C e n a n u m e ru 1 0 g ro s z y
OŁOS LUBAWSKI
P O L S K O -K A T O L IC K A G A Z E T A B E Z P A R T Y J N A N A P O W IA T L U B A W S K I I O K O L IC E
W y c h o d z i trz y ra z y ty g o d n io w o , w e w to re k , c z w a rte k i so b o tę . Przedpłata:
m iesię cz n a w y n o si 8 0 g ro sz y z d o ręc z e n ie m 1 z ło ty ,k w a rtaln a w y n o si 2 ,4 0 z ł. z d o rę c z e n ie m 3 ,0 0 z ł.
W w y p a d k a ch n ie p rz e w id z ia n y c h , s p o w o d o w an y c h s iłą w y ż szą , (p rz e * sz k ó d w z a k ła d z ie , z ło ż e n ia p rac y i t.p .) a b o n e n t n ie m a p raw a żąd a*
n ia n ie d o s tarc z o n y c h n u m e ró w lu b o d s z k o d o w a n ia .
Ogłoszenia:
z a o g ło sze n ie o d w ie rsza 1 m m . n a str, ó * łam . 1 5 g r, n a str, 3 * łam . 5 0 g r, o g ło s z e n ia d ro b n e sło w o 2 0 g r.Z a o g ło s z e n ia re d a k c ja n ie o d p o w ia d a . T e le fo n N r. 5 9 . K o n to c z ek o w e P .K O . N r. 1 4 5 2 6 6 . C z c io n k a m i d ru k a rn i B . M iło sze w sk ie g o w N o w e m m ieśc ie n . D rw ę cą .
_______________________________________ _________________________j
Rok I. Nowemiasto n. Drwęcą, sobota 4 sierpnia 1934 r. Nr. 2.
Qgromny krok naprzód w organizacji państwa.
W o s ta tn ic h d n ia c h o g ło s z o n e z o s ta ły w D z ie n n ik u U s ta w ro z p o rz ą d z e n ia M in is tra S p ra w W e w n ę trz n y c h o u tw o rz e n iu g m in z b io ro w y c h n a z iem iac h z a c h o d n ic h i p o łu d n io w y c h P o ls k i. M ię d zy in n e m i p o w ia t lu b a w s k i p o d z ie lo n y z o s ta ł n a 1 1 g m in w ie js k ic h i 2 g m in y m ie js k ie .
Z a r z ą d z e n ia te s ta n o w ią p ra w d z iw y
przewrót w organizacji samorządu gminnego
i n ie w ą tp liw ie s ą n a jp o w a ż n ie jsz y m a k te m u s ta w o d a w c z y m rz ą d u o d s z e re g u m ie s ię c y .
C ó ż o n e n a m p rz y n o s z ą ? Z n ik a p rz e d e - w s z y s tk ie m p o ję c ie d o ty c h c z a so w e j g m in y je d n o stk o w e j a n a je j m ie js c e p rz y c h o d z i g m in a z b io ro w a . O b o w ią z k i te j g m in y n ie w ie le się c o p ra w d a ró ż n ią o d z a d a ń g m in y d o ty c h c z a s o w e j je d n a k z m ie n ia s ię i to ra d y k a ln ie z a rz ą d g m in y . D o z a d a ń g m in y n a le ż a ły d o ty c h c z a s s p ra w y , o p ie k i s p o łe c z n e j, s p ra w y m e ld u n k ó w o s o b isty c h d b a ło ś ć o re g u la rn e fu n k c jo n o w a n ie s z k o ły , w y s ta w ia n ie ró ż n e g o ro d z a ju p o ś w ia d c z e ń m o g ą c y c h b y ć w y s ta w io n e m i ty lk o n a p o d s ta w ie z n a jo m o ś c i s to s u n k ó w lo k a ln y c h i t. p . O tó ż n a le ż y te w y p e łn ia n ie ty c h o b o w ią z k ó w je st n ie s ły c h a n ie w a ż n e i to n ie ty lk o z p u n k tu w id z e n ia o g ó ln o p a ń s tw o w e g o , ja k o ty c h p o d s ta w y c h o si, o o k o ło k tó ry c h k rę c i s ię c a ła m a sz y n a p a ń s tw o w a , ''— ~ a le i z p u n k tu w id z e n ia in te re su m ie s z k a ń c ó w te j g m in y . J a k ą ż b o w ie m k o rz y ś ć m o ż e m ie ć o b y w a te l z g m in y , k tó ra m u n ie d b a le p ro w a d z i re je s tr m ie s z k a ń c ó w , k tó ra n ie d b a o s w y c h u b o g ic h , k tó ra w y sta w ia n ie z g o d n e z p ra w d ą p o ś w ia d c z en ia lu b te ż z a n ie d b a z a o p a trz e n ie s z k o ły w o p a ł n a z im ę ? D a le c y je ste śm y o d tw ie r d z e n ia , ż e d o ty c h c z a s o w e z a rz ą d y G m in w ie js k e h z a d a n ia sw e z re g u ły w y p e łn ia ły n ie n a le ż y c ie , n ie m n ie j je d n a k p u b lic z n ą je st ta je m n ic ą , ż e b a rd z o c z ę s to z d a rz a ły się m n ie j lu b w ię ce j d ra s ty c z n e u c h y b ie n ia . U c zc iw y i p o c z c iw y n a o g ó ł d o ty c h c z a s o w y s o łty s p rz y d z is ie js z y c h d u ż y c h w y m a g a n ia c h je g o w ła d z p rz e ło ż o n y c h s p o w o d o w a n y c h n ie sły c h a n e m n a tę ż e n ie m ż y c ia z b io ro w e g o ty lk o tru d n o d a ł s o b ie ra d ę z e s w o je m u rz ę d e m . Z a n ie d b a n e re je stry m e ld u n k o w e n a le ż ą w te j d z ie d z in ie d ó s to s u n k o w o n ie d u ż y c h z a n ie d b a ń , S ą in n e , z n a c zn ie g o rs z e i z n a c z n ie w ra ż liw s z e i n a te m c ie rp ia ł c a ły a p a r a t p a ń s tw o w y .
N ie w ą tp liw ą je st rz e c z ą , ż e d o ty c h c z a s o w y s o łty s z je g o a try b u c ja m i m ia ł m im o p o w y ż s z y c h b ra k ó w ró w n ie ż d u ż e z a le ty . B y ł to p rz e d e - w s z y stk ie m c h a ra k te r o b y w a te ls k i je g o u rz ę d u . N ie b y ł o n p rz e c ie ż ty m u rz ę d n ik ie m , k tó re m u k a ż ą ro b ić , a b y ł s ą s ia d e m ró w n y m w ś ró d ró w n y c h , a je d n a k z a o p a trz o n y w a u re o lę w ła d z y . I ta d o d a w a ła p o w a g i je g o s ta n o w is k u , a p rz e z to w le w a ła s z a c u n e k d la je g o p o c z y n a ń .
B ra k i m u sia ły b y ć u s u n ię te , te g o w y m a g a ł in te re s p a ń s tw a , a z d ru g ie j s tro n y z a c h o w a n e b y ć m u s ia ły o g ro m n e z a le ty o b y w a te ls k ie g o c h a ra k te ru te j n a jn iż sz e j a je d n a k n ie s ły c h a n ie w a ż n e j w ła d z y w p a ń s tw ie . Z a d a n ie tru d n e a m o ż liw e d o w y k o n a n ia ty lk o p rz e z rz ą d
c ie s z ą c y s ię o g ro m n y m a u to ry te te m . R z ą d tru d n o ś c i te p o k o n a ł, i to w s p o s ó b , k tó ry s ta n o w ić b ę d z ie n ie w ą tp liw ie je d n ą z c h lu b n ie js z y c h k a rt d z ia ła ln o śc i rz ą d ó w p o m a jo w y c h
S tw o rz o n o g m in ę z b io ro w ą . D o ty c h c z a s o w e w sie z o s ta ją g ro m a d a m i a k ilk a g ro m a d ra z e m tw o rz y ć b ę d z ie g m in ę z b io ro w ą. N a c z e le te j g m in y s ta ć b ę d z ie w ó jt, n ie ja k o w ła d z a p o lic y jn a , a ja k o w ła d z a s a m o rz ą d o w a o b y w a te lstw a , w ład z a p o c h o d z ą c a z w y b o ru o b y w a te li, a ty lk o (z re s z tą ja k d o ty c h c z a s) z a tw ie rd z o n a p rz e z w ła d z ę n a d z o rc z ą . W ó jto w i d o d a n y z o s ta n ie s e k re ta rz g m in n y , u rz ę d n ik z a w o d o w y , m ia n o w a n y . O n i d w a j, w s p ó ln ie o d p o w ia d a ć b ę d ą z a lo s y g m in y i n a le ż y te p ro w a d z e n ie je j in te re s ó w . W e w n ą trz u rz ę d u w ó jto w s k ie g o o c z y w iś c ie is tn ie ć b ę d z ie ś c is ły p o d z ia ł p ra c y . N a W ó jc ie , ja k o k ie ro w n ik u u rz ę d u , s p o c z y w a ć b ę d z ie o b o w ią z e k o b ro n y m ie js c o w e j lu d n o ś c i. D o n ie g o w ię c b ę d z ie n a le ż a ło d b a ć o to , b y z a rz ą d z e n ia ta k w ła d z w y ż s z y c h ja k i w ó jto s tw a s a m e g o b y ły z g o d n e z in te re s e m lu d n o ś c i. W ty m c e lu W ó jt b ę d z ie m ó g ł ro b ić p rz e d s ta w ie n ia u w ła d z w y ż sz y c h b ę d z ie m ó g ł o d m ó w ić p o d p is u s w e g o n a a k ta c h ,
Z a p o w ied ź e x p o z e p . p re m je ra K o z ło w s k ie g o z g ro m a d z iła n a w ielk ie j s a li p o s ie d z e ń k lu b u p a rla m e n ta rn e g o B . B . W . R . p o n a d 3 0 0 p o s łó w i s e n a to ró w , tu d z ie ż c a ły rz ą d w k o m p le cie .
