Katowice 2011
Rynek pracy
w województwie śląskim
w 2010 r.
OBJAŚNIENIA ZNAKÓW UMOWNYCH
Kreska (–) – zjawisko nie wystąpiło
Znak x – wypełnienie pozycji jest niemożliwe lub niecelowe
Znak # – oznacza, że dane nie mogą być opublikowane ze względu na konieczność zachowania tajemnicy statystycznej w rozu- mieniu ustawy o statystyce publicznej.
Przecinek (,) – oznacza liczby prezentujące liczby dziesiętne
„W tym” – oznacza, że nie podaje się wszystkich składników sumy ogólnej
SKRÓTY
zł – złoty tabl. – tablica
tys. – tysiąc cd. – ciąg dalszy
tj. – to jest dok. – dokończenie
np. – na przykład pkt proc. – punkt procentowy m.in. – między innymi Dz. U. – Dziennik Ustaw
r. – rok Nr – numer
tabl. – tablica poz. – pozycja
Urząd Statystyczny w Katowicach przekazuje Państwu kolejne wydanie publikacji poświęconej problematyce rynku pracy.
Dane zamieszczone w publikacji dotyczą pracujących, bezrobotnych, popytu na pracę, warunków pracy i wypadków przy pracy oraz przeciętnych wynagrodzeń i świadczeń społecznych.
Opracowanie składa się z uwag metodycznych, analizy wzbogaconej wykresami oraz części tabelarycznej.
Dla pełniejszego przedstawienia sytuacji na lokalnym rynku pracy wybrane dane statystyczne zaprezentowano w układzie podregionów, powiatów i gmin.
Wyrażam nadzieję, że publikacja będzie interesującym źródłem informacji dla odbiorców informacji statystycznych z zakresu prezentowanego tematu.
D y r e k t o r
Urzędu Statystycznego w Katowicach
AURELIA HETMAŃSKA
Katowice, listopad 2011 r.
PREFACE
The Statistical Office in Katowice presents a subsequent publication on issues connected with labour market.
Data in the publication concern employed persons, unemployed persons, labour demand, labour conditions and accidents at work, average wages and salaries as well as average retirement pay and pensions.
The elaboration contains methodological notes, analysis supplemented with graphs and a tabular part.
Selected statistical data have been presented in the arrangement by subregions, powiats and gminas to give a more complete situation on the labour market.
I hope the publication shall constitute an interesting source of information for users of statistical information in the above mentioned field.
D i r e c t o r
of the Statistical Office in Katowice
AURELIA HETMAŃSKA
Katowice, November 2011
S P I S T R E Ś C I C O N T E N T S
PRZEDMOWA ... 2 PREFACE ... 2 UWAGI OGÓLNE ... 7 GENERAL NOTES
UWAGI METODYCZNE ... 10 METHODOLOGICAL NOTES
WYNIKI BADAŃ – SYNTEZA ... 20 RESULTS OF SURVEYS – SYNTHESIS
Aktywność ekonomiczna ludności ... 20 Economic activity of the population
Pracujący ... 21 Employed persons
Przeciętne zatrudnienie ... 22 Average employment
Bezrobocie rejestrowane ... 24 Registered unemployment
Popyt na pracę ... 26 Labour demand
Warunki pracy i wypadki przy pracy ... 29 Work conditions and accidents at work
Wynagrodzenia i świadczenia społeczne ... 32 Wages and salaries and social benefits
T A B L I C E T A B L E S
Rynek pracy w województwie śląskim na tle kraju ... 1 35 Labour market in the Śląskie Voivodship on the background of the country
Ważniejsze dane o rynku pracy w województwie ... 2 35 More important data on labour market in the Voivodship
Aktywność ekonomiczna ludności w wieku 15 lat i więcej według BAEL w 2010 r. ... 3 36 Economic activity of the population aged 15 and more by LFS in 2010
Aktywność ekonomiczna ludności według wieku oraz poziomu wykształcenia w 2010 r. .... 4 37 Economic activity of the population by age and educational level in 2010
Pracujący w gospodarce narodowej w 2010 r. ... 5 37 Employed persons in the national economy in 2010
Pracujący według statusu zatrudnienia w 2010 r. ... 6 38 Employed persons by employment status in 2010
Pracujący według sekcji w 2010 r. ... 7 39 Employed persons by section in 2010
strona page
tabl. strona table page
T A B L I C E (cd.) T A B L E S (cont.)
Przeciętne zatrudnienie według sekcji w 2010 r... 8 40 Average paid employment by section in 2010
Pełnozatrudnieni i niepełnozatrudnieni według sekcji w 2010 r. ... 9 40 Full- and part-time paid employment by section in 2010
Przyjęcia do pracy według sekcji w 2010 r. ... 10 41 Hires by section in 2010
Zwolnienia z pracy według sekcji w 2010 r. ... 11 43 Terminations by section in 2010
Absolwenci podejmujący pierwszą pracę według sekcji w 2010 r. ... 12 44 Graduates starting work for the first time by section in 2010
Bezrobotni zarejestrowani w 2010 r. ... 13 45 Registered unemployed persons in 2010
Bezrobotni zarejestrowani według wieku, poziomu wykształcenia, czasu pozostawania
bez pracy oraz stażu pracy w 2010 r. ... 14 45 Registered unemployed persons by age, educational level, duration of unemployment
and work seniority in 2010
Bezrobotni zarejestrowani poprzednio pracujący według rodzaju działalności ostatniego
miejsca pracy oraz oferty pracy w 2010 r. ... 15 46 Registered unemployed persons previously in employment by kind of activity of the last
workplace and job offers in 2010
Zatrudnieni w warunkach zagrożenia w 2010 r. ... 16 47 Persons working in hazardous conditions in 2010
Korzystający ze świadczeń z tytułu pracy w warunkach szkodliwych dla zdrowia
i uciążliwych w 2010 r. ... 17 48 Persons receiving benefits for work in harmful and strenuous conditions in 2010
Świadczenia oraz średni koszt świadczeń z tytułu wypadków przy pracy i chorób
zawodowych w 2010 r. ... 18 48 Benefits and average cost of benefits due to occupational accidents and occupational
diseases in 2010
Poszkodowani w wypadkach przy pracy (poza gospodarstwami indywidualnymi
w rolnictwie) w 2010 r. ... 19 49 Persons injured in accidents at work (excluding private farms in agriculture) in 2010
Wydarzenia i przyczyny wypadków przy pracy (poza gospodarstwami indywidualnymi
w rolnictwie) w 2010 r. ... 20 50 Events and causes of accidents at work (excluding private farms in agriculture) in 2010
Wypadki przy pracy w gospodarstwach indywidualnych w rolnictwie ... 21 51 Accidents at work in private farms in agriculture
Przeciętne miesięczne wynagrodzenia brutto w gospodarce narodowej . ... 22 52 Average monthly gross wages and salaries in the national economy
Przeciętne miesięczne wynagrodzenia brutto według sekcji w 2010 r. ... 23 52 Average monthly gross wages and salaries by section in 2010
Pracujący według rodzajów działalności, podregionów, powiatów oraz gmin w 2010 r. ... 24 53 Employed persons by kind of activity, subregions, powiats and gminas in 2010
Przeciętne zatrudnienie według rodzajów działalności, podregionów
oraz powiatów w 2010 r. ... 25 61 Average paid employment by kind of activity, subregions and powiats in 2010
tabl. strona table page
T A B L I C E (dok.) T A B L E S (cont.)
