U N I V E R S I TAT I S M A R I A E C U R I E - S Kà O D O W S K A L U B L I N – P O L O N I A
VOL. XLVI, 1 SECTIO H 2012
Zakáad Rynków Finansowych Uniwersytet Marii Curie-Skáodowskiej w Lublinie
ANNA KASPRZAK-CZELEJ
Rola domów maklerskich w realizacji... funkcji mobilizacyjnej gieádowego rynku akcji
The role of brokerage houses in the mobilization function of stock market
Wprowadzenie
Gieádowy rynek akcji realizuje wszystkie funkcje przypisywane gieádzie pa- pierów wartoĞciowych1. UwzglĊdniając powiązania miĊdzy nimi, za najwaĪniejsze moĪna uznaü funkcje kapitaáowe związane z przepáywem Ğrodków finansowych od podmiotów nadwyĪkowych do deficytowych. Obejmują one finansowanie inwestycji, alokacjĊ, mobilizacjĊ i wycenĊ kapitaáów. Funkcje te związane są z podstawowymi charakterystykami rynku gieádowego – podaĪą kapitaáu (funkcja mobilizacyjna), popytem na kapitaá (funkcja finansowa oraz alokacyjna) i ceną (wycena kapitaáu).
Aby gieádowy rynek akcji mógá je wypeániaü, musi cechowaü siĊ m.in. efektyw- noĞcią organizacyjną i wpáywającą na nią integralnoĞcią2. Pierwsza z tych cech odnosi siĊ do sposobu i sprawnoĞci dziaáania instytucji finansowych w zakresie obsáugi emitentów i inwestorów. Druga oznacza natomiast istnienie ustalonych i okreĞlonych w przepisach relacji i zasad wspóápracy pomiĊdzy nimi.
Celem niniejszego artykuáu jest przedstawienie istoty mobilizującej funkcji gieádowego rynku akcji oraz roli domów maklerskich w jej skutecznej realizacji.
1 Szerzej na temat funkcji gieády zob. P. Kulpaka, Gieády w gospodarce, Polskie Wydawnictwo Eko- nomiczne, Warszawa 2007, s. 51–63. W dalszej czĊĞci artykuáu pojĊcie „gieádowy rynek akcji” i „gieáda”
bĊdą stosowane zamiennie.
2 J. Socha, Rynek papierów wartoĞciowych w Polsce, Olympus, Warszawa 2003, s. 20–21.
Artykuá skáada siĊ z trzech czĊĞci. W pierwszej przedstawiono dziaáania związane z mobilizowaniem oszczĊdnoĞci oraz instytucjonalne uwarunkowania sprawnej realiza- cji tej funkcji. CzĊĞü druga zawiera podstawowe charakterystyki krajowego rynku usáug brokerskich oraz analizĊ wspóázaleĪnoĞci tych zmiennych ze skáonnoĞcią do oszczĊdza- nia w gospodarce. W czĊĞci trzeciej przedstawiono rozwój rynku asset management.
1. Funkcja mobilizacyjna Gieádowego Rynku Akcji
Funkcja mobilizowania oszczĊdnoĞci polega na dokonywaniu transformacji kwot funduszy przekazywanych miĊdzy podmiotami sfery realnej3. Obejmuje ona trzy ĞciĞle powiązane grupy dziaáaĔ. Pierwsza związana jest z tworzeniem instrumentów finanso- wych o relatywnie niskich nominaáach, co sprzyja lokowaniu nadwyĪek finansowych o róĪnej wielkoĞci. Instrumenty te dostarczają gospodarstwom domowym moĪliwoĞci posiadania zdywersyfikowanych portfeli inwestycyjnych oraz przyczyniają siĊ do zwiĊk- szenia páynnoĞci aktywów4. Druga grupa dotyczy gromadzenia Ğrodków finansowych od wielu oszczĊdzających, co z kolei pozwala na udostĊpnianie wiĊkszych kwot kapitaáu podmiotom poszukującym finansowania swoich inwestycji. UwaĪa siĊ, iĪ poprzez samo wspieranie dywersyfikacji ryzyka, páynnoĞci i finansowania wiĊkszych projektów, co wią- Īe siĊ z realizacją funkcji mobilizacyjnej, system finansowy poprawia alokacjĊ aktywów w gospodarce5. Stwierdzenie to wydaje siĊ adekwatne równieĪ do gieády jako elementu sy- stemu finansowego. Trzecią z wyróĪnionych grup stanowią dziaáania polegające na ksztaá- towaniu zachowaĔ inwestorów, informowaniu o moĪliwoĞciach inwestycyjnych, Ğwiad- czeniu usáug zarządzania oszczĊdnoĞciami oraz sprzedaĪy instrumentów finansowych.
