Zbiór zasad etyki adwokackiej i
godności zawodu uchwalony na
posiedzeniu plenarnym Naczelnej
Rady Adwokackiej w dniach 6 i 7
maja 1961 r.
Palestra 5/6(42), 11-21
Z B I Ó R
Z A S A D E T Y K I A D W O K A C K I E J
I G O D N O Ś C I Z A W O D U
uchwalony na posiedzeniu plenarnym
N aczelnej Rady Adwokackiej
w dniach 6 i 7 maja 1961 r,
i
P R Z E P I S Y O G O L N E
§ 1.
A dw okatura powołana jest do pełnienia — w ram ach przepisów ustaw y o ustroju adw okatury — funkcji publicznych polegających na w spółdziałaniu z sądami i innym i organam i państwowym i w ochranie porządku praw nego Polski Ludowej, w kształtow aniu i zabezpieczeniu,
zasad praworządności oraz w ochronie upraw nionych interesów
obywateli.
Z faktu należenia do adw okatury w ynika dla adw okata szczególny obowiązek należytego i godnego w ykonyw ania tych funkcji.
§ 2.
Adwokat, w ykonując czynności zawodowe w interesie i na rzecz strony przez niego reprezentow anej, powinien mieć na względzie inte res państw a i dobro społeczeństwa oraz dbać o właściwe stosowanie obo w iązujących przepisów praw nych.
§ 3.
. Adwokait powinien w ykonyw ać czynności zawodowe w edług swej najlepszej woli i wiedzy z należytą dokładnością, sumiennością i gor
liwością.
§ 4.
Adwokat-członek zespołu adwokackiego obowiązany jest wykony w ać sum iennie obowiązki ciążące na nim jako na członku zespołu oraz dbać o podnoszenie poziomu pracy zespołowej i dobre imię zespołu.
12 Z B IÓ R Z A S A D E T Y K I A D W O K A C K IE J I R O D N O Ś C I Z A W O D U 0 (4 2)
§ 5.
W w ykonyw aniu czynności zawodowych adw okat zachoiwuje pełną niezależność w ram ach prawa.,
§ 6.
Należenie do zawodu adwokackiego w kłada n a adw okata obowiązek przestrzegania godności zawodu.
Adwokat odpowiada za uchybienie godności zawodu zarówno w swej działalności zawodowej, jak i w działalności publicznej oraz w życiu pryw atnym .
W ykroczeniem przeciwko godności zawodu jest między innym i ta kie postępowanie adw okata (nawet w sferze jego życia prywatnego), które poniża go w opinii publicznej lub podryw a zaufanie do zawodu
adwokackiego. '
§ 7.
Adwokat, zam ierzając w ystąpić n a drogę sądową przeciwko osobie,, któ ra go zniesławiła, powinien uprzednio uzyskać zezwolenie właści w ej rad y adwokackiej.
§ 8. ,
Z zawodem adw okata nie wolno łączyć takich zajęć, które ograni czałyby niezależność adw okata lub podryw ały do niego zaufanie.
§ 9.
Adwokata obowiązuje bezwzględny zakaz korzystania z rek lam y w jakiejkolw iek postaci, jak również zakaz zdobywania sobie klienteli w sposób sprzeczny z godnością zawodu.
W szczególności sprzeczne z godnością zawodu jest między innym i: 1) korzystanie z usług pośredników;
2) narzucanie komukolwiek sw ej pomocy praw nej;
3) pozyskiwanie sobie klientów w sposób niezgodny z zasadami koleżeństw a i lojalności względem kolegów.
§ 10.
Każdy adw okat obowiązany jest troszczyć się o to, aby zasady e ty ki adwokackiej i godności zawodu były przestrzegane przez członków adw okatury.
U l i 6 (4 2 ) Z B IÓ R Z A S A D E T Y K I A D W O K A C K IE J I G O D N O Ś C I Z A W O D U
J e s t on upraw niony do zwrócenia uwagi koledize naruszającem u powyższe zasady, a w w ypadku ciężkiego uchybienia tym zasadom jest obow iązany zawiadomić o tym właściwą radę adwokacką. “
II
W Y K O N Y W A N IE Z A W O D U
§ 11.
