Stan obecny i prognozy rozwoju turystyki przyjazdowej z Niemiec do Polski

Należyprzypuszczać,iżturystyka etniczna do Polski, w tym i polonijna,

tzn. związana z miejscem pochodzenia, urodzenia, czy zamieszkania w prze­

szłości samych turystówlubichprzodków, odgrywać będzie corazmniejszą rolę.

Głównymi celami przyjazdu do Polski będzie typowa turystyka, tj. wypoczy­

nek i rozrywkaorazpoznaniekraju(powinnaona przekroczyć 50% wszystkich

celów przyjazdu), odwiedziny krewnych i znajomych (około 20%) oraz wy­

jazdy w interesach i służbowe (do 30%), spadać będzie natomiast udział

turystyki handlowej, ze względu na pewne nasycenierynku niemieckiego to­

warami z Polski,a także wyrównywanie się poziomu cen wobydwukrajach.

W przyjazdach Niemców do Polski dominująod szeregu łat i dominować

będąwprzyszłościindywidualne przyjazdy niezorganizowane (ponad 80%),

a udział turystki zorganizowanej, indywidualnej i grupowej, znajduje się na poziomie kilkudo kilkunastu procent, co spowodowanejest przeważającą liczbą

Niemców odwiedzających jednodniowych, położeniemPolski, jak i korzystaniem

z własnego środkalokomocji.

Wzrostsprzedaży polskichusługturystycznychpoprzez zagraniczne biura

podróży zależeć będzie od rozwoju infrastruktury turystycznej, powstawania

hoteli i centrów urlopowych oraz oferowana nowych produktówturystycznych

i ciekawych form spędzania czasu wolnego w Polsce, poprawydostępności ko­ munikacyjnej, a także likwidacjiuprzedzeń Niemców do Polskii Polaków.

Najpopularniejszym środkiem transportu wśród Niemców odwiedzają­

cychPolskę jestbez wątpieniai będzie równieżw przyszłości samochódosobo­

wy, którymprzyjeżdżaokoło 90% Niemców. Natomiast udział innych środków

transportu, w tymsamolotu, autokaru, czy pociągu stanowi zaledwie kilka pro­

cent (1,1—3,7%).Zdecydowanie innyudziałśrodkówtransportu występuje wśród

turystów korzystających z pośrednictwa zagranicznych biur podróży46, w tej

grupie turystów najważniejsząrolę odgrywa autokar (39,4%), kolej (30,7%),

a w mniejszymstopniusamochód osobowy (23,1%). Korzystanie z różnych środ­

ków transportu uzależnionejest zarównood częstotliwości przyjazdów do Pol­

ski, jaki od wieku turystów.

46 Badania własne przeprowadzone w Niemczech w okresie od marca 1997 roku do październi­ ka 1998 roku.

Zarówno ogół turystówzagranicznych, jak i Niemców, spędza w Polsce od 3 do 7 nocy a jedyny wyjątek stanowią turyści z USA, którzy przyjeżdżają na

dłuższe kilkunastodniowe pobyty. Nie należyjednak zakładać w przyszłości

znacznegowydłużenia średniego czasu pobytu do ponad6 nocy ani przez ogół

turystówzagranicznych, ani przez turystów pochodzących z Niemiec. Długość

pobytuturystów niemieckich w innych krajach sąsiednich wynosi, podobnie jak

w Polsce,około4-7 nocy, ajedynymwyjątkiem jest Dania, gdzie Niemcy spę­

dzają średnio 15nocy. Dania, mimo zbliżonychdo Polski warunków klimatycz­ nych i(wydajesię) słabszych warunków geograficzno-przyrodniczych (naprzy­

kład rzeźba terenu, wody śródlądowe, powierzchnie leśne), jest dla turystów

niemieckich krajem typowo urlopowym.Decydować otymmożedostęp Danii do

dwóch mórz (Północne i Bałtyckie) oraz długość linii brzegowej (7313 km), atakże

wszechstronnaofertadomów wakacyjnych na terenie całegokrajuczy sieć dróg

rowerowych.

Wyjazdy turystówniemieckich, zarówno doPolski, jak i innych krajów, kon­ centrująsię na okresach: wiosna, lato i wczesna jesień (ponad 70%). Według

badań niemieckich 80% ruchuurlopowegow Niemczech odbywa się od połowy

kwietniado połowy października47.

47 P. Aderhold, Die Reiseanalyse RA 99, F.U.R, Hamburg 1999.

48 T. Skalska, Wydatki turystów zagranicznych w Polsce w 2000 roku, Instytut Turystyki, War­

szawa 2001.

Wśród regionów turystycznych Polski w przyjazdach z Niemiec naj­

większą rolę odgrywa region centralny i Wybrzeże, a wśród polskich miast:

Warszawa, Poznań,Wrocław,Kraków i Gdańsk. Jednak w przypadkuturystów

niemieckich korzystających z usług zagranicznych biur podróży na pierwszym miejscu znajduje się Kraków, dalej Gdańsk, Warszawa i Wrocław. Nie należy spodziewać się zmian geografii wyjazdów turystówniemieckich doPolski.

