PRACA PSYCHOLOGA SZKOLNEGO W PRZESTRZENI ON-LINE. dr n. hum. Eliza Mazur

PRACA PSYCHOLOGA

SZKOLNEGO W PRZESTRZENI ON-LINE

dr n. hum. Eliza Mazur

 Pedagog i psycholog szkolny w trakcie nauki zdalnej

powinien zadbać o kontynuację swoich zadań

wymienionych w Rozporządzeniu o pomocy

psychologiczno - pedagogicznej, wykorzystując techniki

i metody pracy zdalnej, biorąc równocześnie pod uwagę

sposoby, wytyczne określone przez Dyrektora Szkoły

oraz warunki domowe i możliwości uczniów.

 W czasie pandemii psycholog szkolny powinien udzielać wsparcia w kryzysie; pomagać Uczniom i ich Rodzicom oraz wszystkim Nauczycielom.

 Nie każdy potrafi odnaleźć się w sytuacji kryzysowej, radzić sobie z własnymi lękami, traumatycznymi doświadczeniami, stresem.

 Warto spojrzeć na pandemię i jej konsekwencje całościowo - spojrzenie na zagrożenia ale i na szanse, koncentrując się nie tylko na niepokoju i lęku, ale także na dostrzeganiu szans na rozwój.

 We współpracy dzielić się tym, co łączy, czas pandemii

stanowić może okazję zarówno dla interakcji, jak i budowania

wspólnoty, jedynie w innej przestrzeni.

 W społeczności szkolnej są uczniowie, którzy posiadają zdolności adaptacyjne do nowej sytuacji, są i tacy, którzy wymagają pomocy.

 Będziemy czasami zdani na swoją intuicję i własne

doświadczenie w pracy z Uczniem.

Na co zwrócić uwagę w czasie pandemii?

 W kontaktach indywidualnych, zarówno z Uczniem, Nauczycielem czy Rodzicem, zawsze warto pytać o to:

- jak się czują, jak sobie radzą w obecnej sytuacji, jak możemy Im pomóc?

Nawet jeśli za pierwszym razem nie uda się w pełni

skutecznie pomóc, to już za drugim, trzecim będzie

lepiej. Będziemy mogli uczyć się siebie sami, ale

i korzystać ze swoich doświadczeń, uczestnicząc na

przykład w sieci współpracy i samodoskonalenia

dla pedagogów i psychologów szkolnych.

Na co zwrócić uwagę w czasie pandemii?

 Kontakt z uczniami może odbywać się za pomocą telefonu, poczty elektronicznej, komunikatorów,

dziennika elektronicznego, rozwiązań chmurowych.

 Możemy korzystać z czatów, prowadzić komunikację e-mail z uczniami, opracowywać arkusze do pracy

indywidualnej, korzystać z przestrzeni TEAMSA w celu

konsultacji indywidulanych tworząc pokoje spotkań.

Formy pracy z Uczniem, Rodzicami zależą od możliwości wszystkich stron. Mogą to być:

 Konsultacje/poradnictwo indywidualne

z Rodzicem na terenie Szkoły lub w wirtualnym zespole nauczycieli.

 Wirtualne spotkania zespołu nauczycieli z Rodzicem Ucznia, mają na celu zdiagnozowanie sytuacji

wychowawczej, opiekuńczej i emocjonalnej Ucznia, poznanie jego mocnych i słabych stron oraz

wypracowanie skutecznych metod i form pracy

z dzieckiem.

Praca indywidualna w kontakcie z Uczniem online

 Należy kontynuować pracę z uczniem zapoczątkowaną przed pandemią, wykorzystując dostępne obydwu

stronom systemy teleinformatyczne: aplikacje Microsoft Teams, Messenger, Skypa, konsultacje telefoniczne.