Czynności zawodowe adw okat powinien wykonywać w ramach,, obo w iązujących przepisów i zgodnie z nimi.
§ 12.
Adwokatowi nie wolno przy prow adzeniu spraw działać w tak i spo sób, który mógłby spowodować uszczerbek dla prawidłowości postę powania.
§ 13.
A dwokat powinien prowadzić spraw ę w sposób w yłączający uzasad nione zarzuty ze stanow iska ety k i adwokackiej i godności zawodu.
Uchybienia tym zasadom adw okat nie może uspraw iedliwiać powo ływ aniem się na wskazówki udzielone m u przez klienta.
§ 14.
A dw okata obowiązuje rzeczowość przy • w ykonyw aniu czynności zawodowych.
§ 15. :
A dwokat w toku rozpraw y sądowej powinien przestrzegać, aby je go w ystąpienia, wypowiedzi i zadawane pytania nie uchybiały powadze sąd u lub prokuratury, nie dyskredytow ały kolegów-adwokatów i nie n aruszały godności osobistej w ystępujących w procesie stron, ich obroń ców i pełnomocników oraz świadków i biegłych.
§ IG.
Adwokat jest odpowiedzialny za form ę i treść pism procesowych podpisanych, a naw et choćby tylko redagow anych przez niego i podpi sanych wyłącznie przez klienta.
14 Z B IÓ R Z A S A D E T Y K I A D W O K A C K IE J I C C K N O S C I Z A W O D U 6 (42)
A dwokat nie ponosi odpowiedzialności za zgodność z praw dą fak tów podanych m u przez klienta.
§ 17.
Adwokat powinien przestrzegać w łaściw ej form y korespondencji za wodowej. Adwokatowi nie wolno używać w korespondencji w yrażeń ozy zwrotów obraźliw ych lub niestosownych, jak również grozić ściganiem karn ym lub dyscyplinarnym w razie niezastosowania się w zyw anej oso by do żądań.
§ 18.
Będąc obowiązany do zachowania tajem nicy zawodowej, adw okat nie może składać zeznań jako św iadek na stw ierdzenie okoliczności, o których dowiedział się w związku z w ykonyw aniem zawodu, ani też ujaw niać ak t w łasnych w prow adzonej przez niego sprawie.
Obowiązek zachowania tajem nicy zawodowej trw a, choćby stosu nek pomiędzy adw okatem a klientem został rozwiązany.
§ 19.
A dwokat nie może .powoływać się w toku postępowania na wiado mości i dane uzyskane od stron y przeciw nej podczas rokowań o polu bowne załatw ienie sprawy.
§ 20.
A dwokat w ystępujący w charakterze obrońcy lub pełnomocnika strony powinien w czasie rozpraw y unikać publicznego dem onstrowa nia swego osobistego stosunku do klienta.
III
S T O S U N E K D O S Ą D Ó W I W Ł A D Z
§ 21.
A dwokat obowiązany jest do zachowania um iaru i ta k tu w postę powaniu wobec sądów, urzędów i instytucji, przed którym i w ystępuje.
§ 22.
Adwokatowi nie wolno powoływać się n a osobiste znajomości i sto sunki z przedstawicielam i sądownictwa, p ro k u ratu ry lub w ładz albo stwarzać pozory możliwości w yzyskania tych stosunków.
N l i 6 (4 2 ) Z B IÓ R Z A S A D E T Y K I A D W O K A O K IE J I G O D N O Ś C I Z A W O D U 15
§ 23.
A dwokat powinien przestrzegać ściśle przepisów obowiązujących przy widzeniach z więźniami.
i r
S T O S U N E K D O K O L E G Ó W
§ 24.
A dwokat obowiązany jest w stosunku do kolegów pnzestrzegaó uprzejmości, lojalności i koleżeństwa.
§ 25.
Niedopuszczalne jest porozumiewanie się adw okata ze stroną prze ciwną z pominięciem jej obrońcy lub pełnomocnika.