Rozpatrując formy zakwaterowania turystówniemieckich w czasie wszyst­ kich podróżyurlopowych i w trakcie pobytu w Polsce, widać wyraźnie,że odsetek korzystającychznoclegóww hotelach jest podobny iwynosiokoło 40%. Niemcy

wPolsce częściej niż gdzie indziej korzystają z pensjonatów, zakwaterowania

u krewnych lub znajomych i w kwaterach prywatnych, a rzadziej z campingu.Ze

względu na zbytjeszcze małą liczbę proponowanychw Polsce domów i mieszkań wakacyjnych, InstytutTurystykiniewyróżniał w swoich badaniach tej formy za­ kwaterowania48, a z której turyściniemieccy chętnie korzystają w ciągu całego

roku, zarównowewłasnym kraju, w Skandynawii (głównie wDanii), w krajach

alpejskich, jak i w krajach basenu MorzaŚródziemnego(udział do 24%).

Jako najbardziej popularną formę spędzania czasu w Polsce niemieccy

turyści wskazywali na pobyty w miastach (2/3), natomiast coraz rzadziej na

turystykę objazdową. Wzrasta natomiast zainteresowanie pobytami nad mo­

WNiemczechponad 300 niemieckich firm turystycznych zajmuje sięorga­ nizacją wyjazdów do Polski, a donajwiększych zaliczyć należy: TUI, NUR,

DERTOUR, AMEROPA, NOVASOL, czyWOLTERS - Reisen. Z reguły pro­ ponowane są te same regionyimiejscowościturystyczneoraz hotele. Duże po­ dobieństwa wykazują również programy pobytów czy trasywycieczek autobu­ sowych. Coraz większym zainteresowaniem cieszą się pobyty w domach

i mieszkaniach wakacyjnychoferowanychw Polsce przede wszystkim przez

NO-VASOL i WOLTERS — Reisen.Interesujące i nietypowe oferty proponuje DNV:

od lotów czarterowych na Mazury poprzezwycieczki kolejowe specjalnymipo­

ciągami (Schienenkreuzfahrten), wycieczki autokarowe do wędrówek rowero­ wych. Ponadpołowaturystówniemieckich korzystających z usług biur podróży

ocenia niemiecką ofertę turystyczną do Polski jako dobrą(22,7%) lub wy­

starczającą (31,9%).

Turyści niemieccy przebywający w Polsce niesą zbyt krytyczni i na przy­

kład w 1998 roku ponadpołowa z nich nie krytykowałaniczego. Mimo znaczne­

go wzrostu cenwPolsce liczba turystówz Niemiec,którzy krytykowalikoszty

pobytu spadła w trzech ostatnichbadanych latachz21,7% w1996 rokudo13,6%

w roku następnymi zaledwie do 6% w 1998 roku. Niemcykrytycznie odnoszą

się natomiast do dostępności komunikacyjnej i uciążliwego dojazdu (w 1998 roku — 16,5%). W latach 1991—1997 nabrak atrakcji turystycznych uskarżało

się 3-4,7%, a w 1998 roku zaledwie 1,4%. Jeszcze w latach 1992—1993 około

35%turystów niemieckich krytykowało stan sanitarny w Polsce,a w 1998 roku

odsetekten obniżył się do 14,9%, co świadczy o wyraźniej poprawie w tym wzglę­

dzie. Optymizmemnapawaćmusi natomiast fakt,iż w analizowanych latach,

zwyjątkiem 1992 roku, deklarację ponowego przyjazdu do Polskiskładało

ponad 90% turystów niemieckich, a w 1998roku nawet 95,9% wszystkich an­ kietowanych.

Ze spadkiem dynamiki przyjazdów cudzoziemców do Polski zmalało rów­

nież tempo wzrostu wpływów z turystyki przyjazdowej, zarówno ogółem,

jak iod obywateli RFN, a w 1998roku odnotowano po raz pierwszywyraźny

spadek wpływów (ogółemoprawie8%, a z RFN nawet o 14,3%). Mimospadku

wpływówz turystyki przyjazdowej, utrzymujesię w dalszymciągu tendencja

wzrostowa płatności rejestrowanych przez Narodowy Bank Polski, co świadczy

owzroście zainteresowania turystów ofertami zagranicznych touroperatorów.

W1998roku wpływy od odwiedzającychjednodniowychzkonsumpcjidóbr i usług

spadły ogółem o ponad 20%, a z rynkuniemieckiego o8,2%.

Udział Niemców zarówno w przyjazdach,jak i we wpływach z turystyki

osiągnął w ostatnichlatach około 60%, a udział turystów niemieckichi pocho­

dzące od nich wpływyustabilizowały się na poziomieokoło 35%. Udział Niem­ ców wśród odwiedzających jednodniowych wynosi około 60%, awpływy ztego

Podsumowanie

Niniejsze opracowanie i przeprowadzona przez autora analiza, zarówno ilo­ ściowa, jak i jakościowa, potwierdzająistotnąrolę i duże znaczenie ekonomiczne

turystyki przyjazdowej, szczególnie z Niemiec, nie tylko w czasieważnychprze­

mian wEuropie lat dziewięćdziesiątych, ale także wokresie kilkudziesięciulat.

