ROZDZIAŁ III. DIAGNOZA SYTUACJI SPOŁECZNEJ W MIEŚCIE
3.4. Problemy dzieci i młodzieży w mieście Biała Podlaska
3.4.1. Problemy związane ze spożywaniem alkoholu przez uczniów w mieście Biała Podlaska 88
Według badań „Używanie alkoholu i narkotyków przez młodzież szkolną” opartych na Europejskim Programie Badań Ankietowych w Szkołach ESPAD z 2019 r.13 Napoje alkoholowe są najbardziej rozpowszechnioną substancją psychoaktywną wśród młodzieży.
Chociaż raz w ciągu całego swojego życia piło 80,0% uczniów z młodszej grupy i 92,8%
uczniów z starszej grupy. Picie napojów alkoholowych jest na tyle rozpowszechnione, że w czasie ostatnich 30 dni przed badaniem piło 46,7% piętnasto-szesnastolatków i 76,1%
siedemnasto-osiemnastolatków.
Inicjację alkoholową ma za sobą: 11% badanych uczniów klas młodszych SP, 23%
uczniów klas starszych SP i 47% najstarszej młodzieży.
13 Sierosławski J., Używanie alkoholu i narkotyków przez młodzież szkolną. Raport z ogólnopolskich badań 33%
15%
6%
40%
36%
29%
17%
27%
39%
11%
22%
26%
SP 4-6 SP 7-8 PONADSP
Czy gdyby wydarzyło się coś niepokojącego (np. ktoś Ci groził, prześladował Cię, namawiał do zrobienia czegoś złego), to czy zaufałbyś któremuś z nauczycieli i powiedział mu o swoim problemie?
Zdecydowanie tak Raczej tak Raczej nie Zdecydowanie nie
Najczęściej deklarowaną okolicznością inicjacji alkoholowej uczniów szkoły podstawowej jest towarzystwo rodziny (SP 4
Starsi uczniowie wskazywali również spotkania ze znajomymi (SP 7 51%) oraz imprezę, domówkę (SP 7
SP 4-6
Najczęściej deklarowaną okolicznością inicjacji alkoholowej uczniów szkoły podstawowej jest towarzystwo rodziny (SP 4-6 – 50%; SP 7-8 – 45%; PONADSP
Starsi uczniowie wskazywali również spotkania ze znajomymi (SP 7-8 – oraz imprezę, domówkę (SP 7-8 – 8%; PONADSP – 16%).
Najczęściej deklarowaną okolicznością inicjacji alkoholowej uczniów szkoły 45%; PONADSP – 17%).
Wynik wśród nich wydaje się potwierdzać prawidłowość związaną z psychospołecznym rozwojem człowieka w wieku dorastania. Dla młodzieży najważniejszą społeczną grupą odniesienia są rówieśnicy. To utrzymanie pozycji w grupie znajomych jest jedną z najsilniejszych motywacji, aby sięgnąć po alkohol. Prawidłowość tę można wykorzystać w dobrym celu. Planując oddziaływania profilaktyczne kierowane do dzieci i młodzieży warto wykorzystywać proces uczenia się rówieśniczego. Jest to sytuacja, w której dorastający człowiek czerpie pozytywne poglądy i postawy nie tylko od nauczyciela czy pedagoga, ale głównie od swoich rówieśników. Jeśli podczas warsztatów profilaktycznych zostaną przeprowadzone odpowiednio dobrane ćwiczenia i zabawy, uczniowie sami wyciągną wnioski dotyczące alkoholu i będą mieli okazję podzielić się nimi z grupą.
Niepokojące jest jednak zjawisko inicjacji alkoholowej podczas czasu spędzonego z rodziną. Uczniowie w swoich odpowiedziach wskazywali m. in. uroczystości rodzinne (śluby, urodziny), zachęcanie rodziców i dalszej rodziny do próbowania małej ilości alkoholu czy namowę starszego rodzeństwa. Obok wymienionych okoliczności pojawiły się także deklaracje przypadkowej inicjacji – uczniowie pomylili alkohol z innym napojem w zasięgu ich ręki, np. colą.
Oprócz okoliczności inicjacji ważne było dla nas także to, jak często młodzi ludzie sięgają po alkohol. Uczniowie szkół podstawowych mieli jednorazowy kontakt z alkoholem (SP 4-6 – 81%; SP 7-8 – 64%) lub pili kilka razy w życiu (SP 4-6 – 8%; SP 7-8 – 8%), natomiast wśród uczniów klas ponadpodstawowych częstotliwość wzrosła do spożywania rzadziej niż raz w miesiącu (33%) i kilka razy w miesiącu (22%). Niewielka część młodzieży przyznała, że pije kilka razy w tygodniu (SP 4-6 i PONADSP – 0-6%) oraz nawet codziennie (SP 4-6 – 3%; SP 7-8 – 6%; PONADSP – 4%).
91
W następnej kolejności zapytaliśmy uczniów, którzy mają za sobą pierwszy kontakt z alkoholem o rodzaj wypijanego napoju. Uczniowie generalnie najczęściej sięgają po piwo (SP 4-6 – 20%; SP 7-8 - 23%; PONADSP – 38%), a starsi również po wódkę (SP 7-8 – 9%;
Piłem/am tylko kilka razy w życiu.