E x p o z e p . p re m je ra K o z ło w sk ie g o trw a ją c e p ra w ie d w ie g o d z in y , s k u p ia ło p rz e z c a ły c z as n ie s ła b n ą c ą u w a g ę a n d y to rju m i p rz e ry w a n e b y ło w ie lo k ro tn ie fre n e ty c z n e m i o k la s k a m i i w y w a rło w ie lk ie w ra ż e n ie .
M o w a p re m . K o z ło w s k ie g o p o ś w ię c o n a b y ła p ra w ie w y łą c z n ie s p ra w o m g o s p o d a rc z y m p . p re m je r n ie o m in ą ł ż a d n e j d z ie d z in y , p o ru s z a ją c z a ró w n o k w e s tje b u d ż e to w e i w a lu to w e , a d a le j z a g a d n ie n ie ro ln ic tw a , a k c ję o d d łu ż e n ia , c e n k a rte lo w y c h i u b e z p ie c z e ń s p o łe c z n y c h .
Z w ie lk im n a c is k ie m u w y p u k lił m ó w ca z a s a d n ic z e d o g m a ty p o lity k i g o s p o d a rc z e j o b e c n e g o rz ą d u ja k ie m i są :
1 . s ta ło ś ć w a lu ty i ró w n o w a g a b u d ż e tu , 2 . p rz y s to so w a n ie c e n p rz e m y s ło w y c h d o
w y m o g ó w ż y c ia g o s p o d a rc z e g o ,
3 . e n e rg ic z n a a k c ja o d d łu ż e n io w a d la ś re d n ie j i m a łe j w ła s n o ś c i ro ln e j,
4 . g ru n to w n a re w iz ja n a s z e g o u s ta w o d a - s tw a s o c ja ln e g o .
P o d a je m y w s k ró c e n iu je j g łó w n e m y śli:
„ J a k o n o w y p re m je r z a sw ó j o b o w ią z e k u w a ż a m w y ło ż e n ie P a n o m b e z o g ró d e k te g o , c o i d la c z e g o , w d z ie d z in ie g o s p o d a rc z e j m y ś lę i z a m ie rz a m .
Z a ło ż e n ia p o ls k ie j p o lity k i g o s p o d a rc z e j n ie u le g a ją i n ie u le g n ą z m ia n ie .
J a k ie ż to s ą z a ło ż e n ia ?
P o ls k a m y ś l g o s p o d a rc z a u s ta liła p rz e d e - w s z y stk ie m , iż p rz e s ile n ie o b e c n e ró ż n e je s t o d z n a n y c h i p o w ta rz a ją c y c h się k ry z y s ó w k o n ju k - tu ra ln y c b , ż e m a p rz y c z y n y s z c z e g ó ln e , z w ią z a n e z w o jn ą ś w ia to w ą i p o w o je n n ą g o s p o d a rk ą w ie lk ic h m o c a rstw , i ż e w o b e c te g o p o w ró t d o s to su n k ó w p rz e d k ry z y so w y c h je st n ie p ra w d o p o d o b n y . P rz e z w y c ię ż e n ie z a te m k ry z y s u m o ż e n a s tą p ić ty lk o p rz e z o s ią g n ię c ie ró w n o w a g i n a n iż s z y m p o z io m ie , a n a to m ia s t n ie m o ż e b y ć d o k o n a n e p rz e z p ró b y o d b u d o w y ró w n o w a g i p rz e d k ry z y s o w e j. P o lity k a s tw a rz a n ia s z tu c z n e j k o n ju n k tu ry s to so w a n a s z e ro k o i b e z s k u te c z n ie n a ś w ie c ie , je d y n ie o p ó ź n ia p o p raw ę .
J e s te ś m y k ra je m u b o g im w n a rz ę d z ia p ra c y b o g a ty m w p rz y ro s t lu d n o ś c i. C o ro k p rz y b y w a m n ie j- w ię ce j p ó ł m iljo n a lu d z i i lu d z io m ty m trz e b a d a ć z a tru d n ie n ie p rz e z w z m o ż e n ie n a s z e j w y tw ó rc z o ś c i.
P o d n ie s ie n ie p o z io m u ż y c ia m a s p o lsk ic h , z a tru d n ie n ie m ło d y c h p o k o le ń , u p rz e m y s ło w ie n ie i z a in w e s to w a n ie P o ls k i w p rz y s z ło ś c i w s z y s tk o to o p ie ra s ię n a je d n y m p ro c e s ie , n a k a p ita liz a c ji w e w n ę trz n e j D ru g ie z a ło ż e n ie n o w e j p o lity k i g o s p o d a rc z e j: n ie u n ik n io n e p ro c e sy p rz y s to so w a w c z e w P o ls c e p o w in n y b y ć p ro w a d z o n e w m ia rę m o ż n o ś c i w te n s p o s ó b , a b y n ie s z k o
d z ić fu n d a m e n to m n a sz ej, p rz y s z ło ś c i, a b y n ie p o d ry w a ć k a p ita liz a c ji w e w n ę trz n e j.
Stałość złotego i równowaga budżetowa
s ą p rz y k a z a n ia m i, o b o w ią z u ją ce m i w s z y s tk ie rz ą d y p o m a jo w e .
S ta ła i z d ro w a w a lu ta s ta n o w i g łó w n ą p o d s ta w ę ro z w o ju k a p ita liz a c ji w e w n ę trz n e j.
Z ró w n o w a ż o n y b u d ż e t je s t z a ś je d n ą z k o n ie c z n y c h p o d s ta w s ta łe j w a lu ty . P rz y k a z a n ia te o b o w ią z u ją ta k Ż A k ^ J.j& ty ch c z a s a c h .
k tó re m u p rz y g o tu je s e k re ta rz g m in n y . J e d n e m s ło w e m p rz y w ó jc ie p o z o s ta ły w s z y s tk ie a try - b u c je o b y w a te ls k ie g o c h a ra k te ru d o ty c h c z a s o w e g o s o łty s a .
S e k re ta rz g m in n y b ę d z ie u rz ę d n ik ie m . J e g o w ię c g łó w n e m z a d a n ie m b ę d z ie d b a ło ś ć o in te re s w z ę d u . J e st o n w ię c o d p o w ie d z ia ln y z a n a le ż y te p ro w a d z e n ie u rz ę d u , z a d o p iln o w a n ie w y z n a c z o n y c h te rm in ó w , z a p rz y g o to w a n ie d e c y z ji d la w ó jta, w o g ó le z a w s z y stk o c o o d n ie g o w y m a g a ją w ła d z e w y ż s z e .
