Analiza wielkości eksportu i importu jednostek zagranicznych

LJZ wzrost / spadek w % LJZ wzrost / spadek w % LJZ wzrost / spadek w % LJZ wzrost / spadek w % Ogółem 2541 - 2747 8,1 2988 8,8 3178 6,4 3194 0,5 UE 1465 - 1643 12,2 1802 9,7 1980 9,9 1965 -0,76 Białoruś 74 - 84 13,5 88 4,8 78 -11,4 77 -1,28 Litwa 91 - 111 22 105 -5,4 116 10,5 114 -1,72 Niemcy 311 - 372 19,6 400 7,5 427 6,8 412 -3,51 Czechy 212 - 228 7,5 246 7,9 270 9,6 261 -3,33 Rosja 203 - 210 3,4 231 10 242 4,8 237 -2,07 Słowacja 101 - 122 20,8 125 2,5 150 20 139 -7,33 Ukraina 345 - 348 0,9 356 2,3 355 -0,3 347 -2,25

Źródło: opracowanie własne na podstawie: [GUS, Departament Informacji]

Od 2008 obserwuje się wzrost jednostek zagranicznych na świecie, przy czym największym zaufaniem przez przedsiębiorstwa obdarzyły kraje UE, ze szczególnym uwzględnieniem krajów sąsiadujących z Polską. Wzrost liczby jednostek zagranicznych w 2011 roku w porównaniu do 2008 kształtował się na poziomie ok. 25,01%, z czego w samej UE wyniósł on ok. 35,2%. Największy wzrost liczby jednostek zagranicznych odnotowano w Niemczech (w 2011 w stosunku do 2008 o ok. 37,3%) oraz w Czechach (w 2011 w stosunku do 2008 o ok. 37,3%). Największy spadek liczby jednostek zaobserwować można na Białorusi. Rok 2012 cechuje tendencja spadkowa w przypadku liczebności jednostek zagranicznych zlokalizowanych na terenie Unii Europejskiej. Największy spadek odnotowano w przypadku Niemiec, Czech i Słowacji. O ile w tych krajach sytuacja ekonomiczno-prawna wydaje się być bez zarzutu, o tyle pojawia się obawa przedsiębiorstw w zakresie ekspansji na nowe rynki.

3.2.4. Analiza wielkości eksportu i importu jednostek zagranicznych

Analizując stopień umiędzynarodowienia logistyki należy zwrócić uwagę na bierne formy internacjonalizacji, ponieważ w ramach ich również podejmowane są wszelakie czynności logistyczne. Poniżej przedstawiono wielkości importu oraz eksportu jednostek zagranicznych w przedziale czasowym 2008-2012.

15

156 Tabela 21. Wielkość importu i eksportu jednostek zagranicznych w mln. zł. w latach 2008-2012

Rok Formy internacjonalizacji Bilans handlu zagranicznego¹⁶

Import zmiany w % Eksport Zmiany w %

2008 47212,8 - 37038,4 - Negatywny

2009 34422,2 27,1 ↓ 25333,0 31,6 ↓ Negatywny

2010 44624,3 29,6 ↑ 29032,0 14,6 ↑ Negatywny

2011 62154,9 39,3 ↑ 39599,2 36,4 ↑ Negatywny

2012 60983,1 1,89 ↓ 40650,4 2,65 ↑ Negatywny

Źródło: opracowanie własne na podstawie: [GUS, Departament Informacji]

Bilans handlu zagranicznego za lata 2008-2012, będący zestawieniem płatności z tytułu eksportu i importu dóbr, jest negatywny. Oznacza to, iż wypłaty wynikające z importu przewyższają wpłaty uzyskane z eksportu.

Eksport dokonany przez jednostki zagraniczne w 2008 roku wyniósł 37038,4 mln zł, z czego 85,3% przypadło na jednostki podmiotów sprawozdawczych prowadzących działalność w obszarze przetwórstwa przemysłowego. Eksport jednostek zagranicznych do jednostki macierzystej i jednostek powiązanych ukształtował się na poziomie 14034,8 mln zł (co stanowi 37,9% eksportu jednostek zagranicznych ogółem). Wartość importu zrealizowanego przez jednostki zagraniczne wyniosła 47212,8 mln zł. Tak, jak w przypadku eksportu, najwyższy udział importu, tj. 84,7% przypadł na jednostki należące do podmiotów sprawozdawczych z zakresu przetwórstwa przemysłowego. W przeciwieństwie do eksportu, zdecydowaną większość importu jednostek zagranicznych stanowił import od jednostki macierzystej i jednostek powiązanych, co stanowi 87,1%.

W 2009 roku eksport dokonany przez jednostki zagraniczne wyniósł 25333,0 mln zł. Największy udział przypadł na jednostki należące do podmiotów sprawozdawczych prowadzących działalność w obszarze przetwórstwa przemysłowego, co stanowi 81,6% wartości całkowitego eksportu. Eksport jednostek zagranicznych do jednostki macierzystej i jednostek powiązanych w ramach grupy przedsiębiorstw ukształtował się na poziomie 6263,6 mln zł, co stanowi 24,7% eksportu jednostek zagranicznych ogółem. Wartość importu, który został zrealizowany przez jednostki zagraniczne, kształtował się na poziomie 34422,2 mln zł i podobnie jak w przypadku eksportu najwyższy udział importu, tj. ok. 80,4%, przypadł na jednostki podmiotów sprawozdawczych prowadzących swoją działalność

16 Bilans handlu zagranicznego do zestawienie wpływów i wydatków z tytułu eksportu i importu dóbr i usług [Księżyk 2012, s. 411].