Gieádowy rynek akcji w ramach realizacji funkcji mobilizacyjnej moĪe wpáywaü na zwiĊkszenie skáonnoĞci do oszczĊdzania gospodarstw domowych, co w skali caáej gospodarki moĪe skutkowaü wzrostem poziomu oszczĊdnoĞci, a zatem i Ĩródeá finan- sowania inwestycji realnych. Wzrost ten moĪe wynikaü przede wszystkim z moĪli- woĞci lepszego dopasowania sposobów lokowania oszczĊdnoĞci do indywidualnych preferencji oszczĊdzających. RozwiniĊty rynek umoĪliwia bezpoĞrednie lub poĞrednie (z wykorzystaniem funduszy inwestycyjnych) inwestowanie w papiery wartoĞciowe o zróĪnicowanym poziomie ryzyka i co za tym idzie – róĪnej oczekiwanej stopie zwrotu. Poza tym w odniesieniu do páynnych segmentów rynku umoĪliwia idealne dopasowanie horyzontu (czasu trwania) inwestycji do potrzeb inwestora.
3 P. KaraĞ, Ewolucja postrzegania roli systemu finansowego w badaniach wzrostu gospodarczego [w:]
Problemy rozwoju rynku finansowego w aspekcie wzrostu gospodarczego, red. P. KarpuĞ, J. WĊcáawski, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2007, s. 33.
4 R. Levine, Financial development and economic growth: views and agenda, „Journal of Economic Literature” 1997, vol. XXXV, s. 699.
5 E. R. Sirri, P. Tufano, The economics of pooling [in:] The global financial system: a functional perspec- tive, eds. D. B. Chane et al., Harvard Business School Press, Boston MA 1995, s. 81–128 (cyt. za: R. Levine, op. cit., s. 699).
Wydaje siĊ, iĪ mobilizacyjna funkcja gieádowego rynku akcji zaleĪy od sprawnoĞci funkcjonowania instytucji finansowych, które albo biernie poĞredniczą w obrocie gieádowym (biura i domy maklerskie6), albo wykonują tzw. aktywne poĞrednictwo, tj. kreują wáasne instrumenty finansowe niebĊdące pieniądzem, a pozyskane Ğrodki lokują w szczególnoĞci na gieádowym rynku akcji (fundusze inwestycyjne, emerytalne, towarzystwa ubezpieczeniowe, firmy typu asset management)7. Instytucje te mogą równieĪ wpáywaü na warunki inwestowania na gieádzie, np. páynnoĞü rynku gieádowego poprzez peánienie funkcji animatorów rynku lub emitenta8 i poprawĊ áadu korpora- cyjnego poprzez aktywne sprawowanie funkcji nadzorczych w posiadanych spóákach.
Poza tym, mając moĪliwoĞü udzielania poĪyczek papierów wartoĞciowych do celów krótkiej sprzedaĪy, mogą równieĪ w ten sposób przyczyniaü siĊ do lepszej wyceny walorów na gieádzie. Ich istnienie z punktu widzenia nabywców usáug finansowych powinno ograniczaü koszty informacyjne (skutki asymetrii informacji). Wymienione czynniki, mając przeáoĪenie na relacjĊ stopy zwrotu i ryzyka, mogą z kolei wpáynąü pozytywnie na decyzje pozostaáych uczestników rynku finansowego odnoĞnie do lokaty Ğrodków na gieádowym rynku akcji. Teoretycznie pewna rola w tym zakresie przypada równieĪ poĞrednikom finansowym sensu largo, tj. podmiotom Ğwiadczą- cym gáównie usáugi w zakresie poĞrednictwa w zawieraniu umów finansowych, informowania, doradztwa, a którzy nie wystĊpują jako strony wyĪej wymienionych umów9. Tak rozumiani poĞrednicy finansowi mogą mieü znaczenie w aspekcie upowszechniania wiedzy co do produktów związanych z gieádowym rynkiem akcji oraz potencjalnie sáuĪyü jako kanaá dystrybucji jednostek uczestnictwa funduszy inwestycyjnych, produktów strukturyzowanych czy produktów ubezpieczeniowych.
