Stefan Spychalski
Sympozjum Katechetyczne w
Lublinie
Studia Theologica Varsaviensia 5/2, 296-298
1967
2 9 6 S P R A W O Z D A N IA I R E C E N Z J E [ 8 ]
(sensus fidelium) w przyjm owaniu prawd nieom ylnie sformułowanych. Stąd
m ożna m ów ić o nieom ylności K ościoła nie tylko in docendo, lecz również in
credendo. G. E 1 d a r o v, O . F. M . Conv., profesor W ydziału T eologicz
nego Bonaventurianum w R zym ie, wskazał n a „wym iary chrystologiczne“ pry m atu papieskiego, tj. jeg o pow iązanie z nieporównalnym prym atem samego Chrystusa. F. -М . В a u d u с с o, S. J ., profesor W ydziału T eologicznego S. J. w Chieri, w yłożył trudności, na jakie się napotyka przy ustalaniu natury i stop nia zgody wym aganej w obec dekretów soborowych i decyzji kongregacji rzym skich. W reszcie О . В r u n o, S. J ., profesor W ydziału Teologicznego S. J. w N eapolu, spróbował ukazać relacje, jakie pow inny zachodzić pom iędzy papiestwem a kolegium biskupim w świetle relacji istniejących w łonie samej Trójcy Ś w .23
Pierwsze m iędzynarodowe symposium teologii fundam entalnej całkowicie spełniło pokładane w nim nadzieje. Postanowiono ponaw iać takie zjazdy co dw a lata (chociaż późniejsza praktyka wykazała, iż jest to czasokres zbyt krótki dla system atycznego organizow ania tego rodzaju spotkań). Dyrekcja
Salesianum podjęła się publikować przynajmniej niektóre z wygłaszanych re
feratów. Spiritus mooens całej inicjatywy pozostał nadal A. M . J a v i e r r e , którego zdaniem utw orzone zostało w ten sposób bezcenne narzędzie dialogu w dziedzinie teologicznej, wymagającej głębokiej rewizji własnych założeń jako odrębnej nauki 24.
K s. Tadeusz Gogolewski
S Y M P O Z J U M K A T E C H E T Y C Z N E W L U B L I N I E
W dniu 10 kwietnia 1967 roku na K atolickim Uniw ersytecie Lubelskim, w wyniku współpracy P. T . W ykładow ców i Studentów kierunku katechetycz nego K U L i A T K odbyło się drugie sym pozjum naukowe, poświęcone po soborowej problem atyce katechetycznej. Środowisko lubelskie reprezentowali K sięża : dr Franciszek Blachnicki i dr Edward Materski ; warszawskie zaś — K sięża : dr Jan Charytański i dr Janusz Tarnowski. D elegatem redakcji Kate
chety była P. Barbara Jabłońska. U czestniczyli także zaproszeni przedstawiciele
ruchu katechetycznego z Krakowa, Lublina i W rocławia.
Sym pozjum katechetyczne, om aw iane w tym sprawozdaniu, różniło się zasadniczo od spotkania, które m iało miejsce w 1966 r. Tem atykę, obejm u jącą zagadnienie K ościoła i Eucharystii w katechizacji, ustalono na kilka miesięcy przed term inem spotkania.' Ponadto przew idziano tylko jeden referat Kościół dialogu, przygotowany i w ygłoszony przez w ykładowcę A T K ks. dr W ładysława S o b c z y k a . W łaściwe tem aty spotkania przygoto w ane były w ciągu roku akademickiego na spotkaniach studentów pod
23 K o m u n ik a ty streszcza G . T h i l s , art. cyt. 227 ns. (BS 7 ns.).
24 Por. G . T h i l s , art. cyt. 228 (BS 8 ) ; A .M . J a v i e r r e , E l segundo „Symposium“ de teologia fundam ental, a rt. cyt. I.
[ 9 ] S P R A W O Z D A N IA I R E C E N Z J E 2 9 7
kierunkiem ks. dr Franciszka B l a c h n i c k i e g o (K U L ) i ks. dr Jan a C h a r y t a ń s k i e g o (A T K ). T oteż w miejsce serii referatów wygłoszonych przez w ykładow ców w roku poprzednim przyjęto formę spotkań seminaryjnych, dyskusyjnych. Dyskusje były poprzedzone krótkimi wprowadzeniam i, ukazu jącym i różne aspekty. Przygotowali je studenci A T K i K U L u . Z agadnienie katechezy Kościoła zasadniczo przygotowywali studenci K U L u pod kierunkiem, ks. dr Blachnickiego, katechezy eucharystycznej zaś studenci A T K pod kie row nictw em ks. dr Ja n a Charytańskiego. D la uniknięcia jednak zbyt sztyw nego podziału, wśród referentów K U L u znaleźli się studenci A T K , zaś wśród referentów A T K zabrali głos również studenci K U L u.
Przedpołudnie pierwszego dnia obrad pośw ięcone było problem atyce K ościoła w katechizacji. Ks. W ładysław Koska (K U L ) wskazał na pewne braki w dotychczasow ym katechetycznym ujęciu zagadnienia K ościoła. N aj istotniejszym z nich jest traktowanie Kościoła jako tem atu jednostki lekcyjnej obok w ielu innych tem atów , gdy tym czasem K ościół pow inien w katechizacji ustawicznie pow racać jako rzeczywistość dotykająca wszystkich innych te m atów katechizacji. Drugim zasadniczym brakiem jest sam sposób ujm owania K ościoła zb yt jurydyczny i socjologiczny. O dpow iedzią na postawione zarzuty były dw a następne wprowadzenia.