§ 26.
A dwokat nie może pode jmować się obrony lub zastępstw a klienta,, mającego w d anej spraw ie swego obrońcę lub pełnomocnika, bez wie dzy i zigody ty ch ostatnich, chyba że chodzi o spraw ę nagłą, a porozu m ienie się z obrońcą lub pełnomocnikiem nie jest możliwe. W ty m ostat nim w ypadku o podjęciu się obrony lub zastępstw a adw okat pow inien zawiadomić niezwłocznie obrońcę lub pełnomocnika strony.
§ 27. |
W razie zgłoszenia się klienta do adw okata z propozycją prowadze nia spraw y wspólnie z innym adw okatem już prow adzącym spraw ę — adw okat obowiązany jest upewnić się co do zgody dotychczasowego obrońcy lub pełnomocnika n a wspólne prow adzenie spraw y.
§ 28.
W razie zgłoszenia się do adw okata klienta z propozycją przyjęcia spraw y dotychczas prow adzonej przez innego adw okata — adw okat obo wiązany jest upewnić się, czy podjęcie się przez niego prow adzenia spra wy nie będzie kolidować z zasadami lojalności i koleżeństwa.
§ 29.
Adwokatowi nie w olno udzielić pomocy praw nej, jeżeli adw okat “będący jego współmałżonkiem udzielił już lub udziela pomocy praw nej stronie przeciw nej w tej sam ej spraw ie lub w spraw ie z nią związanej..
16. Z B IÓ R Z A S A D E T Y K I A D W O K A C K IE ,' I G O D N O Ś C I Z A W O D U N p 6 (42)
§ 30.
Adwokat nie powinien wnosić d o w ł a d z skarg n a kolegów-adwoka- tów z pominięciem właściwego organu adw okatury.
§ 3 1 . i
A dwokat może się podjąć zastępstw a stron w spraw ie przeciwko adw okatow i, w ynikłej z jego czynności zawodowych, dopiero po o trzy
m aniu zezwolenia rad y adwokackiej, k tó rej podlega.
W innych spraw ach odmowa pomocy praw nej może nastąpić tylko z ważnych powodów.
§ 32.
Adwokat, k tó ry objął zastępstwo strony przeciwko innem u adwo katow i, pow inien zawiadomić go o ty m w takim term inie, żeby dać mu możność zaspokojenia roszczeń strony przeciw nej lub załatw ienia sporu
polubownie, chyba że mogłoby to narazić interes klienta na szkodę. § 33.
Na adwokacie, który prow adzi spraw ę klienta przeciwko innem u adwokatowi, ciążą te same obowiązki zawodowe oraz powinność postę pow ania zgodnego z zasadami praw a, słuszności i godności co i we w szystkich innych sprawach.
§ 34. i
Adwokat, k tó ry objął zastępstwo k lien ta przeciwko innem u adwo katowi, obowiązany jest strzec powagi i godności zawodu, zachowując właściwy um iar oraz unikając zadrażnień i zaostrzenia stosunków osobistych.
§ 35.
O ostatecznym w yniku spraw y przeciwko adwokatowi prowadzący tę spraw ę adw okat powinien niezwłocznie zawiadomić radę adwokacką, k tó rej podlega.
§ 36.
W razie konieczności wdrożenia przeciwko adwokatowi postępowa n ia egzekucyjnego adwokait prowadzący spraw ę obowiązany jest zawia dom ić go o ty m i wezwać do dobrowolnego w ykonania w yroku, chyba
N r : 6 i(42) Z B IÓ R Z A S A D E T Y K I A D W O K A C K I E J I G O D N O Ś C I Z A W O D U
że szczególne okoliczności spraw y wym agają natychm iastow ego dokona nia czynności egzekucyjnych.
§ 37. > '
Adwokat, k tó ry nie może się srtawić na rozpraw ę o godzinie ozna czonej w w ezw aniu sądowym, pow inien uprzedzić o ty m adw okata re prezentującego stronę przeciw ną i uzgodnić z nim godzinę, na którą się stawi.