Biorąc pod uwagę dalszy rozwój turystyki na świecieorazolbrzymipoten­

cjał, i liczebność turystów niemieckich, należy założyć iż turystyka przyjazdowa

doPolskizajmować będzie pod względem ilości turystów i wpływów z turystyki

wysokie miejsce na świecie oraz stanowić w przyszłości ważny element gospo­

darki kraju.

Warunkiem utrzymania się Polski w czołówce krajów turystycznych na

świeciebędzie jednak szybkie powstawanie odpowiedniej infrastrukturytury­

stycznej, wtymhoteli i centrówurlopowych,hotelio średniej iniższej kategorii oraz bazy rekreacyjnej, poprawa poziomu usług, także turystycznych, doskona­

lenie systemu szkolenia pracowników sektora turystycznego oraz znajomości

zachodnioeuropejskichjęzyków (między innymijęzyka niemieckiego), spadek

przestępczości, aprzede wszystkimpoprawa obrazuPolskizagranicą.

Spełniając wymienione warunki należy stworzyć politykę promocji tury­

stycznej Polskijakokrajustanowiącegocelwyjazdów nie tylko jednodniowych,

czy podróży sentymentalnych, ale przedewszystkichpobytów urlopowych.Trze­

ba się przecież liczyć ze spadkiem zainteresowania wyjazdami zakupowymi

i przyjazdami osób starszych związanych emocjonalniezbyłymiterenami nie­

mieckimi należącymi do Polski. Nie powinno przypisywać się też zbytdużego

znaczenia agroturystyce w turystyce przyjazdowej do Polski, gdyż przynaj­

mniej w Niemczech, szczególnie turystyce wyjazdowej, jest ona zjawiskiem

marginalnym.

Zakładając zatem, iż górny pułap ilościowy w turystyce przyjazdowej do Polski został już osiągnięty,należałobyprzede wszystkim podjąć działaniasłu­

żące zmianie struktury jakościowej turystóww przyjazdach z Niemiec, aby dla

corazwiększej liczby odwiedzającychjednodniowych Polska stała się w niedale­

kiejprzyszłości celemcoraz częstszychi dłuższych wyjazdów,przedewszystkim

pobytówurlopowych, dających także zdecydowanie wyższe wpływy dewizowe.

To czegopotrzebujemy, topojednanie i zrozumienie, zaufanie i do­

bre sąsiedztwo49, w których to przedsięwzięciach wymianaturystyczna mię­

dzyobu krajami odgrywać będzie niebagatelną rolę.

49 Słowa byłego Prezydenta RFN Romana Herzoga wypowiedziane w czasie uroczystości w Warszawie dnia 1.08.1994 z okazji 50 rocznicy Powstania Warszawskiego (Deutsche und Polen; Annahrungen, Haus der Geschichte der Bundesrepublik Deutschland, Bonn 1996).

The conditions for the development of tourism from Germany to Poland

The author’s detailed analysis of tourists travelling to Poland has shown

that tourism from Germany has been, is and will be most importantinter-

war period. As long ago as in themidwar period (in the years between 1930 and

1937) Germans accounted for 1/3 i.e. 29,6 — 40% of all the foreign tourists

visiting Poland. Since tourismstarteddeveloping after WWII,that is sińce the early 50s, the number oftourists fromGermany, which included the people of

Polish and Jewish originwho lived ofaround 30% of the foreignerscoming to

Poland. During the coldwar period, and especially the years 1961- 1963 the percentage of German tourists fell to 13,9 - 19,0%. The 1970s were also quite

exceptional.Introducing travellingfacilities between the former East Germany

and Polandresulted in a very high level oftouristsand in 1972 it rosę to 82% and over the next years, i.e. 1973 — 1980 stayed at the level of 52,3 — 78,8%.

After theauthoritiesofthe former East Germany suspended the travellingfa­

cilities concerning Poland (sińce 30.10.1980) and after the martial law — which

was in force from 13.12.1981 to 22.07.1983 -was introduced in Poland, the percentagewent down to22 - 30% in the years 1981- 1989.

A rapid developmentoftourism to Poland, including Germans, was observed

in 1990s. Withinten yearsthe numberofforeigners visiting Poland increased

tenfoldfrom 8,2m in the 1989to 88,6m in 1998. The number of Germans cross-

ing the Polish border rosęalmost thirty times and reached apeak ofover 50m

people(1989 -l,8m, 1998 - 51,6m), which accounted for 60% of all the foreign­ ers coming to Poland. Every fifth foreignerand every eighthGerman coming to

W dokumencie Folia Turistica. Nr 14 - 2003 (Stron 184-189)