T a k u rz ą d z o n y s a m o rz ą d g m in n y , n ie w ą t
p liw ie w y p e łn i w s z y s tk ie te z a d a n ia , k tó re n a n ie g o s k ł a d a n o w o c z e ś n ie p o ję ta k a n c e p c ja P a ń s tw a . T o te ż z n ie k ła m a n ą ra d o ś c ią w ita m y
te n o w e ro z p o rz ą d z e n ia . S ą o n e d o w o d e m , ż e m im o b u rz i a ta k ó w o d w e w n ą trz i z e w n ą trz rz ą d te n p ra c u je i p ra c u je in te n z y w n ie . P ra c a ta n ie w y d a je d n a k n a le ż y ty c h o w o c ó w , je ż e li s p o łe c z e ń s tw o u s iło w a ń ty c h n ie p o p rz e , n ie b ę d z ie z e rz ą d e m s w y m w s p ó łp ra c o w a ć .
P rz y re a liz a c ji ty c h u s ta w n a jle p s z ą b ę d z ie m y m ie li o k a z ję z ło ż e n ia d o w o d u n a s z e j d o jrz a ło ś c i p o lity c z n e j. N a le ż y c ie o c e n ić o g ro m n y w y s iłe k rz ą d u i lo ja ln ie p o p rz e ć je g o c z y s te z a m ia ry , o to z a d a n ia , k tó re n ie w ą tp liw ie w y p e ł
n im y p rz y z b liż a ją c e j s ię re a liz a c ji z b io ro w y c h g m in w ie js k ic h . (S z c z e g ó ło w y p o d z ia ł p o w ia tu lu b a w s k ie g o n a g m in y w ie jsk ie p o d a je m y n a 4 s tr.)
C o p o w ie d z ia ł p re m je r K o z ło w s k i w s w e m w ie lk ie m e k s p o s e g o s p o d a rc z e m i p o lity c z n e m .
S ta łe m p rz y k a z a n ie m w in n e j d z ie d z in ie je st w o jsk o i o b ro n a k ra ju . S ta le i k o n s e k w e n tn ie d ą ż y ć m u s im y d o z a p e w n ie n ia n a s z y m g ra n ic o m n ie z b ę d n e j o c h ro n y . P a m ię ta ją c o n a s z e j p rz e s z ło śc i h is to ry c z n e j i m a ją c n a u w a d z e d łu g o - w ie k o w e d o ś w ia d c z e n ia , n ie w o ln o d o p u ś c ić d o o s ła b ie n ia n a s z e j o b ro n n o śc i. Z a p e w n ie n ie w o j
s k u ś ro d k ó w n a o b ro n ę k ra ju , je s t p ro s tą k o n s e k w e n c ją te j z a s a d y .
P o m im o k ry z y s u n a s z a s iła o b ro n n a n ie u - le g ła o s ła b ie n iu . -
W a lu ta z n ik ą d n ie je st z a g ro ż o n a . Z ło ty n a s z je s t m o c n y . W s z y s tk ie p o m y s ły „ n a p ra w y 44 o - p a rte n a m a n ip u lo w a n iu p ie n ią d z e m k a te g o ry c z n ie o d rz u c a m y . N ie z a g ro ż o n y je s t z ło ty o d s tro n y s p o łe c z e ń s tw a , g d z ie z a u fa n ie d o w ła s
n e g o p ie n ią d z a z o s ta ło m o c n o u g ru n to w a n e . N ie z a g ro ż o n y je st ró w n ie ż o d s tro n y b ila n s u h a n d lo w e g o , g d z ie m a m y o s ta tn io s a ld o d o d a tn ie .
N ie z a g ro ż o n y je st p rz e z ru c h k a p ita łó w , g d z ie o b s e rw u je m y p rz y ro s t k a p ita łó w z a g ra n ic z n y c h d o P o ls k i.
N ie z a g ro ż o n y o d s tro n y b u d ż e tu , g d z ie o b s e rw u je m y p o w o ln ą i n ie z n a c z n ą , le c z je d n a k w y ra ź n ą p o p ra w ę .
S p a d e k d o c h o d ó w p a ń s tw o w o w y c h u s ta ł, i d o c h o d y o d je s ie n i u b ie g ł, ro k u s ta b iliz u ją się . W o d n ie sie n iu d o c e n p rz e m y sło w y c h p re m je r z a p o w ie d z ia ł d a ls z ą z n iż k ę c e n .
P o ru s z a ją c p ro b le m a k c ji p o d n ie s ie n ia c e n p ro d u k tó w w ie js k ic h , p re m je r s tw ie rd z ił, iż w ro k u u b ie g ły m k o s z ty rz ą d o w e j a k c ji in te rw e n c y jn e j z b o ż o w e j p o c h ło n ę ły w ię ce j, a n iż e li ro l
n ic tw o w p ła c iło s k a rb o w i p a ń s tw a z ty tu łu p o d a tk ó w b e z p o ś re d n ic h .
C o d o ta ry f k o le jo w y c h , to z o s ta ły o n e o b n iż o n e w g ra n ic a c h o d 1 5 -5 0 p ro c , w p o ró w n a n iu z p o z io m e m z ro k u 1 9 2 9 . W z ro s t p rz e w o z u je d n a k p o k ry ł s tra ty z o b n iż e n ia ta ry fy .
D łu ż s z ą c z ę ś ć s w e j m o w y p o ś w ię c ił p re m je r K o z ło w s k i z a g a d n ie n iu o b c ią ż e ń p u b lic z n y c h . D a d z ą s ię o n e p o d z ie lić n a 3 d z ia ły : n a
o b c ią ż e n ia p a ń s tw o w e s a m o rz ą d o w e
i o b c ią ż e n ia z ty tu łó w u b e z p ie c z e ń p rz e m y s ło w y c h .
R z ą d p rz e d e w sz y s tk ie m m u s i s ię z a ją ć re w iz ją u b e z p ie c z e ń s p o łe c z n y c h . K o s z t ty c h u b e z p ie c z e ń o g ro m n y m c ię ż a re m o b a rc z a c a ły ś w ia t p ra c y w P o ls c e . S u m a ro c z n ie ś c ią g a n y c h s k ła d e k , p re lim in o w a n y c h n a ro k b ie ż ą c y , w y n o s i o k o ło 3 5 0 m iljo n ó w , a p ó łto ra m iljo n a u b e z p ie c z o n y c h n ie d o z n a je n a le ż y ty c h k o rz y ś c i z u b e z p ie c z e n ia w y n ik a ją c y c h .
R z ą d z d a je s o b ie g ru n to w n ie s p ra w ę z k o n ie c z n o ś c i g ru n to w n e j re w iz ji u s ta w y s c a le n io w e j — z k tó re j n ik t n ie je st z a d o w o lo n y .
K a p ita ły o b c e .
Z a jm u ją c s ię w d a ls z y m c ią g u ro lą k a p ita łu z a g ra n ic z n e g o w P o ls c e , m ó w c a p o d k re ś lił ż e :
K a p ita ł o b c y , k tó ry c h c ia łb y p ra c o w a ć u u a s ja k w k o lo n ji, n ie m a w P o ls c e n ic d o ro b o ty .
K re d it.
C o d o k re d y tu , rz ą d b ę d z ie d ą ż y ł d o d a l
s z e g o je g o p o ta n ie n ia i c z u w a ć b ę d z ie n a d d ro - b n e m i w k ła d a m i, z a p e w n ia ją c im b e z p ie c z e ń s tw o i o c h ro n ę . D ro b n y c iu ła c z m u s i m ie ć p e w n o ś ć , iż je g o lo k a ta o d k ła d a n a p ra c ą w ie lu la t
,.n a c z a rn ą g o d z in ę ” n ie b ę d z ie w y s ta w io n ą n a
n ie b e z p ie c z e ń stw o .
(D o k o ń cz e n ie n a str. 2 * g ie ńG Ł O S L U B A W S K I ’
C o p o w ie d z ia ł p re m je r K o z ło w s k i w s w e m w ie lk ie m e k s p o s c g o s p o d a rc z o -
p o lity c z n e m .
[C ią g d a ls z y z 1 str.J
P ro g ra m ro ln ic z y rz ą d u .
T u ta j rz ą d d ą ż y d o d e fin ity w n e g o z a k o ń c z e n ia a k c ji k o n w e rs y jn o — o d d łu ż e n io w e j w ro l
n ic tw ie . Z d a n ie m m ó w c y w ię k s z e w a rs z ta ty ro ln e n a d m ie rn ie o b c ią ż o n e d łu g a m i n ie s ą m o ż liw e d o w y s a n o w a n ia . N a to m ia st m a ły i ś r e
d n i, u m ia rk o w a n ie z a d łu ż o n y w a r s z ta t ro ln y m o ż e b y ć o d d łu ż o n y i m o ż n a m u b ę d z ie z a p e w n ić e g z y s te n c ję . R z ą d d ą ż y ć b ę d z ie d o s to p n io w e j le cz p la n o w e j lik w id a c ji w ie lk ic h g o s p o d a rs tw .
