• Nie Znaleziono Wyników

ABSOLWENTÓW AWF W KRAKOWIE

W dokumencie Folia Turistica. Nr 14 - 2003 (Stron 45-59)

ZygmuntKruczek*

* Instytut Turystyki AWF, Kraków, al. Jana Pawła II 78

1 Historię i stan obecny edukacji kadr dla turystyki w krakowskiej AWF zawarto w dwóch wydawnictwach jubileuszowych: 10 lat WydziałuTurystyki i Rekreacji Akademii Wychowa­

nia FizycznegowKrakowie, [red. Z. Kruczek]. Wydawnictwo Monograficzne nr 27, AWF Kra­ ków 1986 oraz 25lat kierunku turystykai rekreacja. Cele i treści akademickiego kształcenia w dziedzinie turystyki i rekreacji. Zeszyty Naukowe nr 81, AWF, Kraków 2001.

Założenia badawcze, opis badanej populacji

Krakowska AWF prowadziod 25lat kształcenie kadr dla turystyki na sa­ modzielnym kierunku studiów „turystyka i rekreacja”*1. Wokresie tym mury

uczelni opuściło około 2500 absolwentów z tytułem magistra turystyki.Ich losy

zawodowe, awanse i niepowodzenia, a także ocena przydatności studiów do

wykonywanej pracy i proces dalszego doskonalenia sąprzedmiotem artykułu opartego na wynikachbadań.

Badania zostały przeprowadzonew 1997 r. z wykorzystaniem specjalnie opracowanej ankiety, rozesłanej do 400absolwentów wybranych przez kompu­

terowygenerator liczblosowych z 2000 wszystkichosób, które ukończyły studia

w AWFw Krakowie do 1977 r. z tytułem magistra turystyki, Wsumie osiągnię­

tozwrot 111 prawidłowo wypełnionych ankiet. Stanowi to 27,5% zwrotów.Wwy­

padku ankiety pocztowej wskaźnik ten jest satysfakcjonujący.

Rycina1. przedstawia zawodowy start naszychabsolwentów.Zdecydowana

większość z nich (prawie 60%) rozpoczęła swojąkarierę zawodową w ostatnich

latach tj. 1995—97 r. Jedna czwarta badanych rozpoczęła pracę przed 1990 r.

W badanej zbiorowości proporcje między mężczyznami a kobietami były

wyrównane, z niewielka przewagą kobiet (52,4%). Pod względem wieku naj­

wyższy udział mieli respondenciw przedziale 24-26 lat (38,1%), dobrze repre­

zentowany jest przedział wiekowy ponad 36 lat (prawie 15% badanych) oraz

przedziały do24 lat(14,6%) i 27-28 lat(16%). Ilustracjęgraficznąomawianego

Ryc. 1.Rok rozpoczęcia pracy zawodowej przez absolwentów

źródło: badania własne

ponad 36 lat 15%

Ryc. 2. Struktura respondentów wg wieku

źródło: badania własne

Wielu respondentów (41.8%) zdążyło już założyć rodziny, ale przeważają

osoby stanuwolnego. Ciekawie przedstawia się struktura miejsc pracy absol­

wentów.

Jedna czwartabadanych absolwentów pracuje wbiurach podróży. Często

trafiająoni do szkół (17.9%),mimo, że nie sąprzygotowanido zawodów pedago­

gicznych. Zatrudnieniew szkolnictwie dotyczy szczególnie absolwentówspecja­ lizacji „rekreacja ruchowa”. Na wysokiej pozycji znajduje się zatrudnienie w przedsiębiorstwach handlowych (około 13% badanych) czy innych

przedsię-Ryc. 3. Miejsce pracy respondentów

źródło: badania własne

biorstwniezwiązanych z turystyką.Świadczy to oznacznejmobilnościnaszych

absolwentóww zakresieprzedsiębiorczości, w nowej sytuacji rynkowej lub o bra­

ku możliwości zatrudnienia zgodnie z kierunkiem ukończonych studiów. Za­

trudnienie w hotelach jestrelatywnieniewielkie (niecałe 5%).