Adwokat, zam ierzając w prowadzonej przez siebie spraw ie złożyć na roziprawie dowody pisemne, powinien to uczynić na początku roz praw y, odpisy zaś tych dowodów doręczyć możliwie najw cześniej swe m u koledze-przeciwnikowi procesowemu.
Nie dotyczy to wypadków, gdy potrzeba złożenia dowodów zajdzie w toku iposiedzenia sądowego.
§ 38.
Adwokat, pragnąc uzyskać od sądu zgodę n a rozpatrzenie sprawy, w której w ystępuje, poza kolejnością, powinien przedtem upewnić się, czy godzą się na to inni adwokaci uczestniczący w tej spraw ie oraz adw okaci m ający spraw y wcześniejsze.
v
S T O S U N E K D O K L I E N T Ó W
§ 39.
A dwokat nie może się podejmować prow adzenia spraw y, z jaką zgłaszai się do niego osoba nie upoważniona, chyba że jest to członek rodziny danej strony lub osoba jej bliska.
§ 40.
Adwokatowi nie wolno prowadzić jednocześnie spraw w imieniu klienta i przeciwko tem uż klientow i, chociażby spraw y nie były ze so bą związane.
§ 41. |
Adwokat nie może reprezentow ać w tej sam ej spraw ie klientów, których interesy są sprzeczne, choćby sami klienci godzili się na to.
W razie powstania, lub w yłonienia się sprzeczności dopiero »w toku
spraw y adw okat powinien się zrzec pełnomocnictwa otrzym anego od
tych w szystkich klientów, których interesy są sprzeczne. 2 — P a l e s t r a
18 Z B IÓ R Z A S A D E T Y K I A D W O K A C K IE J I G O D N O Ś C I Z A W O D U N r 6 (42)
§ 42.
Adwokatowi nie wolno udzielać pomocy praw nej przeciwko m ał żonkowi, krew nym w linii prostej, rodzeństw u i osobom związanym z nim stosunkiem przysposobienia, opieki lub kurateli.
§ 43.
W razie zwrócenia się do adw okata o pomoc praw ną dw u lub w ię cej osób, n a przykład o sporządzenie umowy, adw okat obowiązany jest do szczególnej staranności i dbałości o należyte zabezpieczenie interesu każdej ze stron, a w w ypadku ujaw nienia się sprzeczności interesów powinien się uchylić od udzielania łącznej pomocy.
§ 44.
A dwokat nie powinien się podejmować prow adzenia spraw y prze ciwko osobie, z którą m a poważny zatarg osobisty.
§ 45. i
Adwokatowi nie wolno przyjm ować do prow adzenia spraw y, w k tó re j w yniku jest lub może być osobiście m aterialnie zainteresow any, chy ba że chodzi o spraw ę członka rodziny lu b o roszczenia wspólne dla niego i dla strony.
8 46.
W razie pisemnego zwrócenia się k lien ta do adw okata o w ykonanie zleconych m u czynności, adw okat obowiązany jest możliwie niezwłocz nie zawiadomić k lienta o przyjęciu lub o odmowie w ykonania zlecenia.
§ 47.
Adwokat obowiązany jest czuwać nad biegiem spraw y i informo wać klienta — w m iarę potrzeby — o jej toku, a także zawiadomić go o jej w yniku.
§ 48.
Adwokatowi nie wolno wymawiać sobie ani przyjm ować wyższego wynagrodzenia, niż to przew idują przepisy o w ynagrodzeniu adwokatów.
§ 49. *
W spraw ach pieniężnych obowiązuje adw okata w stosunku do kli en ta bezwzględna skrupulatność.
N r 6 <42) Z B IÓ R Z A S A D E T Y K I A D W O K A C K IE J 1 G O D N O Ś C I Z A W O D U 1 9
§ 50.
Stosunek klienta do adw okata o party jest na zaufaniu.
Adwokat obowiązany jest zrzec się pełnomocnictwa i zaniechać dal szego prow adzenia spraw y, gdy z okoliczności w yniknie, że k lient stra cił do niego zaufanie.