O ś w ia d c z e n ie p p re m je ra w s p ra w ie o b o z o w o d o s o b n ie n ia .
T u o ś w ia d c z y ł p . p re m je r, c o n a s tę p u je : C a ły s z e re g e k s c e s ó w i b o jó w e k , p o s łu g i
w a n ie s ię p a łk ą i re w o lw e re m , ja k o b ro n ią w a l
k i p o lity c z n e j, a n a rc h iz o w a n ie ż y c ia p o lity c z n e g o p rz e z p o m y lo n e , n ie o b lic z a ln e w s w e m p o s tę p o w a n iu je d n o stk i, g lo ry fik o w a n ie w s z e lk ie g o ro d z a ju a k tó w g w a łtu — c o w s u m ie g ra ło z w y ro d n ie n ie m ż y c ia s p o łe c z n e g o w P o ls c e , w re s z c ie m o rd e rstw o M in * S p ra w W e w n . ś. p . B r. P ie ra c k ie g o , d o k o n a n e p rz e z B o jo w ą O rg a n iz a c ję U k ra iń s k ą , z m u siły R z ą d d o c h w y c e n ia s ię ś ro d k ó w d o ty c h c z a s n ie s to s o w a n y c h .
D e k re t o m ie js c a c h o d o s o b n ie n ia p o z w a la w s p o s ó b ra d y k a ln y z lik w id o w a ć w z a ro d k u w s z e lk ie p ró b y a n a rc h ji.
W m ie js c u o d o s o b n io n e m w B e re z ie K a rtu s k ie j z n a jd u ją s ię ra z e m z a g ra ż a ją c y b e z p ie c z e ń s tw u p u b lic z n e m u U k ra iń c y , z a n a rc h iz o w a n e e le m e n ty ż y d o w s k ie i p a łk a rz e O b o z u N a ro d o w e g o .
S u ro w y re g u la m in i p o ż y te c z n a d la p a ń s tw a p ra c a p rz y m u so w a s ą ś ro d k a m i w y c h o w a w c z e - m i, k tó re e le m e n ty n ie d o s to s o w a n e d o z o rg a n i
z o w a n e g o ż y c ia s p o łe c z n e g o n a u c z ą w ła ś c iw e g o s to su n k u d o p a ń s tw a .
D o ty c h c z a s u m ie s z c z o n o w m ie js c u o d o s o b n ie n ia o k o ło 2 0 0 je d n o s te k .
Pół mUjona złotych od rządu dla powodzian.
N a p o n ie d z ia łk o w e m P o s ie d z e n iu p o d p rz e w o d n ic tw e m p . p re m je ra K o z ło w s k ie g o , R a d a M in is tró w p rz y z n a ła p . m in istro w i s p ra w w e w n . k re d y t w k w o c ie 5 0 0 ,0 0 0 z ł. n a k o s z ta z w ią z a n e z a k c ją p rz e c iw p o w o d z io w ą , w y w o ła n e u d z ia łe m w ła d z i o rg a n ó w a d m in istra c ji o g ó ln e j w te j a k c ji, u c h w a la ją c je d n o c z e śn ie p ro je k t u s ta w y
W a rs z a w a . W e w to re k w ie c z o re m w g m a c h u P re z y d ju m R a d y M in is tró w o d b y ło s ię k o n s ty tu u ją c e z e b ra n ie k o m ite tu p rę p a g a n d y p rz y o g ó ln o -p o ls k im k o m ite c ie p o m o c y o fia ro m p o w o d z i. N a p o s ie d z e n iu te m w y g ło s ił p rz e m ó w ie n ie p re z e s o g ó ln o -p o ls k ie g o k o m ite tu o fia ro m p o w o d z i b y ły m in is te r d r. H u b ic k i. Z p rz e m ó w ie n ia te g o w y n ik a , ż e a k c ja p o m o c y p o w o d z ia n o m p ro w a d z o n a b ę d z ie p rz e z d łu ż s z y c z a s i p o trw a d o n o w y c h z b io ró w , tj, d o k o ń c a lip c a p rz y s z łe g o ro k u . P . m in . H u b ic k i d a lej z a z n a c z a , ż e ja k d o ty c h c z a s o fia rn o ś ć s p o łe c z e ń s tw a n a rz e c z p o w o d z ia n je s t w ie lk a i ta k w c h w ili o b e c n e j n a k o n to o g ó ln o -p o !s k ie g o k o m ite tu p o m o c y o fia ro m p o w o d z i z ło ż o n o w g o tó w c e 1 .3 0 0 .0 0 0 z ł. P ró c z te g o s p o łe c z e ń s tw o p rz y c h o d z i p o w o d z ia n o m z p o m o c ą , o fia ru ją c ż y w n o ść o d z ie ż , z b o ż e n a z a sie w itd . D u ż e k o s z ta — z a z n a c z y ł p , m in . H u b ic k i p o c ią g n ie z a s o b ą u s u w a n ie s k u tk ó w p o w o d z i. N a p rz y k ła d s k ie ro w a n ie w ó d d o d a w n y c h k o ry t n a te re n ie s a m e g o tv lk o w o je w ó d z tw a k ra k o w s k ie g o k o s z to w a ć b ę d z ie o k o ło 2 i p ó ł m iljo n a z ł. N a p ra w ia n ie o b w a ło w a ń rz e c z n y c h m u s i b y ć u s k u te c z n io n e ja k n a jp rę d z e j, g d y ż n a p ó r w ó d je s ie n n y c h m o ż e s p o w o d o w a ć n o w ą p o w ó d ź . W d a ls z y m c ią g u p o s ie d z e n ia o m a w ia n o w o g ó ln y c h z a ry s a c h ró ż n e fo rm y p ro p a g a n d y . N a p re z e s a k o m ite tu p ro p a g a n d y w y b ra n o p . W a ń k ie w ic z a .
Złóż ofiarę na powodzian.
Ś m ie rć P re z y d e n ta H in d e n b u rg a
g o d z in ie 9 -te j ra n o z m a rł w s w o - N e u d e c k w P ru s a c h W s c h o d n ic h W c z o ra j o
je j p o s ia d ło ś c i_ _ _ _ ;
p re z y d e n t R z e s z y N ie m ie c k ie j G e n e ra ł F e ld m a r
s z a łe k H in d e n b u rg . U ro d z ił s ię w ro k u 1 8 4 7 w P o z n a n iu , ja k o s y n w y ż s z e g o o fic e ra a rm ji n ie m ie c k ie j. O d d z ie c iń s tw a p rz e z n a c z y li g o ro d z i
c e k a rje rz e w o js k o w e j. K a rje ra je g o p o s u w a ła s ię w ie lk ie m i s k o k a m i w z w y ż . B ra ł u d z ia ł w w o jn ie p ru s k o -a u s trja c k ie j, w ro k u 1 8 7 0 w a l
c z y ł p o d S e d a n e m i P a ry ż e m . W r. 1 9 0 0 m ia n o w a n y z o s ta je g e n e ra łe m p o ru c z n ik ie m , w ro k u 1 9 0 7 k o m e n d a n te m k o rp u s u .
W ro k u 1 9 1 1 w y s tę p u je z c z y n n e j s łu ż b y w o jsk o w e j, o s ia d a ją c w s w y m m a ją tk u .
P o w y b u c h u w o jn y ś w ia to w e j c e s a rz n ie m ie c k i p o w ie rz a m u d o w ó d z tw o n a d o d d z ia ła m i n a w s c h o d z ie , g d z ie s ły n n e m b y ło je g o o s a c z e n ie a rm ji ro s y js k ie j n a d je z io ra m i M a z u rsk ie m i.
W ro k u 1 9 1 6 o b ją ł d o w ó d z tw o n a d c a łą a rm ją n ie m ie c k ą .
W ro k u 1 9 1 8 p o o s ta tn ie j p ró b ie p rz e ła m a n ia k o a lic ji z a w a rto p o k ó j d n ia 1 1 lis to p a d a 1 9 1 8 r.
P o z g o n ie P re z y d e n ta R z e sz y .
W ia d o m o śc i o z g o n ie p re z y d e n ta H in d e n b u rg a ro z e s z ły s ię p o c a ły c h N ie m c z e c h z o g ro m n ą s z y b k o ś c ią . W s z y s tk ie d z ie n n ik i w y d a ły d o d a tk i n a d z w y c z a jn e . W B e rlin ie n a z n a k ż a ło b y fla g i o p u s z c z o n o d o p o ło w y , n a u lic a c h p a n u je w z m o ż o n y ru c h . Z a u w a ż y ć m o ż n a g łę b o k ie p rz e ję c ie lu d n o ś c i, ja k ró w n ie ż w ie lk ie z a in te re s o w a n ie m o m e n te m b ie ż ą c y m . G ie łd a z o s ta ła n a d w a d n i z a m k n ię ta .
