Kutnowska Hodowla Buraka Cukrowego

Poziom umiędzynarodowienia przedsiębiorstwa i jego logistyki nie należy wyłącznie rozpatrywać z punktu widzenia zagranicznych inwestycji bezpośrednich i transferu kapitału za granicę. Umiędzynarodowienie logistyki może być również widoczne wówczas wtedy, kiedy przedsiębiorstwo korzysta z biernych form internacjonalizacji, posiada w innych krajach swoich przedstawicieli lub firmy handlowe, które dystrybuują produkty na macierzystym rynku i koordynują procesy logistyczne.

190 Logistyka międzynarodowa realizowana jest również w przedsiębiorstwach rolniczych. W procesie produkcji rolniczej istnieje konieczność przemieszczania różnorodnych ładunków. Przepływ tych ładunków, będących materiałami, surowcami bądź wyrobami gotowymi oraz wymiana informacji, towarzysząca temu procesowi, są przedmiotem logistyki, w ujęciu krajowym – logistyki krajowej, w ujęciu międzynarodowym – logistyki międzynarodowej.

Przykładem przedsiębiorstwa rolniczego, podejmującego aktywności za granicą, zarówno w biernej, jak i czynnej formie, jest Kutnowska Hodowla Buraka Cukrowego. Przedsiębiorstwo to jest jednym z 8 w Polsce, które zajmuje się hodowlą roślin i podlega pod nadzór właścicielski Agencji Nieruchomości Rolnej w Warszawie. Przedmiotem działania KHBC jest wspomniana hodowla roślin, nasiennictwo, produkcja roślinna oraz usługi. Organizacja spółki przedstawia się następująco:

Rysunek 23. Siedziba i oddziały KHBC w Polsce

Źródło: Opracowanie własne na podstawie: [Materiały KHBC]

Stacja Hodowli Roślin w Straszkowie jest głównym zapleczem hodowlanym KHBC Sp. z o.o, w której mieści się siedziba zarządu. Oddział w Straszkowie położony jest w centralnej Polsce, we wschodniej części województwa i swoim zasięgiem obejmuje ok. 400 ha gruntów rolnych.

Schemat organizacyjny przedsiębiorstwa przedstawia się następująco: Zarząd Spółki KHBC

Straszków

Stacja Hodowli Roślin w Straszkowie

woj. wielkopolskie

Stacja Hodowli Roślin w Śmiłowie

woj. świętokrzyskie

Zakład Nasienny w Kutnie woj. łódzkie

191 Wykres 33. Struktura organizacyjna

Źródło: Opracowanie na podstawie: [Materiały KHBC]

Z powyższego schematu wynika, iż zarządzanie logistyczne w przedsiębiorstwie realizowane jest w ramach działu handlowego i związane jest ze sprzedażą i marketingiem. Dział logistyki wspomaga swoimi działaniami również oddziały przedsiębiorstwa, które na strukturze organizacyjne znalazły się na dolnych pozycjach.

Przedsiębiorstwo zatrudnia ponad 100 osób, z czego 11 osób związanych jest z zarządzaniem logistycznym. Przedsiębiorstwo posiada własne magazyny o powierzchni ok. 20 000 m2, z czego ¾ powierzchni przeznaczona jest na magazynowanie nasion zbożowych i nasion buraków cukrowych oraz własny tabor. W skład taboru wchodzą maszyny rolnicze, pojazdy osobowe oraz ciągnik siodłowy z naczepą. Koszy logistyczne (transport, magazynowanie, proces zamówień oraz koszty administracyjne stanowią niespełna 17% kosztów ogółem.32

Przedsiębiorstwo stosuje różne metody zarządzania logistycznego. Do ważniejszych zaliczyć należy analizę ABC, efektywną obsługę klienta oraz planowanie zapotrzebowania

32

192 materiałowego MRP. Wdrożony został również zintegrowany system informatyczny łańcucha dostaw firmy Comarch, który jest wsparciem nie tylko dla obszarów administracyjnych (finanse, księgowości, zarządzanie kadrami), ale koordynuje sprzedaż i dystrybucję, planowanie produkcji roślinnej, zarządzanie materiałami czy zarządzanie zapasami i magazynami. Ten system ERP jest jednym z najbardziej rozbudowanych funkcjonalnie modułów i pozwala na pełną obsługę zakupów, sprzedaży krajowej i zagranicznej oraz gospodarki magazynowej w przedsiębiorstwie.