Przeciętne miesięczne wynagrodzenia brutto według rodzajów działalności,
podregionów oraz powiatów w 2010 r. ... 26 63 Average wages and salaries by kind of activity, subregions and powiats in 2010
Podstawowe dane o bezrobotnych zarejestrowanych według podregionów
oraz powiatów w 2010 r. ... 27 65 Basic data on registered unemployed persons by subregions and powiats in 2010
Bezrobotni nowo zarejestrowani i wyrejestrowani oraz oferty pracy
według podregionów i powiatów w 2010 r... 28 67 Newly registered unemployed persons and persons removed from unemployment rolls
as well as job offers by subregions and powiats in 2010
Zatrudnieni w warunkach zagrożenia według podregionów i powiatów w 2010 r. ... 29 69 Persons working in hazardous conditions by subregions and powiats in 2010
Poszkodowani w wypadkach przy pracy oraz liczba dni niezdolności do pracy
spowodowanej wypadkami według podregionów i powiatów w 2010 r. ... 30 71 Persons injured in accidents at work and number of days of inability to work due
to accidents by subregions and powiats in 2010
Bezrobotni zarejestrowani według podregionów, powiatów i gmin w 2010 r. ... 31 73 Registered unemployed persons by subregions, powiats and gminas in 2010
W Y K R E S Y G R A P H S
Niepracujący na 1000 pracujących w 2010 r. ... 20 Persons not employed per 1000 employed persons in 2010
Pracujący na 1000 osób w wieku produkcyjnym według podregionów w 2010 r. ... 22 Employed persons per 1000 persons in working age by subregions in 2010
Współczynnik przyjęć i zwolnień według wybranych sekcji w 2010 r. ... 23 Hire and termination rate by chosen sections in 2010
Wybrane kategorie bezrobotnych będących w szczególnej sytuacji na rynku pracy w 2010 r. 24 Chosen categories of unemployed persons in a specific situation on the labour market in 2010 Struktura zarejestrowanych bezrobotnych w 2010 r... 25 Structure of registered unemployed persons in 2010
Struktura pracujących według grup zawodów w 2010 r. ... 27 Structure of employed persons by performed occupational groups in 2010
Struktura wolnych miejsc pracy według grup zawodów pracy w 2010 r. ... 27 Structure of vacancies by occupational groups in 2010
Struktura zlikwidowanych miejsc pracy według sekcji w 2010 r. ... 28 Structure of liquidated workplaces by section in 2010
Struktura zatrudnionych w warunkach zagrożenia według sekcji w 2010 r. ... 29 Structure of employed persons working in hazardous conditions by section in 2010
strona page tabl. strona table page
W Y K R E S Y (dok.) G R A P H S (cont.)
Struktura przyczyn wypadków przy pracy w 2010 r. ... 32 Structure of causes of accidents at work in 2010
Dynamika przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto w wybranych sekcjach
w 2010 r.. ... 33 Indices of average monthly gross wages and salaries in chosen sections in 2010
Przeciętne miesięczne wynagrodzenia brutto według podregionów w 2010 r. ... 33 Average monthly gross wages and salaries by subregions in 2010
Przeciętne miesięczna emerytura i renta brutto według rodzaju pobieranych świadczeń w 2010 r. ... 34 Average monthly gross retirement pay and pension by type in 2010
strona page
U W A G I O G Ó L N E
1. Publikacja zawiera dane dotyczące rynku pracy. W opracowaniu zamieszczono w szczególności informacje o zasobach pracy. Ponadto w publikacji zaprezentowano także dane dotyczące bezpieczeństwa pracy, popytu na pracę, wynagrodzeń.
2. Podstawowe źródło danych stanowią badania i ankiety statystyczne GUS prowadzone na formularzach:
ZD – Badanie aktywności ekonomicznej ludności,
SP-3 – Sprawozdanie o działalności gospodarczej przedsiębiorstw,
SOF-1 – Sprawozdanie z działalności fundacji, stowarzyszeń i innych organizacji społecznych,
SOF-4 – Sprawozdanie z działalności samorządu gospodarczego i zawodowego oraz organizacji pracodawców
Z-05 – Badanie popytu na pracę,
Z-06 – Sprawozdanie o pracujących, wynagrodzeniach i czasie pracy,
Z-10 – Sprawozdanie o warunkach pracy,
Z-KW – Statystyczna karta wypadku.
Uzupełnieniem danych jest sprawozdawczość Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej sporządzanej przez urzędy pracy na formularzu MPiPS-01 – sprawoz- danie o rynku pracy.
Ponadto wykorzystano informacje z ZUS i KRUS. Dodatkowym źródłem informacji były publikacje GUS dotyczące rynku pracy.
3. Dane prezentuje się:
a) w układzie Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD 2007), opracowanej na podstawie Statystycznej Klasyfikacji Działalności Gospodarczych we Wspólnocie Europejskiej – Statistical Classification of Economic Activities in the European Community – NACE Rev. 2. PKD 2007, wprowadzona z dniem 1 I 2008 r.
rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 24 XII 2007 r. (Dz. U. Nr 251, poz. 1885),
zastąpiła Polską Klasyfikację Działalności – PKD 2004.
W ramach PKD 2007 wyodrębniono jako dodatkowe grupowania:
„Przemysł”, który obejmuje następujące sekcje: „Górnictwo i wydobywanie”,
„Przetwórstwo przemysłowe”, ,,Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych” oraz
„Dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami oraz działalność związana z rekultywacją”,
sekcje G, H, I, J – „Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, włączając motocykle”, „Transport i gospodarka magazynowa”,
„Działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi”, „Informacja i komunikacja”,
sekcje K, L – „Działalność finansowa i ubezpieczeniowa”, „Działalność związana z obsługą rynku nieruchomości”,
Pod pojęciem „Pozostałe usługi” ujęte są sekcje: „Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna”, „Działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca”, „Administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia społeczne”, „Edukacja”, „Opieka zdrowotna i pomoc społeczna”,
„Działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją oraz „Pozostała działalność usługowa”.
b) według sektorów własności:
sektor publiczny – grupujący własność państwową (Skarbu Państwa i państwowych osób prawnych), własność jednostek samorządu terytorialnego oraz „własność mieszaną” z przewagą kapitału (mienia) podmiotów sektora publicznego,
sektor prywatny – grupujący własność prywatną krajową (osób fizycznych i pozostałych jednostek prywatnych), własność zagraniczną (osób zagranicznych) oraz „własność mieszaną” z przewagą kapitału (mienia) podmiotów sektora prywatnego i brakiem przewagi sektorowej w kapitale (mieniu) podmiotu.
„Własność mieszana” określana jest głównie dla spółek i wyznaczana na podstawie struktury kapitału (mienia) deklarowanego we wniosku rejestracyjnym spółki.
4. Dane prezentowane dla województwa, podregionów, powiatów i gmin odpowiadają poziomowi 2, 3, 4 i 5 Nomenklatury Jednostek Terytorialnych do Celów Statystycznych (NTS) opracowanej na podstawie Nomenclature of Territorial Units for Statistics (NUTS), obowiązującej w krajach Unii Europejskiej. NTS obowiązująca od 1 I 2008 r. wprowadzona została rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 14 XI 2007 r. (Dz. U. Nr 214, poz. 1573) w miejsce obowiązującej do 31 XII 2007 r.
na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 13 VII 2000 r. (Dz. U. Nr 58,
poz. 685 z późniejszymi zmianami).
5. Dane w podziale według sekcji PKD oraz w podziale terytorialnym opracowano – jeśli nie zaznaczono inaczej – tzw. metodą przedsiębiorstw. Metoda przedsiębiorstw (podmiotowa) oznacza przyjmowanie całych podmiotów gospodarki narodowej za podstawę grupowania wszystkich danych charakteryzujących ich działalność według poszczególnych poziomów klasyfikacyjnych i podziałów terytorialnych.
6. Przez podmioty gospodarki narodowej rozumie się jednostki prawne, tj. osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą. Pod pojęciem podmiotów gospodarczych rozumie się podmioty prowadzące działalność gospodarczą (produkcyjną i usługową) na własny rachunek w celu osiągnięcia zysku.
7. Liczby względne (wskaźniki, odsetki) obliczono z reguły na podstawie danych bezwzględnych wyrażonych z większą dokładnością niż podano w tablicach.
8. Ze względu na zaokrąglenia danych, w niektórych przypadkach sumy składników mogą się różnić od podanych wielkości „ogółem”.
9. Niektóre informacje zostały podane na podstawie danych nieostatecznych i mogą ulec zmianie w następnych publikacjach Urzędu Statystycznego.
10. W publikacji zastosowano skróty nazw niektórych poziomów klasyfikacyjnych;
skrócone nazwy oznaczone zostały w tablicach znakiem „∆”. Zestawienie zastosowanych skrótów i pełnych nazw podaje się poniżej:
POLSKA KLASYFIKACJA DZIAŁALNOŚCI (PKD 2007)
skrót pełna nazwa
sekcje Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną i gorącą wodę
Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę i powietrze do układów
klimatyzacyjnych Dostawa wody; gospodarowanie
ściekami i odpadami; rekultywacja Dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami oraz działalność związana z rekultywacją
Handel; naprawa pojazdów samochodowych
Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, włączając motocykle
Zakwaterowanie i gastronomia Działalność związana z zakwatero- waniem i usługami gastronomicznymi Obsługa rynku nieruchomości Działalność związana z obsługą rynku
nieruchomości Administrowanie i działalność
wspierająca Działalność w zakresie usług admini-
strowania i działalność wspierająca
U W A G I M E T O D Y C Z N E
AKTYWNOŚĆ EKONOMICZNA LUDNOŚCI
1. Badanie Aktywności Ekonomicznej Ludności (BAEL) prowadzone jest metodą reprezentacyjną. Umożliwia ona uogólnianie wyników badania na całą populację.
