Azja

Parki w takich krajach jak Chiny, Korea Południowa, Singapur, Taiwan, Hong-Kong były przede wszystkim inicjatywą rządową. Na przykład władze Singapuru dysponowały budżetem w wysokości dwóch bilionów dolarów na pięcioletni narodowy plan rozwoju technologii, którego początek przypadał na rok 1991. Według Felsensteina [1994], w Azji parki były zakładane jako narzędzie do realizacji dwóch celów. Po pierwsze dla pełnienia funkcji inkubatorów nowych technologii, młodych, innowacyjnych firm, wspierania przedsiębiorczości akademickiej oraz procesu transferu technologii. Drugim celem było stymulowanie rozwoju gospodarczego poprzez wspieranie sektora badawczo-rozwojowego, specjalistyczne szkolenia, stypendia, zatrudnianie zagranicznych ekspertów, ulgi i zwolnienia podatkowe, dotacje, tworzenie nowoczesnej infrastruktury badawczej. Oferta zainteresowała sektor prywatny, przede wszystkim duże koncerny międzynarodowe, które stanowiły ponad 60% firm-lokatorów w tworzonych w Azji parkach. Władze oczekiwały efektów przenikania wiedzy, podnoszenia kwalifikacji lokalnych naukowców, techników w wyniku współpracy z międzynarodowymi korporacjami.

Rządy wielu krajów azjatyckich podjęły decyzję o inwestowaniu w rozwój parków technologicznych, mając na uwadze dwa powyższe cele. Ponadto upatrywano korzyści związanych ze zwiększeniem innowacyjności lokalnego przemysłu, przyciąganiu zagranicznych inwestorów czy efektywniejszą budową gospodarki na wiedzy. Innym czynnikiem wzrostu było lokowanie parków na atrakcyjnych pod względem zamieszkania obszarach, o wysokim potencjale rozwoju technologicznego dzięki obecności wykwalifikowanej kadry naukowej. Inną cechą wspólną jest obecność w parkach dużych międzynarodowych przedsiębiorstw, które znacząco wzmocniły ich wizerunek. Nie bez znaczenia była też rola administracji publicznej, która dysponowała narzędziami wspierającymi rozwój przedsiębiorstw na terenach omówionych parków.

Największa skala nasilenia tego zjawiska występuje w Chinach, gdzie parki technologiczne symbolizują dużą determinację do podniesienia konkurencyjności kraju. W 1978 roku Chiny rozpoczęły wdrażanie polityki reform, które przeobraziły ten kraj

w potęgę ekonomiczną. Dokumenty strategiczne rozwoju Chin uwzględniają parki technologiczne, jako efektywne narzędzia wzrostu gospodarczego. O skali zjawiska świadczy zarówno liczba parków jak i ich powierzchnia. W 2012 roku kraj ten posiadał ponad sto siedem stref ekonomicznych zorientowanych na nowe technologie. Od początku lat 90-tych XX wieku, parki technologiczne zostały ustanowione w pięćdziesięciu trzech głównych chińskich metropoliach, w ramach rządowego programu wsparcia.