Pod względem stażu pracy mamy wśródrespondentówdoczynienia z prze­

wagąpracownikówo najkrótszymstażu pracy- tj do 1 roku(prawie 35%) oraz

od1 do 2 lat (25,5%). Stosunkowo znaczny jest teżodsetek osób z najdłuższym

(ponad 10 lat) stażem pracy (16% badanych).Najwięcej absolwentów AWF zna­

lazło zatrudnieniewKrakowie (45%), poza Krakowem pracuje 51% badanych

respondentów, 4%w ogóle nie pracuje. ponad 10 lat

16% od 9 do 10 lat

25%

Ryc.4. Staż pracy badanych absolwentów

Wyniki badań nad losami zawodowymi i społecznymi absolwentów studiów turystycznych

a. Zatrudnienie w turystyce i poza turystyką

Wśród badanychosóbzdecydowana większość (84%) podjęła pracęzawodo­

wą. Niewielka jestliczba osób w ogóle niepracujących (11%)lubchwilowo

nieza-trudnionych.Jednakżetylko jedna trzecia badanych twierdzi, że ich pracazwią­

zana jest z turystyką, 52% pracuje poza turystyką.

chwilowo nie pracują me pracują so/ pracują zawodowo 84%

Ryc.5. Aktywność zawodowa absolwentów turystyki

źródło: badania własne

trudno odpowiedzieć

9%

Rys. 6. Zatrudnienie absolwentów w turystyce

źródło: badania własne

Jako powody, dla którychnasi respondenci nie pracują wturystyce rzadko

podawano zmianą zainteresowań (6%), najczęściej powodemtakiego stanu rze­

czybył brak pracy związanej z turystyką (20%). Wyróżnia się jednak zdecydo­

jednost-kach turystycznych (27%). Należydodać, żerzeczywiście praca w turystycejest

naogół nisko płatna. Prawie 15% badanych stwierdziło, że nie odpowiadałim

rodzaj oferowanej pracy

Wśródinnychprzyczyn na wyróżnieniezasługują podawane przez respon­

dentów takie powody, jak:możliwość pracy w pobliżudomu, rodzina, słaba zna­

jomość języków obcych, wyjazdza granicę. Kilkaosób zwracałouwagę na więk­

sze możliwości odniesienia sukcesuw innej dziedzinie niż turystyka.

Tabela1. Przyczyny zatrudnienia poza szeroko rozumianą turystyką

LP. Wyszczególnienie Liczba

odpowiedzi %

1 brak pracy związanej z turystyką 20 19,61 2 złe warunki płacowe 28 27,45 3 nieodpowiadający rodzaj pracy 15 14,71 4 zmiana zainteresowań 6 5,88 5 nieodpowiednie stanowisko pracy 2 1,96 6 brak możliwości awansu 11 10,78 7 brak awansu płacowego 7 6,86 8 inne przyczyny 13 12,75 9 brak odpowiedzi 11 20,75

źródło: badania własne

Na pytanie, czy wykonywanaprzez respondentów praca wymaga rzeczywi­ ście wyższegowykształcenia, zdecydowana większośćbadanychstwierdziła, że

do tejpracynie są potrzebnewyższe studia (42%). Więcej niż jedna trzecia re­

spondentówbyła przekonana,że ichpracaprzynajmniej częściowowymaga ta­

kiego statusu wykształcenia, atylko 16% absolwentów byłaprzekonana,żeich

praca w pełni wymaga studiów wyższych(patrz ryc. 7).

trudno

powiedzieć wpełni

38%

Ryc.7. Rodzaj wykonywanej pracy a wymogi posiadania wykształcenia wyższego w opiniach absolwentów