2. Badaniem objęto osoby w wieku 15 lat i więcej, będące członkami gospodarstw domowych w wylosowanych mieszkaniach. Podstawowe kryterium podziału ludności na aktywnych i biernych zawodowo stanowi praca, czyli wykonywanie, posiadanie bądź poszukiwanie pracy.
3. Do ludności aktywnej zawodowo zaliczono osoby pracujące i bezrobotne.
4. Do pracujących zaliczono wszystkie osoby w wieku 15 lat i więcej, które w badanym tygodniu:
– wykonywały przez co najmniej 1 godzinę pracę przynoszącą dochód lub zarobek albo pomagały (bez wynagrodzenia) w prowadzeniu rodzinnego gospodarstwa w rolnictwie lub rodzinnej działalności gospodarczej poza rolnictwem,
– miały pracę, ale jej nie wykonywały.
5. Bezrobotni to osoby w wieku 15 – 74 lata, które spełniały jednocześnie trzy warunki:
– w okresie badanego tygodnia nie były osobami pracującymi,
– aktywnie poszukiwały pracy, tzn. podjęły konkretne działania w ciągu 4 tygodni (wliczając jako ostatni – tydzień badany),
– były gotowe podjąć pracę w ciągu dwóch tygodni następujących po tygodniu badanym.
Do bezrobotnych zaliczono także osoby, które znalazły pracę i oczekiwały na jej rozpoczęcie w okresie 3 miesięcy oraz były gotowe tę pracę podjąć.
6. Bierni zawodowo to osoby, które nie zostały zakwalifikowane jako pracujące lub bezrobotne.
7. Współczynnik aktywności zawodowej jest to udział aktywnych zawodowo w liczbie ludności w wieku 15 lat i więcej.
8. Wskaźnik zatrudnienia obliczono jako udział pracujących w liczbie ludności w wieku 15 lat i więcej.
9. Stopę bezrobocia obliczono jako udział bezrobotnych w liczbie ludności aktywnej
zawodowo w wieku 15 lat i więcej.
PRACUJĄCY
1. Dane opracowano na podstawie sprawozdawczości oraz szacunków (m.in. w zakresie gospodarstw indywidualnych w rolnictwie).
2. Dane o pracujących dotyczą osób wykonujących pracę przynoszącą im zarobek lub dochód; do pracujących zalicza się:
– osoby zatrudnione na podstawie stosunku pracy (umowa o pracę, powołanie, mianowanie, wybór) lub stosunku służbowego,
– pracodawców i pracujących na własny rachunek, a mianowicie:
– właścicieli, współwłaścicieli i dzierżawców gospodarstw indywidualnych w rolnictwie (łącznie z pomagającymi członkami ich rodzin), tj. pracujących w gospodarstwach indywidualnych (o powierzchni użytków rolnych do 1 ha i powyżej 1 ha) oraz indywidualnych właścicieli zwierząt gospodarskich nieposiadających użytków rolnych;
– właścicieli i współwłaścicieli (łącznie z pomagającymi członkami ich rodzin;
z wyłączeniem wspólników spółek, którzy nie pracują w spółce) podmiotów prowadzących działalność gospodarczą poza gospodarstwami indywidualnymi w rolnictwie,
– inne osoby pracujące na własny rachunek, np. osoby wykonujące wolne zawody;
– osoby wykonujące pracę nakładczą;
– agentów (łącznie z pomagającymi członkami ich rodzin oraz osobami zatrudnionymi przez agentów);
– członków spółdzielni produkcji rolniczej (rolniczych spółdzielni produkcyjnych i innych spółdzielni zajmujących się produkcją rolną oraz spółdzielni kółek rolniczych);
– duchownych pełniących obowiązki duszpasterskie.
3. Pełnozatrudnieni są to osoby zatrudnione w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym w danym zakładzie pracy lub na danym stanowisku pracy, w tym również osoby, które zgodnie z obowiązującymi przepisami pracują w skróconym czasie pracy, np. z tytułu warunków szkodliwych dla zdrowia lub w przedłużonym czasie pracy, np. dozorcy mienia.
4. Niepełnozatrudnieni są to osoby, które zgodnie z umową o pracę pracują stale w niepełnym wymiarze czasu pracy. Niepełnozatrudnieni w głównym miejscu pracy są to osoby, które oświadczyły, że dany zakład jest ich głównym miejscem pracy.
5. Dane dotyczące pracujących według stanu w dniu 31 XII podano bez przeliczenia niepełnozatrudnionych na pełnozatrudnionych, przy przyjęciu zasady jednorazowego ujmowania tych osób w głównym miejscu pracy.
6. Dane dotyczące pracujących w gospodarstwach indywidualnych w rolnictwie
według stanu w dniu 31 XII – będące jedną ze składowych pracujących w gospodarce
Ludności i Mieszkań 2002 r. oraz Powszechnego Spisu Rolnego 2002;
w 2010 r. na podstawie wyników Powszechnego Spisu Rolnego 2010.
7. Dane o zatrudnionych na podstawie stosunku pracy dotyczą:
– zatrudnienia według stanu w dniu 31 XII osób pełnozatrudnionych (łącznie z sezonowymi i zatrudnionymi dorywczo) oraz niepełnozatrudnionych w głównym miejscu pracy bez przeliczania na pełnozatrudnionych,
– przeciętnego zatrudnienia pracowników pełnozatrudnionych (łącznie z sezono- wymi i zatrudnionymi dorywczo) oraz niepełnozatrudnionych w przeliczeniu na pełnozatrudnionych.
8. Do osób wykonujących pracę nakładczą zalicza się osoby, z którymi zawarto umowę o wykonanie określonych czynności na rzecz jednostki zlecającej pracę poza jej terenem.
9. Do agentów zaliczono osoby, z którymi zawarto umowę agencyjną lub umowę na warunkach zlecenia o prowadzenie placówek, których przedmiot działalności został określony w umowie.
10. Dane nie obejmują jednostek budżetowych prowadzących działalność w zakresie obrony narodowej i bezpieczeństwa publicznego.
11. Dane w tabl. 6 – 12, 24 nie obejmują: fundacji, stowarzyszeń i innych organizacji społecznych, organizacji pracodawców, samorządu gospodarczego i zawodowego, rolników indywidualnych, duchownych oraz podmiotów gospodarczych o liczbie pracujących do 9 osób,
12. Informacje o ruchu zatrudnionych dotyczą pełnozatrudnionych (łącznie z sezonowymi i zatrudnionymi dorywczo). Dane te dotyczą liczby przyjęć do pracy i zwolnień z pracy, a nie liczby osób. Liczba przyjęć do pracy oraz zwolnień z pracy może być wyższa od liczby osób, ponieważ jedna osoba może kilkakrotnie zmienić pracę w ciągu roku.
Do liczby przyjętych do pracy zaliczono osoby podejmujące pracę po raz pierwszy i kolejny. Do liczby zwolnionych z pracy zaliczono osoby, z którymi rozwiązano umowę o pracę w drodze wypowiedzenia przez pracownika lub zakład pracy łącznie ze zwolnieniami grupowymi, osoby, które przeniesiono na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy, osoby, które porzuciły pracę, a także – ze względów ewidencyjnych – osoby zmarłe. Ponadto do liczby przyjętych do pracy lub zwolnionych z pracy zaliczono osoby przeniesione służbowo lub przyjęte z innego zakładu pracy na podstawie porozumienia między podmiotami, a także osoby powracające do pracy i odchodzące z pracy na urlopy wychowawcze, bezpłatne i rehabilitację.
13. Współczynnik przyjęć (zwolnień) obliczono jako stosunek liczby przyjęć
pomniejszonej o osoby powracające do pracy z urlopów wychowawczych
(lub liczby zwolnień pomniejszonej o osoby, które otrzymały urlopy wychowawcze)
w badanym okresie do liczby pełnozatrudnionych według stanu w dniu 31 XII
z roku poprzedniego.
14. Do korzystających z urlopów wychowawczych zalicza się osoby (matki oraz inne osoby uprawnione do sprawowania opieki nad dzieckiem), którym pracodawca udzielił urlopu zgodnie z postanowieniami rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 16 XII 2003 r. w sprawie szczegółowych warunków udzielania urlopu wychowawczego (Dz. U. Nr 230, poz. 2291).