 W trakcie spotkań on - line, rozmów na Skypie, Teamsie należy udzielić wsparcia emocjonalnego, rozwiązać

problemy ucznia, warto poruszyć też zagadnienia z

zakresu profilaktyki zdrowia psychicznego, problemów związanych z aktualną sytuacją- izolacją uczniów,

rozwijać postawę odpowiedzialności za siebie i innych.

Praca indywidualna z Wychowawcami, Nauczycielami i Rodzicami online

 Praca psychologa szkolnego w tym szczególnym trudnym czasie, to nie tylko zajęcia z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość:

 spotkania online i prowadzenie zajęć w sieci bezpośrednio z uczniami, ale również działania polegające na przesyłaniu materiałów, broszur informacyjnych, poradników, za pomocą poczty elektronicznej, dziennika elektronicznego, mediów społecznościowych (Facebooka).

 WAŻNE:

 Materiały powinny być krótkie w treści, napisane nie

naukowym językiem, tak aby każdy Rodzic mógł zrozumieć

przekaz.

Praca indywidualna z Rodzicami online

 Rodzicom warto przygotować materiały na temat :

„Jak motywować dziecko do nauki?”

„Jak mądrze rozmawiać z nastolatkiem?”

„Jak wesprzeć dziecko w kryzysowej sytuacji”

„Jak pomóc dziecku zredukować stres i napięcie”

,,O tym co może być trudne dla nastolatka”

,, Czas pandemii- czas zmian w życiu rodziny”

„Jak nie ranić własnego dziecka”

„Jak rozumieć się w rodzinie”

Praca indywidualna z Uczniami online

 Z kolei Uczniom warto przygotować materiały na temat:

„Jak dobrze przygotować się do nauki w domu?”

„Mnemotechniki metody ułatwiające zapamiętywanie”

„Szkodliwe treści w Internecie nie akceptuję, reaguję!”

„Sposoby na odprężenie w zaciszu domowym”

„Koronawirus. Jak radzić sobie z lękiem w czasie epidemii?

„Jak radzić sobie ze stresem”

„Depresja- to nie wyrok!”

,,Jak czerpać radość z życia”

„Jak radzić sobie z lękiem”

„Jak sprawić by uczenie było fascynującą podróżą”.

Współpraca z Nauczycielami

Nauczycieli warto wesprzeć materiałami na temat:

 ,,Poznaj stan emocji swoich uczniów”

 ,,Kryzysy – wspieranie bezpieczeństwa i zdrowia psychicznego uczniów”

 ,, Rozwój kompetencji osobistych uczniów”

 „ Rozwijanie kompetencji społecznych”

 ,, Jak bezpiecznie prowadzić lekcje online”

 „Poradnik dla nauczycieli dotyczący pracy z uczniem sprawiającym trudności wychowawcze”

 W Poradniku dla Nauczycieli w rozdziale Wychowawca online –

nowa rola i nowe zadania możemy znaleźć wskazania do pracy

wychowawczej nauczycieli : (www.gov.pl/zdalnelekcje.pl)

DOBRE PRAKTYKI W PRACY

PSYCHOLOGA SZKOLNEGO

FORMY PRACY ON-LINE

 Przygotowanie propozycji scenariuszy lekcji wychowawczych dopasowanych do zdalnej formy nauczania i prowadzenia zajęć tak by uwzględniały szczególne okoliczności w jakich się znaleźliśmy,

 Realizacja treści profilaktyczno- wychowawczych na zdalnych godzinach wspólnie z wychowawcą,

 Propozycja dyżurów w ,,pokojach zwierzeń” dla uczniów potrzebujących wsparcia indywidualnego,

 Prowadzenie grup wsparcia dla Rodziców, Uczniów…

 Utrzymywanie kontaktu telefonicznego, ewentualne wyznaczenie dnia stacjonarnego wsparcia na terenie placówki.

 Webinar – na żywo lub nagrane dla uczniów, rodziców, nauczycieli.

 Tworzenie podcastów.

