Układ zbiorowy w brzmieniu z dnia 10 listopada 1937 r. w sprawie warunków pracy i płacy robotników zatrudnionych w zakładach należących do Związku Pracodawców Przemysłu Przetwórczego w Województwie Śląskim w Katowicach

(1)

(2)

(3)

(4)

(5)

5 2 4 1 1

U K Ł A D

Z B I O R O W Y

w brzmieniu z dnia 10 listopada 1937 r.

w s p r a w i e

warunków pracy i płacy robotników zatrudnionych w zakładach należących

do

Związku Pracodawców Przemysłu Przetwórczego w Województwie Śląskim

w K a t o w i c a c h

Katowice — Styczeń

1939

r.

(6)

(7)

U K Ł A D

Z B I O R O W Y

w brzmieniu z dnia 10 listopada 1937 r.

w s p r a w i e

warunków pracy i płacy robotników zatrudnionych w zakładach należących

do

Związku Pracodawców Przemysłu Przetwórczego w Województwie Śląskim

w K a t o w i c a c h

Katowice — Styczeń 1939 r.

(8)

(9)

U K Ł A D Z B I O R O W Y zawarty między

Związkiem Pracodawców Przemysłu Przetwórczego w W oje

wództw ie Śląskim, działającym na m ocy upoważnienia statuto

wego w imieniu i zastępstwie zakładów pracy należących do Związku,

a związkami zawodowym i podpisanymi pod układem w brzmieniu obowiązującym od dnia 10 listopada 1937 r.

A rt. 1.

(1) U kład wiąże w szystkie zakłady należące do Zw iązku Pracodaw ców Przem ysłu P rzetw órczego w W ojew ództw ie Ślą

skim, oraz p racow n ików fizycznych za tru d n io n y ch w tych za

kładach, a k tó ry c h stosunek pracy o p arty jest o postanow ienia niniejszego układu.

Do zakładów zaliczonych do grupy przem ysłu m etalowego przetw órczego należą zakłady pracy położone na obszarze w oje

w ództw a śląskiego, prow adzone na sposób fabryczny i w y tw arza

jące m aszyny, aparaty, urządzenia i konstrukcje oraz ich części z żelaza, stali lub innych m etali, lub ich stopów , o ile zakłady te nie są częścią przedsiębiorstw a w ytw arzającego surów kę żelaza, lub stal surową, względnie, o ile zakłady te nie podlegają postano

wieniom art. 141 ii 142 rozporz. P rezydenta Rzplitej. z dnia 7 czerw ca 1927 r. o praw ie przem ysłow ym (Dz. U . R. P. nr 53, poz. 468).

Do zakładów zaliczonych do grupy przem ysłu elek tro tech n i

cznego należą zakłady pracy położone na obszarze w ojew ództw a śląskiego, p row ad zone na sposób fabryczny j, zajm ujące się b u d o wą, lub instalacją aparatów i urządzeń, zasilanych prądem niskie

go, lub wysokiego napięcia, względnie urząd zeń służących do w ytw arzania lub przenoszenia energii elektrycznej, o ile zakłady te nie podlegają postanow ieniom art. 142 i 143 R ozporz. Prezyd.

R zplitej z dnia 7 czerwca 1927 r. o praw ie przem ysłow ym (Dz. U.

R. P. N r 53, poz. 468).

(10)

D o zakładów zaliczonych do grupy przem ysłu papierniczego i przeró b k i drzew a należą zakłady pracy położone na obszarze w ojew ództw a sląskiego, prow adzone na sposób fabryczny i zaj

m ujące się w yrobem masy drzew nej, w aty drzew nej, celulozy, pa

pieru i te k tu r wszelkiego rodzaju, oraz im pregnacji drzewa, o ile zakłady te nie podlegają postanow ieniom art. 142 i 143 R ozporz.

Prezyd. R zplitej z dnia 7 czerwca 1927 r. o praw ie przem ysłow ym (Dz. U. R. P. n r 53, poz. 46S).

Do zakładów zaliczonych do grupy przem ysłu chem icznego należą zakłady pracy położone na obszarze w ojew ództw a ślą

skiego-, p row adzone na sposób fabryczny i w ytw arzające lub p rze

tw arzające organiczne, łub nieorganiczne zw iązki chem iczne, za w yjątkiem koksiarni, fabryk przerabiających p ro d u k ty destylacji węgla, oraz fabryk zw iązków azotow ych, oraz za w yjątkiem za

kładów podlegających postanow ieniom art. 142 i 143 R ozporz.

Prezyd. R zplitej z dnia 7 czerwca 1927 r. o praw ie przem ysłow ym (Dz. U. R. P. N r 53, poz. 468).

(2) O drębne układy przeciw ne postanow ieniom tego układu sa niedozw olone tak z jednej, jak i z drugiej strony

A rt. 2.

(1) N orm aln y czas pracy wynosi 8 godzin dziennie, lub 48 godzin tygodniow o. D niów kę przedłuża się o ew entualną prze rw ę na przyjęcie posiłku. W zakładach o ciągłym ru c h u czas pracy w ynosi 8 godzin bez p rzerw y dla spożycia posiłku.