Na pytanie o możliwość wykorzystaniawpracy zawodowej wiedzy zdobytej

na studiach zdecydowana większość (40%) odpowiedziała twierdząco ajedna

trzeciabadanychbyła przekonana,że raczejjesttaka możliwość. Tylko 7% re­

spondentów twierdzi, żewiedzawyniesiona ze studiów nie przydajesię w pracy

zawodowej; o tym, żeraczejnie przydajesięjest przekonane 19% absolwentów. nie

7%

raczej tak 34%

Ryc. 8.Możliwość wykorzystania w pracy zawodowej wiedzy wyniesionej ze studiów

źródło: badania własne

b. Szanse na awans, bariery i ograniczenia

Podzielone są zdania respondentów w sprawie możliwości awansowania

w dotychczasowym miejscu pracy. Więcejniż jednatrzeciauważa, że takie moż­

liwości ma, niecomniej (34%), że jestpozbawiona możliwościawansowych,aoko­

ło 30% nie ma wtej kwestii zdania.

Zdaniem absolwentów o awansach w pracydecydują przede wszystkim kwa­ lifikacje zawodoweoraz inicjatywa i samodzielność.Nieco niżej oceniono umiejęt­

nośćwspółżycia z ludźmi oraz odpowiedzialność i dokładność.Na dalszej pozycji

znalazłysię takie cechy jak szybkość podejmowaniadecyzji iwydajność pracy czy

znajomości. Wśród innych czynników podawanotakie,jakposiadaniewłasnych środków finansowych, wytrwałość profesjonalizm,alei „widzimisię szefa”. Zda­ niem respondentówpomagają w awansachznajomość języków obcych, kreatyw­

ność, atakże doświadczenia w pracy danego typu.

Wodniesieniu do pytaniaonapotykane trudności wpracy zawodowej zda­

nia respondentów sąw miaręrównomierniepodzielone. Połowa z nich utrzy­

muje, że napotkała lub raczej napotkała na takowe, a druga połowa twierdzi, że

nie lubraczej nie.

Wśród najczęściej podawanych trudności pojawiają się: brak środków fi­ nansowych,brak bazy, brak zrozumienia przełożonych czy współpracowników,

nietolerancja u osób starszych, konflikty z pracownikami. Pojawiają się rów­

wyniesio-nymize studiów (słaba znajomość języków obcych,komputera, brakwiedzyBHP),

niedostatecznymi kwalifikacjami zawodowymi. Brak sprzętu (np. komputera)

czybazy był równieżutożsamiany z trudnościami zawodowymi.

Ryc. 9. Czynniki decydujące o awansie w pracy u absolwentów turystyki

źródło: badania własne

raczei nie

35%

Ryc. 10. Trudności w pracy zawodowej napotykane po studiach

c. Zadowolenie z wykonywanej pracy zawodowej i zajmowanych stanowisk

Większość ankietowanych podała, że jest zadowolona lub częściowo zado­

wolona.Zdaniemrespondentów tylko około 7%respondentów była niezadowo­ lonych zwykonywanej pracy.

Jako przyczyny zadowolenia z wykonywanej pracy podawano dobre wa­

runkifinansowe, możliwość decydowania o sobie, wykonywanie ulubionego za­

wodu. Podkreślano również możliwość pracy z ludźmi, możliwości realizacji

własnychzamiłowań i rozwoju, wyjazdówwteren.. 7%

nie

Ryc.11. Zadowolenie z wykonywanej pracy

źródło: badania własne

Zadowolenie zzajmowanego stanowiska deklarowało natomiast trzy czwarte

ankietowanych (76%). Na pytanie o to czy dotychczasowy przebieg pracy zawo­

dowej jest zgodny z wyobrażeniami o pracy w turystyceprawiepołowa ankieto­ wanychodpowiedziała, że częściowo. Znaczna liczbaabsolwentównie miaław tej

w kwestii swojegozdania. Całkowicie rozczarowanych w odniesieniudo swoich

pierwotnychwyobrażeń było dwa razy więcej (19%) niż tych, którzy wyobraże­

nia zostaływpełnipotwierdzone.

