o U rz ę d u w a lk i z lic h w ą (p o w ia to w e j w ła d z y a d m in istra c y jn e j); nie d o ty c z y to s p ra w , p rz e k a z a n y c h są d o w i p rz e z p ro k u ra to ra .]
[A rt. 46. N ak az k a rn y w y d a ć n a le ż y b ez p rz e p ro w a d z e n ia fo rm aln ej ro z p r a w y , p rz e d o rz e c z e n ie m k a r y p o z b a w ie n ia w o ln o śc i, z w y ją tk ie m k a r y z a stę p c z e j, n a le ż y d a ć obw inionem u m o żn o ść p r z e d sta w ie n ia sw o je j o b ro n y . O k rę g o w y U rz ą d w a lk i z lich w ą m oże w w y ją tk o w y c h w y p a d k a c h z w ra c a ć się do sę d z ió w p o k o ju (p o w ia to w y c h ) o p rz e słu c h a n ie św ia d k ó w i b ieg ły ch pod p r z y się g ą, je śli istn ie ją d o sta te c z n e p o d s ta w y do m n iem an ia, że jed y n ie t ą d ro g ą m ożna dow 1ed*i*ć się p r tw d y .
_ 19 _
S z c z e g ó ło w e p rz e p isy o p o stę p o w a n iu w y d a M inister A prow izacji w Środa®
ro z p o rz ą d z e n ia w p o ro zu m ien iu z w ła ś c iw y m i M inistram i.
Na ż ą d a n ie p ro k u ra to ra n a le ż y w p o sz czeg ó ln y m w y p a d k u p rz e k a z a ć s p ra w ę do p o stę p o w a n ia są d o w eg o .]
[A rt. 47. N ak az k a rn y z a w ie ra ć w in ien o zn acz en ie o so b y sk a z a n e j, k ró tk ie o k re śle n ie p r z e s tę p s tw a , w sk a z a n ie d o w o d ó w w in y i p rz e p isu k a rn e g o , b ę d ą c e g o p o d sta w ą o rz e c z e n ia , o k re śle n ie k a ry , tu d z ie ż u w iad o m ien ie sk a z a n e g o o pr*e- p isie a r t. 48, 49 i 50.
N akaz k a rn y n a le ż y d o rę c z y ć p r z y o d p ow iednim z a sto so w a n iu p rz e p isó w o d o rę c z a n iu w sp ra w a c h k a rn o -są d o w y c h .
W y d a n ie n a k a z u p r z e r y w a p rz e d a w n ie n ie ścigania.]
[A rt. 48. W y d a n ie n a k a z u k a rn e g o po w sz c z ę c iu p o stę p o w a n ia w są d z ie je s t n ie d o p u sz c z a ln e ; n a k a z ta k i nie sta je się p ra w o m o c n y m i n ie w s trz y m u je dalszeg o p o stę p o w a n ia są d o w e g o .
W sz c z ę c ie są d o w e g o p o stę p o w a n ia po w y d a n iu n a k a z u k a rn e g o je s t n ie d o pu sz czaln e i w y ro k , w y d a n y w tak iem p o stę p o w a n iu , nie s ta je się p ra w o m o c n y m ; nie d o ty c z y to sp ra w , w k tó ry c h w y d a n ie n a k a z u k a rn e g o b y ło n ied o p u szczaln e a rt. 45 i 46 u st. 3).]
[A rt. 49. P rz e c iw n a k a z o w i k a rn e m u m oże s k a z a n y w n ie ść u stn ie iu b na piśm ie sp rz e c iw do u rz ę d u , k tó r y n a k a z w y d a l, w c ią g u dn i tr z e c h po d o rę c z e n iu , w p rzeciw n y m b o w iem ra z ie n a k a z sta je się p ra w o m o c n y i u leg a w y k o n a n iu ; w y s ta rc z y — jeśli w ciąg u trz e c h dni po d o rę c z e n iu n a k a z u sp rz e c iw n a d a n o na
p o cztę. ,
Ze sp rz e c iw e m p o łą c z y ć m o żn a p ro śb ę o p rz y w ró c e n ie te rm in u .