(2) Skrócenie czasu pracy, k tó re okaże się koniecznym z p o wodu b ra k u m ateriałów itp., będzie uregulow ane przez kierow nictw o zakładu w porozum ieniu z radą robotn iczą w myśl posta

now ień odnośnych ustaw (§ 12 rozp. z dnia 3 w rześnia 1919 r.

R. G. BI. 1500/19*).

(3) O pracy w niedziele i święta stanow ią postanow ienia obow iązujących ustaw.

O ile czas pracy w dniach poprzedzających uroczyste święta ulegnie skróceniu, wówczas w tych dniach płaci się zarobek tylko za czas rzeczywiście przepracow any.

A rt. 3.

(1) Jeżeli z p rzyczyn te c h n ic z n o -ru c h o w y c h , lub z p rz y czyn dobra ogólnego zachodzi p o trzeb a pracy w godzinach

*) T o p o s t a n o w i e n i e o b o w i ą z u j e w b r z m i e n i u r o z p o r z ą d z e n i a z d n i a 15 l ip c a 1924 r. (Dz. U . R P. N r . 65, p o z . 643) i r o z p o r z ą d z e n i a z d n i a 30 k w i e t n i a 1926 r. (Dz. U . R . P. N r . 53, p o z . 312).

(11)

s i dniów kach nadliczbow ych, do przepracow ania k tó ry c h konieczne jest zezwolenie Inspek to ra Pracy, wówczas należy zatrud niać m o żliwie ró w nom iernie ro botników , k tó rz y te ro b o ty norm alnie w ykonują.

(2) Za w szystkie godziny, względnie dniów ki nadliczbowe, przepracow ane w dniach roboczych ponad n orm alną liczbę dni roboczych w miesiącu, przyznaje się 26-procentow y dodatek do zarobku. Za pracę w niedziele i ustaw ow e święta przyznaje się 50-procentow y dodatek do zarobku. Za pracę w 1-szy dzień W iel

kiej N ocy, w 1-szy dzień Zielonych Świąt, w 1-szy dzień Bożego N arodzenia, oraz w dzień 11-go listopada przyznaje się 100-pró- centow y dodatek do zarobku

Powyższe dodatki oblicza się o d właściwych zarobków dniów kow ych lub ak ordow ych (ugodow ych) bez dodatk ów : dom owego, na dzieci i za węgiel.

Za dniów ki opuszczone z pow od u ch o ro b y , u rlo p u i jako usprawiedliw ione nie płaci się; uw aża się je jednak za dniów ki p rze

pracowane, o ile nie były one użyte przez ro b o tn ik a dla czynności zarobkow ych we własnych lub obcych zakładach.

Za diniówkji chorobow e uw aża się p rz y tym ty lk o te dniów ki, za k tó re Kasa C h o ry ch płaci zasiłek chorobow y i to w raz z dniam i wyczekiwania. Za dniów ki nadliczbow e i dniów ki uboczne, k tó re ro b o tn ik odrabia na własne życzenie Y/zam ian za dniów ki opusz

czone bez usprawiedliw ienia, nie płaci się dodatków .

(3) Za pracę niedzielną i świąteczną uw aża się z reguły pracę w ykonyw aną w czasie od godziny 6-tej rano w niedzielę, lub w dzień świąteczny aż do godziny 6-tej rano następnego dnia ro b o czego.

(4) D la zakładów o w yjątkow ych w arunk ach pracy dozw o

lone jest inne uregulow anie o d p o czynku niedzielnego1 względnie świątecznego w porozum ieniu z radą robotniczą.

A rt. 4.

U rlo p ó w udziela się według postanow ień ustaw y z dnia 16 maja 1922 r. o urlopach dla pracow n ików zatru d n io n y ch w p rze

myśle i handlu w brzm ieniu wg. załącznika do obwieszczenia Min.

O p. Społ. z dnia 25 października 1933 r. (Dz. U. R. P. 94/1933, poz.

735).

A rt. 5.

(1) Z arobki oblicza się według szczegółowych przepisów o w ynagradzaniu robotników .

(12)

(2) R ob otnicy płaceni według stopni starszeństw a wchodzą d o w yższej fclasy od 1-go dnia tego miesiąca, k tó ry następuje po miesiącu, w k tó ry m ro b o tn ik osiągnął wiek przew idziany w szcze

gółow ych przepisach o w ynagradzaniu ro b o tn ik ó w . T en sam try b postępow ania stosuje się przy zaliczaniu dod atk ów socjalnych.

A rt. 6.

(1) T erm in y w ypłat zarobków reguluje kierow nictw o zakła

du v/ porozu m ieniu z radą robotniczą.

(2) Ilość zm ian p rzepracow anych na dniów kę, lub w ak o r

dzie (ugodzie) względnie godzin przepracow anych na dniów kę, lub w akordzie (ugodzie), jako' też zarobki dniów kow e i ak o rd o we (ugodowe) należy podać ro b o tn ik o w i oddzielnie.

(3) Podjęcie zarobku przez danego ro b o tn ik a nie m oże od

bywać się w czasie jego pracy.

(4) Z arobki w inny być wypisane w yraźnie n a karcie lub to rebce zarobkow ej.

A rt. 7.

N arzędzi rzem ieślniczych dostarcza się bezpłatnie. R o b o tn ik jest za nie odpow iedzialny, a p rzy opuszczeniu zakładu m a je zw rócić i zapłacić za brakujące sztuki.