W N e u d e c k , m a ję tn o śc i p re z y d e n ta p rz e r
w a n o p ra c e w p o lu n a z n a k ż a ło b y , a d z w o n y w s ą s ie d n ie m m ia ste c z k u n ie m ilk n ę ły p rz e z k ilk a g o d z in .
U ro c z y sto ś c i p o g rz e b o w e o d b ę d ą s ię w s o b o tę w T a n n e n b e rg u p rz e d w y b u d o w a n y m n a p a m ią tk ę o d n ie sio n e g o z w y c ię stw a b a s tjo n e m .
Z w ło k i w e d łu g w o li z m a rłe g o p o c h o w a n e z o s ta n ą w N e u d e c k . ... ...
M in is te r M iih ls te in u M a rs z . P iłs u d s k ie g o .
W iln o . 3 0 . lip c a . D z isia j w re jo n ie J e w je p rz y b y ł d o W iln a p rz e z z ie lo n ą g ra n ic ę ra d c a a m b a sa d y p o ls k ie j w P a ry ż u , m in . M iih lste in .
P rz y ja z d m in . M iih ls te in a , k tó ry w c ią g u o s ta tn ic h d n i b a w ił n a L itw ie i o d b y ł ta m k o n fe re n c ję z m ia ro d a jn e m i c z y n n ik a m i lite w sk ie m i, z w ią z a n y je st z p o b y te m M a rs z a łk a P iłs u d s k ie g o w P ik ilis z k a c h .
P . m in . M iih ls te in u d a ł s ię d z is ia j d o P ik ili- s z e k , g d z ie b y ł p rz y ję ty n a s p e c ja ln e j a u d je n c ji p rz e z P . M a rs z a łk a .
W Gdaftsku mówią o unji polsko-litewskiej.
G d a ń s k . ttD a n z ig e r N e u e s te N a ch - ric h te n ” p o ś w ię c a ją sw ó j a rty k u ł w s tę p n y o m ó w ie n iu n o w e j s y tu a c ji n a d B a łty k ie m . D z ie n n ik s tw ie rd z a , ż e p o d ró ż m in is tra B e c k a d o p a ń stw b a łty c k ic h o d n io s ła p e łn y s u k c e s i u ja w n iła tw o rz ą c y się n a w s c h o d z ie E u ro p y fro n t. P o ls k a z a p e w n iła s o b ie d e c y d u ją c y w p ły w n a p o lity k ę E s to n ji i Ł o tw y , z b liż y ła s ię w ię c d o re a liz a c ji s w e g o c e lu , a m ia n o w ic ie k o n c e p c ji u tw o rz e n ia b lo k u b a łty c k ie g o p o d s w e m p rz e w o d n ic tw e m .
Kto bądzie wojewodą poznańskim?
W o je w o d a p o z n a ń sk i p . R a c z y ń s k i o p u ś c ił w p o n ie d z ia łe k P o z n a ń , u d a ją c s ię d o W a rsz a w y w z w ią z k u z n o m in a c ją n a w ic e m in istra ro l
n ic tw a . P . R a c z y ń s k i je s t b ra te m d e le g a ta P o l
s k i d o L ig i N a ro d ó w .
S p ra w a n o m in a c ji n o w e g o w o je w o d y n ie je s t je s z c z e z a ła tw io n a . W y m ie n ia ją tu ta j ja k o k a n d y d a tó w n a o p ró ż n io n e s ta n o w isk o w ic e w o je w o d ę p o z n a ń s k ie g o p . K a u c k ie g o , lu b w ic e
w o je w o d ę k ra k o w s k ie g o p . W a lic k ie g o , b . n a c z e ln ik a w w y d z ia le b e z p ie c z e ń s tw a w u rz ę d z ie w o je w ó d z k im w P o z n a n iu .
P o w y b u c h u re w o lu c ji o b e jm u je d o w ó d z tw o n a d o d d z ia ła m i p o w ra c a ją c e m i, p o c z e m z n ó w p o d s u n ą ł s ię d o H a n n o v e ru .
W ro k u 1 9 2 5 p rz y jm u je K a n d y d a tu rę n a s ta n , p re z y d e n ta R z e s z y , w w y b o ra c h p a d ło n a n ie g o 1 4 m iljo n ó w g ło só w . N a s ta n o w is k u te m w y trw a ł d o o s ta tn ie j c h w ili.
W ro k u 1 9 3 2 z o s ta ł p o n o w n ie w y b ra n y p re z y d e n te m 1 9 -to m a m iljo n a m i g ło só w , p rz e c iw 1 3 m ilj. g ł., k tó re p a d ły n a H itle ra .
P rz y k o ń c u ro k u 1 9 3 3 z g o d z ił s ię n a p o w ie rz e n ie s ta n o w is k a K a n c le rz a H itle ro w i, a w ic e k a n c le rz a v o n P a p e n ,o w i.
Z m a rły o s ie ro c ił s y n a O s k a ra v o n H in d e n b u rg a , k tó ry p rz e z s z e re g la t p e łn ił fu n k c ję a d - ju ta n ta p rz y b o c z n e g o
W N ie m c z e c h o g ło s z o n o 1 4 -to d n io w ą ż a ło b ę . K o m p e te n c je p re z y d e n ta R z e sz y p rz e la n e z o s ta ły n a A d o lfa H itle ra ? U rz ąd K a n c le rsk i p o łą c z o n y z o s ta je z u rz ę d e m P re z y d e n ta R z e s z y .
S z e f a rm ji B lo m b e rg w y d a ł ro z k a z s k ła d a - , n ia p rz y s ię g i H itle ro w i.
N a rę c e s y n a z m a rłe g o p u łk . O s k a ra v o n H in d e n b u rg a n a d e s z ły d e p e s z e k o n d o le n c y jn e o d k ró la a n g . J e rz e g o , p re z y d e n ta F ra n c ji L e b ru n i k ró la b e lg ijsk ie g o L e o p o ld a . P . p re z . M o ś c ic k i w y s ła ł d e p e s z ę k o n d o le n c y jn ą n a rę c e k a n c le rz a H itle ra . M in is te r S p ra w Z a g ra ń . B e c k n a rę c e m in . N e u ra th a .
B y ły c e s a rz W ilh e lm , n a k tó ry m ś m ie rć H in d e n b u rg a w y w a rła w ie lk ie w ra ż e n ie , w y s ła ł te le g ra m n a rę c e s y n a p łk . O s k a ra . K ro n p rin z w y je c h a ł d o N e u d e c k z w ie ń c e m o d ro d z in y H o h e n z o lle rn ó w .
Ź ró d ła a n g ie lsk ie d o n o s z ą , ż e w n a jb liż sz y m c z a s ie m a s ię o d b y ć p le b is c y t w s p ra w ie n o w y c h u s ta w .
W a k c ji te j b ra k je d n e g o o g n iw a — L itw y . L itw a d ą ż y ła d o u tw o rz e n ia b lo k u trz e c h m a ły c h p a ń s tw b a łty c k ic h , k tó ry m ia ł s iłą rz e c z y a n ty p o ls k ą te n d e n c ję . A k c ja L itw y z o s ta ła je d n a k p rz e z p o d ró ż m in . B e c k a i je j re z u lta ty z n iw e c z o n a . O b e c n ie P o ls k a d ą ż y d o z n a le z ie n ia p o d s ta w , n a ja k ic h m o g ła b y u s u n ą ć is tn ie ją ^ c e ro z b ic ie m ię d z y o b u p a ń s tw a m i. P ra w d o p o d o b n ie n a s tą p i to w d ro d z e n a w ią z a n ia s to s u n - k ó w k o n s u la rn y c h i d y p lo m a ty c z n y c h , c o b y z a s o b ą p o c ią g n ę ło z b liż e n ie k u ltu ra ln e i g o s p o d a rc z e . O ja k ic h k o lw ie k b ą d ź u s tę p s tw a c h te ry - to rja ln y c h n a rz e c z L itw y n ie m o ż e b y ć m o w y , c o n a jw y ż e j M a rs z . P iłs u d s k ie m u m o ż e p rz y ś w ie c a ć m y ś l o d n o w ie n ia U n ji p o ls k o -lite w s k ie j n a w z ó r d a w n e j u n ji L u b e ls k ie j. M a rs z . P iłs u d s k i b o w ie m je d y n ie ro z s trz y g a ć b ę d z ie s p ra w ę s to s u n k ó w p o lsk o -lite w s k ic h . W k a ż d y m ra z ie n a le ż y s ię z te m lic z y ć , ż e P o lsk a z b liż a s ię c o ra z b a rd z ie j d o re a liz a c ji s w y c h c e ló w n a d B a łty k ie m , k tó re d o ty c h c z a s u n ie m o ż liw ia ła n ie m ie c k a p o lity k a z a g ra n ic z n a .
