1/ nych okresów *5P stosowanych w Związku Kadaieckim ,
4. Analiza współczynników ,łb" korygujących wskaźnik efektyw ności inwestycji zależnie od okresu eksploatacji i porówna
nie ich z opracowanymi współczynnikami branżowymi wskazuje na to, że ewentualne opracowanie branż owych współczynników ”b" dla górnictwa rud żelaza musiałoby się opierać na zupeł nie innych założeniach niż zakłada się w metodologii ustalo nej przez Komisję Planowania. Punktem wyjścia musiałyby być rozważania optymalnej wielkości kopalń obejmujące zależności kosztów eksploatacji, inwestycji, obszaru kopalni, wielkości wydobycia, jak również zagadnienia ekonomicznej trwałości urządzeń. W wyniku tych opracowań nie można by otrzymać ja kiegoś jednego uniwersalnego wskaźnika dla całej branży. Otrzymało by 3ię raczej szereg wskaźników, zależnie od warun ków geologicznych złoża.
Jakkolwiek współczynniki "b" zalecane przez Komisję Planowa nia również nie wyrażają w sposób właściwy wpływu okresu eksploa
tacji na efektywność górniczych rozwiązań projektowych, to jed nak przez to, że podwyższają bardzo znacznie wskaźnik efektyw ności "EM dla kopalń o okresie eksploatacji ”n" w granicach od 10 do 20 lat, chronią przed przyjęciem zbyt krótkich okresów
- 166
eksploataoji /do 20 lat/* Natomiast w granicach okresu eksplo ataoji od 25 lat do 55 lat /to jest takich jakie się obecnie w praktyce projektowej przyjmuje/ nie wywierają faktyoznie wielkiego wpływu*
Mniejszym błędem jest więo stosowanie obowiązującyoh współ czynników "b" niż forsowanie współczynników branżowych*
5*W wyniku analizy okresu zwrotu nakładów inwestycyjnych **T" obliczono, że branżowy okres zwrotu "T" dla kopalń rud żelaza wynosi 11 lat* Przy metodologii obliczania ekonomicznej efektyw ności inwestyoji na podstawie której wskaźnik "E" ma służyó do porównania efektywności różnych wariantów inwestycyjnych tej samej /lub podobnej/ produkcji, a nie do porównania między branżami, zróżnicowanie wielkości okresu zwrotu "T" jest bez większego znaczenia* W każdej branży funkcjonowałby bowiem
jednakowy dla wszystkich zamierzeń inwestycyjnych branżowy okres zwrotu "T" i zmieniałaby się tylko w poszczególny oh bran żach bezwzględna wartość wskaźnika "E"*
6 .Przeprowadzone w niniejszej pracy rozważania pozwalają wysu nąć wniosek, że kryteria ekonomicznej efektywności inwestyoji kopalń rud żelaza stosowane w oparciu o instrukcję Komisji
Planowania z 1962 roku nie przynoszą szkód gospodarczyoh, ponie waż raohunek efektywności inwestyoji jest na ogół rachunkiem przybliżonym, a w pracy wykazano, że nie aa poważnych odobyleń
167
-Słownik fachowyoh terminów górniczych^^
ohodnik - górnicze wyrobisko korytarzowe dowolnej dłu gości o stosunkowo małym przekroju poprzeoznym, prowadzone poziomo lub z nachyleniem najwyżej do 5°3 powyżej tego na chylenia mówi się o "ohodnikaoh nachylonych”*
ohodnik wodny - chodnik odprowadzający wodę kopalnianą. komora - obszerne wyrobisko górnicze wykute w skale, obudowane lub nie obudowanet
komora pomp - podziemne wyrobisko mieszczące pompy usuwa jące wodę z kopalni, połąozone z chodnikami wodnymi©