N arzędzia wymagające napraw y w sk utek norm alnego zużycia napraw ia się bezpłatnie. Narzędzia,, k tó re przez norm alne właści

we używ anie stały się nieużyteczne, zam ienia się na nowe, za zw ro tem zniszczonych.

A rt. 8.

P rzyjm ow anie i w ydalanie ro b o tn ik ó w odbyw a się według przepisów ustaw ow ych, wzgl. regulam inu pracy poszczególnych zakładów .

A rt. 9.

P rzy w ynajm ie m ieszkań zakładow ych obowiązują, przepisy ustawowe. U m ow ę najm u m ieszkań i um ow ę pracy należy za

wierać oddzielnie.

A rt. 10.

(1) Przepisy przem ysłow o-policyjne i przepisy bezpieczeń

stw a w inny być obustronnie ściśle przestrzegane.

(2) R obotnicy, co do k tó ry c h stwierdzono', że w ykonują gdzieindziej pracę zarobkow ą, w ym agającą ubezpieczenia, zostaną z pracy zw olnieni z zachow aniem termilnu wypowiedzenia.

(13)

(3) S trony zawierające układ zobow iązują się w myśl ro zp o rządzenia z d!nia 23 grudnia 1918 r. postawić wniosek do M in iste r

stw a O pieki Społecznej o nadanie postanow ieniom tego układu m ocy pow szechnie obow iązującej na obszarze w ojew ództw a ślą

skiego i na czas jego trw ania.

A rt. 11.

R óżnice zapatryw ań odnośnie do właściwego stosowania tego układu w inny być najpierw wyjaśnione pom iędzy danym ro b o tn i

kiem lub daną gru pą ro b o tn ik ó w , a k o m p eten tn y m urzędnikiem ruchu. Jeśli nie dojdzie do porozum ienia, to spraw a ta w inna być uregulow ana m iędzy kierow nictw em zakładu, a radą robotniczą.

Jeśli okażą się nadal sprzeczne zapatryw ania p rzy in terp re

tacji układu, to rozstrzygnięcie spoiru następuje ostatecznie p rzez p arytetyczny W ydział Fachow y p rzy Zw iązku Pracodaw ców P rze

mysłu P rzetw órczego w W oje w. Śląskim, A rt. 12.

(1) U kład niniejszy wiąże strony na czas nieoznaczony, z tym , że każda ze stro n m a p raw o układ ten w ypow iedzieć listem poleconym na jeden miesiąc przed końcem kw artału kalendarzo

wego.

(2) W ypow iedzenie niniejszego układu lub jego części przez zw iązki zawodowe musi być dok o n an e rów nocześnie przez w szyst

kie podpisane pod ty m układem zw iązki zawodowe.

Katowice, dnia 10 listopada 1937 r.

Związek Pracodawców Przemyślu Przetwórczego w W ojewództwie Śląskim

(— ) St. S ternik (—) Chm ielewski Związek M etalowców Z. Z. P.

{—) K ubik

Związek Zawodowy M etalowców Z. P. Z. Z.

(—) B ajdur

Związek Robotn. Przem. Metalowego w Polsce (—) K ubow icz

Centrala Zjedn. Klas. Zw. Zawodowych w R. P.

(— ) Musioł

Chrześcijańskie Zjedn. Zawodowe (— ) H a n k e H u gon.

(14)

8

Dodatek 1

do układu zbiorowego z dnia 10 listopada 1937 r.

SZCZEGÓŁOWE PRZEPISY

o wynagradzaniu robotników zatrudnionych w zakładach należących do Związku Pracodawców Przemyślu Prze

twórczego w W ojewództwie Śląskim.

Postanowienia ogólne.

(1) Płace podane dla centralnego okręgu przem ysłow ego, t. j.

dla pow iatów : K atow ice m iasto, Katow ice pow iat, G horzów m ia

sto i Świętochłowice pow iat obniża się dla innych okręgów o 5% . (2) Za czasi ni e prze p r a c o w a n y w skutek siły wyższej oraz b ra

ku w agonów , węgła, 'względnie p rą d u itp. nie płaci się.

(3) Za w ykonyw anie prac koniecznych, albo prac repara- cyjnych otrzym uje:

a) ro b o tn ik fachow y, zatru d n io n y ty m i pracam i, należną je

m u płacę d niów kow ą ro b o tn ik ó w ty ch kategoryj, k tó ry ch pracę on w ykonuje;

b) ro b o tn ik dniów kow y zatrudniony tym i pracam i należną m u płacę dniów kow ą.

(4) W przem yśle przetw órczym , obow iązują dwie tabele płac, jedna dla ro b o tn ik ó w akordow ych (ugodow ych), k tó ra 'służy za podstaw ę dla za ro b k u akordow ego (ugodowego), druga zaś dla ro bo tników pracujących na dniówkę.

(5) P om iędzy godzinow ym i staw kam i ro b o tn ik ó w grupy ,,a“

w w ieku 24 la t i pow yżej, a wszelkim i innym i zarobkam i istnieją następujące należności p rocentow e:

(orzeczenie Komisji Poj. i A rb. w K atow icach z dnia 19. II. 1935 r.