BEZROBOCIE REJESTROWANE
1. Dane zaprezentowane w części bezrobocie rejestrowane dotyczą osób bezrobotnych zarejestrowanych w powiatowych urzędach pracy.
2. Pod pojęciem bezrobotnego należy rozumieć osobę niezatrudnioną i niewykonującą innej pracy zarobkowej, zdolną i gotową do podjęcia zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym w danym zawodzie lub służbie, albo innej pracy zarobkowej (albo jeżeli jest osobą niepełnosprawną, zdolną i gotową do podjęcia zatrudnienia co najmniej w połowie tego wymiaru czasu pracy), nieuczącą się w szkole, z wyjątkiem uczącej się w szkole dla dorosłych lub przystępującej do egzaminu eksternistycznego z zakresu tej szkoły lub w szkole wyższej, gdzie studiuje w formie studiów niestacjonarnych, zarejestrowaną we właściwym dla miejsca zameldowania (stałego lub czasowego) powiatowym urzędzie pracy oraz poszukującą zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, jeżeli m.in.:
– ukończyła 18 lat,
– kobieta nie ukończyła 60 lat, mężczyzna – 65 lat,
– nie nabyła prawa do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy, renty szkoleniowej, renty socjalnej, renty rodzinnej w wysokości przekraczającej połowę minimalnego wynagrodzenia za pracę, albo po ustaniu zatrudnienia, innej pracy zarobkowej, zaprzestaniu prowadzenia pozarolniczej działalności, nie pobiera nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, nie pobiera zasiłku przed- emerytalnego, świadczenia przedemerytalnego, świadczenia rehabilitacyjnego, zasiłku chorobowego, zasiłku macierzyńskiego lub zasiłku w wysokości zasiłku macierzyńskiego,
– nie jest właścicielem lub posiadaczem (samoistnym lub zależnym) nieruchomości rolnej o powierzchni użytków rolnych powyżej 2 ha przeliczeniowych lub nie podlega ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu z tytułu stałej pracy jako współmałżonek lub domownik w gospodarstwie rolnym o powierzchni użytków rolnych przekraczającej 2 ha przeliczeniowe,
– nie posiada wpisu do ewidencji działalności gospodarczej, albo nie podlega, na podstawie odrębnych przepisów, obowiązkowi ubezpieczenia społecznego, z wyjątkiem ubezpieczenia społecznego rolników,
– nie jest tymczasowo aresztowaną lub nie odbywa kary pozbawienia wolności,
– nie uzyskuje miesięcznie przychodu w wysokości przekraczającej połowę minimalnego wynagrodzenia za pracę, z wyłączeniem przychodów uzyskanych z tytułu odsetek lub innych przychodów od środków pieniężnych zgromadzonych na rachunkach bankowych,
– nie pobiera na podstawie przepisów o pomocy społecznej zasiłku stałego,
– nie pobiera, na podstawie przepisów o świadczeniach rodzinnych, świadczenia pielęgnacyjnego lub dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu samotnego wychowywania dziecka i utraty prawa do zasiłku dla bezrobotnych na skutek upływu ustawowego okresu jego pobierania,
– nie pobiera po ustaniu zatrudnienia świadczenia szkoleniowego.
3. Stopę bezrobocia rejestrowanego obliczono jako stosunek liczby bezrobotnych zarejestrowanych do liczby cywilnej ludności aktywnej zawodowo tj. bez pracowników jednostek budżetowych prowadzących działalność w zakresie obrony narodowej i bezpieczeństwa publicznego. Dane o stopie bezrobocia rejestrowanego podaje się z uwzględnieniem pracujących w gospodarstwach indywidualnych w rolnictwie (będących składową cywilnej ludności aktywnej zawodowo) wyszacowanych na podstawie wyników Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań 2002 oraz Powszechnego Spisu Rolnego 2002; w 2010 r. na podstawie wyników Powszechnego Spisu Rolnego 2010.
POPYT NA PRACĘ
1. Badanie popytu na pracę prowadzone jest metodą reprezentacyjną i obejmuje podmioty gospodarki narodowej o liczbie zatrudnionych 1 lub więcej osób.
Wylosowana do badania próba odzwierciedla strukturę całej zbiorowości i umożliwia uogólnianie wyników badania na populację generalną.
2. Rynek pracy charakteryzują dwa wzajemnie nakładające się segmenty: podaż siły roboczej i popyt na pracę.
3. Siła robocza – jest to określona liczba ludności zainteresowana i gotowa wykonywać pracę.
4. Popyt na pracę – jest to liczba miejsc pracy, które oferuje gospodarka w określonych warunkach społeczno-ekonomicznych. Przez popyt na pracę rozumiemy zagospodarowane miejsca pracy, określone aktualną liczbą pracujących oraz wolne miejsca pracy.
5. Wolne miejsca pracy – to miejsca pracy powstałe w wyniku ruchu zatrudnionych, bądź nowo utworzone, w stosunku do których spełnione zostały jednocześnie trzy warunki:
– miejsca pracy w dniu sprawozdawczym były faktycznie nieobsadzone,
– pracodawca czynił starania, aby znaleźć osoby chętne do podjęcia pracy,
– w przypadku znalezienia właściwych kandydatów, pracodawca byłby gotów do natychmiastowego przyjęcia tych osób.
6. Nowo utworzone miejsca pracy – to miejsca pracy powstałe w wyniku zmian organizacyjnych, rozszerzenia lub zmiany profilu działalności oraz wszystkie miejsca pracy w jednostkach nowo powstałych.
WARUNKI PRACY I WYPADKI PRZY PRACY
1. Informacje o warunkach pracy dotyczą pracowników zatrudnionych w warunkach zagrożenia czynnikami szkodliwymi dla zdrowia, w jednostkach gospodarki narodowej o liczbie pracujących powyżej 9 osób. Sprawozdawczość o warunkach pracy obejmuje zatrudnionych zaliczanych według PKD 2007 do sekcji: A rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo (dział 01 z wyłączeniem grupy 01.7 oraz indywidualnych gospodarstw rolnych, działy 02 i 03 z wyłączeniem klasy 03.11), B górnictwo i wydobywanie, C przetwórstwo przemysłowe, D wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych, E dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami oraz działalność związana z rekultywacją, F budownictwo (działy 41 — 43 z wyłączeniem grupy 41.1), G handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, włączając motocykle, H transport i gospodarka magazynowa, J informacja i komunikacja (działy 58, 60 do 63 z wyłączeniem grupy 63.9), M działalność profesjonalna, naukowa i techniczna (działy 72 i 75), N działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca (działy 77 i 79 oraz klasa 81.29), P edukacja (podklasa 85.42.B), Q opieka zdrowotna i pomoc społeczna (dział 86), pozostała działalność usługowa (dział 95).
2. Dane dotyczą osób narażonych na działanie czynników związanych: ze środowiskiem pracy (substancje chemiczne, przemysłowe pyły zwłókniające, hałas, wibracje, gorący lub zimny mikroklimat itp.), z uciążliwością pracy (wymuszona pozycja ciała, nadmierne obciążenie fizyczne itp.) oraz z czynnikami mechanicznymi związanymi z maszynami szczególnie niebezpiecznymi.
3. Warunki pracy jest to zespół czynników występujących w środowisku pracy wynikających z procesu pracy oraz czynników związanych z wykonywaniem pracy.
Na środowisko pracy składają się: czynniki fizyczne (np. oświetlenie, hałas, mikroklimat), chemiczne (np. substancje toksyczne) oraz biologiczne (np. bakterie), występujące na obszarze miejsca pracy (np. w hali fabrycznej, na stanowisku pracy), jak i na obszarze otaczającym zakład pracy.
4. Przez zagrożenie szkodliwymi czynnikami związanymi ze środowiskiem pracy
rozumie się wpływ na pracownika szkodliwych czynników występujących w procesie
pracy, których stężenie lub natężenie przekracza obowiązujące najwyższe
dopuszczalne stężenie lub najwyższe dopuszczalne natężenie, polskie normy lub inne
normy higieniczne.
5. Przez zagrożenie związane z uciążliwością pracy, rozumie się szkodliwy wpływ na pracownika czynności roboczych wykonywanych, np. w wymuszonej pozycji ciała, w warunkach ciężkiego wysiłku fizycznego lub w warunkach szczególnej uciążliwości.