2. Domy maklerskie
Funkcjonowanie domów maklerskich umoĪliwia inwestorom samodzielne lo- kowanie Ğrodków na gieádzie, przez co bezpoĞrednio warunkuje realizacjĊ funkcji
6 Dom maklerski jest niebĊdącym bankiem podmiotem prowadzącym przedsiĊbiorstwo maklerskie w ro- zumieniu ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, a biuro maklerskie jest wydzieloną organizacyjnie w ramach banku jednostką prowadzącą dziaáalnoĞü maklerską. Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 12 kwietnia 2006 r. w sprawie szczegóáowych zasad organizacyjnego wydzielenia dziaáalnoĞci maklerskiej banku, Dz. U. z 24 kwietnia 2006 r., nr 68, poz. 483. W dalszej czĊĞci artykuáu, upraszczając, stosuje siĊ pojĊcie domu maklerskiego w odniesieniu do tych dwóch rodzajów firm inwestycyjnych.
7 Ten podziaá instytucji finansowych zaczerpniĊto z: W. DĊbski, Rynek finansowy i jego mechanizmy.
Podstawy teorii i praktyki, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005, s. 20–22.
8 Animatorzy emitenta dziaáają na podstawie umowy zawartej z danym emitentem, a animatorzy ryn- ku na podstawie umowy z GPW, której warunki okreĞla Zarząd Gieády. Na rynku akcji warunki te dotyczą w szczególnoĞci maksymalnej dopuszczalnej wielkoĞci spreadu, minimalnej wartoĞci zleceĔ, czasu kwotowania, maksymalnego limitu dziennego zaangaĪowania. Zob. Rozdziaá VI: Regulaminu Gieády.
9 J. Truszkowski, PoĞrednicy finansowi, [w:] PoĞrednictwo finansowe w Polsce, red. W. Przybylska- -KapuĞciĔska, CeDeWu, Warszawa 2009, s. 289.
mobilizacyjnej. DziaáalnoĞü maklerska obejmuje bowiem w szczególnoĞci czynnoĞci polegające na przyjmowaniu i przekazywaniu zleceĔ nabycia lub zbycia instrumen- tów finansowych oraz ich wykonywaniu na rachunek dającego zlecenie (dziaáalnoĞü brokerska), zarządzaniu portfelami instrumentów finansowych, doradztwie inwesty- cyjnym oraz oferowaniu instrumentów finansowych10. Firmy inwestycyjne w ramach dziaáalnoĞci maklerskiej prowadzą równieĪ rachunki papierów wartoĞciowych oraz rachunki pieniĊĪne sáuĪące do ich obsáugi, udzielają poĪyczek pieniĊĪnych na zakup instrumentów finansowych, sporządzają analizy inwestycyjne i finansowe oraz inne rekomendacje o charakterze ogólnym dotyczące transakcji w zakresie instrumentów finansowych11. DziaáalnoĞü maklerska nie sprowadza siĊ zatem tylko do biernego poĞrednictwa, ale obejmuje równieĪ istotne funkcje informacyjno-edukacyjne, czy wrĊcz opiniotwórcze. Firmy inwestycyjne mogą przy tym powierzyü czynnoĞci poĞrednictwa w zakresie prowadzonej przez siebie dziaáalnoĞci tzw. agentowi firmy inwestycyjnej12, co moĪe mieü konsekwencje w aspekcie dostĊpnoĞci Ğwiadczonych usáug oraz mobilizacji kapitaáu przez gieádĊ.