157 z zakresu przetwórstwa przemysłowego. W odróżnieniu od eksportu zdecydowaną większość importu jednostek zagranicznych, tj. 78,2% wartości całkowitego importu stanowił import od jednostki macierzystej i jednostek powiązanych.

O ile w 2009 odnotowano spadek wielkości eksportu w stosunku do 2008 roku, o tyle w 2010 widoczny jest jego wzrost. Eksport zrealizowany przez jednostki zagraniczne w 2010 roku wyniósł 29032,0 mln zł, a największy udział przypadł na jednostki należące do podmiotów sprawozdawczych prowadzących działalność w obszarze przetwórstwa przemysłowego. Udział ten wyniósł 85,7% wielkości całkowitego eksportu. Eksport jednostek zagranicznych do jednostki macierzystej i jednostek powiązanych w ramach grupy przedsiębiorstw ukształtował się na poziomie 28,1% wielkości eksportu jednostek zagranicznych ogółem. Wartość importu zrealizowanego przez jednostki zagraniczne wyniosła 44624,3 mln zł. Najwyższy udział importu, tj. 83,5% wartości całkowitego importu przypadł na jednostki należące do podmiotów sprawozdawczych, które prowadziły działalności z zakresu przetwórstwa przemysłowego. Import od jednostki macierzystej i jednostek powiązanych stanowił zdecydowaną większość importu jednostek zagranicznych i wyniósł ok. 82,5% całkowitego importu.

Eksport zrealizowany przez jednostki zagraniczne w 2011 roku wyniósł 39599,2 mln, największy jego udział natomiast przypadł na jednostki należące do podmiotów sprawozdawczych prowadzących działalność w obszarze przetwórstwa przemysłowego i stanowił 87,4% wartości całkowitego eksportu. Eksport jednostek zagranicznych do jednostki macierzystej i jednostek powiązanych w ramach grupy przedsiębiorstw stanowił 30,2% eksportu jednostek zagranicznych ogółem. Wartość importu zrealizowanego przez jednostki zagraniczne wyniosła 62154,9 mln zł. Najwyższy udział importu, tj. 87,7%, dotyczył jednostek należących do podmiotów prowadzących działalność z zakresu przetwórstwa przemysłowego. Większość importu jednostek zagranicznych, tj, ok. 87,8%, stanowił import od jednostki macierzystej i jednostek powiązanych.

Eksport dokonany przez jednostki zagraniczne w roku 2012 wyniósł 40650,5 mln zł (wzrost o 2,7% w porównaniu do roku 2011 i 29,17% w porównaniu do roku 2008). Najwyższy udział w eksporcie w badanym okresie miały jednostki należące do podmiotów sprawozdawczych, które prowadziły działalność w obszarze przetwórstwa przemysłowego – 31284,0 mln zł (co stanowi 77,0% eksportu ogółem). Eksport jednostek zagranicznych do jednostki macierzystej i jednostek powiązanych w ramach grupy przedsiębiorstw ukształtował się na poziomie 11492,2 mln zł, co stanowi spadek o 3,8% w porównaniu z 2011 rokiem) i stanowił 28,3% eksportu jednostek zagranicznych ogółem.

158 Analiza wielkości importu i eksportu wśród jednostek zagranicznych w latach 2009-2012 wykazuje tendencje wzrostową. Wyjątkiem jest rok 2009, w którym to zarówno w przypadku importu, jak i eksportu obserwuje się drastyczny spadek oraz rok 2012, w którym widoczny jest spadek wielkości importu. Przypuszcza się, iż powodem tego zachwiania był ewidentnie kryzys gospodarczy, który dotknął gospodarkę światową w 2009 roku. Kolejne lata wykazują stopniowe wzrosty. Wielkości eksportu i importu oraz wielkość udziału eksportu i importu jednostek zagranicznych do/od jednostki macierzystej i jednostek powiązanych świadczy o tym, iż przedsiębiorstwa oraz ich jednostki zagraniczne są wysoce umiędzynarodowione a działania podejmowane pomiędzy nimi istotnie zintegrowane.

Wykres 30. Wielkość importu i eksportu od/do jednostek powiązanych

0 10000 20000 30000 40000 50000 60000 Eksport 14034,8 6263,6 8158,5 11948,3 Import 41101,1 26932,4 36831,5 54555,2 2008 2009 2010 2011

Źródło: Opracowanie własne na podstawie: [GUS, Departament Informacji]

Również logistyka w tych przedsiębiorstwach wykazuje wysoki stopień internacjonalizacji. Operacje logistyczne, podejmowane pomiędzy podmiotami sprawozdawczymi i ich jednostkami zagranicznymi, są z reguły obszerne. Podkreślić jednak należy, iż posiadanie za granicą oddziałów bądź zakładów produkcyjnych przemawia za tym, iż zakres tych działań logistycznych znacznie wybiega poza te, które realizowane są podczas eksportu bądź importu.