 ,,Przypominanie” uczniom, rodzicom, nauczycielom o naszej obecności poprzez wysyłanie krótkich materiałów

edukacyjnych –przykłady poniżej…

Jak dobrze przygotować się do nauki w domu ?

 Drogi Uczniu Droga Uczennico!

 Praca zdalna szkoły nie oznacza dni wolnych od nauki. Celem zajęć zdalnych jest zapobieganie rozprzestrzenianiu się wirusa, a nie zaprzestanie nauki.

 Odpowiedzialnie wykorzystaj czas zawieszenia zajęć w Twojej szkole.

 Ucz się codziennie w tych samych godzinach. Według niektórych badań

za najkorzystniejsze godziny do nauki podaje się od 9 do 15. W tym czasie nasz mózg pracuje najlepiej, jest

„wypoczęty” i „obudzony”.

 Odżywienie organizmu ma bezpośredni wpływ na to jak pracuje nasz mózg. Jeśli jesteśmy głodni, niewyspani, zmęczeni, z pewnością trudniej będzie się nam uczyć

i zdobywać wiedzę, nawet jeśli będzie to wiedza nas interesująca. Rozpoczynając dzień od śniadania dostarczamy organizmowi energię niezbędną do efektywnego rozpoczęcia dnia.

 Pamiętaj, aby przed przystąpieniem do lekcji (nauki) przewietrzyć dobrze pokój - optymalna temperatura do nauki to 20-22°C. Mózg wówczas jest lepiej dotleniony i będzie pracował wydajniej.

 Zadbaj aby miejsce nauki było uporządkowane. Zbierz wcześniej wszystkie potrzebne do nauki materiały: książki, zeszyty, brudnopis, przybory. Zastanów się, co będzie Ci potrzebne - szukanie czegoś w trakcie nauki może powodować zdenerwowanie, a taki stan nie sprzyja uczeniu się.

 Pozbądź się wszystkiego, co może Cię rozpraszać tj. wyłącz telewizor, muzykę, wycisz telefon. Jeżeli wiesz, że będziesz pracował nad utrwaleniem trudnej partii materiału (np. z matematyki, fizyki, chemii, języka obcego) to poinformuj domowników o tym, że zamierzasz się uczyć i będziesz wdzięczny jeżeli będą przez ten czas zachowywali się nieco ciszej.

 By sprawić, aby mózg przyswajał szybko warto zapewnić mu odpowiednią ilość snu, ale również odpoczynku, rozrywki i relaksu. W wolnych chwilach przeczytaj ulubioną książkę, zagraj z rodzicami i rodzeństwem w ulubione gry planszowe, porozmawiaj przez telefon z przyjaciółmi.

 I jeszcze jedna bardzo ważna rzecz-jednym z najistotniejszych czynników wpływu na efektywność nauki jest pozytywne nastawienie i motywacja do nauki. Wiara we własne możliwości potrafi skłonić nasz mózg do wysiłku i pojęcia nawet najtrudniejszych teorii.

 Spróbuj uzupełnić swoje wiadomości, skorzystaj przy tym z darmowej platformy e-podreczniki.pl i materiałów rekomendowanych przez Twojego nauczyciela.

 Przestrzegaj w domu zasad higieny i czystości pomieszczeń w których przebywasz.

Przydatne linki:

 1. Jak radzić sobie z trudnymi emocjami? - przewodnik dla młodzieży - J. Gruhn-Devantier i J. Gutral- SWPS

https://www.youtube.com/watch?v=0N2GNRWHkTM&list=RDCMUCy G2qD25UXOxSeySfC-tdvQ&index=13

https://www.swps.pl/strefa-psyche/blog/relacje/21048-10-trudnych- emocji-chcesz-dobrze-zyc-zacznij-je-wyrazac