L. dz. 20. I. 35 r.) R obotnicy fachowi:

24 lat i pow yżej gr. a — 100%

21— 23 lat gr. a — 93%

20 lat gr. a — 78%

19 lat gr. a — 67%

18 lat gr. a — 46%

(15)

9 R obotnicy zwykli:

24 lat i pow yżej — 70.%

R obotnice zwykłe:

24 lat i pow yżej — 46%

M iędzy godzinow ym i staw kam i zarobkow ym i w danej grupie w ieku istnieją następujące zależności procentow e:

R obotnicy fachowi:

24 la t i pow yżej gr. a — 100%

b — 95%

c — 85%

d — 80%

e — 70%

21—23 lat gr. a — 100'%

b — 95%

c — 85%

d — 75%

e — 65%

20 lat gr. a — 100%

b — 95%

c — 85%

d — 75%

19 lat

e — 60%

gr. a — 100%

b — 90%

c — 85%

d — 75%

e — 70%

18 lat gr. a — 100%

b — 95%

c — 90%

d — 80%

Robotnicy

c zwykli:

75%

24 lat i powyżej — 100i%

21— 23 lat — 85%

19—20 lat — 70'%

18 lat — 55%

17 lat — 50%

16 lat — 45%

(16)

R obotnice zw ykle:

24 lat i pow yżej — 100'%

21—23 lat — 85%

19— 20 la t _ 7 5;%

18 la t _ • 55%

17 la t 5 0,%, n

16 la t _ 4 5%,, g

(6) .Tabelę plac dla robotników akordo w y ch (ugodowych) oblicza się na podstaw ie obniżonej o 13,33% każdorazow o obow ią

zującej staw ki godzinow ej ro b o tn ik ó w pracujących na dniówkę,

Z uw zględnieniem pow yższych zasad.

II. Place godzinow e ro b o tn ik ó w fachow ych.

K w alifikow anym ro b o tn ik o m fachow ym pow yżej 21 lat płaci się staw ki godzinow e stosow nie do listy zaszeregowania.

P rzyuczonych ro b o tn ik ó w fachow ych, k tó rz y w ykonyw ują te same prace j osiągają te same wydajności co kw alifikow ani ro botnicy fachowi, w ynagradza się tak, jak kw alifikow anych ro b o t

nikó w fachow ych.

Stawkę godzinow ą zm niejsza się stosownie do każdorazow ej um ow y płac dla m łodszych ro b o tn ik ó w fachow ych o tyle, o ile spraw ność ich jest, m niejsza aniżeli spraw ność ro b o tn ik ó w liczą

cych ponad: 2!l lat wieku. O bniżka ta dotyczy w szystkich 5 grup.

W ykw alifikow ani rzem ieślnicy i rów now artościow i rob otnicy fachowi, o ile nie pracują, w akordzie (ugodzie), o trzy m u ją dodatek rzem ieślniczy w wysokości 5 do 25% .

III. A k o rd (ugoda) grupow y i ak o rd (ugoda) od sztuki.

(1) A k o rd (ugoda) m a zasadniczo um ożliw ić ro bo tn ik ow i osiągnięcie wyższego zaro b k u ponad zarobek swej grupy zaro b

kowej, odpow iadającego jego- osobistej zdolności i zręczności.

(2) W szystkie prace, k tó re według zapatryw ania kierow nic

tw a ruchu i rady robotniczej nadają się do ak o rd u (ugody), w inny być zasadniczo w ykonyw ane w akordzie (ugodzie).

(3) Za podstaw ę obliczenia zarobków ako rdow ych (ugodo

wych) w inny być w zięte podstaw ow e płace akordow e (ugodowe).

(4) Jednostkową, płacę akordow ą (ugodową) ustala się m ię

dzy kierow nictw em ru ch u , łub jego zastępstw em i dot. p ra co b io r

cami przed rozpoczęciem pracy w akordzie (ugodzie). W w ypad

kach spornych należy pow ołać komisję w ybraną przez ro b o tn i

10

(17)

ków danego w arsztatu. O ile nie dojdzie do porozum ienia, w y na

gradza s|ę pracę staw kam i godzinow ym i ro b o tn ik ó w pracujących na dniówkę.

(5) Ustalenie jednostkow ej płacy akordow ej (ugodowej) na

stępuje o ile to m ożliw e — na podstaw ie przeciętnej miesięcznej wydajno,ściii norm alnej i w edług właściwości poszczególnych o d działów ruchu. W ydajność norm alna w ynika z p rodukcji prze

ciętnej przy n o rm aln y m ruchu , obliczonej na godzinę i jednostkę ruchu.

(6) Czas o cz ek iw an a na pracę, k tó ry pow stał n a skutek za

rządzeń ruchu, w ynagradza się płacą godzinow ą ro b o tn ik ó w p ra cujących na dniówkę.

R o b o ty przygotow aw cze do ro b ó t akordow ych (ugodowych) w ynagradza się według staw ek godzinow ych ako rdow ych (ugo

dowych).

(7) R obotnice, k tó re całkow icie zastępują ro b o tn ik a w ak or

dzie (ugodzie) o trzy m u ją tę samą płacę akordow ą (ugodową). W razie przydzielenia dw óch ro b o tn ic w miejsce jednego robotnika, albo trzech ro b o tn ic w miejsce dw óch robotnik ów , otrzy m u ją ro botnice % w-zgl. % zaro b k u rob o tn ik a.