6. Przez zagrożenia czynnikami mechanicznymi związanymi z maszynami szczególnie niebezpiecznymi rozumie się pracę przy maszynach wymienionych w załączniku IV do Dyrektywy 2006/42/WE wprowadzonej ustawą z dnia 21.10.2008 r.
w/s zasadniczych wymagań dla maszyn (Dz. U. nr 199, poz. 1228). Przy ustaleniu zagrożeń należy korzystać z Polskiej Normy PN – 80/Z – 08052. Ochrona Pracy.
Niebezpieczne i szkodliwe czynniki występujące w procesie pracy.
7. Osobozagrożenia jest to suma działających na pracownika szkodliwych czynników.
Jeżeli na każdego pracownika działa tylko jeden czynnik szkodliwy, wówczas suma osobozagrożeń jest równa liczbie osób narażonych na czynniki szkodliwe.
8. Ocena ryzyka zawodowego jest to kompleksowe oszacowanie kombinacji prawdopodobieństwa wystąpienia urazu ciała lub pogorszenia stanu zdrowia i ich ciężkości, w sytuacji zagrożenia, dokonywane w celu wyboru właściwych środków bezpieczeństwa.
9. Świadczenia z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych są to należne pracownikom, którzy doznali uszczerbku na zdrowiu wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej, a także członkom rodzin pracowników zmarłych wskutek takiego wypadku lub choroby, wypłaty:
– odszkodowań z tytułu stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu lub śmierci pracownika,
– odszkodowań za przedmioty utracone lub uszkodzone wskutek wypadku przy pracy.
10. Dane o wypadkach przy pracy poza indywidualnymi gospodarstwami rolnymi uzyskiwane są ze statystycznych kart wypadków przy pracy.
Badaniem objęte są wszystkie wypadki przy pracy, jak również wypadki traktowane na równi z wypadkami przy pracy, niezależnie od tego czy na karcie wykazana została niezdolność do pracy, czy nie.
11. Wypadki przy pracy w indywidualnych gospodarstwach rolnych rejestrowane są przez Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego i dotyczą tylko tych wypadków, w wyniku których poszkodowani otrzymali w danym roku jednorazowe odszkodowanie z tytułu stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu.
12. Dane o wypadkach przy pracy charakteryzują osoby, które uległy wypadkom indywidualnym i zbiorowym. Za jeden wypadek przy pracy liczy się wypadek każdej pracującej osoby, poszkodowanej zarówno w wypadku indywidualnym, jak i zbiorowym.
13. Za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą:
– podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub
poleceń przełożonych oraz czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia,
– w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy, a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.
14. Na równi z wypadkiem przy pracy, w zakresie uprawnienia do świadczeń określonych w ustawie o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, traktuje się wypadek, któremu pracownik uległ:
– w czasie trwania podróży służbowej,
– podczas szkolenia w zakresie powszechnej samoobrony,
– przy wykonywaniu zadań zleconych przez działające u pracodawcy organizacje związkowe.
15. Za zbiorowy wypadek przy pracy traktuje się wypadek, któremu, w wyniku tego samego zdarzenia w danym zakładzie, uległy co najmniej 2 osoby.
16. Za śmiertelny wypadek przy pracy uważa się wypadek, w wyniku którego nastąpiła śmierć osoby poszkodowanej na miejscu wypadku lub w okresie 6 miesięcy od chwili wypadku.
17. Za ciężki wypadek przy pracy uważa się wypadek, w wyniku którego nastąpiło ciężkie uszkodzenie ciała, a mianowicie: utrata wzroku, słuchu, mowy, zdolności płodzenia lub inne uszkodzenie ciała, albo rozstrój zdrowia, naruszające podstawowe funkcje organizmu, a także choroba nieuleczalna lub zagrażająca życiu, trwała choroba psychiczna, trwała całkowita lub znaczna niezdolność do pracy w zawodzie, albo trwałe poważne zeszpecenie lub zniekształcenie ciała.
18. Wskaźnik wypadkowości jest to liczba osób poszkodowanych przypadających na 1000 pracujących; do obliczenia wskaźników wypadkowości przyjmuje się przeciętną liczbę pracujących obliczoną jako średnią arytmetyczną 2 stanów w dniu 31 XII, tj. z roku poprzedzającego rok badany i z roku badanego.
19. Przyczyny wypadku są to wszelkie braki i nieprawidłowości, które bezpośrednio lub
pośrednio przyczyniły się do powstania wypadku, związane z czynnikami materialnymi
(technicznymi), z ogólną organizacją pracy w zakładzie lub organizacją stanowiska
pracy oraz związane z pracownikiem, w tym również z nieprawidłowym zachowaniem
się pracownika.
WYNAGRODZENIA I ŚWIADCZENIA SPOŁECZNE
1. Wynagrodzenia obejmują wypłaty pieniężne oraz wartość świadczeń w naturze, bądź ich ekwiwalenty należne pracownikom z tytułu pracy.
Dane nie obejmują wynagrodzeń pracowników jednostek budżetowych prowadzących działalność w zakresie obrony narodowej i bezpieczeństwa publicznego, a ponadto w tabl. 23 nie obejmują wynagrodzeń pracowników fundacji, stowarzyszeń i innych organizacji społecznych, organizacji pracodawców, samorządu gospodarczego i zawodowego.
Składnikami wynagrodzeń są: wynagrodzenia osobowe, wypłaty z tytułu udziału w zysku i w nadwyżce bilansowej w spółdzielniach, dodatkowe wynagrodzenia roczne dla pracowników jednostek sfery budżetowej, wynagrodzenia bezosobowe, wynagrodzenia agencyjno-prowizyjne, honoraria.
2. Do wynagrodzeń osobowych zalicza się m.in.: wynagrodzenia zasadnicze, premie i nagrody, dodatki (np. za pracę w warunkach szkodliwych dla zdrowia, za staż pracy, za pełnienie funkcji kierowniczych), wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych, wynagrodzenia za czas niewykonywania pracy (przestoje płatne, urlopy, choroby), świadczenia deputatowe i odszkodowawcze. Wynagrodzenia osobowe dotyczą osób zatrudnionych na podstawie stosunku pracy, osób wykonujących pracę nakładczą oraz uczniów, którzy zawarli z zakładem pracy umowę o pracę w celu przygotowania zawodowego.
3. Przeciętne miesięczne wynagrodzenie (nominalne) przypadające na 1 zatrudnionego obliczono przyjmując:
– wynagrodzenia osobowe, bez wynagrodzeń osób wykonujących pracę nakładczą oraz uczniów, a także osób zatrudnionych za granicą,
– wypłaty z tytułu udziału w zysku i w nadwyżce bilansowej w spółdzielniach, – dodatkowe wynagrodzenia roczne dla pracowników jednostek sfery budżetowej, – honoraria wypłacone niektórym grupom pracowników za prace wynikające z umowy
o pracę, np. dziennikarzom, realizatorom filmów, programów radiowych i telewizyjnych.
Dane o przeciętnych wynagrodzeniach dotyczą osób pełnozatrudnionych oraz niepełnozatrudnionych w przeliczeniu na pełnozatrudnionych.
4. Dane o wynagrodzeniach podaje się w ujęciu brutto, tj. łącznie z zaliczkami na poczet podatku dochodowego od osób fizycznych oraz od 1999 r. ze składkami na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe i chorobowe) płaconymi przez ubezpieczonego pracownika, wprowadzonymi ustawą z dnia 13 X 1998 r.
o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. Nr 137, poz. 887, z późniejszymi zmianami).
5. Informacje o świadczeniach emerytalnych i rentowych (poza rolnikami
indywidualnymi) dotyczą świadczeń wypłacanych w ramach pozarolniczego systemu
ubezpieczeń społecznych przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych – ze środków
Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i budżetu państwa (w ramach dotacji celowej oraz od 2007 r. z odrębnego rozdziału wydatków budżetu państwa).
Informacje o świadczeniach emerytalnych i rentowych rolników indywidualnych dotyczą świadczeń wypłacanych przez Kasę Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego ze środków Funduszu Emerytalno-Rentowego i budżetu państwa (w ramach dotacji celowej oraz od 2007 r. z odrębnego rozdziału wydatków budżetu państwa), a także ze środków Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz budżetu państwa (renty kombatanckie i socjalne), w przypadku, gdy rolnicy posiadają uprawnienia do łącznego pobierania świadczeń z tych środków.