miąższość - 1/ sumaryczna grubość wszystkich warstw /pro duktywnych nie produktywnyoh/ danego utworu geologicznego, np. miąższość warstw karbonu, 2/ w znaczeniu* grubość pokładu, 3/ określenie objętośoi drewna*
obszar górniczy - przestrzeń stanowiąca według nowego prawa górniczego jednostkę administracyjno - ewidencyjną, w której odbywa się eksploatacja górnicza kopalin użyteoznych*
obudowa - zabezpieozenie wyrobisk górniczych przed skutkami nacisku górotworu lub również w celu oddzielenia się od odpadająoyoh fragmentów skalnych, przeciekania wody ltp*
płaskur rudy - cienki pokład, kilka lub kilkunastocenty metrowej grubości*
pochylnia - naohylone wyrobisko korytarzowe łączące dwa ohodniki na różnych poziomach#
podsadzanie - wypełnianie wyrobisk materiałem płonnym zhajdującym się na miej sou bądź dostarczonym z zewnątrz
stosowane dla ochrony wyżej zalegającyoh pokładów, dla ochrany obiektów naziemnych lub eksploatowania grubych pokładów*
1/ Opracowano na podstawie - S. Gismani Ilustrowany górniczy słownik encyklopedyczny, Wydawnictwo Górniczo- Hutnicze. Stalinogród 1955 r.
168
-przecinka - krótki chodnik poprzeczny łączący dwa są siednie wyrobiska.
przekop - wyrobisko chodnikowe w kamieniu prowadzone zasadniczo po rozciągłości.
przodek - miejsce w kopalni, gdzie robotą górniczą urabia się skałę t.j. oddziela się jej część od górotworu.
roboty górnicze - 1/ urabianie skał sposobami górniczymi, 2/ wykonywanie wyrobisk, 3/ potocznie i miejsce wykonywania wyrobisk.
rozciągłość - kierunek linii przecięcia się nachylonego pokładu lub warstwy bądź żyły z płaszczyzną poziomą* rozcią
głość jest prostopadła do nachylenia.
rozcinanie pola - prowadzenie wyrobisk korytarzowych przygotowujących pole do wybierania kopaliny.
skała płonna - skała, która przy eksploatacji określonej kopaliny uważana jest za nieużyteczną.
Btac.la zbiorcza - miejsce węzłowe, gdzie zbierają się wozy z różnych kierunków przed sformowaniem pociągów na
główny kierunek transportowy.
syderyt - minerał Ve 00^, węglan żelazowy o romboedrycz- nych kryształachj syderyt tworzy złoża rudy o zawartości 30
do 39 % Fe, koloru żółtobrunatnego do czarnego z ewentualnymi domieszkami manganu, magnezu i węglanu wapnia.
syderyt ilasty - syderyt zanieczyszczony materiałem piaszczysto - ilastym.
szyb - wyrobisko korytarzowe pionowe o przekroju powyżej 4 m2, różnie obudowane, udostępniające z powierzchni ułożą, gdy ono zalega w głębi ziemi.
upad - /pokładu, warstw/ 1/ kierunek zapadania pokładu od pewnego poziomuj przeciwny kierunek nazywa się wzniosem,
2/ w znaczeniu* nachylenie pokładu. \
urabianie - czynność odspojenia /odrywania/ skały od
callznyj rozróżnia się urabianie ręczne narzędziem i urabianie mechaniczne maszyną, wodą, ogniem, materiałami wybuchowymi
urobek - materiał uzyskany robotą górniczą bez względu na jego skład i wielkośó kawałków*
wychodnia - miejsce podchodzenia złoża ku powierzchni ziemi.
wyrobisko - przestrzeń wybrana robotą górniczą} rozróżnia się co do kształtu wyrobiska korytarzowe i wyrobiska komorowe.
zasoby - ilość kopaliny użytecznej zalegającej w złożu} rozróżnia się szereg nazw zasobów dla określenia stopnia pew ności zalegania, użyteczności kopaliny do celów gospodarczych
-