Beton gliniany

(czyli b eton ze sp o iw e m glin ian em ) stosuje się w b u d y n k a ch w ie js k ic h d ru g o rzęd n y ch (zabu­

dow an iach gospodarczych), do ścian, p od łóg, oraz do u rząd zen ia p o lep na p u łapach.

§ 58. 1

a) W y k o n a n i e 1 m :t ś c i a n z g l i n y , bez w y łąc zen ia o tw o ró w , z w yd o­

byciem i w ym ieszaniem gliny z p iaskiem i p o trz e b n ą ilością w o d y , z dodaniem d om ieszek w p o staci słom y i in., d o n iesien iem do m iejsca ro b ó t w szy stk ich m ater- jałó w , o d p o w ied n iem zm ieszaniem i ułożeniem m ieszan in y w fo rm ach, silnem jej ubiciem w arstw am i łącznie z u rządzeniem form , u sta w ie n ie m ich n a m iejscu i p óźniejszym ro z e b ra n ie m , z u staw ien ie m fu try n dla o k ien i d rz w i, z ułożeniem p rę tó w na ro g a ch o ra z urząd zen iem p o trze b n y ch ru s z to w a ń , z d o s ta w ą w szystkich m aterjałó w na p rz e c ię tn ą odległość do 40 m — w ym aga:

r o b o t n i k a ...go dz. 13,0 1,2 1,4

m3 0,5

„ 0,5

k g 50

m3 0,12— 0,18

c i e ś l i ...

zd u n a, wzgl. rz em ieśln ik a . g l i n y ...

p i a s k u ...

s ł o m y ...

w o d y . . . ..

k o łk ó w lu b żerd zi o g ru b o ś c i 4-5 cm m b 1,50

M aterjały n a form y, fu try n y , ru s z to w a n ia oblicza się w e d łu g rzeczy w istej

p o trz e b y . J

b) T o sam o, co pod a), lecz z ziem i p la sty c z n e j, lep kiej

ro b o tn ik a . . . godz. 8 ziemi tłu ste j, lep kiej . . . . m3 1,15 s ł o m y ...k g 50

w ° d y ...m :i 0,10—0,15 k o łk ó w lub że rd zi o śre d n . 4-5 cm m b 1 50

U w a g a . Z am iast słom y m oże być u ży ta trzcin a, sian o, m ech leśn y , w łosie, o d p ad k i lnu i t. p. N iek ied y w celu u n ik n ięcia p ęk n ięć i ry s ó w d o d a ją 'd o m asy g linianej lub ziem nej żw ir i tłuczeń.

M ieszanina tak a sk ład a się z 4 części tłu stej, p lasty czn ej ziem i, wzM. odiny 1 cz. p iask u i 1 cz. żw iru lub tłucznia; lub ż 2 cz. ziem i zw ykłej,' 2 cz ziem i o g ro d o w e j i 1 cz. piasku; lub z 2 cz. gliny, 2 cz. ziem i o g ro d o w e j i 2 cz. żw iru

F u n d a m e n ty w y k o n a n e z b e to n u g lin ia n eg o nie w y sy ch a ją i w sk u te k cze»o b etonu g linianego do b u d o w y fu n d a m e n tó w nie należy sto so w ać ; ścian}- w in n y bvć d o b rz e zab ezp iec zo n e od d eszczó w d alek o w y stając em i o kap am i; w częściach d re w n ian ych, sty k ając y ch się b ez p o śre d n io z tak iem i ścian am i, ła tw o się g n ieźd zi g rz y b d o m o w y i n ie p o d o b n a go sta m tą d usunąć.

Ś c ia n y z b e to n u g lin ia n eg o ty n k u je się tylko gliną.

§ 59.

P o d ło g i, w zgl. p o lep y z b e to n u g linianego u rz ąd za się dla boisk, k ręg ieln i, klepisk, w s ta jn ia c h (pod p rzedniem i n o g am i k oni ty lk o z sam ej gliny). Z n ac zn iejszą w y trz y m a ło ść p o d o b n e p o d ło g i u z y s k u ją p rz ez p o le w a n ie ich k rw ią b y d lę c ą przy- ubijaniu, p rz y cze m cz ynność tę należy p o w ta rz a ć kilka ra zy , w m iarę p o jaw ian ia się pęknięć n a p o w ie rz c h n i w s k u te k w y sy ch an ia.