6. Do świadczeń emerytalnych i rentowych uprawnieni są (łącznie z członkami ich rodzin) m.in.:
– pracownicy,
– osoby wykonujące pracę nakładczą,
– członkowie rolniczych spółdzielni produkcyjnych i spółdzielni powstałych na ich bazie oraz spółdzielni kółek rolniczych,
– osoby wykonujące pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy na warunkach zlecenia,
– osoby prowadzące pozarolniczą działalność (w tym osoby prowadzące działalność gospodarczą na własny rachunek, twórcy, artyści),
– duchowni,
– żołnierze zawodowi,
– funkcjonariusze bezpieczeństwa publicznego tj.: Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Agencji Wywiadu, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej oraz b. Urzędu Ochrony Państwa.
– funkcjonariusze służby więziennej, – rolnicy indywidualni,
– inwalidzi wojenni i wojskowi, kombatanci oraz od 1991 r. osoby represjonowane.
7. Świadczenia emerytalne i rentowe (wypłacane także z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych) obejmują:
– emerytury,
– renty z tytułu niezdolności do pracy, – renty rodzinne.
8. Świadczenia emerytalne i rentowe obejmują kwotę świadczeń należnych (bieżących i wyrównawczych) uwzględniającą od 2007 r. zmniejszenia m.in. z tytułu osiągania przychodów z pracy. Świadczenia nie obejmują zasiłków rodzinnych i pielęgnacyjnych wypłacanych emerytom i rencistom na członków ich rodzin.
9. Dane dotyczące przeciętnej miesięcznej emerytury i renty obliczono dzieląc ogólną kwotę świadczeń przez odpowiadającą im liczbę świadczeniobiorców.
10. Dane o świadczeniach podaje się w ujęciu brutto, tj. łącznie z zaliczkami na poczet
podatku dochodowego od osób fizycznych.
WYNIKI BADAŃ - SYNTEZA
AKTYWNOŚĆ EKONOMICZNA LUDNOŚCI
Według wyników reprezentacyjnego Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności (BAEL) w 2010 r. liczba ludności w wieku 15 lat i więcej wyniosła 3,9 mln osób i w relacji do 2009 r. była wyższa o 84 tys. osób (o 2,2%). Ponad połowa z nich (52,9%) to aktywni zawodowo, a 47,1% to bierni zawodowo. Wzrosła zarówno przeciętna liczba aktywnych zawodowo (o 58 tys. osób) jak i przeciętna liczba biernych zawodowo (o 25 tys. osób).
Wśród aktywnych zawodowo pracujący stanowili 90,9% a bezrobotni - 9,1%.
W skali roku wzrosła przeciętna liczba pracujących o 7 tys. osób oraz bezrobotnych o 53 tys. osób.
Ludność aktywna i bierna zawodowo w wieku 15 lat i więcej w 2010 r.
(przeciętne roczne)
WYSZCZEGÓLNIENIE Ogółem Aktywni zawodowo Bierni
zawodowo
razem pracujący bezrobotni
W TYSIĄCACH
O G Ó Ł E M ... 3875 2049 1863 187 1826
mężczyźni ... 1828 1108 1020 88 720
kobiety ... 2049 941 843 98 1106
KRAJ = 100
O G Ó Ł E M ... 12,2 11,6 11,7 11,0 13,0
mężczyźni ... 12,1 11,5 11,7 9,8 13,3
kobiety ... 12,3 11,7 11,7 12,2 12,9
Wraz ze wzrostem przeciętnej liczby aktywnych zawodowo zwiększyło się obciążenie pracujących osobami niepracującymi (bezrobotnymi i biernymi zawodowo).
Na 1000 osób pracujących przypadało 1081 osób niepracujących (984 w kraju).
Niepracujący na 1000 pracujących w 2010 r.
(przeciętne roczne)
Współczynnik aktywności za- wodowej ludności w woje- wództwie śląskim w 2010 r.
wyniósł 52,9% i był niższy niż dla kraju o 2,9 pkt proc.
Współczynnik ten był wyższy dla mężczyzn niż dla kobiet (60,6% wobec 46,0%) oraz wyższy dla mieszkańców miast niż wsi (53,7% wobec 49,8%).
W skali roku współczynnik aktywności ludności zwiększył się o 0,4 pkt proc., przy czym wśród kobiet o 0,6 pkt proc., a wśród mężczyzn o 0,2 pkt proc. Zwiększyła się aktywność zawodowa mieszkańców miast i wsi (odpowiednio o: 0,2 pkt proc. i 1,1 pkt proc.).
758
1389
1011
1178 792
1428
1050
1196 2009 2010 Mężczyźni
Kobiety
Miasta
Wieś
Wskaźnik zatrudnienia będący miernikiem zawodowego zaangażowania ludności w 2010 r. wynosił 48,1% (50,4% dla kraju). Wyższy wskaźnik zatrudnienia odnotowano dla mężczyzn niż dla kobiet (55,8% wobec 41,2%) i wyższy dla mieszkańców miast niż wsi (48,8% wobec 45,5%). W ujęciu rocznym odnotowano spadek wskaźnika zatrudnienia o 0,9 pkt proc., przy czym w większym stopniu wśród mężczyzn (o 1,1 pkt proc.) niż wśród kobiet (o 0,7 pkt proc.). Zmniejszyło się zaangażowanie zawodowe mieszkańców miast (o 0,9 pkt proc.) i wsi (o 0,5 pkt proc.).
Przeciętna liczba bezrobotnych według BAEL wyniosła 187 tys. osób i w porównaniu z 2009 r. wzrosła o 39,6%. Stopa bezrobocia, mierzona udziałem bezrobotnych w ogólnej liczbie aktywnych zawodowo ukształtowała się na poziomie 9,1%. Wyższą stopę bezrobocia odnotowano dla kobiet niż dla mężczyzn (10,4% wobec 7,9%) oraz wśród mieszkańców miast niż wsi (9,3% wobec 8,6%).
Przeciętna liczba biernych zawodowo w 2010 r. wyniosła 1826 tys. osób tj. o 1,4% więcej niż w 2009 r. Wśród biernych zawodowo większość stanowiły kobiety (60,6%), a ich liczba w skali roku zwiększyła się o 1,4%. Liczba biernych zawodowo mieszkańców miast obniżyła się w tym okresie o 1,2%, a mieszkańców wsi wzrosła o 10,8%.
PRACUJĄCY
Liczba pracujących w jednostkach gospodarki narodowej o liczbie pracujących powyżej 9 osób według siedziby jednostki wyniosła 1078,5 tys. i zwiększyła się w relacji do stanu w końcu 2009 r. o 0,2%. Większość osób (986,4 tys.) pracowało w pełnym wymiarze czasu pracy (łącznie z sezonowymi i zatrudnionymi dorywczo).
Liczba pracujących według faktycznego miejsca pracy wyniosła 1183,1 tys.
Biorąc pod uwagę przekrój terytorialny według podregionów najwięcej pracujących odnotowano w podregionie katowickim (261,0 tys. osób tj. 22,1%). W jednostkach podregionu bielskiego pracowało 158,3 tys. osób (13,4%), podregionu sosnowieckiego 155,2 tys. osób (13,1%). Najmniej pracujących posiadało miejsce pracy w podregionie bytomskim (89,8 tys.). Biorąc pod uwagę przekrój terytorialny według powiatów w większości powiatów w relacji do 2009 r. odnotowano wzrost liczby pracujących, najwyższy w miastach na prawach powiatu: Rybniku (o 5,0%), Zabrzu (o 4,5%) oraz w powiecie myszkowskim (o 4,1 %).
Obniżenie liczby pracujących odnotowano w 11 powiatach, najwyższe w Żorach
(o 8,5%), Rudzie Śląskiej (o 5,8%) i powiecie gliwickim (o 5,5%).
Pracujący
ana 1000 osób w wieku produkcyjnym według podregionów w 2010 r.
a Według faktycznego miejsca pracy; bez podmiotów gospodarczych o liczbie pracujących do 9 osób oraz pracujących w gospodarstwach indywidualnych w rolnictwie.
PRZECIĘTNE ZATRUDNIENIE
Przeciętne zatrudnienie w podmiotach gospodarki narodowej o liczbie pracujących powyżej 9 osób według siedziby jednostki (bez zatrudnionych poza granicami kraju) w 2010 r. wyniosło 1045,3 tys. osób i zmniejszyło się o 0,6% w relacji do 2009 r.
Przeciętne zatrudnienie w jednostkach sektora prywatnego wyniosło 433,4 tys.
osób (o 3,4% mniej niż przed rokiem), a w jednostkach sektora publicznego – 661,9 tys.
osób (o 1,5% więcej).
