Książnica Beskidzka w Bielsku-Białej 1 marca 2012 roku zorganizowała semina
rium pn. „Świat książki dziecięcej w Roku Ja
nusza Korczaka". Seminarium było przygo
towane dla bibliotekarzy Książnicy Beskidz
kiej, bibliotek publicznych powiatu bielskie
go i powiatów ościennych. Po umieszczeniu programu na stronie Książnicy www.ksia- znica.bielsko.pl już po dwóch dniach zare
jestrowanych zostało 78 zgłoszeń, również bibliotekarzy z bibliotek szkolnych. Myślą przewodnią tego przedsięwzięcia było prze
prowadzenie procesu wielowarstwowe
go połączenia zagadnień książki dla dzieci w aspekcie historycznym i współczesnym.
Seminarium stanowiło również jedno z wielu przedsięwzięć, jakie w Książnicy Be
skidzkiej przygotowano dla uczczenia Ja nusza Korczaka (1878/1879-1942), wybit
nego (z a p o m n i a n e g o) polskiego pe
dagoga, pisarza, publicysty, lekarza, dzia
łacza społecznego, twórcę postaci Króla
Maciusia Pierwszego. Seminarium rozpo
częło obchody ogłoszonego przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej roku 2012 jako Roku Janusza Korczaka. W programie zna
lazło się także spotkanie autorskie dzieci i bibliotekarzy z Beatą Ostrowicką, która pro
mowała swoją najnowszą książkę poświę
coną Januszowi Korczakowi Jest taka histo
ria. Opowieść o Januszu Korczaku, wydaną w Wydawnictwie „Literatura". Imprezami to
warzyszącymi były wystawa pt. „Janusz Kor
czak", a także kiermasz książek dziecięcych p rzyg otowa ny przez Wyd awnictwo „Litera
tura", Wydawnictwo Debit oraz ArtKreator Hanna Gadomska-Brzóska.
Na zdjęciu Joanna Papuzińska.
Fot. Ewa Troneczek
Patronat medialny nad „Światem książ
ki dziecięcej w Roku Janusza Korczaka" ob
jęły „Guliwer" i „Poradnik Bibliotekarza".
Współorganizatorem przedsięwzięcia by
ły Wydawnictwo „Literatura" i Wydawnic
two Debit, sponsorem Bielska Drukarnia TIMES.
Seminarium otworzył Bogdan Kocu
rek, dyrektor Książnicy Beskidzkiej w Biel
sku-Białej. W pierwszej części seminarium przedstawiono prezentację multimedial
ną, poświęconą Januszowi Korczakowi.
Przewodnim hasłem tej prezentacji by
ły słowa Janusza Korczaka: Umysł dziecka - las, którego wierzchołki lekko się poruszają, gałęzie splatają, liście drżąc dotykają.
Uczestnicy seminarium wysłuchali pię
ciu wystąpień. Pierwszy wykład pt. „Nowa literatura i nowi pisarze w Roku Korczakow
skim" wygłosiła prof. zw. Joanna Papuzińska.
W swoim wystąpieniu poruszyła kilka kwe
stii i zadała znaczące pytanie - Dlacze
go we współczesnej literaturze dziecięcej, młodzieżowej znikają sprawy kontekstu społecznego? Wskazała słuchaczom kilka przyczyn (nazwała je domyślnymi przyczy
nami), a wśród nich: lęk przed zarzutem in
doktrynacji, polityzacji, propagandy - po
prawność polityczna i jej ramy, podziały polityczne w społeczeństwie. Współcześni autorzy, przynajmniej ich znaczna część, zdaniem prelegentki, nie docenia znacze
nia odzyskania przez Polskę niepodległo
ści i następującej po tym wydarzeniu histo
rycznej transformacji. Następną przyczynę upatruje w istniejącym przekonaniu, że dla społeczeństwa, przede wszystkim młodsze
go pokolenia nie ma ona znaczenia, a zatem autorzy nie dostrzegają konieczności, by o niej pisać. Innymi znaczącymi przyczy
nami są niechęć do pisania lub nieumiejęt
ność pisania dla młodych odbiorców o spra
wach spornych i dyskusyjnych, także prze
konanie, że pisząc dla młodzieży, trzeba się przystosować do jej zakresu zainteresowań, nie wymagać od nich wysiłku mentalnego.
Pani profesor wskazała jeszcze na brak po
wiązań pomiędzy losami jednostki a losa
mi narodu. Kolejne zadane pytanie - Czy we współczesnej literaturze dziecię
cej możliwa jest fuzja wątków: spo
łecznych, rodzinnych, narodowych, osobistych, obyczajowych i ich połą
czenie z szerszą perspektywą? W tym miejscu prelegentka nawiązała do Janusza Korczaka, do Jego powieści, do których wnosił globalne myślenie bohatera o grupie, społeczeństwie, ludzkości.
Na koniec swojego wykładu prof.
Joanna Papuzińska wskazała słucha
czom autorów i ich teksty godne uwa
gi w aspekcie kolejnego zagadnienia - miejsce dziecka w kulturze wojny - żoł
nierz czy ofiara, czy żołnierz-ofiara. Wymie
niła między innymi: Małgorzaty Musierowicz Kalamburka; Pawła Beręsewicza Tajemnica człowieka z blizną, Czy wojna jest dla dziew
czyn?; Szymona Sławińskiego Mały Powsta
niec; Joanny Papuzińskiej Asiunię; Micha
Fot. Ewa Troneczek
ła Rusinka Zaklęcie na „w", wzruszającą po
zycję z literatury faktu, wydaną w koedycji z Muzeum Powstania Warszawskiego.