Niemcy o podróży min. Becka do Estonji.
B e rlin . D z ie n n ik i n ie m ie c k ie o g ła s z a ją s z e re g a rty k u łó w , k o m e n tu ją c y c h p o d ró ż p . m i
n is tra s p ra w z a g r. B e c k a d o T a llin a i R y g i.
A rty k u ły w te j s p ra w ie u k a z a ły s ię w „ V ó lk i- s c h e r B e o b a c h te r” i „ B e rlin e r T a g e b la tt“ W s z y s tk ie a rty k u ły u tw ie rd z a ją s u k c e s p o ls k ie j p o li
ty k i b a łty c k ie j, p o d k re śla ją c n a tle d o n ie s ie ń z T a llin a i R y g i z b ie ż n o ś ć p o g lą d ó w w s p ra w ie p o lity k i z a g ra n ic z n e j m ię d z y P o lsk ą , E s to n ją i Ł o tw ą . J e d n o c z e śn ie p is m a z a jm u ją ta k ja k p o p rz e d n io , s ta n o w is k o n ie p rz y c h y ln e w s p ra w ie p ro je k tu p a k tó w w z a je m n e j p o m o c y .
P o w ie ś ć .
Z a O jc a
E . W . P ie rc e . C ią g d a ls z y .
H e rb e rt d o k o ła s ie b ie w id z ia ł d o w o d y z a m o ż n o ś c i i w y tw o rn e g o s m a k u : p rz e d s io n e k z d o b n y b y ł m a jo lik a m i, w k tó ry c h z ie le n iły się p a lm y i p a p ro c ie , m ię k k i d y w a n z a ś c ie la ł s c h o d y , ró ż o w e o s ło n y p rz y ć m ie w a ły ś w ia tło la m p . H e rb e rt s k ie ro w a ł s ię w s tro n ę s k ą d d o c h o d z ił g o s z m e r g ło s ó w i p e w n ą rę k ą o tw o rz y ł d rz w i s a lo n u . N a p ro g u s ta n ą ł o lś n io n y ; p rz y w y k ły d o p ro s to ty p a n u ją c e j w ś ró d p u s z c z a m e ry k a ń s k ic h , n ig d y je sz c z e n ie w id z ia ł p o k o ju ta k p ię k n ie u rz ą d z o n e g o . M ię k k i, w s c h o d n i k o b ie rz e c z a k ry w a ł p o s a d z k ę ; p rz e z o tw a r
te d rz w i s z k la n e w id a ć b y ło c ie p la rn ię , o ś w ie
tlo n ą m a to w e m i la m p a m i, p e łn ą k w ia tó w i k rz e w ó w z ie lo n y c h ; n a ś ro d k u s ta ł k o s z to w n y fo r
te p ia n z a rz u c o n y n u ta m i. P rz y m a rm u ro w y m k o m in k u s ie d z ia ła n ie m ło d a o s o b a n a d e r p e ł
n y c h k s z ta łtó w i ro z m a w ia ła z p a n ią Ire d e ll;
o b o k n ic h s ta ła p ię k n a , w y s o k a p a n i, w c z a r
n e j a k s a m itn e j s u k n i, z a s ła n ia ją c s ię w a c h la rz e m o d o g n ia .
H e rb e rt je d n y m rz u te m o k a o b ją ł te n w d z ię c z n y o b ra z e k ; w te j c h w ili m a tk a g o s p o s trz e g ła i z ra d o s n y m o k rz y k ie m p o s p ie s z y ła k u n ie m u .
— O to je s t m ó j n a jd ro ż s z y c h ło p ie c ! C h o d ź , p rz e d sta w ię c ię p a n io m : p a n n a K o d e v itz , a to je j s io s trz e n ic a , p a n n a O lim p ia P ie rre p o in t. T e ra z p a n ie u w ie rz y c ie , ż e m a m ta k ie g o d o ro s łe
g o s y n a .
— T o n ie p o d o b n a , w y g lą d a s z p a n i n a je g o s io strę , a p rz y te m n ie m a m ię d z y w a m i ż a d n e g o p o d o b ie ń s tw a — z a u w a ż y ła p a n n a K o d e v itz , k tó re j a k c e n t o d ra z u z d ra d z ił N ie m k ę .
— N ie ro z d z ie ra j m i p a n i s e rc a ! ż a rto w a ła p a n i Ire d e ll — c z y i ty , O lim p io , p o d z ie la s z to z d a n ie ?
M ło d a d a m a s p o jrz a ła b y s tro n a m ło d z ie ń c a . N ie m o ż n a b y ło n a z w a ć g o p ię k n y m , m im o to d la k o b ie t m ia ł o n w ie le u ro k u : b y ło to o b li
c z e c h a ra k te ry s ty c z n e , n a c e c h o w a n e s m u tk ie m , e n e rg ją i o d w a g ą . O c z y m ia ł c z a rn e i b ły s z c z ą c e o g n ie m , c z o ło w y s o k ie , n o s o rli, u s ta z a c iś n ię te i c e rę o g o rz a łą , ja k z w y k le u lu d z i, k tó rz y w ię k s z ą c z ę ś ć ż y c ia s p ę d z ili n a o tw a rte m p o w ie trz u . P o m im o w y s o k ie g o w z ro s tu ru c h y je g o b y ły z rę c z n e i ś m ia łe , n ie z d ra d z a ją c e ż a
d n e g o z a k ło p o ta n ia . M o ż n a b y ło m n ie m a ć , ż e z a m ia s t u g a n ia ć s ię k o n n o p o s te p a c h M a n iło b y , ż y c ie p ę d z ił w s a lo n a c h .
— Is to tn ie , m ię d z y p a n ią a p a n e m Ire d e ll n ie m a ż a d n e g o p o d o b ie ń s tw a — rz e k ła O lim p ia d ź w ię c z n y m ja k m e ta l g ło se m — n ig d y b y m n ie p o w ie d z ia ła , ż e to m a tk a i s y n .
— W ie sz , H e rb e rc ie , ż e z a c z y n a m w ą tp ić , c z y to ty je ste ś w is to c ie — ż a rto w a ła p a n i Ire d e ll — ta k s ię p rz e z te o ś m la t z m ie n iłe ś , ź e ja s a m a n ie b y ła b y m c ię p o z n a ła .
— M o ż e m ię w y s ta w isz n a p ró b ę , m a tk o ? — rz e k ł z u ś m ie c h e m — z a p y ta j, ile b y ło o k ie n w p o k o ju d z ie c in n y m w C a ro ls id e , a lb o p o k tó re j s tro n ie p rz e d sio n k a w is ia ł d z w o n z w o łu ją c y n a o b ia d .
Ł z y z a b ły s ły w o c z a c h p a n i Ire d e ll.
— N ie w s p o m in a j m i o C a ro lsid e ! — ła ła g w a łto w n ie .
S y n z ła g o d n ą p o w a g ą p o ło ż y ł je j n a ra m ie n iu .
— N ie p rz y p u s z c z a łe m , m a tk o , ż e te m n ie n ia s ą d la c ie b ie ta k b o le s n e .
W te j c h w ili z a d z w o n io n o n a o b ia d .
— H e rb e rc ie , p o d a j rę k ę p a n n ie P ie rre p o in t
— rz e k ła p a n i Ire d e ll.
z a w o -
rę k ę
w s p o -
G Ł O S L U B A W S K I a
K ilk a u w a g o u s ta w o d a * s tw ie f in a n s o w o - r o ln e m .
O s ta tn ie d w a la ta w p r o w a d z a ją w ż y c ie c a ły s z e r e g U s ta w F in a n s o w o - R o ln y c h , m a ją c y c h n a c e lu r e g u la c ję z a g a d n ie n ia o d d łu ż e n io w e g o w P o ls c e .