IV. Płace godzinow e ro b o tn ik ó w dniów kow ych.

(1) Płace godzinow e ro b o tn ik ó w dniów kow ych podane śą w tabeli płac.

(2) R o b o tn 'ce otrzy m u ją % płacy godzinow ej ro b o tn ik ó w dniów kow ych w tym sam ym wieku, o ile pracują one na dniówkę.

V. Inw alidzi.

Inw alidów opłaca silę według sprawności, nie potrącając na

leżnej im renty.

VI. R obotnicy m łodociani i uczniowie.

Płace godzinow e ro b o tn ik ó w m łodocianych i uczniów podane są w tabeli płac.

V II. D odatki socjalne.

(1) W szyscy żonaci ro b o tn icy otrzy m u ją za każdy dzień przepracow any i każde 'dziecko w w ieku poniżej' 14 lat dodatek na dzieci w wysokości ustalonej w tabeli płac.

(18)

(2) W szysc y żonaci rob o tn icy o trzy m u ją dodatek dom owy za każdy dzień przepracow any w wysokości ustalonej w tabeli płac. T en sam dodatek dom ow y o trzy m u ją tak że nieżonaci ro b o t

nicy i niezam ężne robotnice, uznani za „żywicieli".

(3) D o d a tk i socjalne płaci siię ty lk o za jedną dniów kę w każ

dym dniu roboczym .

VIII. D odatek węglowy.

(1) O d płacy podstaw ow ej płaci siiię zam iast węgla d ep u tato wego następujące d o d atk i za każdy przepraco w an y dzień roboczy:

a) żo natym ro b o tn ik o m fachow ym grup a) i b) po nad 24 lat wieku: 14% zarobku podstaw ow ego;

b) w szystkim innym żo natym ro b o tn ik o m : 9% zarobku podstawowego.

N ieżonaci roboitnicy i niezam ężne ro botnice nie otrzym ują dodatku, za w yjątkiem „żyw icieli11.

(2) ,i,Żywicielem" w myśl pow yższych postanow ień jest naj

starszy w rodzinie nieżonaty ro b o tn ik w wieku pow yżej 24 lat, za

tru d n ia n y w jednym z zakładów zw iązkow ych i u trzy m u jący ro dzinę, w k tó rej brak ojca, lub ojciec jest staie niezdolny do zarob

kowania.

„Żyw iciel" o trzy m u je dodatek procentow y w tej samej w y

sokości co ro b o tn ik żonaty.

Jeżeli żywicielami są nieżonaci ro b o tn icy w w ieku o d 18 do 24 lat, lub robotnice, to o trzy m u ją oni d o d atek w wysokości 6% .

IX. Tabele plac.

Płace podane są w tabelach plac załączonych do niniejszych

„Szczegółowych przepisów o w ynagradzaniu ro b o tn ik ó w z a tru d nionych w zakładach należących do Zw iązku Pracodaw ców P rze

mysłu Przetw órczego w 'W ojewództwie Śląskim" a m ianowicie:

Tabela 1: zaw iera płace obow iązujące W przem yśle chem icznym . Tabela 2: zawiera place obowiązujące w przem yśle m etalow o-

p r ze tw órczyfn.

Tabela 3: zaw iera płace obow iązujące w przem yśle elektro

technicznym . 12

(19)

Tabela 4: zawiera place obow iązujące w przem yśle papierniczym i chem icznej przeró b k i drzewa

Związek Pracodawców Przemysłu Przetwórczego w W ojewództwie Śląskim

(—) St. S ternik (— ) Chm ielewski Związek M etalowców Z. Z. P.

(— ) K ubik

(—) B ajdur

Związek Robotn. Przem. Metalowego w Polsce (—) K ubow icz

(— ) Mu sio! ■ ... v 13

Chrześcijańskie Zjedn. Zawodowe (— ) H anke H ugon.

(20)

14

Dodatek 2

LISTA ZASZEREGOW ANIA

robotników zatrudnionych w zakładach należących do Związku Pracodawców Przemysłu Przetwórczego w W ojewództwie Śląskim.

M iarodajną do zaszeregowania jest czynność rzeczyw iście w y

konyw ana przez dotyczącego ro b o tn ik a fachowego1.

G rupa a) Starsi rzemieślnicy, rów now artościow i robo tn icy fa

chow i i p rzodo w nicy z dłuższą praktyką, zawodową, k tó rzy wszelkie w chodzące w zakres ich zaw odu prace sam odzielnie w ykonują;

G rupa b) rzem ieślnicy i rów now artościow i rob otnicy fachowi conajm niej z 5-cio letnią p ra k ty k ą zawodową, k tó rzy wszelkie norm alne prace sam odzielnie w ykonują;

G rupa c) rzem ieślnicy i rów now artościow i ro bo tn icy fachowi z krótszą p ra k ty k ą zaw odow ą, dalej tacy, k tó rz y z re

guły pracują p o d kierow nictw em p rzod ow nikó w , oraz starsi przyuczeni robotnicy zatrud nieni p rz y pracach specjalnych, k tó re wym agają dłuższego czasu do wy

kształcenia i w pracow ania;

G ru pa d1) w y u czali rzem ieślnicy i rów now artościow i ro bo tn icy fachow i w 1 ro k u po u kończonym czasie nauki, dalej przyuczeni robotnicy zajęci! pracam i specjalnymi, k tó re wym agają krótszego czasu dla w ykształcenia i w p ra

cowania;

(21)

15 G rupa e) przyuczeni rob o tn icy zatrudnieni p rz y lżejszych p ra cach specjalnych, oraz p o rtierz y , Stróże, w oźnice i ro botnicy transporto w i.