S p rz e c iw n a le ż y w ciąg u dni trz e c h w ra z z a k ta m i p rz e s ia ć w ła śc iw e m u są d o w i.]
[A rt. 50. S p rz e c iw , w n iesio n y p rz e z oso b ę, k tó re j to p ra w o n ie słu ż y , tu dzież sp rz e c iw sp ó ź n io n y od rzu ci' w ła d z a , k tó r a n a k a z k a r n y w y d a ła .
P rz e c iw d e c y z ji m ożna w n ieść z a ż a le n ie (a rt. 49 u st. 1).]
[A rt. SI. G d y sp rz e c iw n a c z a s w n iesio n o , są d w ła ś c iw y o z n a c z y r o z p ra w ę ta k , ja k b y n a k a z u k a rn e g o nie w y d a n o .
S ą d w y z n a c z y ró w n ie ż ro z p ra w ę , g d y dop u ści p rz y w ró c e n ie te rm in u lub dojdzie do w n io sk u , że sp rz e c iw n ie słu sz n ie o d rz u c o n o ; p rz e d ro z strz y g n ię c ie m p ro śb y o p rz y w ró c e n ie te rm in u lub z a ż a le n ia n a o d rz u c e n ie sp rz e c iw u , ta k s ą d jak i u rz ą d , k tó r y n a k a z w ydał,/: m oże w s trz y m a ć w y k o n a n ie n a k a z u .
W y m ie rz a ją c k a rę , są d nie je s t o g ra n ic z o n y w y m ia re m , z a s to so w a n y m w n ak azie karn y m .]
Art. 52. W byłej dzielnicy rosyjskiej:
1) spraw y o w ystępki, przew idziane w art. 1.15], 16, [17], 18, 19, ust. 1, art. 21, 22 i 23, o ile w ym ierzyć należy karę w myśl ust.
1. art. 19, 25 ust, 2., 27, należą do w łaściw ości sądów pokuju; w spraw ach tych nie stosują się ograniczenia przew idziane w części 2. art. 2. przepisów przechodnich do u staw y postępow ania karnego zj 7. sierpnia 1917 r.;
2) w spraw ach o przestępstw a, przew idziane w ustawie ni
niejszej, śledztw o w stępne, zarządzić m ożna jedynie w w ypadkach w yjątkow ych; celem stw ierdzenia czy istnieje dostateczne podej
rzenie do wniesienia oskarżenia, m oże prok u rato r przeprow adzić niezbędne dochodzenia, zw racając się także do sędziów śledczych
i sędziów pokoju o przedsięw zięcie szczególnych czynności śled
czych, a w m iarę p otrzeby przesłuchań pod przysięgą;
3) jako środek zapobiegaw czy stosow any być molże areszt lub środek łagodniejszy; odnośnie do środków ziapobiegawczych należy w toku dochodzeń prokuratorskich stosow ać odpowiednio przepisy o środkach zapobiegaw czych w toku śledztw a wstępnego,
zwracając się w tej m ierze do w łaściw ego sędziego śledczego;
4) Akt oskarżenia zastąpiony być m oże w nioskiem o za rzą
dzenie roz/prawy; w niosek winien zaw ierać okoliczności, w ym ie
nione w art. 520 ust. 1—3 i 5 u. p. k.( tudzież wym ienienie osób, które do rozpraw y w ezw ać należy;
5) term iny przew idziane w art. 557, 560 i575 u. p. k. skraca się do dni trzech;
6) oskarżonem u nie służy zażalenie, przew idziane w art. 527 u. p. k.;
7) jeśli zachodzi obaw a uchylenia się świadków, lub biegłych od staw iennictw a, m ożna zabezpieczyć ich przybycie, w ydając w ładzom policyjnym zlecenie czuw ania nad stawieniem się tych osób do sądu; osoby w yzw ane m ożna każdej chwili do rozpraw y przym usow o sprow adzić;
8) w razie koniecznej p otrzeby mogą być odczytane akta do