W skali roku w większości sekcji przeciętne zatrudnienie obniżyło się m.in.
w sekcjach: działalność finansowa i ubezpieczeniowa (o 12,7%), informacja i komunikacja (o 7,9%), działalność profesjonalna, naukowa i techniczna (o 3,9%), obsługa rynku nieruchomości (o 3,1%), wytwarzanie, zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz parę wodną i gorącą wodę (o 1,9%), górnictwo i wydobywanie (o 1,5%).
Wzrost przeciętnego zatrudnienia odnotowano m.in. w sekcjach:
administrowanie i działalność wspierająca (o 8,1%), transport i gospodarka magazynowa (o 5,3%), zakwaterowanie i gastronomia (o 4,4%), dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami; rekultywacja (o 3,7%), działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją (o 1,9%), administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia społeczne (o 1,5%).
W 2010 r. liczba przyjęć do pracy w podmiotach gospodarki narodowej o liczbie pracujących powyżej 9 osób wyniosła 194,6 tys. i była wyższa niż rok temu o 12,9%. Więcej przyjęć odnotowano w jednostkach sektora prywatnego niż publicznego (165,4 tys. wobec 29,2 tys.).
bielski bytomski częstochowski gliwicki katowicki rybnicki sosnowiecki tyski
377 305
335 414
531 347
329
483
Przyjęcia do pracy
aw 2010 r.
WYSZCZEGÓLNIENIE
Ogółem
Z ogółem kobiety w liczbach
bezwzględnych w odsetkach
O G Ó Ł E M ... 194626 100,0 72666
Podejmujący pracę po raz pierwszy ... 21657 11,1 8758
Zmieniający pracę ... 155960 80,1 54708
Powracający z urlopów wychowawczych .... 3366 1,7 3018
Pozostali przyjęci do pracy ... 13643 7,0 6182
a Dotyczy pełnozatrudnionych.
Najwięcej przyjęć do pracy dokonano w zakładach należących do sekcji:
przetwórstwo przemysłowe (52,2 tys., tj. 26,8%), administracja i działalność wspierająca (42,4 tys., tj. 21,8%), handel; naprawa pojazdów samochodowych (21,8 tys., tj. 11,2%), budownictwo (20,5 tys., tj. 10,5%). Najmniej przyjęć odnotowano w jednostkach należących do sekcji: pozostała działalność usługowa (0,5 tys., tj. 0,3%), wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną gaz, parę wodną i gorącą wodę (0,6 tys., tj. 0,3%), rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo (0,7 tys., tj. 0,3%).
Współczynnik przyjęć i zwolnień
awedług wybranych sekcji w 2010 r.
a Dane dotyczą pełnozatrudnionych.
Współczynnik przyjęć wyniósł 19,5% i był wyższy w podmiotach sektora prywatnego niż publicznego (28,3% wobec 6,9%).
Liczba zwolnień z pracy w podmiotach gospodarki narodowej o liczbie pracujących powyżej 9 osób wyniosła 192,7 tys. Więcej zwolnień dokonano w jednostkach sektora prywatnego niż publicznego (157,5 tys. wobec 35,2 tys.).
22,1%
13,9%
32,4%
23,2%
26,9%
33,5%
21,3%
20,9%
11,6%
15,2%
9,3%
6,4%
10,2%
14,5%
22,1%
22,3%
14,4%
31,3%
23,6%
24,1%
32,0%
18,9%
18,4%
12,3%
17,3%
7,9%
6,0%
11,0%
13,0%
26,0%
współczynnik przyjęć współczynnik zwolnień
rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo przemysł
budownictwo
handel; naprawa pojazdów samochodowych∆ transport i gospodarka magazynowa
zakwaterowanie i gastronomia informacja i komunikacja działalność finansowa i ubezpieczeniowa
obsługa rynku nieruchomości działalność profesjonalna, naukowa
i techniczna
administracja publiczna i obrona narodowa;
obowiązkowe zabezpieczenia społeczne edukacja
opieka zdrowotna i pomoc społeczna działalność związana z kulturą, rozrywką
i rekreacją pozostała działalność usługowa
Najwięcej zwolnień z pracy odnotowano w zakładach należących do sekcji:
przetwórstwo przemysłowe (49,9 tys., tj. 25,9%), administrowanie i działalność wspierająca (40,2 tys., tj. 20,9%), handel; naprawa pojazdów samochodowych (22,4 tys., tj. 11,6%), budownictwo (20,0 tys., tj.,10,4%). Współczynnik zwolnień wyniósł 19,2% i był wyższy w jednostkach sektora prywatnego niż publicznego (26,9% wobec 8,4%).
Zwolnienia z pracy
aw 2010 r.
WYSZCZEGÓLNIENIE
Ogółem
Z ogółem kobiety w liczbach
bezwzględnych w odsetkach
O G Ó Ł E M ... 192695 100,0 71674 Zwolnieni w drodze wypowiedzenia:
przez zakład pracy ... 37284 19,3 15234
przez pracownika ... 17320 9,0 5713
Przeniesieni na emeryturę, rentę z tytułu
niezdolności do pracy, rehabilitacji ... 12771 6,6 2583
Zwolnieni na mocy porozumienia stron ... 49844 25,9 16196
Zwolnieni z upływem czasu, na który zostali
zatrudnieni ... 59698 31,0 25256
Korzystający z urlopów wychowawczych ... 4035 2,1 3575
Zwolnieni z innych przyczyn ... 11743 6,1 3117
a Dane dotyczą pełnozatrudnionych.
BEZROBOCIE REJESTROWANE
W końcu grudnia 2010 r. w urzędach pracy zarejestrowanych było 181,2 tys.
bezrobotnych i w porównaniu z danymi sprzed roku liczba bezrobotnych zwiększyła się o 7,6%. Wśród ogółu bezrobotnych 54,2% stanowiły kobiety (53,4% przed rokiem), a 84,7% osób nie posiadało prawa do zasiłku (81,5% przed rokiem).
Wybrane kategorie bezrobotnych będących w szczególnej sytuacji na rynku pracy w 2010 r.
Stan w końcu grudnia
102,0%
125,0%
110,5%
104,8%
104,8%
107,0%
114,7%
125,8%
106,5%
XII 2009 = 100 do 25 roku życia
długotrwale bezrobotni powyżej 50 roku życia bez kwalifikacji zawodowych bez doświadczenia zawodowego bez wykształcenia średniego samotnie wychowujący co najmniej 1 dziecko do 18 roku życia którzy po odbyciu kary pozbawienia wolności nie podjęli zatrudnienia niepełnosprawni
24 lata i mniej 25 – 34 35 – 44 45 – 54 55 lat i więcej
wyższe
policealne i średnie zawodowe średnie ogólnokształcące zasadnicze zawodowe gimnazjalne, podstawowe i niepełne podstawowe
1 rok i mniej 1 – 5 5 – 10 10 – 20 powyżej 20 lat bez stażu
1 miesiąc i mniej 1 – 3
3 – 6 6 – 12 12 – 24 powyżej 24 miesięcy
Liczba bezrobotnych będących w szczególnej sytuacji na rynku pracy w końcu 2010 r. wyniosła 161,4 tys. Udział osób będących w szczególnej sytuacji na rynku pracy w ogólnej liczbie bezrobotnych kształtował się następująco:
bez wykształcenia średniego – 56,0%, długotrwale bezrobotni – 39,8%,
bez doświadczenia zawodowego – 26,7%, bez kwalifikacji zawodowych – 26,0%, powyżej 50 roku życia – 22,9%, do 25 roku życia – 19,8%,
samotnie wychowujący co najmniej jedno dziecko do 18 roku życia – 8,8%, niepełnosprawni – 6,1%,
które po odbyciu kary pozbawienia wolności nie podjęły zatrudnienia – 2,3%
po zakończeniu realizacji kontraktu socjalnego – 0,1%,
Kobiety, które nie podjęły zatrudnienia po urodzeniu dziecka stanowiły 17,3% kobiet bezrobotnych.
Biorąc pod uwagę wiek bezrobotnych w porównaniu z końcem grudnia 2009 r.
wzrosła liczba osób we wszystkich grupach wieku, w największym stopniu w grupie 55 lat i więcej (o 20,1%). Wzrost liczby bezrobotnych odnotowano na wszystkich poziomach wykształcenia, w tym największy wśród osób z wykształceniem wyższym (o 14,6%).
