9. Wyniki badań własnych – omówienie
9.1. Badania zmiennej zależnej, czyli poczucia szczęścia i zadowolenia z małżeństwa
Deklarowane poczucie szczęścia osobistego
Uzyskane w badaniach wyniki mają następujący rozkład:
Punkty -3 -2 -1 0 1 2 3
n 72 0 2 1 15 30 19 5
mąż
% 100,00 0,00 2,78 1,39 20,83 41,67 26,39 6,94
n 72 0 1 1 6 38 22 4 Deklarowane
poczucie
szczęścia żona
% 100,00 0,00 1,39 1,39 8,33 52,78 30,56 5,56
Tabela 8: rozkład wyników deklarowanego szczęścia osobistego.
0 5 10 15 20 25 30 35 40
-3 -2 -1 0 1 2 3
mąż żona
Rysunek 12: Deklarowane poczucie szczęścia osobistego
Małżonkowie deklarowali swoje poczucie szczęścia wybierając wartość w przedziale ( -3 – +3), zatem teoretycznie średnia arytmetyczna ich wyborów powinna wynosić 0.
Średnia realna wyborów małżonków wynosi:
- dla mężów 1,083333 - dla żon 1,263889
Jak więc widać i w przypadku rodziców dzieci niepełnosprawnych występuje wyraźne przesunięcie poczucia szczęścia w kierunku szczęścia.
Deklarowane zadowolenie z małżeństwa.
Tabela 9: Rozkład wyników deklarowanego zadowolenia w małżeństwa
0
Rysunek 13: Zadowolenie z małżeństwa
Małżonkowie deklarowali swoje zadowolenie z własnego związku wybierając wartość w przedziale ( -3 – +3), zatem teoretycznie średnia arytmetyczna ich wyborów powinna wynosić 0. Średnia realna wyborów małżonków wynosi:
- dla mężów 0,916667 - dla żon 0,958333
Jak więc widać i w przypadku rodziców dzieci niepełnosprawnych występuje wyraźne przesunięcie poczucia zadowolenia z własnego małżeństwa w kierunku poczucia życia w szczęśliwym związku, jakkolwiek to „przesunięcie” w kierunku szczęścia jest nieco słabsze niż w przypadku szczęścia osobistego.
SPM –Skala Powodzenia Małżeństwa czyli badanie poczucia zgodności własnego małżeństwa z idealnym
Małżonkowie wypełniali arkusze Skali Powodzenia Małżeństwa opracowanej przez M. Braun-Gałkowską78 w następujący sposób: oddzielnie dokonywali wyboru określeń (nie ograniczano ich liczby) odnoszących się najpełniej do ich własnego związku z listy 46 twierdzeń. Następnie, po wypełnieniu pozostałych ankiet z następnej, identycznej listy wybierali te określenia, które, ich zdaniem, cechują związek idealny (udane, szczęśliwe małżeństwo). W swoich wyborach mogli osiągnąć zgodność od 0% do 100% -w przypadku uznania własnego małżeństwa za idealne.
Teoretycznie średnia wyborów może wynosić 50% zgodności. Realny średni wskaźnik zgodności własnego małżeństwa z idealnym uzyskany w badaniach wynosił:
- dla mężów 78,92347%
- dla żon 77,44125%
Dla ujednolicenia wagi wyników uzyskanych tą metodą wyniki w skali liczbowej zostału przełożone na skalę nominalną siedmiopunktową według podziału na 7 równych przedziałów, zgodnie z poniższym „kluczem”:
Punkty -3 -2 -1 0 1 2 3 Tabela 10: Klucz przeliczenia wyników SPM
Wyniki badania małżonków (każdego oddzielnie) Skalą Powodzenia Małżeństwa M.Braun-Gałkowskiej przedstawiają się następująco:
Punkty -3 -2 -1 0 1 2 3
Zgodność % 14,280- 14,29-28,57 28,58-42,85 42,86-57,16 57,17-71,44 71,45-85,73 85,74-100
n 72 0 1 7 8 4 10 42 Tabela 11: Rozkład wyników uzyskanych w SPM
78 Braun-Gałkowska M. (1992) Psychologiczna analiza systemów rodzinnych osób zadowolonych i niezadowolonych z małżeństwa. Lublin Towarzystwo Naukowe KUL
Wyniki obrazuje umieszczony poniżej wykres:
Rysunek 14: Wyniki uzyskane w SPM – poczucie zgodności własnego małżeństwa z idealnym
Uzyskane wyniki po tym zabiegu mieściły się w przedziale ( -3 – +3), zatem teoretycznie średnia arytmetyczna powinna wynosić 0. Średnia realna wyborów małżonków wynosi:
- dla mężów 1,958333 - dla żon 1,763889
Widoczne jest tu wyraźne przesunięcie wyników w kierunku maksymalnej zgodności z małżeństwem idealnym.
Suma poczucia szczęścia (jako suma trzech czynników)
Na sumę poczucia szczęścia składa się suma wyników uzyskanych w rezultacie zastosowania przedstawionych wcześniej poszczególnych metod:
- badania poczucia szczęścia osobistego (na wzór metody Dieners’a)
- badania stopnia zadowolenia z własnego małżeństwa (deklaracja – wybór) - badania poczucia zgodności własnego małżeństwa z idealnym (skalą SPM) W każdej z tych skal można byłoby uzyskać wynik w przedziale od -3 do +3, a zatem sumarycznie wyniki mogą plasować się w przedziale od -9 do +9 dla każdego z małżonków a od -18 do +18 dla małżeństwa (suma wyników obojga małżonków).