PrzedsiĊbiorstwa maklerskie jako instytucje zaufania publicznego podlegają li- cencjonowaniu i nadzorowi Komisji Nadzoru Finansowego, podobnie jak zatrudniani maklerzy i doradcy inwestycyjni. Dodatkowo przed ryzykiem niewypáacalnoĞci domu maklerskiego chroni inwestora system rekompensat. Elementy te naleĪą do zespoáu czynników gwarantujących bezpieczeĔstwo obrotu i Ğrodków finansowych inwestora, niezbĊdnych do sprawnej realizacji funkcji mobilizacyjnej przez gieádowy rynek akcji.
Na krajowym rynku usáug maklerskich13 dominują podmioty powiązane kapita- áowo z bankami, a niebankowe domy maklerskie mają niszowy charakter14. Liczba krajowych domów maklerskich jest relatywnie staáa z tendencją do zwiĊkszania siĊ w okresach hossy (rys. 1). Nie moĪna zatem stwierdziü, iĪ wraz z rozwojem gieády nasila siĊ konkurencja miĊdzy krajowymi firmami inwestycyjnymi. RównieĪ zaleĪnie od koniunktury gieádowej ksztaátuje siĊ liczba otwartych rachunków inwestycyjnych, co wynika po czĊĞci takĪe z faktu dokonywania publicznej sprzedaĪy akcji przez Skarb PaĔstwa w okresach dobrej koniunktury gieádowej. Przykáadowo istotna z punktu widzenia wpáywu na przyrost liczby rachunków inwestycyjnych byáa oferta sprzedaĪy akcji PKO BP w 2004 r., która wiązaáa siĊ ze zwiĊkszeniem liczby
10 Ustawa z dn. 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi, (tekst jednolity) Dz. U. z 2010 r.
nr 211, poz. 1384 z póĨn. zm., art. 69, pkt. 2.
11 Ibid., art. 69, pkt. 4.
12 Ibid., art. 79–81.
13 W Polsce dziaáalnoĞü maklerską mogą równieĪ wykonywaü zagraniczne osoby prawne z siedzibą na terytorium paĔstwa naleĪącego do OECD lub WTO oraz zagraniczne firmy inwestycyjne, tj. firmy inwesty- cyjne z siedzibą/centralą/miejscem zamieszkania na terytorium paĔstwa czáonkowskiego UE, prowadzące dziaáalnoĞü maklerską na terytorium tego paĔstwa na podstawie zezwolenia wáaĞciwego organu nadzoru, oraz zagraniczne instytucje kredytowe, bez koniecznoĞci uzyskania zezwolenia KNF, poprzez utworzenie oddziaáu w Polsce lub z wykorzystaniem kanaáów porozumiewania siĊ na odlegáoĞü.
14 J. Truszkowski, W. S. Kowalski, Domy i biura maklerskie, [w:] PoĞrednictwo…, s. 318–319.
rachunków o 81 tys. oraz PGNiG w 2005 r. – wzrost liczby rachunków o 20 tys., a w 2010 r. wyjątkowe pod tym wzglĊdem byáy sprzedaĪe akcji Tauron, GPW i PZU, wiąĪące siĊ ze zwiĊkszeniem liczby rachunków o odpowiednio: 82 tys., 98,5 tys.
oraz 140 tys.15
Rys. 1. Liczba przedsiĊbiorstw maklerskich oraz prowadzonych rachunków inwestycyjnych w Polsce w latach 1997–2009
ħródáo: Opracowanie wáasne na podstawie GUS, Wyniki finansowe domów i biur maklerskich, z lat 1997–2009 i Rocz- ników gieádowych GPW w Warszawie z lat 2000–2010.
Liczba rachunków inwestycyjnych jest dodatnio (0,740) skorelowana ze stopą oszczĊdnoĞci prywatnych brutto16, co moĪe oznaczaü, iĪ zwiĊkszeniu skáonnoĞci do oszczĊdzania towarzyszy wzrost skáonnoĞci do lokowania Ğrodków na gieádowym rynku akcji, obrazowany przez wzrost tej liczby rachunków.