chodzeń;
9) ogłosZenie w yroku m otyw anego winno nastąpić w ciągu dni siedmiu po ogłoszeniu sentencji;
10) w yroki sądów okręgow ych są ostateczne i m ogą być za
skarżone jedynie p rzy odpowiedniem zastosow aniu przepisów o zaskarżeniu w yroków w drodze kasacji;
11) w yroki sądów okręgow ych, w yrokujących w drugiej in
stancji, są praw om ocne;
12) term in do wniesienia apelacji i kasacji w ynosi dni 8;
13) względem osób, skazanych nieprawom ocnie na karę po
zbaw ienia wolności przynajm niej przez! trz y miesiące, należy sto sow ać are sz t jako bezw zględny środek zapobiegaw czy;
[14) P rz e d m io ty , m o g ą c e ulec k o n fisk acie, n a le ż y je sz c z e w to k u p o s tę p o w a n ia s p rz e d a ć po c en ac h , o z n a c z o n y c h p rz e z n a c z e ln ik a o k rę g o w e g o U rzęd u w a lk i z lich w ą (k iero w n ik e k s p o z y tu ry ), jeśli d a lsz e p rz e c h o w y w a n ie ty c h p rz e d m io tó w m o g ło b y je n a ra z ić n a z e p su c ie ; w to k u p o stę p o w a n ia są d o w e g o sp rz e d a ż z a rz ą d z i są d (p ro k u ra to r w to k u d o ch o d zeń p ro k u ra to rsk ic h ) z r e s z tą n aczeln ik O k rę g o w e g o U rz ę d u w a lk i z lich w ą (k ie ro w n ik e k s p o z y tu ry ); p rz e c iw z a r z ą d zen iu n iem a z a ż a le n ia ; u z y sk a n a c e n a w stę p u je w m iejsce p rzed m io tu .l
14.) P rzedm ioty m ogące ulec konfiskacie, należy jeszcze w toku postępow ania sprzedać, jeśli dalsze prziechowanie tych przed
— 21 —
miotów m ogłoby je narazić na zepsucie; w toku postępow ania sa dowego sprzedaż zarządzi sąd (prokurator w toku dochodzeń pro
kuratorskich), zresztą w ładze adm inistracyjne I. instancji; przeciw zarządzeniu niem a zażalenia; cenę sp rzedaży oznacza w ład za po
w ołana do zarządzenia sprzedaży, po w ysłuchaniu znaw ców ; uzy
skana cena w stępuje w miejsce przedm iotu.
15) w toku postępow ania sądow ego m ożna zarządzić sprze
daż przedm iotów powszedniego użytku, m ogących ulec konfiskacie, jeśli dłuższe w ycofanie ich z dbiegu utrudnić m oże zaopatrzenie ludności w owe przedm ioty; decyzja sędziego śledczego, pow zięta w toku śledztw a w stępnego ulega w ykonaniu po praw om ocności;
term in jej zaskarżenia w ynosi trz y dni; decyzja sądu okręgow ego nie ulega w żadnym w ypadku zaskarżeniu.
Art. 53. W byłej dzielnicy austrjackiej:
1) należy stosow ać odpowiednio przepisy p. 2, 3, 7, 13. 14, 15 poprzedzającego arty k u łu ;
2) ak t oskarżenia zastąpić m ożna wnioskiem o zarządzenie rozpraw y głównej; w niosek zaw ierać winien okoliczności, w ym ie
nione w § 207 p. 1—4 p. k. przytoczenie środków dowodowych, których p ro k u rato r zam ierza użyć i przytoczenie osób, które do rózpraw y w ezw ać należy;
3) sprzeciw przeciw aktow i oskarżenia jest niedopuszczalny;
4) odw ołanie od k a ry jest dopuszczalne bez w zględu na to, czy nadzw yczajne złagodzenie k a ry nastąpiło lub nie nastąpiło.
Postanowienia przechodnie.