§ 51.
Adwokat obowiązany jest bezzwłocznie zawiadomić sąd lub władzę, przed którym i toczy się spraw a, o wygaśnięciu pełnomocnictwa.
§ 52.
Adwokatowi nie wolno uzależniać w ydania klientow i jego ak t i dokum entów od uregulow ania przez klienta honorarium .
§ 53.
Adwokatowi nie wolno w sprawie, k tó rą podjął się prow a dzić, zaniechać czynności sądowych na te j podstawie, że klient nie zapłacił mu wynagrodzenia, w szczególności zaś nie wolno m u z tego powodu uchylić się od staw iennictw a na rozprawie. Nieuiszczenie przez klienta w ynagrodzenia może stanowić jedynie podstawę do wypowie dzenia pełnomocnictwa w term inie przew idzianym w ustawie.
§ 54.
Na zaniechanie wniesienia środka odwoławczego adw okat obowią zany jest uzyskać zgodę k ’ienta, w m iarę możności pisemną.
A dwokat nie jest obowiązany do uiszczenia opłat, jeżeli klient mimo ich zażądania nie wpłacił w term inie potrzebnej sumy.
§ 55. . i
Adwokatowi nie wolno brać osobiście udziału w czynnościach egze kucyjnych, chyba że są to czynności m ające za przedm iot egzekucję z nieruchomości lub czynności sądowe.
§ 56.
A dwokat z wyegzekwowanej przez niego n a rzecz k lien ta sumy może potrącić jedynie koszty, jakie sam poniósł, oraz bezspornie n ar leżne m u wynagrodzenie.
Wsze kie inne potrącenia są niedopuszczalne, chyba że k lient w y
-20 Z B IÓ R Z A S A D E T Y K I A D W O K A C K IE J I G O D N O Ś C I Z A W O D U J J f 6 <42)
§ 57.
Niedopuszczalne jest — bez uzyskania zgody w łaściwej rady adwo kackiej na wniesienie pozwu — pozywanie przez adw okata do sądu kli enta o zapłatę w ynagrodzenia za czynności zawodowe.
Nie dotyczy to roszczeń dochodzonych przez zespół. § 58.
A dwokat obowiązany jest poddać pod rozpatrzenie sądu polu bownego spór w w ypadku, gdy chodzi o roszczenie w ynikające z w y konyw ania czynności zawodowych oraz gdy strona druga zwróci się o to do kom isji sądownictwa polubownego.
VI
S T O S U N E K D O O R G A N O W A D W O K A T U R Y
§ 59.
Adwokat obowiązany jest okazywać poszanowanie dla organów adw okatury.
§ 60.
A dwokat obowiązany jest przestrzegać ściśle zarządzeń i instrukcji uchw alonych przez organa adw okatury w zakresie czynności zawodo w ych i kontroli nad ich wykonywaniem .
§ 61. i
A dwokat obowiązany jest staw ić się na każde wezwanie organu adw okatury, a gdyby nie mógł tego uczynić, obowiązany jest uspra wiedliwić bez zwłoki swe niestawiennictw o.
A dwokat m a również obowiązek udzielenia organowi adw okatury w w yznaczonym m u term inie żądanych w yjaśnień, zwłokę zaś obowią zany jest uspraw iedliw ić pisemnie.
§ 62.
A dwokat obowiązany jest współdziałać z organam i adw okatury we w szystkich spraw ach dotyczących zaw odu adwokackiego.
N r 6 (42) Z B IÓ R Z A S A D E T Y K I A D W O K A C K IE J I G O D N O Ś C I Z A W O D U 2 1
VII
P R Z E P I S Y K O S C O W E
§ 63.
Przepisy niniejsze m ają odpowiednie zastosowanie do aplikantów adwokackich.
§ 64.
W w ypadkach nie przew idzianych w niniejszym Zbiorze oraz w uchw ałach organów adw okatury i orzecznictwie dyscyplinarnym obowiązują zasady w ypływ ające z przyjętych w adw okaturze zwyczajów.