nie

76%

Ryc.12. Zadowolenie z zajmowanego obecnie stanowiska pracy

10%

□ w pełni ■ częściowo □ nie

□ nie mam zdania

Ryc.13. Zgodność przebiegu pracy zawodowej z wcześniejszymi wyobrażeniami

źródło: badania własne

Podobnyrozkład odpowiedzi uzyskano na pytanie o zaspokojenie ambicji

zawodowychw dotychczasowej pracy. Więcej niżpołowa te ambicjezaspokoiła

tylkoczęściowo, ale liczba respondentów, którzy nie zrealizowali swoichambicji

przewyższyła czterokrotnie liczbę absolwentów o całkowicie zaspokojonych

ambicjach. w pełni 8% nie 32% trudno powiedzieć 9%

Ryc.14. Zaspokojenie ambicji zawodowych absolwentów

źródło: badania własne

d. Zamiar zmiany pracy i jego przyczyny

Większość naszych respondentównie zamierza w najbliższym czasiezmie­ niać miejsca pracy, alejednatrzecia badanych odczuwataką potrzebę.

Osoby,które zmieniły miejsce pracy lubzamierzają to zrobić, poproszono

o określenie powodówtych zmian (tabela2). Respondenci donajbardziej zna­

czących powodów zaliczyli w pierwszej kolejności możliwość uzyskania wy­

ższych zarobków. Kusiła także możliwość uzyskaniaciekawszej pracy (21%)

oraz wykorzystaniaw swojej nowej pracyposiadanych kwalifikacji (10.8 %).

Ten ostatni czynnik świadczy o pewnej tęsknocie za pracą zgodną zwyuczo­

nym zawodem. W stosunkowo mniejszym stopniu o zmianie miejsca pracy

więk-szego znaczenia również charakter pracy zgodny z wyuczoną specjalizacją.

Jakoinne powody (6%) respondencipodawali m.in. bliskość miejsca zamiesz­ kania nowej pracy.

nie ma zdania

nie 47%

Ryc.15. Wyniki odpowiedzi na pytanie o zamiar zmiany miejsca pracy

źródło: badania własne

Tabela 2.Motywy zamiaru zmiany miejsca pracy

LP. Wyszczególnienie Liczba

odpowiedzi %

1 wyższe zarobki 56 24,14 2 wyższe stanowisko 8 3,45 3 ciekawsza praca 49 21,12 4 praca zgodna z specjalizacją 13 5,60 5 możliwość wykorzystania kwalifikacji 25 10,78 6 panujące stosunki międzyludzkie 14 6,03 7 możliwość awansu 18 7,76 8 możliwość otrzymania mieszkania 6 2,59 9 względy rodzinne 8 3,45 10 inne przyczyny 6 2,59 11 brak odpowiedzi 29 12,50

źródło: badania własne

e. Zamiary absolwentów odnośnie doskonalenia swoich kwalifikacji

Większość naszych respondentów(67%) niepodjęło po ukończeniu studiów działańzmierzających dodoskonalenia. Świadczy to o małym zainteresowaniu

zarówno pracowników, jak i pracodawców różnego rodzaju formami doskonale­

nia zawodowego.

Z większym entuzjazmemodnoszą się natomiast nasi respondenci do swo­

jego doskonalenia w przyszłości. Około 50% ma takie zamiary, a dalsze 34%

stwierdziło, żeraczej będzie podnosić swoje kwalifikacje. Tylko dwie osoby stwier­ dziły, że nie będą dokształcały się wprzyszłości.

Ryc. 16. Udział w doskonaleniu kwalifikacji zawodowych w dziedzinie turystyki po ukończeniu studiów

źródło: badania własne

Ryc. 17. Zamiar absolwentów odnośnie dokształcania się w przyszłości

źródło: badania własne

licencje pilota, przewodnika komputer promocja negocjacje marketing wiedza krajoznawcza wiedza o turystyce prawo wiedza ekonomiczna wiedza psychospołeczna

Ryc. 18. Deklarowane dziedziny doskonalenia zawodowego

Pytano również respondentówo to, wjakim kierunku (dziedzinie) zamie­ rzają siędoskonalić. Najczęściejabsolwenci odczuwali potrzebę dokształcania

sięw zakresie wiedzy prawniczej (63%), psychospołecznej (45 %) oraz wiedzy

z zakresu marketingu (39%). Często też zwracano uwagę na umiejętność posłu­ giwania się komputerem i znajomość językówobcych.

