Studia Politicae Universitatis Silesiensis
Tom 19
St u di a P o lit ic ae U n iv er sit at is S iles ie n sis T o m 19
Studia Politicae Universitatis Silesiensis
Tom 19
Pamięci Profesora Andrzeja Chodubskiego
Studia Politicae
Universitatis Silesiensis
Tom 19
pod redakcją
Jana Iwanka, Pawła Grzywny i Roberta Radka
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego • Katowice 2017
Recenzenci / Reviewers
Andrzej Antoszewski, Zbigniew Kadłubek, Wojciech Kaute, Paulina Matera, Jerzy Mizgalski, Adam Zamojski Kolegium Redakcyjne / Editorial Board
Jan Iwanek (przewodniczący / Editor in-chief), Marek Barański, Marian Gierula, Mariusz Kolczyński, Mieczysław Stolarczyk, Sylwester Wróbel (członkowie Kolegium / Members of Editorial Board) Paweł Grzywna (sekretarz / Editorial Assistant), Robert Radek (sekretarz / Editorial Assistant) Redaktorzy tematyczni / Editorial Body
Tomasz Kubin – międzynarodowe stosunki polityczne / International Political Relations; Małgorzata Domagała – systemy polityczne / Political Systems; Tomasz Iwanek – bezpieczeństwo międzynarodowe i narodowe / National and International Security; Zbigniew Kantyka – teoria polityki, myśl polityczna / Theory of Politics, Political Thought Sebastian Kubas – partie i systemy partyjne / Political Parties and Party Systems; Magdalena Ślawska – język w mediach i w komunikacji / Language in Media and Communication; Mirosława Wielopolska-Szymura – komunikowanie masowe, media i systemy medialne / Mass Media; Communication and Media Systems;
Natalia Stępień-Lampa – polityka społeczna / Social Policy; Matylda Sęk-Iwanek – nauki o kulturze, komunikowanie międzykulturowe / Cultural Studies, Intercultural Communication
Rada Programowa „Studia Politicae Universitatis Silesiensis” / Scientific Advisory Board of
“Studia Politicae Universitatis Silesiensis”
Luis Aguiar de Luque (University Carlos III, Madrid, Spain); Andrzej Antoszewski (Uniwersytet Wrocławski);
Roman Bäcker (Uniwersytet im. Mikołaja Kopernika w Toruniu); Ladislav Cabada (Metropolitan University Prague, Czech Republic); Roman Chytilek (Masaryk University in Brno, Czech Republic); Bogusława Dobek-Ostrowska (Uniwersytet Wrocławski); Guillermo Escobar Roca (University Alcalá, Spain); Ján Koper (Matej Bel University in Banská Bystrica, Slovakia); Aleksandr Koroczenskij (Belgorod State University, Russia); Branislav Kováčik (Matej Bel University in Banská Bystrica, Slovakia); Barbara Krauz-Mozer (Uniwersytet Jagielloński); Fulco Lanchester (University La Sapienza, Rome, Italy); Maria Marczewska-Rytko (Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie);
Tomasz Mielczarek (Uniwersytet w Kielcach); Andrzej Podraza (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II);
Viktor Sidorov (Saint Petersburg State University, School of Journalism and Mass Communication, Russia);
Ildefonso Soriano López (University Complutense de Madrid, Spain); Stanisław Sulowski (Uniwersytet Warszawski);
Alicja Stępień-Kuczyńska (Uniwersytet Łódzki); Jaroslav Ušiak (Matej Bel University in Banská Bystrica, Slovakia);
Milan Vošta (University of Economics Prague, Czech Republic); Tadeusz Wallas (Uniwersytet im.
Adama Mickiewicza w Poznaniu); Klaus Ziemer (Fachbereich III, Politikwissenschaft, Universität Trier, Germany);
Ryszard Zięba (Uniwersytet Warszawski)
Adres redakcji / Address for Correspondence
„Studia Politicae Universitatis Silesiensis”, Instytut Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, ul. Bankowa 11, 40-007 Katowice, e-mail: studiapoliticae@us.edu.pl; Inter- net: www.studiapoliticae.us.edu.pl
Dla Autorów / For Authors
Każdy tekst nadesłany de redakcji powinien spełniać wymogi formalne określone na stronie www.
studiapoliticae.us.edu.pl. Teksty należy wysyłać na adres e-mail: studiapoliticae@us.edu.pl w formacie (.doc, .docx, .rtf, .odt). / Each text sent to the Editorial Office should be in accordance with current technical requirements available on webpage: www.studiapoliticae.us.edu.pl. Papers should be sent to studiapoliticae@us.edu.pl by e-mail attachment in the following format (.doc, .docx, .rtf, .odt).