Optymalizacja i rozwój procesów logistycznych są jednymi z ważniejszych elementów zarządzania w przedsiębiorstwa, a w rezultacie dzięki temu wpływają w znaczny sposób na przewagę konkurencyjną firmy. W oddziałach na terenie Polski utworzone zostały magazyny, natomiast zarządzanie gospodarką magazynową dzięki wprowadzeniu systemu ERP pozwala na ich wzajemny monitoring. W ramach systemu ERP możliwe jest kompleksowe raportowanie danych związanych z transakcjami sprzedaży towarów i usług wraz z uwzględnieniem rabatów i promocji, stanami i ruchami magazynowymi, transakcjami zamówień, ofert oraz zakupów. System ten został tak skonfigurowany, że w niektórych obszarach działalności firmy powiązany jest z partnerami i przedstawicielstwami za granicą.

Często przypuszcza się, iż firmy z sektora rolniczego nie dokonują ekspansji na rynki zagraniczne chcąc oferować tam swoje produkty i wychodzi się z założenia, iż zazwyczaj cały swój towar upłynniają w kraju, to przekonanie także jest mylne. Przedsiębiorstwo KHBC dokonuje zarówno eksportu / importu, jak również posiada za granicą swoje przedstawicielstwa.

Firma posiada swoje przedstawicielstwo na Białorusi, gdzie reprezentowane są jej interesy. Ponadto interesy firmy głównie na terenie Europy Wschodniej oparte są na umowach o współpracę z kilkoma przedsiębiorstwami z branży rolniczej. Umowy o współpracę zawarte są z przedsiębiorstwami zarejestrowanymi w Federacji Rosyjskiej, na Litwie i Ukrainie oraz w Mołdawii. Do wyżej wymienionych krajów produkty dostarczane są zazwyczaj do partnerów handlowych, którzy w dalszej kolejności dystrybuują produkty do swoich klientów na rodzimych rynkach. Wydaje się jednak, iż byłby lepiej, jeżeli wyodrębniony zostałby osobny dział logistyki, który wspierałby poprzez odpowiednie zarządzanie logistyczne te oddziały. Idealnym rozwiązaniem byłoby wyodrębnienie w dziale logistyki komórki, której działania obejmowałyby ekspedycje towaru za granicę oraz późniejsze koordynowanie jego dystrybucji.

193 Oprócz wyżej wymienionych krajów przedsiębiorstwo dostarcza swoje produkty również do innych państw. Poniżej przedstawiono liczbę ważniejszych kontrahentów zagranicznych przedsiębiorstwa:

Tabela 28. Liczba kontrahentów zagranicznych w 2013 roku

Sektor³³ Dostawcy Odbiorcy Kraj

X 7 Litwa, Białoruś, Mołdawia, Rosja Y 8 Białoruś, Rosja, Ukraina, Rumunia, Turcja, Czechy Z 1 Włochy

Usługi 2 Włochy, Francja

Źródło: opracowanie własne na podstawie: [Materiały KHBC]

Należy zwrócić również uwagę na wielkość eksportu, które dokonało przedsiębiorstwo w latach 2012-2013. Eksport w 2012 roku stanowił 14% całkowitych przychodów netto ze sprzedaży produktów, w 2013 roku natomiast nastąpił spadek eksportu o 2 punkty procentowe.

Tabela 29. Wielkość eksportu do poszczególnych krajów w 2013 roku w %

Kraj³⁴ Wielkość eksportu w %

M 22

B 61

L 5

Pozostałe kraje 12

Źródło: Opracowanie własne na podstawie [Materiały KHBC]

Największa wielkość eksportu miała miejsce do kraju B, stanowiła ona 61% całkowitej wielkości eksportu. Przedsiębiorstwo nie dokonywało importu z innych krajów.

W oparciu o powyższe rozważania przypuszczać należy, iż stopień umiędzynarodowienia przedsiębiorstwa KHBC nie jest wysoki. Również z tego też względu nie można mówić o wysokim stopniu umiędzynarodowienia logistyki w przedsiębiorstwie.

33 Ze względu na utajnione dane użyto w tabeli symboli X, Y, Z, które oznaczają sektory.

34

194 Jednakże ze względu na realizowany w firmie KHBC handel zagraniczny można mówić o aktywności zagranicznej przedsiębiorstwa oraz o typowych czynnościach związanych z zarządzaniem logistycznym za granicą.