2. Koronawirus: jak skutecznie uczyć się z domu? - prof. Tomasz Grzyb i Zofia Szynal- SWPS

 https://www.youtube.com/watch?v=D8UcJEgbHzw&list=RDCMU

CyG2qD25UXOxSeySfC-tdvQ&index=31

Przydatne linki:

 3. Psychoterapeuta i psychiatra – kto jest kim? (podcast) https://web.swps.pl/strefa-psyche/blog/relacje/23318-

psychoterapeuta-i-psychiatra-kto-jest-kim-podcast

 4. Koronawirus. Jak się czujesz? Porozmawiajmy o emocjach - Przemysław Staroń i Zofia Szynal :

https://www.youtube.com/watch?v=jz024xd9EN8

dla Nauczycieli :

 https://www.swps.pl/strefa-psyche/blog/relacje/22893-wplyw-

pandemii-na-zdrowie-psychiczne-dzieci-i-mlodziezy

Uczniowie- Mała ściąga…Jak oswajać emocje.

 • S- STOP

 • Zatrzymaj się , zobacz co się dzieje… spróbuj nazwać to, co właśnie odczuwasz: radość, smutek, szczęście, wściekłość, coś innego. Nie musisz tego nazywać precyzyjnie, możesz to opisać lub użyć metafory. Nazwij też to, ci czujesz w ciele – ucisk w piersiach, coś się przewraca w żołądku. Bardzo często silnym emocjom towarzyszą odczucia w ciele. Naucz się, jak reaguje Twoje ciało

 • O- obserwuj- Poczuj – pozwól sobie przez chwilę zatopić się w tym, co czujesz. Pobyć z tym. To pozwoli zrozumieć Ci lepiej swoją emocję, a także da Ci czas na jej stopniowe uspokojenie lub oswojenie się z nią.

 • Jakie emocje i uczucia Ci towarzyszą

 • R- ROZWIĄZUJ

 • Poszukaj rozwiązań, na tę chwile, najlepszej metody na poradzenie sobie z tym co przeżywasz…

 •Wyraź – ukrywanie emocji i udawanie, że nic nas nie rusza, to prosta droga do kłopotów emocjonalnych i życiowych. „Zamiatanie” emocji pod dywan niczego nie rozwiązuje, nie przynosi ulgi. Może natomiast przynieść depresje czy kłopoty z funkcjonowaniem takie jak np. kłopoty ze snem. Postaraj się wyrażać swoje emocje adekwatnie do tego czujesz. Jeśli czujesz wściekłość, złość czy smutek – pozwól sobie na to. Wykrzycz to, uderz w poduszkę, idź pobiegać lub na siłownię. Znajdź swój sposób na to. To samo dotyczy innym emocji, także tych pozytywnych.

 • Działaj – chodzi o to, by wyciągnąć wnioski z przeżywanych emocji, uczyć się siebie. By tworzyć swój własny elementarz zarządzania swoimi emocjami. Jeśli jest coś, co możesz zrobić, co sprawi, że Twoja emocja zostanie szybciej oswojona lub głębiej przeżyta, to warto to zrobić. Możesz też skupić się na działaniach, które pomogą Ci w przyszłości, np. jeśli już wiesz, że coś konkretnego wywołuje w Tobie niepokojącą Cię emocję, to może możesz się do Tego przygotować.

 • Pamiętaj, że emocje towarzyszą Ci przez całe życie. To jest część człowieczeństwa, więc im lepiej poznajemy siebie pod tym kątem, tym lepiej umiemy sobie radzić z emocjami.

 •https://youtu.be/Kro1OfJnJb4

Rodzice- Mądre Rozmowy z Nastolatkiem

Poznawanie" to bardzo dobre słowo, bo to jest proces, który może być nieskończony, tak jak wnętrze człowieka też jest nieskończone, zmienia się i rozwija z wiekiem dziecka.

Rodzicom powinno szczególnie zależeć na poznaniu własnych dzieci. Od wielu lat wiadomo, że nie jest łatwo zachęcić nastolatków, do tego, aby opowiadali o sobie.