Przychody firm inwestycyjnych z wáaĞciwej dziaáalnoĞci maklerskiej (z opáat za prowadzenie rachunków inwestycyjnych, prowizji od realizacji zleceĔ, doradztwa przy transakcjach kapitaáowych czy sprzedaĪy materiaáów analitycznych) oraz wyniki finansowe domów maklerskich równieĪ zaleĪą od koniunktury na gieádowym rynku akcji – maleją w okresie spadku obrotów w okresie dekoniunktury17 (rys. 2). Jest to efekt zarówno zmiany liczby aktywnych klientów, jak i wielkoĞci oszczĊdnoĞci
15 Liczba rachunków inwestycyjnych w 2010 roku, na stronie http://www.pulspieniadza.pl/fundusze- inwestycyjne/47-funds/828-liczba-rachunkow-inwestycyjnych-w-2010-roku (14.01.2011).
16 Wszystkie korelacje w artykule obliczono z wykorzystaniem wspóáczynnika korelacji liniowej Pearsona i zbadano pod kątem statystycznej istotnoĞci. Podawane wspóáczynniki są statystycznie istotne na poziomie Į=0,05.
17 Korelacja pomiĊdzy przychodami z dziaáalnoĞci maklerskiej i poziomem kapitalizacji oraz obrotami na gieádowym rynku akcji wynosi odpowiednio 0,936 i 0,979.
kierowanych w szczególnoĞci na gieádowy rynek akcji. Warto przy tym zauwaĪyü, iĪ korelacja pomiĊdzy stopą oszczĊdnoĞci prywatnych brutto a przychodami z tytuáu prowizji od operacji papierami wartoĞciowymi na rachunek zlecającego jest ujemna (-0,573). Z jednej strony mogáoby to stanowiü jedynie potwierdzenie wystĊpowania efektu bogactwa18, ale z drugiej moĪe oznaczaü, iĪ wzrost skáonnoĞci do oszczĊdzania wiąĪe siĊ ze zmniejszeniem wielkoĞci Ğrodków lokowanych na gieádowym rynku akcji i przez to wielkoĞci realizowanych transakcji i/lub spadkiem wielkoĞci pobie- ranych prowizji. ZaleĪnoĞü ta moĪe równieĪ przebiegaü w odwrotnym kierunku, tj.
spadek poziomu prowizji (kosztów transakcyjnych) prowadzi do wzrostu skáonnoĞci do oszczĊdzania.
Rys. 2. Wynik dzialalnosci maklerskiej oraz udziaá przychodów z tej dziaáalnoĞci w caáoĞci przychodów firm inwestycyjnych w Polsce w latach 1997–2009
ħródáo: Opracowanie wáasne na podstawie GUS, Wyniki finansowe domów i biur maklerskich, z lat 1997–2009.
Dla analizy funkcji mobilizacyjnej istotne są przychody domów maklerskich z tytuáu prowizji od operacji papierami wartoĞciowymi na rachunek zlecającego oraz wchodzące w skáad kosztów dziaáalnoĞci maklerskiej opáaty na rzecz regulowanych rynków papierów wartoĞciowych, gieád towarowych, KDPW i gieádowych izb roz- rachunkowych. Mają one bowiem związek z efektywnoĞcią operacyjną gieádowego rynku akcji. Obie te wielkoĞci są uzaleĪnione od koniunktury gieádowej. RóĪnica miĊdzy nimi (rys. 3) powiĊksza siĊ w okresie dobrej koniunktury i wzrostu obrotów na gieádowym rynku akcji. MoĪe to Ğwiadczyü o relatywnie niezmienionym poziomie opáat (kosztów transakcyjnych) za usáugi związane z operacjami papierami wartoĞcio- wymi pobieranych przez domy maklerskie, co dodatkowo potwierdzaáoby relatywnie
18 WiąĪe siĊ on ze zwiĊkszeniem poziomu konsumpcji w związku ze wzrostem poziomu majątku bez dodatkowego wzrostu poziomu dochodu.
niezmienny poziom konkurencji miĊdzy domami maklerskimi19 i mogáoby wpáywaü negatywnie na realizacjĊ funkcji mobilizacyjnej gieády.