a) W y k o n a n ie 1 m 3 p o d ł ó g (o g ru b . 20— 25 cm ) u b i j a n y c h z b e t o n u g l i n i a n e g o , n a p rz y g o to w a n e m p o d ło żu , z p rzem ieszan iem m aterja łó w i d o n ie ­ sieniem ich na p rz e c ię tn ą odleg ło ść do 40 m

r o b o t n i k a ... godz. 1,70 g ru z u b u d o w l a n e g o ... m 3 0,075

cegły tłu czo n ej . . . „ 0,110

g l i n y ... „ 0,055 p i a s k u ... „ 0,055 z a p ra w y w a p ien n ej (lub k rw i b y dlęcej) d la 1

za lan ia p ęk n ięć w czasie w y sy c h a n ia

podłogi . m 3 0,011

w o d y ... 0,04 b) W y k o n a n ie 1 m :! p o d ł ó g z g l i n y u b i j a n e j , n a g o to w e m p o d ło żu ziem nem , z p rz em ieszan ie m m a te rja łó w i d o n iesien iem ich n a od leg ło ść do 40 m

r o b o t n i k a godz. 7,0

g l i n y ... m 3 0,55 p i a s k u ... • » 0)55 sło m y (lub p lew i i n . j ... k g 40 w o d y ... m :i 0,12 c) N a p r a w i e n i e l m 2 s ta re j p o d ł o g i g l i n i a n e j , z usu n ięciem w a rs tw y górnej sta re j podłogi i u ło żen iem now ej w a rs tw y o g ru b . do 7 cm, z m ocnem ubiciem i d o n ie sie n ie m m a te rja łó w p rz e c ię tn ie n a 40 m

r o b o t n i k a ...g od z. 1,30 g l i n y ... m :i 0,04 p i a s k u ... 0,04 sło m y (lub p lew i i n . ) ...k g 3 w o d y ... m 3 0,02

§

60

P o l e p a g l i n i a n a , u rz ą d z a n a na stry c h u , w p o rz e d żd ż y ste j d łu g o nie w y sy ch a i d lateg o n ie k ie d y b y w a z a s tę p o w a n a p rz e z p o le p ę z b eto n u m ieszan eg o , g ip so w eg o i t. p. ‘

a) W y k o n a n i e 1 m 2 p o l e p y g l i n i a n e j na s t r y c h u , o g ru b o śc i ok. 10 cm, w b u d y n k u p a rte ro w y m , z d o n iesien iem m a te rja łó w p rz e c ię tn ie z o d le ­ głości do 40 m

r o b o t n i k a ... godz. 1,60 g l i n y ...m 3 0,06 p i a s k u ... 0,06 sło m y (lub p l e w ) ...kg 5 w o d y ...m 3 0,02 b) W y k o n a n ie 1 m 2 p o l e p y n a p o d ło g ach i p u ła p a c h z gliny, zasłan ej o d ł a m k a m i c e g ł y u łożon em i n a płask, z w ciśn ięciem cegły w g lin ę i z zalan iem p ę k n ię ć w glinie rz a d k ą z a p ra w ą w a p ie n n ą , z d o n o sz e n ie m m a te rja łó w p rz e c ię tn ie z o d leg ło ści do 40 m

r o b o t n i k a ...go dz. 2,10 g l i n y ...m 3 0,025 p ia s k u ...„ 0,025 cegły b i t e j ... 0,08 w o d y ...„ 0,02 z a p ra w y w a p i e n n e j ... „ 0,007

c) W y k o n a n ie l m 2 p o l e p y na p o d ło g ach i p u łapach z gliny o g ru b o ści ok. 7 cm z z a s y p a n i e m po w y sch n ięciu p i a s k i e m , lub ziem ią p rz esian ą, z d o sta w ą m aterja łó w p rz e c ię tn ie z odległości do 40 m

r o b o t n i k a ... godz. 1,60

g l i n y ... m :t 0,044 piasku do zm ieszan ia z gliną i z a s y p k i „ 0,135

w o d y ... „ 0,03 d) Jeżeli w y m ag a n a je s t p o l e p a b a r d z i e j c i e p ł a , szczególniej n a stry chach i dolnej podłodze, to w b u d y n k ac h w iejskich p o d w a rs tw ę g lin y n aścieła się w arstw ę słom y, a do sam ej gliny p o lep y m iesza się słom ę k ra ja n ą. W te d y d o d a je się do k ażdego z pow yższych p u n k tó w — n a 1 m 2

słom y na p o d ś c i ł k ę ...kg 0,6 słom y na d o m ieszk ę do g lin y p o lep y . „ 0,22 e) W y k o n a n ie 1 m 3 p o l e p y z o d łam k ó w cegły w je d n ą w a rs tw ę , u ło żon ej na w a r s t w i e p i a s k u o g ru b . ok. 7— 8, cm na w o j ł o k u l ub p a p i e , z zalaniem rz ad k ą z a p ra w ą w apienną, z don o szen iem m aterja łó w p rz eciętn ie z odległości do 40 m