Publikacja jest dostępna także w wersji internetowej / The publication is also available in the Internet version:
Central and Eastern European Online Library www.ceeol.com
University of Silesia Press – Open Journal System www.journals.us.edu.pl
9
Spis treści
Wspomnienie o Profesorze Andrzeju Chodubskim (Jan Iwanek)
Teoria polityki i myśl polityczna
Zbigniew Kantyka: Między teorią a praktyką — podejście fronetyczne we współczesnej politologii
Tomasz Słupik: Narodziny demokracji w Grecji klasycznej w czasach reform Klejste- nesa i Peryklesa
Agnieszka Turoń ‑Kowalska: „Człowiek” w postnowożytnym świecie. Koncepcja huma- nizmu w myśli Tomasza Manna
Agata Kałabunowska: Niemiecki ruch identytarystów — próba klasyfikacji ideologicz- nej
Systemy polityczne
Jan Iwanek: Spanish government as lawmaker
Adrianna Siostrzonek ‑Sergiel: Wolność religii a wymóg obywatelstwa polskiego człon- ków wyznaniowej gminy żydowskiej
Dawid Słupik: Ustawy zasadnicze Wenezueli, Boliwii i Ekwadoru jako element rewolu- cji boliwariańskiej w Ameryce Łacińskiej
Stosunki międzynarodowe
Katarzyna Czornik: Bahrain as area of Saudi -Iranian rivalry in the second decade of XXI century
15
35
69
99
121
137
149
177
6
Spis treściPolityka społeczna
Natalia Stępień ‑Lampa: The main changes in the school system in the years 1998—2016 and their political context
Komunikowanie społeczne i polityczne
Dariusz Krawczyk: Oczekiwania pracodawców wobec dziennikarzy na podstawie ana- lizy ofert rekrutacyjnych
Rafał Klepka: Rywalizacja o fotel prezydencki: obraz głównych kandydatów w kampa- nii wyborczej 2015 roku w „Wiadomościach” TVP1
Matylda Sęk ‑Iwanek: Obrazy wojny w powieści graficznej
207
225
243 265
Table of Contents
Memory of Professor Andrzej Chodubski (Jan Iwanek)
Theory of Politics and Political Thought
Zbigniew Kantyka: Between theory and practice — the phronetic approach in contem- porary political science
Tomasz Słupik: The birth of democracy in classical Greece in the days of the reforms of Klejstenes and Pericles
Agnieszka Turoń ‑Kowalska: A »human being« in the postmodern world. The concept of humanism in the thought of Thomas Mann
Agata Kałabunowska: The Identitarians in Germany — an attempt at an ideological classification
Political Systems
Jan Iwanek: Spanish government as lawmaker
Adrianna Siostrzonek ‑Sergiel: Freedom of religion and the requirement of Polish citi- zenship to members of the Jewish community
Dawid Słupik: The fundamental laws of Venezuela, Bolivia and Ecuador as an element of Bolivarian Revolution in Latin America
International Relations
Katarzyna Czornik: Bahrain as area of Saudi -Iranian rivalry in the second decade of XXI century
9
15
35
69
99
121
137
149
177
8
Table of ContentsSocial Politics
Natalia Stępień ‑Lampa: The main changes in the school system in the years 1998—2016 and their political context
Social and Political Communication
Dariusz Krawczyk: Employers expectations towards journalists — based on the analysis of recruitment offers
Rafał Klepka: The game of presidency: the image of the main candidates in the election campaign 2015 in “Wiadomości” TVP1
Matylda Sęk ‑Iwanek: War pictures in novel
207
225
243 265
Profesor zw. dr hab. Andrzej Chodubski 1952—2017
Profesor Andrzej Chodubski
Profesor zw. dr hab. Andrzej Chodubski 1952—2017
W lipcu 2017 roku pożegnaliśmy Człowieka wielkiego serca, przyjaciela, wybitnego uczonego śp. Profesora Andrzej Chodubskiego. Zmarł w pełni sił twórczych i choć chorował od kilku lat, Jego aktywność jako nauczyciela akade- mickiego i uczonego w niczym nie była mniejsza. Nie tylko powszechnie znany, obecny na prawie wszystkich konferencjach naukowych, ale przede wszystkim lubiany. Lubiany i ceniony, gdyż miał w sobie dar dzielenia się z każdym swoją niespożytą energią i nieograniczoną życzliwością. Wobec siebie stawiał wyma- gania najwyższe, wobec innych okazywał serdeczną pomoc. Zawsze witał się i żegnał się uśmiechem, uściskami i dobrym słowem. Trudno zliczyć tych, któ- rzy tak wiele Mu zawdzięczają.
Andrzej Chodubski ukończył studia historyczne w Uniwersytecie Gdań- skim, a wkrótce potem studia podyplomowe w dziedzinie nauk politycznych.
W latach 1979—1981 przebywał na studiach doktoranckich w Uniwersytecie Azerbejdżańskim, w Baku, i tam też obronił rozprawę doktorską poświęconą przemianom kulturowym w Azerbejdżanie (1981 r.). Po pięciu latach uzyskał stopnień doktora habilitowanego na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Gdańskiego na podstawie pracy poświęconej aktywności kulturalnej Polaków w Azerbejdżanie, w XIX i na początku XX wieku. Tytuł profesora uzyskał w 1996 roku. Cały okres swojej pracy zawodowej związał z Instytutem Polito- logii Uniwersytetu Gdańskiego. Jego zainteresowania badawcze były wszech- stronne: metodologia nauk o polityce, teoria polityki, badania polonijne, osad- nictwo Ormian na ziemiach polskich, historia ludności polskiej na Pomorzu, stosunki polsko -białoruskie, polsko -ukraińskie i polsko -niemieckie, by wymie- nić tylko najważniejsze obszary. Był badaczem niezwykle płodnym. Opubliko- wał prawie 1300 prac naukowych, w tym monografii książkowych, redakcji prac zbiorowych, artykułów i studiów. W naszym czasopiśmie, w numerze 17 z 2016 roku znajdujemy Jego niezwykle aktualny w dobie obecnej tekst Autorytaryzm w przestrzeni współczesnego życia politycznego.