Rys. 3. RóĪnica miĊdzy przychodami domów maklerskich z tytuáu prowizji od operacji papierami wartoĞciowymi na rachunek zlecającego oraz opáatami gieádowymi i na rzecz KDPW w latach 1997–2009
ħródáo: Opracowanie wáasne na podstawie GUS, Wyniki finansowe domów i biur maklerskich, z lat 1997–2009.
3. Instytucje asset management
W Ğwietle polskiego ustawodawstwa tzw. firmy asset management czy invest- ment management są równieĪ domami maklerskimi, tyle tylko Īe specjalizują siĊ w wykonywaniu jednej czynnoĞci maklerskiej – zarządzaniu portfelami, w skáad których wchodzi jeden lub wiĊksza liczba instrumentów finansowych. W opraco- waniach KNF traktowane są one jako niebrokerskie domy maklerskie, tj. podmioty nieprowadzące rachunków instrumentów finansowych20. Od 1 lipca 2004 r. usáugi te mogą równieĪ Ğwiadczyü towarzystwa funduszy inwestycyjnych, ale jedynie jako dziaáalnoĞü rozszerzoną21. Zarządzanie to polega na odpáatnym podejmowaniu i rea- lizacji decyzji inwestycyjnych na rachunek klientów, w ramach pozostawionych przez nich do dyspozycji Ğrodków pieniĊĪnych i instrumentów finansowych, które mają na celu pomnoĪenie wartoĞci posiadanych przez nich aktywów22.
19 Alternatywnie moĪe byü to efekt spadku poziomu pobieranych prowizji przy relatywnie wysokiej ela- stycznoĞci cenowej popytu usáug związanych z operacjami papierami wartoĞciowymi na rachunek zlecającego.
20 Zob. np. Raport dotyczący sytuacji finansowej domów maklerskich w 2009 roku oraz I póároczu 2010 roku, Urząd Komisji Nadzoru Finansowego, Warszawa 2010.
21 K. Gabryelczyk, Firmy asset management [w:] PoĞrednictwo…, s. 188.
22 Ibid., s. 181.
Uwaga: Dane z lat 2008–2009 dotyczą wartoĞci aktywów klientów w zarządzaniu w domach maklerskich (brokerskich i niebrokerskich).
Rys. 4. WartoĞü aktywów zarządzanych przez firmy asset management w Polsce w latach 2000–2009 (w mld zá)
ħródáo: Opracowanie wáasne na podstawie K. Gabryelczyk, Firmy asset management [w:] PoĞrednictwo finansowe w Polsce, red. W. Przybylska-KapuĞciĔska, CeDeWu, Warszawa 2009, s. 199, DziaáalnoĞü domów maklerskich i banków pro- wadzących dziaáalnoĞü maklerską w 2008 r. i I póároczu 2009 r., Urząd Komisji Nadzoru Finansowego, Warszawa 2009, s. 3.
W Polsce tego typu instytucje w wiĊkszej liczbie zaczĊáy powstawaü od 2000 r.
poprzez wydzielanie tych u sáug z uniwersalnych do wyspecjalizowanych domów maklerskich. Istotne zwiĊkszenie ich roli na rynku poĞrednictwa finansowego nastą- piáo wraz z hossą na polskim i Ğwiatowym rynku kapitaáowym (od drugiej poáowy 2004 r. do 2007 r.) i związanym z nią wzrostem aktywów funduszy inwestycyjnych i osób fizycznych (rys. 4). Poczynając od 2004 r., prawie poáowa z krajowych do- mów maklerskich to niebrokerskie firmy inwestycyjne. O ile na pierwszym etapie funkcjonowania tych firm gáównymi ich klientami byli inwestorzy indywidualni, to aktualnie jako odbiorcy usáug asset management dominują wáaĞnie instytucje finansowe, a udziaá inwestorów indywidualnych w caáoĞci aktywów zarządzanych przez te instytucje nie przekracza ok. 3%23. Na koniec 2007 r. wielkoĞü aktywów przekazanych w zarządzanie przez inwestorów niefinansowych wyniosáa ok.