Ewa Gruda z Muzeum Książki Dziecięcej w Warszawie przedstawiła skarby dziewięt
nastowiecznej literatury dla dzieci przecho
wywane na półkach tegoż Muzeum. Wśród nich wymieniła wydanie pierwszej polskiej książki napisanej z myślą o odbiorcy dzie
cięcym - Pamiątka po dobrej matce (1819 r.) Klementyny z Tańskich Hoffmanowej (1798
1845). Omówiła pierwsze polskie periodyki dla młodych odbiorców, np.: „Rozrywki dla Dzieci" (1824-1828) Klementyny z Tańskich Hoffmanowej; „Dziennik dla Dzieci" Stani
sława Jachowicza; „Skarbiec dla Dzieci" Le
ona i Karola Sienkiewiczów. Inne poruszane tematy to dziewiętnastowieczne tłumacze
nia literatury światowej, książki ciekawe pod względem ilustratorskim. W swoim wystą
pieniu prelegentka przedstawiła zarys dzie
jów Muzeum Książki Dziecięcej, ideę jego powstania, cele działania, zadania i funkcje.
Następnym elementem wystąpienia pani Ewy Grudy były nagrody literackie dla auto
rów książki dziecięcej. Kilka zdań poświęciła omówieniu (w skrócie) konkursów: Konkur
su Polskiej Sekcji IBBY; Konkursu Empiku Naj
lepsza Książka dla Dzieci „Przecinek i krop
ka", a także Konkursu Literatury Dziecięcej im. Haliny Skrobiszewskiej.
Dorota Malczewska-Stus, kierownik Działu Udostępniania dla Dzieci, swój wykład nazwała Teksty literackie w zabawach z dzieć
mi. Praktyczne wykorzystanie w Książnicy Be
skidzkiej. Na przykładzie własnych projektów 0 charakterze edukacyjnym, kulturalnym 1 informacyjnym zostały pokazane różne formy pracy z najmłodszymi mieszkańcami Bielska-Białej i powiatu bielskiego, organi
zowane w Książnicy Beskidzkiej z wykorzy
staniem tekstów literackich dla dzieci, np.:
Twardy orzech do zgryzienia Renaty Piątkow
skiej; seria Mądra mysz.
Drugi blok seminarium stanowiły oferty wydawnicze zaprezentowane przez współ
organizatorów seminarium Magdalenę Pa
jąk z bielskiego wydawnictwa Debit oraz Wiesławę Jędrzejczykową, szefową i re
daktor naczelną Wydawnictwa „Literatura", w którym debiutowali między innymi: Grze
gorz Kasdepke, Barbara Gawryluk, Iza Kle- bańska, Kalina Jerzykowska, Joanna Jagiełło, Paweł Wakuła - autorzy nagradzani w wie
lu prestiżowych konkursach. Według prele
gentki to, co wyróżnia łódzkie wydawnictwo, to konsekwentne wydawanie i promowanie
polskich autorów piszących dla dzieci i mło
dzieży, a także wieloletnia praca promująca czytelnictwo, między innymi poprzez akcję
„Z książką na walizkach". Omówione zostały serie wydawnicze przeznaczone dla dzieci w różnym wieku: dla najmłodszych dzieci - seria Poduszkowce, dla dzieci nieco star
szych - seria To co lubię. W tej serii w 2011 roku wyszła nagrodzona książka Pawła Be- ręsewicza Tajemnica człowieka z blizną - Nagroda im. Kornela Makuszyńskiego, Ma
sło przygodowe Barbary Stenki - Nagroda im. Astrid Lindgren. Kolejna omówiona se
ria to Plus minus 16, w której ukazały się np.
Fot. Ewa Troneczek
Musisz to komuś powiedzieć Barbary Ciwo- niuk, Czworo i kości Kazimierza Szymecz- ki oraz Kawa z kardamonem Joanny Jagieł
ło. Książki te zostały wyróżnione przez Pol
ską Sekcję IBBY. Na końcu języka jest to seria, w ramach której wydawane są pozycje o bo
gactwie, zawiłościach i trudnościach języka polskiego oraz polecane przez Polskie Towa
rzystwo Logopedyczne. W serii Wojny doro
słych, historie dzieci publikowane są pozycje literatury faktu, opisujące wojnę z perspek
tywy dziecka. Seria wydawana jest wspólnie z Muzeum Powstania Warszawskiego. Asiu- nia Joanny Papuzińskiej wydana w tym wy
dawnictwie dostała główną Nagrodę Lite
racką Miasta Stołecznego Warszawy.
Natomiast przedstawicielka bielskiego wydawnictwa Debit, specjalizującego się w literaturze dziecięcej, omawiając ofertę
wydawniczą, wskazała na edukacyjny cha
rakter bajek, baśni i książek, które ukazują się w tym wydawnictwie. Pokazała pozycje popularnonaukowe i podręczniki szkolne dla młodzieży z dziedziny nauk przyrodni
czych. Dużą rolę w tym wydawnictwie przy
wiązuje się do poziomu edytorskiego, co jest zauważalne również przez bibliotekarzy, a przede wszystkim przez czytelników.
Imprezami towarzyszącymi semina
rium były: opisane już spotkanie autorskie Beaty Ostrowickiej, wystawa pn. „Janusz Korczak" oraz promocja książki dla dzieci na stoiskach wydawnictw „Literatura", De
bit i ArtKreator. To ostatnie jest jednooso
bowym wydawnictwem, w którym ukazał się debiut literacki W młynie czasu Haliny Gadomskiej-Brzóskiej.