Według czasu pozostawania bez pracy najbardziej zwiększyła się liczba bezrobotnych pozostających bez pracy od 12 do 24 miesięcy (o 55,5%), natomiast zmniejszyła się liczba bezrobotnych pozostających bez pracy powyżej 24 miesięcy (o 5,3%).
Struktura zarejestrowanych bezrobotnych w 2010 r.
Stan w końcu grudnia
według wieku według wykształcenia według stażu pracy
według czasu pozostawania bez pracy
19,8%
29,4%
18,5%
21,5%
10,8% 11,5%
23,0%
9,5%
28,1%
27,9%
16,1%
20,7%
12,6%
14,9%
16,0%
19,7% 12,3%
24,7%
20,3%
19,1%
15,2%
8,4%
Stopa bezrobocia w końcu grudnia 2010 r. wyniosła 10,0% (w kraju 12,4%) i była ona wyższa 0,6 pkt proc. niż przed rokiem. Występowało znaczne zróżnicowanie stopy bezrobocia w przekroju terytorialnym. Najniższą stopę bezrobocia zanotowano w Katowicach (3,8%), powiecie bieruńsko-lędzińskim (5,1%), Tychach (5,8%), a najwyższą w w Bytomiu (18,1%) oraz w powiecie myszkowskim (17,8%).
W ciągu 2010 r. liczba nowo zarejestrowanych bezrobotnych wyniosła 333,7 tys.
osób i była niższa niż przed rokiem o 1,8%. Spośród nowo zarejestrowanych osoby dotychczas niepracujące oraz osoby rejestrujące się po raz pierwszy stanowiły odpowiednio: 23,8% i 22,1% zarejestrowanych.
Z ewidencji bezrobotnych wykreślono 321,0 tys. osób, tj. więcej niż przed rokiem o 9,1%. Głównymi przyczynami wyrejestrowania bezrobotnych było podjęcie pracy (36,5%) oraz niepotwierdzenie gotowości do pracy (35,8%).
W ciągu 2010 r. do urzędów pracy zgłoszono 115,2 tys. ofert pracy i w porównaniu z 2009 r. ich liczba wzrosła o 8,5%. Większość ofert pracy pochodziła z sektora prywatnego (81,5%).
W końcu 2010 r. odnotowano 4,1 tys. wolnych miejsc pracy i aktywizacji zawodowej. Liczba ofert pracy w relacji do stanu w końcu grudnia 2009 r. wzrosła o 6,7%.
Ofert niewykorzystanych dłużej niż 30 dni było 1,2 tys. Na 1 ofertę pracy przypadały 44 osoby bezrobotne (rok temu 43 osoby).
POPYT NA PRACĘ
Na podstawie wyników badania popytu na pracę w województwie śląskim według stanu w dniu 31 grudnia 2010 r. liczba pracujących wyniosła 1408,5 tys. osób.
W podmiotach sektora prywatnego pracowało 936,7 tys. (66,5%), a w podmiotach sektora publicznego 471,8 tys. (33,5% ogółem). W jednostkach dużych pracowało 57,4%
ogółu, w jednostkach średnich 23,0% oraz 19,5% w jednostkach małych.
W sektorze prywatnym najwięcej osób zatrudnionych było w podmiotach prowadzących działalność w zakresie: przetwórstwa przemysłowego (33,9%), handlu;
naprawy pojazdów samochodowych (26,1%), budownictwa (10,7%).
W sektorze publicznym najwięcej osób pracowało w jednostkach realizujących
działalność w zakresie sekcji: edukacja (29,8%), górnictwo i wydobywanie (21,1%),
opieka zdrowotna i pomoc społeczna (13,8%).
6,1%
18,1% 13,0% 11,4% 8,1%
0,2%
19,6% 12,6% 10,9%
0,9%
15,4% 11,1% 11,5% 11,2% 25,4% 14,9% 9,4%
Struktura pracujących według grup zawodów w 2010 r.
Stan w dniu 31 XII
W końcu grudnia 2010 r. wolnymi miejscami pracy dysponowało 3,3 tys. podmiotów, tj. 4,1% z ogólnej liczby podmiotów (79,0 tys.).
Według stanu w końcu 2010 r. liczba wolnych miejsc pracy wyniosła 7,2 tys., które koncentrowały się głównie w jednostkach sektora prywatnego (90,7%) i w jednostkach małych (50,9%). Największą liczbą wolnych miejsc pracy dysponowały jednostki prowadzące działalność w zakresie budownictwa (22,8% ogółu wolnych miejsc pracy), handlu; naprawy pojazdów samochodowych (20,1%) oraz przetwórstwa przemysłowego (18,6%).
Podstawowe znaczenie z punktu widzenia diagnozy rynku pracy ma struktura kwalifikacyjno-zawodowa pracowników poszukiwanych do pracy. Najliczniejsza oferta pracy dotyczyła pracowników o niższych kwalifikacjach zawodowych, tj. 1,8 tys. wolnych miejsc oczekiwało na robotników przemysłowych i rzemieślników. Dla specjalistów o wysokich kwalifikacjach przeznaczonych było 1,1 tys. wolnych miejsc pracy. Przeciętna liczba wolnych miejsc pracy wynosiła 8,4 tys.
Struktura wolnych miejsc pracy według grup zawodów pracy w 2010 r.
Stan w dniu 31 XII
przedstawiciele władz publicznych, wyżsi urzędnicy i kierownicy specjaliści
technicy i inny średni personel pracownicy biurowi
pracownicy usług osobistych i sprzedawcy rolnicy, ogrodnicy, leśnicy i rybacy robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń pracownicy przy pracach prostych
przedstawiciele władz publicznych, wyżsi urzędnicy i kierownicy specjaliści
technicy i inny średni personel pracownicy biurowi
pracownicy usług osobistych i sprzedawcy robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń pracownicy przy pracach prostych
22,2% 19,0% 22,6%
5,6% 6,0%
2,4% 1,7%
4,5% 5,1%
2,0%
3,1% 5,9%
W 2010 r. powstało 70,8 tys. nowych miejsc pracy, z czego 92,7% w sektorze prywatnym, a 7,3% w sektorze publicznym.
Nowe miejsca pracy zostały utworzone głównie w jednostkach prowadzących działalność w zakresie: handlu; naprawy pojazdów samochodowych (24,3% ogółu nowych miejsc pracy), przetwórstwa przemysłowego (20,0%) oraz budownictwa (17,3%).
Wolne nowo utworzone miejsca pracy według grup zawodów, sektorów i wielkości jednostek w 2010 r.
Stan w dniu 31 XII
WYSZCZEGÓLNIENIE Ogółem
Sektor W jednostkach o liczbie pracujących publiczny prywatny do 9 osób 10-49 powyżej 49 osób
O G Ó Ł E M ... 1402 118 1284 523 170 709
z czego:
Przedstawiciele władz publicznych, wyżsi
urzędnicy i kierownicy ... 5 – 5 4 1 –
Specjaliści ... 334 43 291 124 28 182
Technicy i inny średni
personel ... 132 35 97 66 13 53
Pracownicy biurowi ... 232 22 210 62 57 113
Pracownicy usług osobis-
tych i sprzedawcy ... 49 15 34 49 – –
Robotnicy przemysłowi
i rzemieślnicy ... 107 2 105 44 – 63
Operatorzy i monterzy
maszyn i urządzeń... 409 – 409 165 58 186
Pracownicy przy pracach
prostych ... 134 1 133 9 13 112
Zlikwidowano 57,1 tys. miejsc pracy, z czego 52,5 tys. w sektorze prywatnym, a 4,6 tys. w sektorze publicznym. Prawie 92% zlikwidowanych miejsc pracy dotyczyło jednostek sektora prywatnego.
Największą liczbę zlikwidowanych miejsc pracy odnotowano w podmiotach prowadzących działalność w zakresie handlu; naprawy pojazdów samochodowych (12,9 tys.), przetwórstwa przemysłowego (12,7 tys.) oraz budownictwa (10,8 tys.).
Struktura zlikwidowanych miejsc pracy według sekcji w 2010 r.
przetwórstwo przemysłowe budownictwo
handel; naprawa pojazdów samochodowych∆ transport i gospodarka magazynowa zakwaterowanie i gastronomia∆ informacja i komunikacja
działalność finansowa i ubezpieczeniowa działalność profesjonalna,
naukowa i techniczna
administrowanie i działalność wspierająca∆ edukacja
opieka zdrowotna i pomoc społeczna pozostałe sekcje