9 mld zá, a pod koniec 2009 r. – 11,1 mld zá. Pierwsza wielkoĞü związana byáa z ok. 4,7 tys. klientów, a druga ok. 3,9 tys.24 W ostatnich dwóch kwartaáach 2009 r.
23 K. Gabryelczyk, Firmy asset management [w:] PoĞrednictwo …, s. 197.
24 Por. K. Krasuski, Zyski wyĪsze niĪ w funduszach, „Rzeczpospolita” 04.02.2010 (na stronie www.rp.pl/
artykul/428755.html), idem, Wyniki są caákiem niezáe, „Rzeczpospolita” 20.05.2010 (na stronie www.rp.pl/
artykul/481963.html), idem, Akcje znowu zapewniają zyski, „Rzeczpospolita” 29.10.2010 (na stronie www.
rp.pl/artykul/384102.html).
liczba klientów firm asset management wzrastaáa przeciĊtnie o 5–6% w ujĊciu kwartalnym25.
Zwraca siĊ równieĪ uwagĊ, iĪ czynnikiem wpáywającym na zwiĊkszenie liczby klientów indywidualnych tego typu firm są oferty publiczne spóáek Skarbu PaĔstwa, zachĊcanych moĪliwoĞcią uzyskania mniejszej stopy redukcji niĪ w przypadku indy- widualnych zapisów na akcje26. JednoczeĞnie ograniczeniem jest minimalna kwota wejĞcia na poziomie od kilkudziesiĊciu/kilkuset tysiĊcy záotych oraz opodatkowanie dziaáalnoĞci firm asset management podatkiem VAT.
ZakoĔczenie
DziaáalnoĞü brokerska domów maklerskich bezpoĞrednio determinuje efektywnoĞü operacyjną gieády, i przez to realizacjĊ funkcji mobilizacyjnej. Kolejnym kanaáem wpáywu jest oddziaáywanie na warunki inwestowania na gieádzie (páynnoĞü, áad korporacyjny), dziaáalnoĞü edukacyjno-informacyjna oraz zarządzanie aktywami.
W Polsce zarówno liczba domów maklerskich i ich wyniki finansowe, jak i liczba prowadzonych rachunków inwestycyjnych oraz wielkoĞü zarządzanych aktywów uzaleĪniona jest od koniunktury gieádowej. Wydaje siĊ, iĪ na przestrzeni lat konku- rencja miĊdzy domami maklerskimi jest relatywnie niezmienna, co ma konsekwencje w poziomie pobieranych opáat. Obliczone wspóáczynniki korelacji sugerują, iĪ wzro- stowi skáonnoĞci do oszczĊdzania w gospodarce towarzyszy zwiĊkszenie aktywnoĞci brokerskiej mierzonej liczbą prowadzonych rachunków inwestycyjnych oraz spadek przychodów z tytuáu pobieranych prowizji. UwzglĊdniając powyĪsze obserwacje, moĪna zaryzykowaü stwierdzenie, iĪ poprzez kanaá usáug brokerskich domy makler- skie w Polsce, mimo iĪ „technicznie” umoĪliwiają realizacjĊ funkcji mobilizacyjnej przez gieádowy rynek akcji, to jej nie stymulują. Potencjalny pozytywny wpáyw na wielkoĞü mobilizowanych oszczĊdnoĞci moĪe natomiast wiązaü siĊ z pozostaáymi wymienionymi obszarami, przy czym ich analiza wykracza poza ramy niniejszego opracowania.
The role of brokerage houses in the mobilization function of stock market
The mobilization function of stock market is associated with creation of financial instruments with a relatively low-denomination, accumulation of funds from many savers and shaping of investors behaviour.
Its realization depends on the efficiency of financial institutions, in particular, the brokerage houses.
Brokerage activity determines the operational efficiency of stock market and thereby its mobiliza- tion function. Another channel of influence is the impact on investment conditions in stock market (e.g.
liquidity, corporate governance), educational and information activities and asset management services.
25 Idem, Zyski…
26 Ibidem.
