Przedmiot badań empirycznych

Po upływie kilku lat od pierwszej perspektywy finansowej środków unijnych na lata 2004-2006 uzasadnione jest podjęcie próby oceny efektów funkcjonowania rozwiniętych parków naukowo-technologicznych oraz sformułowanie wniosków i kierunków dla przyszłych działań w zakresie inwestycji w ośrodki innowacyjności. Istotnym zagadnieniem w tym obszarze jest określenie kluczowych czynników, które wpływają na efektywność funkcjonowania parków technologicznych. Ma to znaczenie w kontekście strategii rozwoju parków technologicznych, ich wsparcia ze środków budżetowych oraz dyskusji o kierunkach wykorzystania pomocy strukturalnej w następnej perspektywie finansowej.

Głównym i ogólnym celem zrealizowanego badania była próba oceny wpływu parków technologicznych na wzrost konkurencyjności regionów. Celami cząstkowymi ewaluacji były natomiast:

˗ ocena trwałości inwestycji w parki, w tym trwałości organizacyjnej i finansowej oraz trwałości efektów,

˗ ocena efektów zewnętrznych.

Z definicji parków technologicznych jednoznacznie wynika, że sama budowa nowoczesnej infrastruktury powinna stanowić pierwszy krok w tworzeniu parków, stąd trwałość organizacyjna i trwałość efektów, a przede wszystkim skuteczne zarządzanie procesem przepływu wiedzy i technologii między uczelniami, instytucjami naukowo-badawczymi i przedsiębiorstwami oraz sprzyjanie powstawaniu i rozwojowi firm innowacyjnych, są najważniejszymi aspektami oceny ich działalności. Pozostanie na etapie inwestycji w nowoczesną infrastrukturę nie odróżniałoby inicjatyw parkowych od przedsięwzięć zorientowanych wyłącznie na komercjalizację powierzchni i tym samym nieuzasadnione byłoby ich dofinansowywanie ze środków publicznych.

Podstawowym przedmiotem badania empirycznego była identyfikacja kluczowych czynników decydujących o sukcesie parków oraz diagnoza inwestycji w parki technologiczne, dofinansowanych ze środków publicznych, poprzez ocenę ich działalności w obszarze zarządzania zasobami ludzkimi, świadczenia różnorodnych usług i promocji regionu. Zakres badań obejmował aktywnie działające polskie parki technologiczne. W celu doboru podmiotów uczestniczących w badaniu wykorzystano

metodykę opracowaną w 2010 roku na zlecenie Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości, przyjmującą, że za park technologiczny uznaje się podmiot spełniający wymagania wynikające z definicji parków technologicznych, zawartej w Ustawie z dnia 20 marca 2002 roku o finansowym wspieraniu inwestycji (akt

uchylony). Zgodnie z tą definicją, za park uznaje się podmiot:

˗ bazujący na prawnie uregulowanej i wyodrębnionej, samodzielnie zarządzanej nieruchomości, obejmującej konkretny teren i budynki wraz z infrastrukturą techniczną,

˗ posiadający koncepcję zagospodarowania terenu należącego do parku oraz plan rozwoju w obszarze aktywności naukowo-badawczej i produkcyjnej związanej z kreacją nowej wiedzy i technologii,

˗ posiadający formalne powiązania z instytucjami naukowo-badawczymi i edukacyjnymi, lokalną i regionalną administracją publiczną, działającymi w regionie instytucjami wspierania przedsiębiorczości i transferu technologii oraz finansowania ryzyka (venture capital),

˗ stwarzający możliwość korzystania przez przedsiębiorców z nieruchomości oraz infrastruktury technicznej na zasadach umownych,

˗ oferujący usługi w zakresie doradztwa transferu technologii oraz rozwoju przedsiębiorstw zlokalizowanych w obrębie nieruchomości.

Dodatkowo wzięto pod uwagę liczbę lokatorów (powyżej dwudziestu firm) oraz czas funkcjonowania parku (powyżej pięciu lat). Przedmiotu badania nie stanowiły parki technologiczno-przemysłowe oraz przemysłowe, gdyż ich działalność jest zorientowana głównie na pozyskiwanie inwestorów. Intencją badania była analiza doświadczonych ośrodków, których efekty działalności dają obiektywny obraz roli polskich parków naukowo-technologicznych w gospodarce, poprzez określenie wspólnego katalogu wskaźników stanowiącego o wartości dodanej funkcjonowania polskich parków. Zapewne głębsza oraz dająca lepszy obraz sytuacji analiza będzie możliwa dopiero za kilka lat, kiedy działalność operacyjną rozpoczną ośrodki będące obecnie na etapie sporządzania studium wykonalności bądź w fazie inwestycyjnej.

Patrząc na parki technologiczne w sposób maksymalnie szeroki, w Polsce jest realizowanych blisko pięćdziesiąt inicjatyw tego typu [SOOIPP 2011], które można podzielić według kryterium czasu funkcjonowania na rynku oraz rodzaju prowadzonej działalności (Tabela 18.). Większość z nich jest na etapie budowy podstawowej infrastruktury.