O b e c n ie , g d y je s te ś m y w p e łn i d z ia ła n ia ty c h ż e u s ta w , w in n iś m y s o b ie z d a ć s p r a w ę z ic h c e lo w o ś c i i k o r z y ś c i ja k ie d a ją z a in te r e s o w a n y m s tr o n o m , ja k r ó w n ie ż , c z y u s ta w y te w y c z e r p u ją w s z e lk ie z a g a d n ie n ia n a jb a r d z ie j p a lą c e d la r o ln ic tw a .
J a k w ia d o m o u s ta w y F in a n s o w o - R o ln e d z ie lą s ię n a t r z y , z r e s z tą s iln ie z e s o b ą z a z ę b io n e — g r u p y : 1 ) u s ta w y e g z e k u c y jn e , 2 ) u s ta w y r e g u lu ją c e i z m n ie js z a ją c e o p r o c e n to w a n ie d łu g ó w r o ln ic z y c h , 3 ) u s ta w y u m o ż li
w ia ją c e u z d r o w ie n ie f in a n s o w e g o s p o d a rs tw r o ln y c h .
N ie w ą tp liw ie n a jp o p u la r n ie js z e s ą u s ta w y e g z e k u c y jn e , u m o ż liw ia ją c e d e w a s ta c ję w a r s z ta tó w r o ln y c h p r z e z d z ik ie e g z e k u c je z b ó ż n a p n iu lu b in w e n ta r z a r u c h o m e g o . W p r o w a d z e n ie p o ję c ia ta k z w a n y c h „ in w e n ta rz y s ta n o w ią c y c h n ie r u c h o m o ś c i z p r z e z n a c z e n ia * , z a p e w n ia r o ln ik o w i m o ż n o ś ć c ią g ło ś c i p r a c y r o ln ic z e j, a to p r z e z u m o ż liw ie n ie z lic y to w a n ia m u in s tr u m e n tó w p r o d u k c ji.
J e ż e li s ię r o z c h o d z i o w ie r z y c ie li r o ln ic z y c h to m o ż n a ic h p o d z ie lić n a d w ie g r u p y : p ie r w s z a to in s ty tu c je w ie r z y c ie ls k ie b ę d ą c e p o d ś c is łą k o n tr o lą M in is te r s tw a S k a r b u — s ta n o w i ta k z w a n y k r e d y t z o r g a n iz o w a n y , d r u g a g r u p a to k a p ita ł p r y w a tn y . O b ie te g r u p y u d z ie la ją r o ln ic tw u k r e d y tu d łu g o te r m in o w e g o h ip o te c z n e g o , o r a z k r ó tk o te r m in o w e g o .
Z a le g ło ś c i r o ln ic tw a z ty tu łu o d s e t'1 . ’a t r o ln ic z y c h z a c z ę ły o d 1 9 2 8 r o k u s ta le w z r a s ta ć , c o je s t n ie w ą tp liw y m d o w o d e m , ż e o d s e tk i te i r a ty s ą n a d m ie r n e w s to s u n k u d o m o ź liw o ś c i p ła tn ic z y c h r o ln ic tw a . N ie u r e g u lo w a n ie te j s p r a w y g r o z i w k o n s e k w e n c ji ta k n a d m ie rn y m p r z e r o s te m z a d łu ż e n ia r o ln ic z e g o , ż e s p o w o d o w a ło b y s tr a ty ju ż n ie ty ik o d la d łu ż n ik a w c a łk o w ite m je g o m a ją tk u , a le r ó w n ie ż i s tr a ty d la w ie rz y c ie li — z w ła s z c z a n ie z a b e z p ie c z o n y c h h ip o te c z n ie .
Z m n ie js z e n ie o p r o c e n to w a n ia i p r z e d łu ż e n ie o k r e s u a m o r ty z a c ji w ie r z y te ln o ś c i d łu g o te r m in o w y c h , s p o w o d o w a ła u s ta w a z d n . 6 . 2 . 1 9 3 2 r.
i R o z p o r z ą d z e n ie M in . S k a r b u z d n . 6 . 2 . 1 9 3 3 r.
N a to m ia s t u s ta w a z d n . 2 9 . 3 . 1 9 3 3 r. o b n iż a o d s e tk i o d d łu g ó w h ip o te c z n y c h p r y w a tn y c h d o 6 o /o i o d r a c z a te r m in s p ła ty d łu g ó w d la w s z y s tk ic h , k tó r z y r e g u la r n ie p ła c ą te z m n ie j
s z o n e o d s e tk i.
D la s k o n w e r to w a n ia k r e d y tu k r ó tk o te r m h n o w e g o z o r g a n iz o w a n e g o ^ z o s ta ł u tw o r z o n y B a n k A k c e p ta c y jn y , k tó r y d a je p o d s ta w y ^ d o r o z ło ż e n ia k r e d y tu k r ó tk o te r m in o w e g o n a 7 la t s p ła ty p r z y z n iż o n y c h o d s e tk a c h d o 6 V 4 ® /o r o c z n ie .
D la s k o n w e r to w a n ia k r e d y tu k r ó tk o te r m in o * w e g o p r y w a tn e g o u tw o r z o n e z o s ta ły m o c ą u s ta w y z d n ia 2 8 . 3 . 1 9 3 3 r. U r z ę d y R o z je m c z e , k tó r e m a ją w ła d z ę r o z ło ż y ć s p ła tę d łu g ó w p r y w a tn y c h , n a 7 la t, a n a w e t n a la t 1 2 , p r z y d w u le tn ie j k a d e n c ji s p ła ty ; d a le j w w y ją tk o w y c h w y p a d k a c h z m n ie js z y ć k w o ty z a d łu ż e n io w e ; n a r e s z c ie o b n iż y ć o d s e tk i d o 4 7 2 ° /
br o c z n ie i o b n iż a ć e w e n tu a ln ą z b y t w y g ó r o w a n ą te n u tę d z ie r ż a w n ą .
U r z ę d o m R o z je m c z y m n ie w o ln o je d n a k ig n o r o w a ć w s p ła c ie w ie r z y te ln o ś c i, p o w s ta ły c h p o 1 . 1 2 . 1 9 3 1 r. z ty tu łu d o s ta w to w a r ó w ; d a le j w ie r z y te ln o ś c i p o w s ta ły c h p o 1 . 7 . 1 9 3 2 r.
z ty tu łu d z ia łó w r o d z in n y c h i s p a d k o w y c h i n a k o n ie c ty c h w ie r z y te ln o ś c i h ip o te c z n y c h , k tó ry c h s p ła ty u r e g u lo w a ła u s ta w a z d n ia 2 9 . 3 . 1 9 3 3 r.
D o tr z e c ie j g r u p y u s ta w F in a n s o w o - R o l
n y c h , n a le ż y R o z p o r z ą d z e n ie P a n a P r e z y d e n ta R z e c z p . z d n ia 2 3 . 8 . 1 9 3 2 r. u m o ż liw ia ją c e w p r o w a d z e n ie o d r o c z e n ia w y p ła t n a p r z e c ią g la t d w ó c h i o s ta te c z n e p r z e p r o w a d z e n ie u k ła d u z w ie r z y c ie la m i c e le m o b n iż e n ia ic h w ie r z y te ln o ś c i.
O p r ó c z p o w y ż s z y c h u s ta w is tn ie je je s z c z e c a ły s z e r e g r o z p o r z ą d z e ń u ła tw ia ją c y c h p a r c e la c ję , c e le m s p ła ty u c ią ż liw y c h z o b o w ią z a ń w r o ln ic tw ie , n a d to u s ta w y z m n ie js z a ją c e o b - d łu ż e n ie z ty tu łu p o d a tk ó w i k r e d y tó w o s a d n ic z y c h .
N ie w ą tp liw ie U s ta w o d a w c a s ta r a s ię , a b y k o s z ta p r o d u k c ji p r z y s to s o w a ć d o d z is ie js z y c h n is k ic h c e n a ty m s a m y m p r z y w ró c ić s p ła c a l- n o ś ć r o ln ic tw a . C o r a z b a r d z ie j je d n a k s p a d a ją c e c e n y p r o d u k tó w r o ln y c h u w id a c z n ia ją k o n ie c z n o ś ć d a ls z y c h u s ta w i r o z p o r z ą d z e ń g d y ż d o ty c h c z a s o w e w y d a n e p r z y le p s z e j k o n iu n k tu r z e , o b e c n ie ju ż n ie d o s ta c z n ie c h r o n ią r o ln ic tw o p r z e d u p a d k ie m . A u p a d e k r o ln ic tw a , to u p a d a k m y ś li m o c a r s tw o w e j P o ls k i.
K a z im ie r z L a m b e r t.
Ubezpieczenie od wypadków pracowników rolnych.