Często to rodzice nieświadomie zamykają swoje dzieci i siebie na dialog, a właśnie dialog jest najlepszą drogą do poznania drugiego człowieka.

Pierwszą i podstawową zasadą komunikacji z nastolatkiem jest cierpliwe słuchanie.

Nic nie mówiąc, nie ponaglając, nie zajmując się w tym czasie niczym innym.

To trudne, gdy różne rady i komentarze same cisną się nam na usta.

Młodzi ludzie często nie chcą nic usłyszeć, chcą się tylko ,,wygadać”.

Jeśli zobaczą, że są słuchani, to chętnie będą mówić.

Pomocą do otwarcia dziecka na dialog jest podzielanie jego zainteresowań. Czasem trzeba

posłuchać muzyki, której słucha dziecko, pooglądać z nim filmy, które ogląda, przeczytać te same książki…

Wsłuchaj się potrzeby w dziecka, pozwól mu mieć własne zainteresowania i na tyle, na ile możesz, towarzysz mu w nich.

Jeśli nie możesz towarzyszyć, to ich nie bagatelizuj i nie ośmieszaj. Nie wyśmiewaj gustu nastolatka, jego sympatii, sposobu załatwienia jakiejś sprawy itd.

Można też pomóc własnemu dziecku "otworzyć się", samemu opowiadając o tym, co robimy, co nas cieszy w naszej pracy i życiu. To nie musi zadziałać od razu, ale opowiadając o swoim życiu,

zachęcimy dziecko, aby się odwzajemniło. I jeśli już zacznie coś mówić, to… słuchajmy.

Rodzic. Dialog - drogą Rodzica do Dziecka

W otwieraniu się na dialog sprzyja przestrzeganie reguł:

nie "przesłuchuj", zadając za dużo pytań

• zawsze cierpliwie słuchaj odpowiedzi

• nie zwracaj się jak do malucha, ale traktuj jak partnera

• poproś czasem dziecko o pomoc czy radę

• unikaj "kazań", zwrotów typu: "Kiedy byłam w twoim wieku…"

• mów krótko i konkretnie

• nie porównuj: "Inni mają lepsze stopnie, a ty co?" lub: "Nic nie umiesz jak twoja matka"

• nie krytykuj, a przedstawiaj swoje oczekiwania

• nie bagatelizuj: "Nic się nie stało…"

• zabraniając czegoś, pamiętaj o argumentach, i nigdy nie mów: "Nie, bo nie, i już", "Zabraniam ci i koniec",

"Dopóki mieszkasz w moim domu, masz robić, co ci każę"…

• nie manipuluj dzieckiem, mówiąc: "To ja się tak dla ciebie poświęcam, a ty co?"

• nie wydawaj rozkazów: "Masz tak zrobić, bo ja tak mówię…", ale poproś lub zaproponuj wybór

• nie zrzędź

• częściej chwal nastolatka, nawet za drobiazgi

• nie podnoś głosu, tylko pozwól synowi czy córce przedstawić swój punkt widzenia

• jeśli dziecko pyta o coś, zawsze wyjaśniaj mu swój punkt widzenia

• nie wydawaj wyroków: "Nigdy się tego nie nauczysz", "Stale się za ciebie wstydzę".

Dialog to zdecydowanie więcej niż przedstawienie swoich poglądów. Jest on drogą do zrozumienia drugiego

człowieka, zbliżenia się do niego i współdziałania z nim. Dialog jest drogą Rodzica do Dziecka.

Upadłam … Nie mogę … Nie umiem … Wstać … Sama po ziemi stąpam w snach … Sama, samiutka próbuję wstać. Nie umiem … Chcę się odezwać … Nie wiem do kogo … Sama tu jestem, nie ma nikogo … Wyciągam rękę, nie wiem do kogo … Sama tu jestem, nie ma nikogo… ~ Zuzanna

ZROZUMIEĆ DEPRESJĘ….