Zrecenzował kilkaset książek. Prowadził seminaria doktoranckie i dyplomo- we. Wypromował kilkudziesięciu doktorów, a także był autorem wielu recenzji profesorskich, habilitacyjnych i doktorskich.
Studia Politicae Universitatis Silesiensis 2017, T. 19, s. 11—12 ISSN 1895 -3492 (wersja drukowana)
ISSN 2353 -9747 (wersja elektroniczna) www.studiapoliticae.us.edu.pl
12
Profesor zw. dr hab. Andrzej Chodubski 1952—2017Profesor Andrzej Chodubski był członkiem redakcji 16 czasopism nauko- wych. Pełnił funkcje m.in. redaktora naczelnego czasopism „Cywilizacja i Polityka” oraz „Tożsamość Kulturowa”, a także funkcję zastępcy redaktora naczelnego czasopisma „Kognitywistyka i Media w Edukacji”, jak również przewodniczącego Rady Naukowej „Meandry Współczesnej Polityki”. Działał w różnych organizacjach i instytucjach naukowych, m.in. jako wiceprzewod- niczący Komitetu Nauk Politycznych Polskiej Akademii Nauk oraz ekspert Państwowej Komisji Akredytacyjnej, Państwowej Komisji ds. Stopni i Tytułów Naukowych, Państwowej Komisji Matur w Warszawie, a także przewodniczący licznych edycji Olimpiady Wiedzy o Polsce i Świecie Współczesnym. Był człon- kiem honorowym Polskiego Towarzystwa Nauk Politycznych, a także wielu in- nych. Za swoją działalność naukową i społeczną otrzymał rozliczne nagrody i wyróżnienia, m.in.: Nagrodę Naukowa im. Ireny i Franciszka Skowyrów (KUL
— 2007 r.), Nagrodę Naukową im. Franciszka Ryszki (Uniwersytet Warszawski
— 2009 r.), medal za rozsławianie imienia Polski „Serce dla Serc”. Przyznano Mu także wyróżnienie za redakcję opracowań naukowych: „Tożsamość kulturo- wa” w Konkursie Wydawnictw Literatury Pomorskiej „Costerina 2010”, medal Ambasady Republiki Azerbejdżanu (2012 r.), wyróżnienie — dedykacja książ- kowa (Tbilisi — 2013 r.). Jego dorobek był doceniany również w Uniwersytecie Jagiellońskim (2013 r.), a w 2013 r. został uhonorowany medalem „Za Zasługi w Umacnianiu Stosunków Azerbejdżańsko -Polskich”.
To krótkie wspomnienie nawet w niewielkim stopniu nie oddaje tego, co Profesor Andrzej Chodubski uczynił i czego dokonał w bardzo intensywnym i bogatym życiu akademickim. Bez Niego polska politologia znaczyłaby o wiele mniej. Wszyscy jesteśmy Jego dłużnikami.
Po swym aktywnym, bogatym życiu odpoczywaj w pokoju, Drogi Przyjacielu.
Jan Iwanek
Redaktor językowy / Text Editor Barbara Konopka
Redaktor anglojęzyczny / Text Editor in English Krystian Wojcieszuk
Redaktor statystyczny / Statistical Editor Przemysław Grzonka
Korektor / Proofreader Zbigniew Kantyka
Projektant okładki i stron działowych / Cover and Partition Pages Designer Beata Klyta
Redaktor techniczny / Technical Editor Małgorzata Pleśniar
Łamanie / Typeset Bogusław Chruściński
Wersją pierwotną czasopisma jest wersja drukowana / The hard copy is an original version of journal
Copyright © 2017 by
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Wszelkie prawa zastrzeżone / All rights reserved
ISSN 1895‑3492
(wersja drukowana) / (printed version) ISSN 2353‑9747
(wersja elektroniczna) / (electronic version)
Wydawca / Publishing Office
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego ul. Bankowa 12B, 40‑007 Katowice www.wydawnictwo.us.edu.pl e-mail:wydawus@us.edu.pl
Wydanie I / First edition. Nakład / Circulation: 70 + 35 egz. Ark. druk. / Printing sheet 17,75. Ark. wyd. / Publishing Sheet. 21,0. Papier offset.
kl. III, 90 g. Cena/ Price 22 zł (+ VAT) Druk i oprawa / Printed and bound by: „TOTEM.COM.PL Sp. z o.o.” Sp. K.
ul. Jacewska 89, 88-100 Inowrocław