Trzy ogromne parki naukowo-technologiczne, Zhongguancun Science Park w Pekinie, Zhangjiang Hi-Tech Park w Szanghaju, Park Przemysłowy w Suzhou są dowodem determinacji tamtejszych władz w budowie gospodarki opartej na wiedzy. Zhongguancun Science Park został oficjalnie powołany do życia w 1986 roku. Aktualnie zlokalizowanych jest w nim dwadzieścia tysięcy przedsiębiorstw zatrudniających dziewięćset pięćdziesiąt tysięcy pracowników. Wytwarzane dochody oscylują w granicach 850 miliardów juanów (około 94 miliardy euro). Park w Szanghaju został założony w lipcu 1992 roku i swoim zasięgiem obejmuje cztery strefy (innowacji, przemysłu high-tech, badań naukowych, edukacji i obszaru mieszkalnego). Liczba firm-lokatorów wynosi trzy tysiące sześćset, które w sumie zatrudniają sto tysięcy pracowników, z czego ponad sto czterdzieści to firmy zagraniczne. Z kolei Park Przemysłowy Suzhou został założony w 1994 roku. Jest to unikatowa inicjatywa wspólnego rozwoju podjęta przez władze Chin i Singapuru. Park ten stał się światowym centrum produkcji. Przy zaangażowaniu 0,1% powierzchni i 0,5% populacji Chin, Park generuje 2,3% PKB oraz 1,5% przychodów finansowych. Chińskie parki technologiczne rozwinęły swoją działalność w ciągu ostatnich dwóch dekad. W ich tworzenie i rozwój silnie zaangażowane są władze zarówno na poziomie krajowym, regionalnym jak i lokalnym, koncentrując swoje wysiłki na wprowadzaniu przepisów ułatwiających funkcjonowanie parkom poprzez politykę zachęt (zwolnień podatkowych, nie pobieranie czynszu), infrastrukturę o wysokim standardzie i zachęty finansowe w celu przyciągnięcia przedsiębiorców i korporacji. Mimo że Chiny odnotowały olbrzymi wzrost gospodarczy w ostatnich dwudziestu latach, w dalszym ciągu klimat innowacji i przedsiębiorczości jest mało obecny w społeczności chińskiej. W 2000 roku „China’s Hi-Tech Development Zones tenth five-year plan” uwzględniał wzrost wydatków w zakresie badań i rozwoju do ponad 1,5% PKB oraz wzmacnianie potencjału naukowo-technicznego. Agencje rządowe wypracowały pakiet zachęt w celu stymulowania innowacji. Od 2006 roku ”China’s Hi-Tech Development Zones Eleventh

five-year plan” promował zrównoważony rozwój gospodarczy, podkreślając istotną rolę kapitału ludzkiego. Priorytetem rozwoju stało się zatrudnienie, redukcja ubóstwa, edukacja, ochrona zdrowia, ochrona środowiska i bezpieczeństwa. Plan ten podkreśla, że wzrost gospodarczy nie jest równoznaczny z rozwojem gospodarczym, zwracając uwagę na powstanie negatywnych efektów zewnętrznych, powstających podczas szybkiego wzrostu gospodarczego, a mianowicie degradację środowiska i wzrost nierówności w społeczeństwie.

Podsumowując, rozwój parków technologicznych na skalę światową nastąpił w latach osiemdziesiątych XX wieku. Pomimo tego, że ewolucja parków zależała od otoczenia mikro- i makroekonomicznego danego regionu, w analizie ich genezy i determinant wzrostu można doszukać się kilku wspólnych cech dla wszystkich tego typu instytucji, niezależnie od ich lokalizacji. Inicjatorom idei parków technologicznych przyświecała myśl, że głównym czynnikiem rozwoju gospodarczego są innowacje. Z analizy historii działalności czy planów rozwojowych parków na całym świecie jednoznacznie wynika, że większość otrzymuje znaczące wsparcie od władz centralnych bądź regionalnych. Z kolei literatura przedmiotu wskazuje na następujące czynniki sukcesu parku naukowo-technologicznego [UKSPA 2006; AURP 2007; Matusiak 2010b]:

˗ odpowiednia polityka regionalna, promująca i wspierająca ośrodki innowacyjności,

˗ tworzenie parków w pobliżu aglomeracji miejskich, ˗ udogodnienia,

˗ kultura innowacyjności i przedsiębiorczości, ˗ bliskość uczelni wyższych,

˗ dobra lokalizacja pod względem komunikacji, ˗ dostępność wykwalifikowanej kadry,

˗ obecność lokatorów strategicznych, ˗ dostępność kapitału (venture, seed), ˗ tworzenie spółek spin-off.