Art. 54. Z chwilą w ejścia w życie niniejszej ustaw y tra c ą moc obow iązującą: d ekret z 5. grudnia 1918 r. (Dz1. P r. Nr. 19, poz. 50), tudzież d ek ret z 11. stycznia 1919 r. (Dz. P r. Nr. 7, poz. 109), obo
wiązujące w byłej dzielnicy austrjackiej rozp. ces. z 24. m arca 1917 r. (Dz. UP. Nr. 131), tudzież rozporządzenie T ym czasow ego Komitetu R ządzącego w e Lwowie z dnia 27. grudnia 1918 r. (28 P rez. i 36 P rez.) o zw alczaniu lichw y tow arow ej i lichw y robo
cizny i w spraw ie pow ołania do życia U rzędu do.zw alczania lich
w y tow arow ej i lichwy robocizny (G azeta Lw ow ska Nr. 4/19) w reszcie dekret z 30. stycznia 1919, r. (Dz. P r. Nr. 11 poz. 130) i przepisy w byłej dzielnicy austrjackiej dotyczące karan ia przez w ładze i sąd y skarbow e potajem nego w yrobu [z e śro d k ó w ż y w n o śc i p ły n ó w w y sk o k o w y c h .] płynów w yskokow ych z przedm iotów , w ym ie- niobych w art. 26.
niniejszej uistawy, stosow ać należy przepisy dotychczas obowiązu
jące, o ile nie są surow sze przepisy ustaw y niniejszej, dotyczące try b u postępow ania, będą do tych sp raw zastosow ane, chyba że w yrok pierw szej instancji zapadł przed dniem w ejścia w życie tej ustaw y.
[A rt. 55. R o z p o rz ą d z e n ie w y d a n e n a z a sa d z ie ces. ro zp . z 24. m a rc a 1917 r.
(D z. U. P . N r. 131), tu d z ie ż d e k re tu z 11. sty c z n ia 1919 r. D z. P r . N r. 7, p oz. 109.
o lift m o g ły b y ły b y ć w y d a n e n a z a sa d z ie p rz e p isó w u s ta w y n in iejsze j p rz e z R a d ę M inistrów (M inistra A p ro w izacji), z a c h o w u ją n a d a l m oc p ra w n ą , dopóki nie z o s ta n ą u ch y lo n e w spo só b , p rz e w id z ia n y w a r t. 2 i 3; p rz e k ro c z e n ia ty c h ro z p o rz ą d z e ń b ę d ą k a ra n e w sp o só b , o k re ślo n y d o ty c h c z a so w e m i p rzep isam i, o ile c z y n ten n in iejszą u sta w ą nie je s t z a s trz e ż o n y w ła śc iw o śc i są d ó w .]
[A rt. 6«. Aż do u sta n o w ie n ia o k rę g o w y c h U rz ę d ó w w a lk i z lich w ą (a rt. 5) d o ty c h c z a s o w e U rz ę d y w a lk i z lich w ą i sp e k u la c ją u tw o rz o n e n a p o d sta w ie d e k r e tu % 11. s ty c z n ia 1919 r. D z. P r . N r. 7, p oz. 109, w y k o n u ją o b o w iązk i, n ało żo n e n in ie jsz ą u sta w ą n a O k rę g o w e U rz ę d y w a lk i z lichw ą.]
[A rt. 57. R a d a M inistrów n a w n io se k M inistra byfej D zieln icy P ru sk ie j o z n a c z y w m ia rę p o trz e b y d zień, w k tó ry m u s ta w a n in ie jsz a w e jd z ie w ży cie w m ie jsc e ro z p o rz ą d z e n ia R a d y Z w iązk o w ej z d nia 8. m aja 1918 r. (D z. p. p. str.