W n r . 5 6 . D z ie n n ik a U s ta w o g ło s z o n e z o s ta ło r o z p o r z ą d z e n ie M in is tr a O p ie k i S p o łe c z n e j z d n ia 1 4 c z e r w c a 1 9 3 4 r. w s p r a w ie d o k o n y w a n ia z g ło s z e ń p r z e z p r a c o d a w c ó w r o ln y c h , s p o s o b u r y c z a łto w a n ia i u is z c z a n ia s k ła d e k z a u b e z p ie c z e n ie o d w y p a d k ó w w z a tr u d n ie n iu i c h o r ó b z a w o d o w y c h o r a z o w y s o k o ś c i ty c h s k ła d e k .
N a p o d s ta w ie p o w y ż s z e g o r o z p o r z ą d z e n ia o b o w ią z a n i s ą w ła ś c ic ie le , d z ie r ż a w c y i u ż y t
k o w n ic y :
a ) g o s p o d a rs tw r o ln y c h , b ) g o s p o d a r s tw le ś n y c h ,
c ) s a m o is tn y c h g o s p o d a r s tw o g r o d o w y c h , d ) s a m o is tn y c h g o s p o d a r s tw 7 h o d o w la n y c h , e ) s a m o is tn y c h g o s p o d a rs tw r y b n y c h , f) z a k ła d ó w p o b o c z n y c h tj. z a k ła d ó w p r a c y ś c iś le z w y ż e j w y m ie n io n e m i g o s p o
d a r s tw a m i z w ią z a n y c h , a n ie p o s ia d a ją c y c h c h a r a k te r u p r z e m y s ło w o - h a n d lo w e g o , g ) ś c in k i i o b r ó b k i d r z e w a w y k o n y w a n y c h w w ła s n y c h la s a c h p r z e z g o s p o d a r - s tw a le ś n e ( ja k p o d b ) n ie w 7 s p o s ó b p r z e - m y s ło w o - h a n d lo w y ,
h ) o r a z p r a c o d a w c y , p r z e p r o w a d z a ją c y m e lju r a c je r o ln e ,
1 ) d o k o n a ć b e z z w ło c z n ie z g ło s z e ń w m y ś l § 2 p o w y ż s z e g o r o z p o r z ą d z e n ia n a f o r m u la r z a c h n r. 7 a s w y c h g o s p o d a r s tw i z a k ła d ó w , o b ję ty c h w § 1 . te g o ż r o z p o r z ą d z e n ia ,
2 ) p r z e d ło ż y ć z e s ta w ie n ia w y n a g r o d z e ń n a f o r m u la r z a c h n r . 4 b z a 1 p ó łr o c z e 1 9 3 4 r.
3 ) u iś c ić s k ła d k i z a u b e z p ie c z e n ie o d w y p a d k ó w w z a tr u d n ie n iu i c h o r ó b z a w o d o w y c h ,
W s p o m ia n e w y ż e j f o r m u la r z e n r . 7 a i 4 b s ą d o n a b y c ia w U b e z p ie c z a ln i S p o łe c z n e j w B r o d n ic y o r a z w e k s p o z y tu r a c h U b e z p ie c z a ln i w D z ia łd o w ie , N o w e m m ie ś c ie i R y p in ie . P r a c o d a w c y , k tó r z y z a tr u d n ia ją r ó w n o c z e ś n ie p r a c o w n ik ó w u m y s ło w y c h i o p ła c a ją s k ła d k i e m e r y ta ln e , w in n i n a p r z e k a z a c h z a z n a c z y ć , n a ja k ie s k ła d k i p r z e k a z a n e k w o ty m a ją b y ć z a r a c h o w a n e .
U w a g a : w m y ś l a r t. 2 6 9 u s ta w y z d n ia 2 8 . 3 . 1 9 3 3 r. p r a c o d a w c a , k tó r y w p r z e p is a n y m te r m in ie n ie d o p e łn i o b o w ią z k u z g ło s z e n ia , p o d le g a k a r z e g r z y w n y d o 5 0 0 z ł.
U b e z p ie c z a ln ia S p o łe c z n a w B r o d n ic y .
P o m o r z e s ta r tu je w „ C h a lle n g e d .
... „ B io r ą c p o d u w a g ę , iż z b ió r k a n a s a m o lo t C h a lle n g e d w y p r o w a d z o n a p r z e z K o m ite t W . P a n ó w n a te r e n ie W o je w ó d z tw a P o m o r s k ie g o d a ła w r e z u lta c ie s u m ę o k o ło 4 2 .0 0 0 z ł. C e n tra ln y K o m ite t F u n d a c ji u c h w a łą z d n ia 1 8 . c z e r w c a p o s ta n o w ił p r z y z n a ć W . P a n o m ty tu ł f u n d a to r a s a m o lo tu C h a lle n g e ,o w e g o , p r a w o u m ie s z c z e n ia n a n im n a p is u n a z w y ^ P o m o rz e * 4, o r a z m o ż n o ś ć p r z e k a z a n ia s a m o lo tu p o C h a l
le n g e d d o u ż y tk u je d n e j z in s ty tu c y j s p o łe c z n y c h lu b p a ń s tw o w y c h ” .
N ie c h a j p r z y to c z o n e s ło w a z lis tu C e n tr a l
n e g o K o m ite tu F u n d a c ji d o Z a r z ą d u O k r ę g u W o je w ó d z k ie g o L . O . P . P . w T o r u n iu r o z e jd ą s ię d o n o ś n y m e c h e m p o c a ły m P o m o r z u , n ie c h a j n a p a w a ją d u m ą w s z y s tk ic h , k tó r z y ja k i
k o lw ie k g r o s z z ło ż y li n a C h a lle n g e . M o z o ln e i n ie u s ta n n e z a b ie g i d z ia ła c z ó w L ig i O b r o n y P r z e c iw lo tn ic z e j i P r z e c iw g a z o w e j, tr w a ją c e n ie m a l p r z e z c a ły r o k o r a z s z c z e g ó ln a o f ia r n o ś ć , g łę b o k i p a tr jo ty z m i z r o z u m ie n ie lu d n o ś c i s p r a w iły m im o d z is ie js z y c h n ie ła tw y c h c z a s ó w , ż e z e s k r o m n y c h , n ie k ie d y d o p r a w d y g r o s z o w y c h s k ła d e k u k u to k a p ita ł 4 2 .0 0 0 z ł. W te n s p o s ó b s p o łe c z e ń s tw o n ie ty ik o p o ś p ie s z y ło z p o m o c ą n a w e z w a n ie R z ą d u , le c z z n o w u w w id o m y m p r z e ja w ie z a d o k u m e n to w a ło n ie w z r u s z o n ą p o ls k o ś ć P o m o rz a .
W s p ó ln y m w y s iłk ie m p r z y c z y n iliś m y s ię d o r z e c z y w ie lk ie j — m o ż e te w ła ś n ie p ie n ą id z e u m o ż liw iły w y s ta w ie n ie je d e n a s te g o s a m o lo tu
Goście Litewscy spodziewani w Wilnie.
W W iln ie o c z e k iw a n e je s t w n a jb liż s z y m c z a s ie p r z y b y c ie g r u p y d z ia ła c z y lite w s k ic h . G o ś c ie lite w s c y p r z y b ę d ą d o W iln a w z w ią z k u z r o z m o w a m i z c z y n n ik a m i p o ls k ie m i w K o w n ie w s p r a w a c h o s w ia to w o - s p o łe c z n y c h .
Nowe zamówienia Sowietów w Polsce.
Z M o s k w y w r ó c iła w ty c h d n ia c h n a s z a d e le g a c ja , k tó r a p r o w a d z iła n a r a d y o n o w e z a m ó w ie n ia s o w ie c k ie w P o ls c e .
N a r a d y te d a ły w y n ik i p o m y ś ln e , p o d p is a n o b o w ie m u m o w y d o ty c z ą c e d o s ta w y ż e la z a d la c e ló w p r z e m y s ło w y c h w a r to ś c i b lis k o 3 m il- jo n ó w z ło ty c h . S p o d z ie w a n e s ą te ż d a ls z e z a m ó w ie n ia m a s z y n d o o b r ó b k i m e ta li, m a s z y n e le k tr y c z n y c h i a r ty k u łó w r o ln ic z y c h , k tó r y c h ilo ś ć o k r e ś li n o w y p la n z a k u p ó w s o w ie c k ic h w P o l
s c e , o b e c n ie z e s ta w ia n y p r z e z h a n d lo w o - p r z e m y - s ło w e w ła d z e s o w ie c k ie .
9