Katowice, dnia TO listopada 1937 r.

Związek Pracodawców Przemysłu Przetwórczego w W ojewództwie Śląskim:

(—) St. Sternik (—) Chm ielewski Związek M etalowców Z. Z. P.

(— ) K ubik

C—) B ajdur

Związek R obotn. Przemysłu M etalowego w Polsce (— ) Kubowiicz

(—) M usioł

Chrześcijańskie Zjedn. Zawodowe (— ) Hanke Hugon.

(22)

16

Dodatek 3

U K Ł A D Z B I O R O W Y

o wynagradzaniu m onterów zatrudnionych w zakładach należą

cych do Związku Pracodawców Przemysłu Przetwórczego w W ojewództwie Śląskim.

(1) M onterów w ynagradza się według przepisów układu zbiorow ego dla ro b o tn ik ó w z a tru d n io n y ch w zakładach należą

cych do Z w iązku Pracodaw ców Przem yślu P rzetw órczego w W o jew ództw ie Śląskim.

(2) Jako straw ne o trzy m u ją m o n terzy :

a) do 10 k m oddalenia 0,25 zł na dzień ro bo czy b) ponad1 10 km: do 20 km 2,00 zl na dzień roboczy c) p o n ad 20 k m 2,80 zł ina dzień roboczy W szyscy inni robotnicy wysiani na m o nterkę, o trzym ują 90% pow yższych stawek.

Pow yższy d o d atek za m ontaże miejscowe ii pożarniejscowe płaci się za każdy kalendarzow y dzień, jednak p rzy m ontażach na miejscu za dini niedzielne i świąteczne ty lk o w tedy, jeżeli m o n te r w te dini pracuje.

(3) D od atek za odpow iedzialność o trzy m u ją ty lk o p ierw si m on terzy, k tó rzy kierują m o n terk ą i ponoszą rzeczywiście o d pow iedzialność.

D odatek ten wynosi od 0,10 zł do 0,30 zł n a godzinę, a to w zależności od spraw ności i stopnia odpowiedzialności.

D o datek za odpow iedzialność płaci się za każdą rzeczywiście przepracow aną godzinę roboczą, jednak bez d o d atk u za nadgo

dziny lub prace niedzielne.

(4) G dyby p rzy większych m o n terk ach kierow nictw o za

kładu ustanow iło przodow nika, to wówczas należeć m u się będzie dodatek przodow niczy w wysokości 0,10 zl za godzinę pracy.

(5) P rzy rozpoczęciu i zakończeniu m o n tażu zw raca się k o szty przejazdu, a czas jazdy n a miejsce m ontażu zalicza się i w y n a

gradza jako czas pracy płacą godziilnową bez dod atk u. P rzy m on tażach oddalonych ponad 20 km od siedziby firm y, zw raca się

(23)

oprócz tego za każdy ukończo ny miesiąc jednorazow e koszty p rzejazdu d o miejsca zamieszkania ij z p o w ro te m na miejsce m o n tażu, lecz bez w ynagrodzenia za czas jazdy.

(6) W systkie inne d o tąd ew entualnie płacone d o d atk i (pre

mie, procen ty , odzieżow e itp.) odpadają.

(7) P rzy m ontażach poza W ojew ództw ern Śląskim zaw iera się dla każdego w ypadku osobne umowy.

(8) Za m o n tera należy uw ażać tego, k tó ry w ykaże się świa

dectw em m o nterskim i nauczył się praktyczn ie jednego z rzem iosł w chodzących w zakres jego zaw odu. M o n ter musi być w stanie w ykonywać, sam odzielnie wszelkie w zakres zaw odu w chodzące prace według rysunku, bez żadnego> dozoru.

(9) K ierującym m onterem jest ten, k tó ry dozoruje odpow ie

dzialnie nad kilkom a m onteram i, albo robotnikam i.

Związek Pracodawców Przemyślu Przetwórczego w W ojewództwie Śląskim:

(— ) St. S ternik (— ) Chm ielewski Związek M etalowców Z. Z. P.

(—) K ubik

(— ) Bajdur

Związek Robotn. Przemysłu Metalowego w Polsce (— ) Kubowicz

(—■) Musioł.

Chrześcijańskie Zjedn. Zawodowe (— ) H anke H ugon.

(24)

18

Dodatek 4

UK ŁAD ZBIOROW Y

o wynagradzaniu kierowców samochodów, zatrudnionych w za

kładach należących do Związku Pracodawców Przemysłu Prze

twórczego w W ojewództwie Śląskim.

K ierow ców sam ochodów ciężarow ych i osobow ych zaszere- gowuje się do grupy „a“ albo „b “ tabeli płac dla przem ysłu p rze

tw órczego, a m ianow icie1!