Tabela 18. Polskie inicjatywy parkowe

Rodzaj parku Etap rozwoju Nazwa parku

Parki naukowo-technologiczne

Rozwinięta

działalność ^1. 2. ^{Gdański Park Naukowo-Technologiczny} Pomorski Park Naukowo-Technologiczny 3. Park Naukowo-Technologiczny „TECHNOPARK

GLIWICE” Sp. z o. o.

4. Bielski Park Technologiczny Lotnictwa, Przedsiębiorczości i Innowacji Sp. z o.o. 5. Krakowski Park Technologiczny Sp. z o. o. 6. Park Life Science

7. Poznański Park Naukowo-Technologiczny Fundacji UAM

8. Szczeciński Park Naukowo-Technologiczny Sp. z o.o.

9. Toruński Park Technologiczny 10. Wrocławski Park Technologiczny SA 11. Nickel Technology Park Poznań Sp. z o.o. Wstępna faza

rozwoju²²

12. Lubelski Park Naukowo-Technologiczny 13. Wrocławski Medyczny Park

Naukowo-Technologiczny Sp. z o.o. 14. Dolnośląski Park Technologiczny 15. Park Technologiczny SA w Koszalinie 16. Łódzki Regionalny Park

Naukowo-Technologiczny Sp. z o. o.

17. Park Technologiczny-Miasteczko Multimedialne 18. Kielecki Park Technologiczny

W przygotowaniu (etap projektowania bądź budowy)

19. Białostocki Park Naukowo-Technologiczny 20. ChemiPark Technologiczny

21. Śląskie Centrum Naukowo-Technologicznego Przemysłu Lotniczego w Czechowicach Dziedzicach

22. Techno-Park w Miejskiej Strefie Rozwoju 23. Regionalne Centrum Naukowo-Technologiczne w

Podzamczu Chęcińskim

24. Park Technologiczny Kraków-Wschód 25. Olsztyński Park Naukowo-Technologiczny 26. Puławski Park Naukowo-Technologiczny 27. Sosnowiecki Park Naukowo-Technologiczny 28. Południowo-Wschodni Park

Naukowo-Technologiczny 29. Eureka Technology Park

30. Park Technologiczny Centrum Zaawansowanych Technologii w Poznaniu

31. Park Technologiczny Innova Park 32. Częstochowski Park

Przemysłowo-Technologiczny 33. Elbląski Park Technologiczny 34. Park Naukowo-Technologiczny

„Euro-Centrum” Sp. z o.o.

35. Park Naukowo-Technologiczny w Koszalinie 36. Opolski Park Naukowo-Technologiczny Sp. z o.

o.

37. Dolnośląski Park Innowacji i Nauki SA 38. Park Naukowo-Technologiczny Uniwersytetu

Zielonogórskiego

Parki

technologiczno-przemysłowe

39. KGHM LETIA Legnicki Park Technologiczny SA

40. Bełchatowsko-Kleszczowski Park Przemysłowo-Technologiczny

41. Płocki Park Przemysłowo-Technologiczny SA 42. Śląski Park Przemysłowo-Technologiczny Sp.

z o.o.

43. Regionalny Park Przemysłowy

44. Park Przemysłowo-Technologiczny EkoPark 45. Częstochowski Park

Przemysłowo-Technologiczny 46. Kwidzyński Park

Przemysłowo-Technologiczny Sp. z o.o. 47. Poznański Park

Przemysłowo-Technologiczny

Źródło: www.sooipp.pl [dostęp: czerwiec 2011].

W wyniku przeprowadzonej weryfikacji, na podstawie spełniania ram definicyjnych oraz liczby lokatorów i czasu funkcjonowania na rynku, zidentyfikowano dziewięć polskich parków naukowo-technologicznych, które objęto badaniem, to jest:

˗ Gdański Park Naukowo-Technologiczny, Pomorska Specjalna Strefa Ekonomiczna Spółka z o.o.,

˗ Jagielloński Park i Inkubator Technologiczny LIFE SCIENCE, ˗ Krakowski Park Technologiczny, Specjalna Strefa Ekonomiczna, ˗ Nickel Technology Park Poznań Sp. z o.o.,

˗ Park Naukowo-Technologiczny TECHNOPARK GLIWICE Sp. z o. o., ˗ Pomorski Park Naukowo-Technologiczny, Gdyńskie Centrum Innowacji, ˗ Poznański Park Naukowo-Technologiczny Fundacji UAM,

˗ Toruński Park Technologiczny, ˗ Wrocławski Park Technologiczny SA.

Badając wyżej wymienione parki, pomimo różnych modeli zarządzania, własności, powierzchni, otoczenia społeczno-gospodarczego, możliwe jest zdefiniowanie katalogu wspólnych wskaźników, które świadczą o skuteczności ich funkcjonowania. W kontekście badania istotny jest czas działalności parków, bowiem w przypadku analizy powstających parków, efekty są zazwyczaj niezauważalne ze względu na wczesny etap rozwoju. Zatem objęcie badaniem wszystkich ośrodków niesie ze sobą zagrożenie w postaci błędnych wniosków.