Ks. Piotr S i e b e r t (A T K ) w oparciu o Konstytucję D ogm atyczną 0 K ościele jak również K onstytucję o Świętej Liturgii ukazał obraz soborowy K ościoła, jaki pow inien znaleźć się w naszych podręcznikach. Ks. Stefan S p y c h a l s k i (A T K ) analizując obecny program katechizacji w Polsce ukazywał, w jaki sposób przy przew idzianych tem atach należy naw iązyw ać do rzeczywistości K ościoła. Ks. Jerzy B a g r o w i c z (K U L ) rozpatrywał to sam o zagadnienie od strony m etody właściwej dla różnych stopni katechi zacji.
D w a ostatnie w prow adzenia dyskusji przedpołudniowej ukazały K ościół od zupełnie innej strony zagadnienia. O. R ufin О г e с к i, (K U L ) analizow ał katechizację jako funkcję duszpasterską K ościoła a Ks. M irosław S u c h o r z (K U L ) prow adząc dalej tę sam ą myśl podkreślił, że w łaściwym podm iotem katechizacji jest Kościół, brany całościowo.
Spotkanie popołudniow e pośw ięcone było dyskuśji nad katechezą eucha rystyczną. Ks. Jerzy D z i u r z y ń s k i (A T K ) przedstawił ujęcie Eucharystii, jakie podsuwają dokum enty soborowe, w ysuwające na pierwsze miejsce Ofiarę 1 podkreślające bardzo m ocno aspekt społeczno-kościelny Eucharystii. S. Janina S t a ń s к a (A T K ) ukazała ewolucję, dokonującą się w różnych w ydaniach polskich podręczników katechizacji. Najstarsze w ydania n a naczelne miejsce wysuwają w Eucharystii obecność, następnie pokarm, ofiarę natom iast om aw ia ją przy przykazaniach kościelnych. W now szych w ydaniach te same podręcz niki, a tym bardziej nowe, wyraźniej podkreślają ofiarę i zw iązaną z nią ucztę. Brak jednak ciągle praw dziw ie organicznego i całościow ego ujęcia. Ks. T a deusz C h r o m i k (A T K ) przedstawił katechezę Eucharystii w najlepszych
2 9 8 S P R A W O Z D A N IA I R E C E N Z J E [10]
podręcznikach zagranicznych niem ieckich i francuskich, zbliżających się do ujęć Soboru.
D w a ostatnie w prowadzenia dotyczyły już zagadnień praktycznych. Ks. Janusz R a k o w s k i (K U L ) ukazał właściwe ujęcie przygotow ania do pierwszej K om unii świętej, a ks. M irosław I w a n i c k i (K U L ) przedstawił pozytyw y i negatyw y M szy świętej organizowanej dla dzieci i m łodzieży bez udziału starszych.
N astępnego dnia po zw iedzeniu zabytków Lublina i m uzeum na M ajdanku uczestnicy sym pozjum zebrali się jeszcze raz w zakładzie teologii duszpaster skiej. Przedyskutowano przebieg tegorocznego spotkania. Z dużym uznaniem uczestników spotkała się forma dyskusyjna sym pozjum oraz m etoda w prowa dzeń przygotowanych przez studentów sekcji katechetycznych. T aką formę postanowiono zachow ać również i na przyszłość. Stw ierdzono jednak, że przed m iot obrad był nieco za szeroki i dlatego nie starczyło czasu na wszechstronną dyskusję. Konsekwentnie w ięc odnośnie następnego spotkania, które jak w ro ku poprzednim odbędzie się na A T K , postanowiono większe zacieśnienie te m atu oraz opracowanie go bardziej wszechstronne przy uw zględnieniu wszyst kich jego aspektów. T em at przyszłych obrad będzie przedm iotem dyskusji powstających K ół K atechetów na A T K i na K U L u .
Ks. Stefan Spychalski
J . HEISLBETZ Theologische Gründe Der Nichtchristlichen Religionen (Quaestiones Dis- putatae. 33, Freiburg-Basel-W ien (Herder) 1967, s. 231.
Problem religii niechrześcijańskich nabrał w ostatnich czasach szczegól nego znaczenia z uw agi na coraz ściślejsze pow iązanie narodów chrześcijańskich ze światem niechrześcijańskim. Sobór W atykański II poruszył to zagadnienie w dekrecie o misyjnej działalności K ościoła Ad gentes oraz w specjalnej deklaracji o stosunkach K ościoła z religiam i niechrześcijańskimi Nostra aetate. Konsty tucja dogm atyczna Lumen gentium (n. 16) nazw ała „przygotow aniem do Ew an gelii“ wszystko, cokolwiek dobrego i praw dziw ego znajduje się u tych, którzy bez własnej w iny nie doszli jeszcze do wyraźnego uznania Boga. T akie opty mistyczne stanowisko M agisterium kościelnego przechyliło szalę na rzecz tego kierunku w teologii, który od daw na upatrywał w religiach niechrześcijańskich pew ne dobro, mniej lub więcej niedoskonałe, zam iast w idzieć w nich tylko rodzaj mniejszego lub w iększego zła.
Dokładniejszem u zbadaniu pozytywnej roli religii niechrześcijańskich w ekonom ii zbawienia, poświęcona jest praca J. H e i s l b e t z a . Zam iarem A utora nie było w ydaw anie sądu o konkretnych religiach, lecz ustalenie teolo gicznych zasad, w edług których religie te pow inny być oceniane. W ten sposób J . H eislbetz zapoczątkow ał teologiczną systematyzację zagadnienia pluralizmu religijnego, które dotychczas poruszane było w teologii jedynie m arginesowo, stanowiąc przedm iot badań w yłącznie religioznawczych. D latego praca jego m o że zainteresować nie tylko teologów, ale również religiologów i apologetyków.