Podawano również bardziej wyszukane i specjalistyczne dziedziny jak me­

dycyna alternatywna, pedagogika, finanse, bankowość,kursy walutowe i

IAT-TA, organizacja i zarządzanie.

Professional careers of masters of Tourism (and Recreation) at Academy of Physical Education in Cracov

In the following article has been shown the results of researches about the job careers of the studentsgraduated the direction oftourismand recreation at

Academy if Physical Educationin Kraków in 1977 — 1997. Analyzed were such

factorsdescribing the ways of career like: place of employmentin tourism,the

length of personal experience in tourism, reasons ofstarting to work in the

otherbranch of economy, thekind of practicing job, possibilities of using the

knowledgeacąuiredduring the period of study inprofessional work. The grad­

uated students were askedboth about their difficulties in practicing job as well

as the factors deciding about promotion in work and also about their

satisfac-tion from professionalworkand compatibility of theirpresentactivity in

com-parisontothepreviousimages.The researchersalso have got the information about intentions ofchange the current work andreasons of these eventual

dęci-sions and about the plans of further improve the current ąualifications.

Piśmiennictwo

[1] 10 Lat Wydziału Turystyki I Rekreacji Akademii Wychowania Fizycznego

wKrakowie, [red. Z. Kruczek]. Wydawnictwo Monograficzne nr 27, AWF

Kraków 1986.

[2] 25 lat kierunkuturystyka i rekreacja. Celei treści akademickiego kształce­

nia w dziedzinie turystyki i rekreacji. Zeszyty Naukowe nr 81, AWF Kra­

ków 2001.

[3] Airey D, NightingaleM., Tourism occupations, careerprofiles and know­ ledge. Annalsof Tourism Research, 1981,8 (1), 52-68.

[4] Bogucki J., NykowskiA., Schmidt A., Kształcenie kadr dla turystykiire­ kreacji wPolsceze szczególnym uwzględnieniemroli WydziałówTurystyki i Rekreacji AWF. Seria Monografie, nr 135, AWF Poznań1980.

[5] Borne-Falencik H., Losy absolwentów AWF i AEospecjalizacji turystycz­

nej. Biuletyn Informacyjny Instytutu Turystyki,1979, nr 2/52.

[6] Grabowski H., Kabsch A., Sozański H., Winiarski R., Zdebski J., Społecz-

no-pedagogiczne problemy kształcenia w uczelniachwychowania fizyczne­

go.AWF Kraków, 1993.

[7] Guzik H., Kruczała J., Problemy zatrudnienia wgospodarce turystycznej.

W: Warunki rozwoju turystykiwKrakowie. Zeszyty Naukowe, AE Kraków,

1991, nr 350.

[8] KruczekZ.,Kształcenie kadrdla turystyki na poziomie wyższym w Polsce natle światowych tendencji.Wydawnictwo Monograficznenr 56, AWF Kra­

ków 1993.

[9] KruczekZ.,Przekształcenia studiów turystycznychw Polsce natle świato­ wych tendencji. Problemy Turystyki, 1992,nr 2/1992.

[10] Kruczek Z., Opinie absolwentów o programachstudiów turystycznych w Aka­ demiach WychowaniaFizycznego i Akademiach Ekonomicznych. Folia Tu- ristica,PWN, Kraków 1993, nr 2.

[11] PauzewiczK. Wybrane wyniki badań nad losami absolwentów AWFi AE

przygotowanych do pracy w turystyce,w:Kształcenie ekonomistówdo pra­

cy w turystyce. AE Wrocław, 1981.

[12] UnrugM., Stopień zadowolenia z pracy w opiniach absolwentów kierun­ ków turystycznych wyższych uczelni wlatach 1980-87. w:Kadryw turysty­ ce, Zeszyt CPBP,Instytut Turystyki - AWF Kraków 1990.

NR 14 FOLIA TURISTICA 2003

W dokumencie Folia Turistica. Nr 14 - 2003 (Stron 45-59)

Powiązane dokumenty