W szystkich kierow ców , k tó rz y są w ykw alifikow anym i ro b o t

nikam i fachoWymi, albo pracują już 10 la t w zawodzie, zaszego- wuje się do g ru p y „a“ ro b o tn ik ó w fachow ych.

W szystkich pozostałych kierow ców , k tó rz y nie są w ykw ali

fikow anym i ro b o tn ik a m i fachow ym i, zaszereguje się do grupy „ b “ ro botnikó w fachow ych.

Kierowcy sam ochodów o trzy m u ją stosownie do pory roku następującą odzież zaw odow ą:

1 płaszcz deszczowy lub sukienny, 1 fu tro (kożuch),

] parę ciepłych b u tó w naw ierzchnich, 1 czapkę,

1 parę rękaw iczek.

Ta odzież zaw odow a pozostaje własnością zakładu, k tó ry od

daję ją do użytkow ania kierow cy sam ochodu.

O iie wym aga się noszenia liberii, wówczas m a jej dostarczyć pracodaw ca.

K ierow cy sam ochodów osobow ych z pow odu szczególnego rodzaju ich czynności, o trzy m u ją stały ryczałt, w ynoszący m ie

sięcznie przynajm niej 3 0 -to k ro tn y zarobek dniów kow y grupy „a“

albo „b “ ro botników fachow ych.

(25)

G odziny nadliczbow e i prace niedzielne objęte są. tą stałą za

płatą.

Związek Pracodawców Przemysłu Przetwórczego w W ojewództwie Śląskim:

(— ) St. Sternik (—) Chm ielewski Związek M etalowców Z. Z. P.

(— ) K ubik

(—) Bajd u r

Związek Robotn. Przemysłu M etalowego w Polsce (— ) Kubowicz

(—) Musioł

19

Chrześcijańskie Zjedn. Zawodowe (—) Hanke Hugon.

(26)

20

Dodatek 5

R E G U L A M I N

czynności Parytetycznego Wydziału Fachowego dla rozstrzygania sporów w przemyśle przetwórczym.

§ 1 .

N a podstaw ie układu zbiorow ego zaw artego m iędzy Zw iąz

kiem P racodaw ców Przem ysłu P rzetw órczego w W ojew ództw ie Śląskim, a podpisanym i organizacjam i zaw odow ym i, w prow adza silę w życie „P ary tety czn y W ydział Fachow y dla rozstrzygania sporów w przem yśle przetw ó rczy m ".

§ 2.

Celem W ydziału Fachowego jest rozstrzyganie sporów , k tó re pow stały na tle rozbieżnej w ykładni, albo niewłaściwego stosowa

nia układów zbiorow ych zaw arty ch m iędzy stronam i, względnie obow iązujących na podstaw ie orzeczeń Komisji Pojednawczej i A rbitrażow ej, oraz sporów dotyczących zaszeregowania albo prze--' gmpowainia poszczególnych ro botników do odpow iednich grup.

§ 3.

Siedziba i biu ro W ydziału Fachow ego znajdują się p rzy Zw iąz

ku Pracodaw ców .

Bieżącą korespondencje W ydziału podpisuje K ierow nik Zw iąz

ku Pracodawców .

g 4.

O rzeczenia W ydziału Fachowego, w ydane w zakresie zadań w ym ienionych w § 2 tego regulam inu, obow iązują stron y ostate

cznie.

§ 5.

W ydział Fachow y składa się z przew odniczącego i 4-ch ław

ników , p o dw óch z każdej strony.

B ezstronnego1 przew odniczącego w ybierają kon trahenci z poza grona k o n tra h e n tó w na okres jednego ro k u kalendarzow ego. W ra

zie braku zgody na osobę przew odniczącego, decyduje Kom isarz

(27)

Demobilizacyjmy, k tó ry w ybiera spośród dwóch k and yd ató w przedstaw ionych, po jednym z każdej strony.

Obie strony złoża w biurze W ydziału listy swoich ław ników .

§ 6.

D o W ydziału Fachow ego m ogą się zw racać: Zw iązek P raco

dawców, oraz podpisane organizacje zaw odow e w im ieniu swoich członków .

Przed wniesieniem, każdego w niosku do W ydziału Fachowego muszą się poprzednio odbyć układy w myśl art. 11-go układu zbio

rowego, celem ugodow ego załatw ienia sporu.

W e wnioskach, w niesionych w 2-ch egzem plarzach; należy m ożliwie dokładnie określić sprawę sporną, oraz wskazać na p rze

prow adzone bezskutecznie układy bezpośrednie.

Biuro W ydziału przesyła wniosek natychm iast po jego o trz y m aniu stronie przeciw nej, k tó ra winna w przeciągu 14 dni przesłać swe oświadczenie w 2-ch egzem plarzach W ydziałow i Fachowemu-

Biuro W ydziału n aty chm iast przesyła w nioskodaw cy odpis o trzym anej odpowiedzi.

W nioskodaw ca jest upraw niony do cofnięcia swego wniosku w każdej chwili: z zastrzeżeniem jednak przepisu ustępu 2-go § 11 niniejszego regulam inu.

§ 7.

Biuro W ydziału ustala term in y rozpraw po porozum ieniu się z przew odniczącym , po czym zaprasza w drodze pisem nej ław ni

ków z. listy złożonej przez zv/iązki oraz strony.