395) tu d z ie ż in n y ch p rz e p isó w , uchyjonycli u sta w ą n in iejszą , b ą d ź n a c a ły m o b sz a rz e b y łe j d z ie ln ic y p ru sk ie j, b ąd ź n a p o sz czeg ó ln y ch jej o b sz a ra c h ; o k re śli p rz e p isy , d o ty c z ą c e o rg a n iz a c ji i w ła śc iw o śc i w ła d z , p o w o ła n y c h do o rz e k a n ia w sp ra w a c h o p rz e s tę p s tw a , p rz e w id z ia n e w u sta w ie n in iejsze j, tu d z ie ż o k re śli tr y b p o stę p o w a n ia .]
R ada Ministrów na w niosek w łaściw ych M inistrów może w m iarę potrzeby, a najdalej do dnia 1. kw ietnia 1923 r. w pro
w adzić w życie ustaw ę niniejszą w miejsce rozporządzenia Rady Związkowej z dnia 8. m aja 1918 roku (Dz. P r. P . str. 395) tu
dzież innych przepisów , uchylanych niniejszą ustaw ą, bądź odrazu na całym obszarzje b. dzielnicy pruskiej, bądź na poszczególnych jej obszarach, bądź w całej osnowie, bądź częściowo, oznaczając dzień, w którym niniejsza ustaw a, w zględnie jej część wchodzi w życie; określi przepisy, dotyczące w łaściw ości sądów, pow ołanych do orzekania w spraw ach o przestępstw a, przew idziane w ustawie niniejszej, tudzież orzekli try b postępow ania.11
R ada Ministrów m oże [n a w n io se k M inistra b y łej d zieln icy p ru sk iej]
przed w prow adzeniem niniejszej u staw y w owej dzielnicy w ydać w drodze rozporządzenia przepisy, dotyczące try b u postępow ania sądow ego w spraw ach o przestępstw ach nadm iernego podnosze
nia cen i lichwy wojennej.
— 28
W ykonanie ustawy.
Art. 58. W ykonanie tej ustaw y należy do M inistra Aprowi
zacji, Sprawiedliwości, P rzem y ślu i Handlu, S p raw W ew nętrznych, Skarbu, tudzież Ministra byłej Dzielnicy Pruskiej.
M arszałek:
Trąmpczyński.
P rez y d en t M inistrów:
WL Grabski.
Minister Aprowizacji:
St. Śliwiński.
Minister S karbu:
w. z. R. Rybarski.
Kierownik M inisterstw a Spraw iedliw ości:
Dr. J, Morawski.
Minister b. Dzielnicy P ruskiej:
W. Kucharski.
Minister P rze m y słu i H andlu:
W . Chrzanowski
Kierownik M inisterstwa S praw W ew nętrznych:
J. Kuczyński.
II.
O g ł o s z e n i e
Tymczasowej Komisji Rządowej Śląska Cieszyńskiego w Cieszynie z dnia 3. stycznia 1921, L. II.-905 9, w sprawie ustawy o zwalczaniu
lichwy wojennej.
T ym czasow a Komisja R ządow a Śląska Cieszyńskiego za rzą
dza na m ocy art. 4. ust. 14. u staw y konstytucyjnej, dz. u. p. Nr. 73, poz. 497, z dnia 15. lipca 1920 r., zaw ierającej sta tu t organizacyjny dla W ojew ództw a Śląskiego, co następuje:
U staw a z dnia 2. lipca 1920, Dz. U. p. L. 67, po'z. 449, o zw al
czaniu lichwy wojennej, k tó rą się poniżej przytacza, wchodzi w życie dla Śląska C ieszyńskiego z dniem ogłoszenia z następującem i zmianami:
1. P raw a, zastrzeżone w ustaw ie Radzie Ministrów, pojedyn- e*ym M inisterstwom, a względnie Głównemu Urzędowi walki z li
chwą, będą w ykonyw ane przez T ym czasow ą Komisję Rządow ą Ś ląska Cieszyńskiego).
2. Do w ykonyw ania obowiązków okręgow ych urzędów walki z lichwą pow ołane są w myśl art. 7. ustaw y, pow iatow e w ładze ad
m inistracyjne.
3. P rzew idziana w art. 10. komisja do badania cen i zysków będzie utw orzona przy K rajow ym U rzędzie gospodarczym .
--- ---