A TYM SAMYM NASTOLATKA….

 Depresja w rozumieniu medycznym jest chorobą i trzeba ją odróżnić od przygnębienia, które może przejść, od obniżonego nastroju czy krótkotrwałej reakcji na trudną sytuację. To coraz częściej występujący się problem zdrowotny, który może pojawiać w bardzo różnych okresach życia człowieka – od dzieciństwa po późną starość.

 Depresja zaburza funkcjonowanie całego organizmu, wpływa na zdrowie fizyczne, samopoczucie, myślenie i zachowanie człowieka. Jest to coś znacznie więcej niż tylko długotrwałe odczuwanie smutku czy przygnębienia. Często prowadzi do zobojętnienia, uczucia pustki, poczucia braku własnej wartości i apatii, a także do utraty zdolności do czerpania przyjemności z codziennych zajęć oraz do niezwykle nasilonej drażliwości.

 Depresja u dzieci i młodzieży może objawiać się w zróżnicowany sposób, często odległy od potocznego wyobrażenia tego problemu, czego przykładem są dwa poniższe przykłady w tabeli.

 Apatia, zmęczenie, zahamowanie czy próby samobójcze łatwo kojarzą się z przeżywaniem depresji.

Brak motywacji, nieobecności w szkole, większa tendencja do wchodzenia w konflikty i

pogorszenie wyników w nauce bardzo rzadko kojarzą się z depresją.

Obraz depresji u młodszego i starszego Ucznia

 Alan, 9 lat

 Przez większość czasu sprawia wrażenie smutnego i przygnębionego. Często płacze lub jest na granicy płaczu i robi wszystko, żeby się nie rozpłakać. Na przerwach stara się nie uczestniczyć w zabawach z innymi dziećmi. Zapytany, czemu nie dołączy do reszty, mówi, że wszystko mu jedno, że nie podoba mu się żadna zabawa lub że zabawa go nudzi. W domu często kładzie się na swoim łóżku i niczym nie potrafi się zająć. Od kilku tygodni trudno go rozbudzić rano. Skarży się na bóle i zmęczenie, mówi, że chyba jest chory. Z tego powodu w domu pojawiają się kłótnie, a do szkoły chłopiec dociera spóźniony lub nie dociera wcale.

 Iga, 15 lat

 Od kilku miesięcy jest bardzo wybuchowa – nie słucha rodziców, kłóci się z matką, kilka razy uderzyła

młodszą siostrę. W szkole ma sporo nieobecności, które są nieusprawiedliwione. Raczej z nikim się nie

przyjaźni, jest milcząca, jakby nieobecna, unika kontaktu wzrokowego, sama nie zagaduje, wszystko ją

denerwuje. Rodzice i nauczyciele zaczęli podejrzewać, że sięga po alkohol, dopalacze. Stanowczo nie

chce, żeby ktoś z nią rozmawiał. Mówi, żeby się od niej odczepić, że nikt jej nie rozumie, że do niczego się

nie nadaje i jest ciężarem dla innych. Ostatnio bardzo mało je, prawie nie pije, trudno jej zasnąć. Nic jej się

nie chce, unika wysiłku.

PODSUMOWANIE

 Wspierajmy wychowawców w prowadzeniu spotkań z Rodzicami on-line, gdzie będzie można ze sobą pobyć, zapytać, co u kogo słychać.

 Korzystajmy z przestrzeni on-line do konsultacji

psychologiczno-pedagogicznych z nauczycielami, rodzicami, dotyczących specjalnych potrzeb naszych wychowanków.

 Pamiętajmy o wsparciu i wymianie informacji niezbędnych do wspierania ucznia w rozwoju.

 Pamiętajmy o Rodzicach, o tym, by pytać, jak się czują, co jest

dla nich trudne w tym czasie, czego od nas oczekują?

 Dziękuję za uwagę!