Celem um ożliw ienia stronom dojścia do ugody i wycofania wniosku (ust. 4, § 6 regulam inu), zaproszenia m uszą być wysłane zainteresow anym przynam niej na 7 dni przed rozpraw ą z p oda

niem porządku dziennego.

§ 8.

R ozpraw y są prow adzone ustnie. D ostęp mają ty lk o strony i zawezwani świadkowie. Przed rozpoczęciem rozpraw y mają strony praw o żądać stw ierdzenia przez przew odniczącego, czy skład W ydziału Fachowego odpow iada przepisom tego regulam i

nu. N a żądanie musi przew odniczący ustalić skład odpow iadający regulam inow i.

A dw okaci w ch arak terze zaw odow ego obrońcy są w ykluczeni z zastępstwa.

N a początku ro zp raw mają strony praw o do k ró tk iego uza

sadnienia w niosku, jak i ew entualnej repliki.

(28)

22

C złonkom W ydziału przysługuje w celu wyjaśnienia w ątpli

wości praw o stawiania stro n o m pytań . Przew odniczący jest u p ra w niony uchylić pytanie lub odebrać pytającem u glos po jednora

zow ym uprzedzeniu.

R zeczoznaw ców zaprasza przew odniczący na mocy uchw ały W ydziału Fachowego. N a m ocy takiej uchw ały m oże W ydział Fachow y przesłuchać rów nież i św iadków w zględnie rzeczoznaw ców, sprow adzonych przez stro n y n a rozpraw ę.

Przed w ydaniem orzeczenia należy dać stronom ostatecznie m ożność ugodow ego załatw ienia 'sprawy spornej. W w ypadku ugody przew odniczący sporządza o ty m odpow iedni pro to k ó ł.

W ydział Fachow y rozstrzyga w zasadzie jednogłośnie. W ra zie niem ożliwości osiągnięcia jednom yślności, rozstrzyga większość głosów w tajn y m głosowaniu, w k tó ry m bierze udział p rzew odni

czący.

W razie nieprzybycia jednej strony i stw ierdzenia, że za p ro szenie zostało doręczone stronie według przepisów tego regulam i

nu, odracza przew odniczący rozpraw ę na następne posiedzenie, na k tó re zaprasza się tę stronę listem poleconym . O ile stro n a bez dostatecznego' uspraw iedliw ienia nie stawi się rów nież na następne posiedzenie, zapada orzeczenie na podstaw ie m ateriału d o w o do wego, dostępnego W ydziałow i Fachow em u.

N arad y W ydziału Fachow ego odbyw ają się bez udziału stron.

O rzeczenie w każdej spornej sprawie w inno być przez prze

wodniczącego sform ułow ane pisemnie, po czym przew odniczący je ogłasza. Pisemne orzeczenie w inno być doręczone stronom w ciągu 7 dni po rozstrzygnięciu.

§ 10.

Przew odniczący jest upraw niony do przeprow adzenia od p o w iednich p o praw ek w pisem nym orzeczeniu lub p ro to k ó le zaw ar

tej ugody, o ile pisem ne orzeczenie w zględnie p ro to k ó ł zaw artej ugody zawierają w idoczne błędy rachunkow e albo błędy form alne.

Przy spraw ach ważniejszych, gdy jedna ze stron tego zażąda, popraw ki m ogą być przeprow adzone ty lk o na pełnym posiedzeniu W ydziału Fachow ego m ożliwie w ty m sam ym składzie.

§ 11.

W ydział Fachow y nie po k ry w a żadnych kosztów , połączo

nych z rozpraw ą; ustala natom iast w orzeczeniu, naw et w razie

(29)

23 polubow nego załatwienia lub cofnięcia w niosku podczas rozpraw y podział pom iędzy stro n y prow adzące spór w y datkó w na w yna

grodzenie z i 12 tego regulam inu.

W razie dojścia do ugody i w ycofania w niosku przed w yzna

czonym już dla tej spraw y posiedzeniem W ydziału, stro n y winny ugodzić się rów nież co do ponoszenia kosztów . W razie nie doj

ścia do porozum ienia w spraw ie1 ponoszenia kosztów , należy za

wiadom ić o ty m W ydział Fachow y, k tó ry rozstrzyga ostatecznie.

§ 12.

Za przeprow adzenie każdej ro zpraw y o trzym uje przew odn i

czący w ynagrodzenie w wysokości uzgodnionej m iędzy k o n tra

hentam i.

Celem zabezpieczenia p okrycia ty ch kosztów , wszystkie pod

pisane organizacje składają fundusz gw arancyjny, każda w wyso

kości: po 30 zł.

Katowice, dnia 10 listopada 1937 r

Związek Pracodawców Przemysłu Przetwórczego w W ojewództwie Śląskim

(—) St. Sternik (— ) Chm ielewski Związek M etalowców Z. Z. P.

(—) K ubik

(— ) Bajdur

Związek Robotn. Przemysłu Metalowego w Polsce (— ) K ubow icz

(— ) Musioł

Chrześcijańskie Zjedn. Zawodowe (—) H an k e H ugon.

(30)

(31)

(32)

(33)

(34)

(35)

(36)