r o b o t n i k a ... go dz. 1,90 w ojłoku (lub p ap y ) ' ... m 2 1,10 p i a s k u ...m 3 0,09 cegły b i t e j ... 0,08 z a p ra w y w a p i e n n e j ... 0,077 f) W y k o n a n ie 1 m 2 p o l e p y c i e p ł e j z g l i n y , zasłan ej o d łam k am i c e g ł y , uło- żonem i na p ł a s k , z w ciśnięciem cegły w glinę i z zalaniem pęknięć w glinie rz ad k ą z a p ra w ą w apienną, z p o d ło żen ie m p o d glinę w o j ł o k u l ub p a p y , z do noszeniem m aterjałów przeciętnie z odległości do 40 m

r o b o t n i k a ... godz. 2,30 w ojłoku lub p a p y ... m 2 1,10 cegły b i t e j ...m 3 0,08 g l i n y ...0,025 p i a s k u ... . . „ 0,025 z a p ra w y w a p i e n n e j ...„ 0,007 w o d y ... „ 0,02 U w a g a 1. P o d a n e ilości ro b o cizn y o d n o szą się do ro b o ty w b ud ow lach p arte ro w y c h ; za k ażd e n a s tę p n e p iętro ilość ro b o c iz n y zw ię k sza się o 0,30 godz.

robotn ika.

U w a g a 2. P o lep a p om iędzy piętram i śro d k o w e m i m oże być lżejszą, niż p o d an o w yżej; ma o na za z a d a n ie g łó w n ie izo lo w an ie od d źw ięk ó w . W tym w y ­ p adku u rz ąd za się polepę:

a) z su ch e g o g ru z u b u d o w la n e g o (bez w iórów ), n a w ojłoku, p ap ie, lu b b ez­

p o śre d n io na d eskach, o grub. od 4 do 2 5 cm.

b) z b eto n u ch u d eg o ze szlak ą na pap ie lub tek tu rz e, o sk ła d z ie n p. 1 części ciasta w a p ie n n eg o , 0,5 części cem en tu , 8 cz. tłu czn ia ceg la n eg o i 4 cz. szlaki w ęgla kam . i ogólnej g ru b o ści 5— 18 cm.

c) z b eto n u g ip so w eg o z kork iem , sło m ą k ra ja n ą , tro cin am i — n a p a p ie lub tek tu rz e; np. na 1 m 2 i na 4 cm grubości tak ieg o b e to n u p o trz e b a — g ip su kg 14;

k o rk a k ra ja n e g o kg 3; w a p n a gaszo n eg o kg 1,8. G ru b o ść p o lep y w y n o si z a z w y ­ czaj 5— 10 cm.

d) z d ese k g ip so w y ch , sp ec ja ln ie o d lan y ch , z d o m ieszk ą d ra n k i, trz c in y słom y i t. p.; w tym w y p a d k u ślep y p u łap (w zgl. ślep a po dłog a) nie są konieczne!

G ru b o ść 5— 10 cm. B liższe d a n e o b eto n ie gipso w y m p a trz n a stę p n y § 61.

P rzy b liżo n y ciężar polep ró żn ego rodzaju:

Podłogi partem podłogi raiędzypiętrowe pułapy nad górnemi piętrami D e ski g i p s o w e . . . . 9 - U 2 7 - 3 5 4 ,5 2 5 z których w odpowiednich warunkach budują domy mieszkalne, zabudowania gospodarcze, sklepienia, schody ogniotrwałe i t. p.; beton ze szlaką lub popiołem z węgla kamiennego uży­

Deski gipsowe przygotowuje się przeważnie w produkcji fabrycznej i zazwyczaj otrzy­

mujemy je na budowie w stanie gotowym; zastosowanie ich byw a b. rozmaite, naprz.: cienkie deski, o grub. 2—3 cm służą jako podszycie dolne do belek pułapu, jako obszycie w ew nętrzne drewnianych ścian, lub obszycie w ew nętrznej powierzchni wilgotnych ścian murowanych, przy podłożeniu papy asfaltowej pomiędzy m urem i deskami gipsowemi, wreszcie w celu ocieplenia zbyt zimnych lokali. Ścianki działowe (przegródki) z desek gipsowych o grub. 2—3 cm, przy­

bitych z dwóch stron do drew nianych stojaków, dają dobrą izolację przeciwdźwiękową. Deski grubsze — 5 do 10 cm (a niekiedy i do 15 cm), używane są do ślepych pułapów (podłóg), na ścianki działowe pojedyncze, na ściany zew nętrzne (dyliny). Spoiny pomiędzy deskami gipso­

wem i zarabia się rzadką zapraw ą gipsową. Ślepe pułapy z desek gipsowych nie wymagają