0 5 10 15 20 25 30 35 40 45
-3 -2 -1 0 1 2 3
mąż żona
Wyniki uzyskane w sumie poczucia szczęścia obojga małżonków
Suma poczucia
szczęścia -5 -4 -3 -2 -1 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9
mąż 0 1 1 1 4 2 4 5 7 10 18 8 5 4 2
żona 1 1 0 1 6 0 1 6 8 12 19 7 8 2 1 Tabela 12:Wyniki uzyskane w sumie poczucia szczęścia przez męża i żonę.
0 5 10 15 20
-5 -4 -3 -2 -1 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9
mąż żona
Rysunek 15: Suma poczucia szczęścia – rozkład wyników dla każdego małżonków oddzielnie
Mimo iż średnia arytmetyczna w przedziale -9 do +9 to 0, wyniki uzyskane w trakcie badań wynoszą:
- dla mężów 3,958333 - dla żon 3,986111
Widoczne jest tu wyraźne przesunięcie rezultatów w kierunku szczęścia.
Suma poczucia szczęścia małżeństwa, liczona jako suma szczęścia każdego z małżonków ma następujący rozkład
punkty -9 -8 -7 -6 -5 -4 -3 -2 -1 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18
n 1 0 1 0 0 0 1 2 0 0 2 3 0 5 3 2 9 6 7 8 6 4 6 1 2 2 0 1
Tabela 13: Suma poczucia szczęścia małżeństwa -rozkład wyników
0 2 4 6 8 10
-9 -7 -5 -3 -1 1 3 5 7 9 11 13 15 17
małżeństwo
Tabela 14: Suma poczucia szczęścia małżeństwa – rozkład wyników
Mimo iż średnia arytmetyczna możliwych do uzyskania wyników w przedziale -18 do +18 to 0, wyniki uzyskane w trakcie badań dla obojga małżonków łącznie wynoszą 7,944444 – tak, więc i w tym przypadku zaznacza się przesunięcie w kierunku szczęścia.
Podsumowując: W badaniach uzyskano odpowiedzi od małej części grupy rodziców dzieci niepełnosprawnych, którym to zaproponowano i którzy wstępnie wyrazili zgodę na wypełnienie arkuszy badawczych – 72 spośród 350, co daje liczbę 20,6%. Oznacza to, że jedynie co piąta z par małżeńskich posiadających dziecko niepełnosprawne była w stanie wypełnić prawidłowo i oddać arkusze badawcze, a co zatem idzie dokonać wglądu w swoje uczucia i postawy oraz odsłonić je przed badającym. Daje to obraz, jak trudne było to dla nich zadanie, mimo anonimowości oraz zaufania, jakim darzyli osobę przeprowadzającą badania.
Wśród małżonków, rodziców dzieci niepełnosprawnych, którzy oddali wypełnione ankiety występuje wyraźne przesunięcie poczucia szczęścia osobistego w kierunku szczęścia. Jednak można przypuszczać, że ankiety oddawali rodzice, u których występowała choćby elementarna zgodność zadaniowa i gotowość współdziałania, czego wymagało wypełnienie arkuszy badawczych, - zatem nie stanowią oni pełnej reprezentacji populacji rodziców dzieci niepełnosprawnych. Z dużym prawdopodobieństwem można domniemywać, że wśród tych, którzy ankiet nie oddali poziom zadowolenia może być niższy. Trudno zatem jednoznacznie przyjąć wniosek, że populację rodziców dzieci niepełnosprawnych cechuje poziom szczęścia osobistego przesunięty w kierunku szczęścia, podobnie jak całą populację ludzi. Można powiedzieć, że takie przesunięcie występuje wśród ankietowanych rodziców. Podobnie rzecz ma z poczuciem zadowolenia ze związku - występuje wyraźne przesunięcie poczucia zadowolenia z własnego małżeństwa w kierunku poczucia życia w szczęśliwym związku, jakkolwiek to
„przesunięcie” w kierunku szczęścia jest nieco słabsze niż w przypadku szczęścia osobistego. I w tym przypadku należy przyjąć analogiczne zastrzeżenia jak te wysuwane odnośnie poczucia szczęścia osobistego.
Wyniki badania małżonków Skalą Powodzenia Małżeństwa M.Braun-Gałkowskiej diagnozującą poczucie zgodności własnego związku z własnym modelem związku idealnego wskazują na wyraźne przesunięcie odczuć w kierunku maksymalnej zgodności własnego związku z małżeństwem idealnym.
Konkludując: Suma poczucia szczęścia małżonków (jako suma trzech czynników poczucia szczęścia osobistego, stopnia zadowolenia z własnego małżeństwa oraz poczucia zgodności własnego małżeństwa z idealnym) rozpatrywana na skali od całkowitego niezadowolenia i braku szczęścia do wysokiego poczucia szczęścia jest zbliżona do krzywej normalnej, wyraźnie przesuniętej w kierunku szczęścia zarówno w przypadku każdego z nich osobno jak i w przypadku sumy szczęścia obojga.
Można stwierdzić, że rodziców dzieci niepełnosprawnych (którzy oddali wypełnione arkusze badawcze) jako populację cechuje podobne przesunięcie poczucia szczęścia w kierunku szczęśliwości jakie jest charakterystyczne dla ogółu ludzi79.
79 Myers D.G., Diener E. (1996), Dążenie do szczęścia., w: Świat Nauki 7/1996s.70-73
Czapiński J. (1994) Psychologia szczęścia. Wyd. Pracownia Testów psychologicznych Warszawa
9.2. Badania Metodą Badania Percepcji w Diadzie IPM