Piję rzadziej niż raz w miesiącu Piję kilka razy w miesiącu
Piwo Wino Wódka Drinki Inny Nie piję regularnie
Rodzaj spożywanego alkoholu
SP 4-6 SP 7-8 PONADSP
Kolejnym ważnym pytaniem, na które odpowiadali uczniowie było to dotyczące subiektywnej oceny dostępności alkoholu dla osób poniżej 18 roku życia. Pokazane poniżej wyniki sugerują, że 40% uczniów klas 4-6 SP, 30% uczniów klas 7-8 SP oraz 18%
PONADSP nie wie, czy da się kupić alkohol, gdy nie ma się ukończonych 18 r.ż. Może to sugerować, że ta część uczniów nigdy nie podejmowała próby nabycia alkoholu.
Niepokojące jest, że łącznie 57% najstarszej młodzieży wskazuje, że jest to bardzo łatwe i raczej łatwe, co oznacza, że mogą oni lub ich rówieśnicy być klientami w punktach ze sprzedażą alkoholu. Takiego samego zdania jest łącznie 11% SP 4-6 i 28% SP 7-8.
4%
7%
26%
23%
40%
9%
19%
30%
12%
30%
19%
38%
22%
3%
18%
Bardzo łatwo, każdy może kupić Raczej łatwo, nie ma z tym większych problemów Raczej trudno, zwykle w sklepach pytają się o dowód Bardzo trudno, jest to prawie niemożliwie Nie wiem
Czy łatwo jest kupić alkohol, jeśli nie ma się ukończonych 18 lat?
PONADSP SP 7-8 SP 4-6
3.4.2. Problemy związane z uzależnieniem od papierosów i nikotyny przez uczniów w mieście Biała Podlaska
Jak wiadomo, wyroby tytoniowe są bardzo szkodliwe dla z
dzieci i młodzieży, które wciąż się rozwijają. Są m. in. czynnikiem wpływającym na rozwój nowotworów. Zapytaliśmy uczniów w
papierosa oraz w jakich okolicznościach. Inicjację nikotynową ma za sobą 2% uczniów klas 4-6 i 18% klas 7-8 szkoły podstawowej oraz 35% młodzieży z klas ponadpodstawowych.
Najczęściej wskazywaną przez uczniów okolicznością zapalenia pierwszego papierosa było spotkanie ze znajomymi (SP 4
ostrzegawczym może być fakt, że niewielka część uczniów pierwszego swojego papierosa zapaliła na terenie szkoły (SP 4
Większość uczniów z Białej Podlaskiej, którzy mają za sobą inicjację nikotynową, aktualnie nie pali papierosów (SP 4
Wśród najstarszej młodzieży zauważa
również regularnie (8%) tradycyjne papierosy oraz e
SP 4-6 młodzieży, które wciąż się rozwijają. Są m. in. czynnikiem wpływającym na rozwój nowotworów. Zapytaliśmy uczniów w mieście Biała Podlaska, czy kiedykolwiek próbowali papierosa oraz w jakich okolicznościach. Inicjację nikotynową ma za sobą 2% uczniów klas
8 szkoły podstawowej oraz 35% młodzieży z klas ponadpodstawowych.
Najczęściej wskazywaną przez uczniów okolicznością zapalenia pierwszego papierosa było spotkanie ze znajomymi (SP 4-6 – 33%; SP 7-8 – 53%; PONADSP
ostrzegawczym może być fakt, że niewielka część uczniów pierwszego swojego papierosa a na terenie szkoły (SP 4-6 – 11%; SP 7-8 – 8%; PONADSP – 7%).
Większość uczniów z Białej Podlaskiej, którzy mają za sobą inicjację nikotynową, aktualnie nie pali papierosów (SP 4-6 –78%; SP 7-8 – 66%; PONADSP – 48%).
Wśród najstarszej młodzieży zauważalna część przyznaje, że pali okazyjnie (24%) jak również regularnie (8%) tradycyjne papierosy oraz e-papierosy (10%).
SP 7-8 PONADSP
drowia, szczególnie dla młodzieży, które wciąż się rozwijają. Są m. in. czynnikiem wpływającym na rozwój Biała Podlaska, czy kiedykolwiek próbowali papierosa oraz w jakich okolicznościach. Inicjację nikotynową ma za sobą 2% uczniów klas
8 szkoły podstawowej oraz 35% młodzieży z klas ponadpodstawowych.
Najczęściej wskazywaną przez uczniów okolicznością zapalenia pierwszego papierosa 53%; PONADSP – 64%). Sygnałem ostrzegawczym może być fakt, że niewielka część uczniów pierwszego swojego papierosa
7%).
Większość uczniów z Białej Podlaskiej, którzy mają za sobą inicjację nikotynową, 48%).
lna część przyznaje, że pali okazyjnie (24%) jak
Czy kiedykolwiek próbowałeś papierosa?
Najmłodsi uczniowie deklarują, że w ich otoczeniu raczej nikt nie pali (32%) lub pali kilka osób (24%), niestety ta tendencja zmienia się wraz z wiekiem: w klasach 7-8 aż 41%
deklaruje, że pali więcej niż 20 osób. Takiego samego zdania jest 76% najstarszej młodzieży.
11% 11%
33%
6% 0%
11%
28%
8% 2%
53%
4% 5% 8%
20%
7% 2%
64%
11%
3% 2%
12%
Okoliczności inicjacji nikotynowej
SP 4-6 SP 7-8 PONADSP
78%
22%
0%
0%
66%
21%
8%
6%
48%
34%
8%
10%
Nie Tak, palę od czasu do czasu papierosy lub
e-papierosy
Tak, palę regularnie papierosy Tak, palę regularnie e-papierosy
Czy obecnie palisz papierosy?
PONADSP SP 7-8 SP 4-6
95
W kolejnym pytaniu uczniowie udzielali odpowiedzi na temat subiektywnej oceny łatwości, z jaką można dokonać zakupu papierosów. Najmłodsi uczniowie szkół podstawowych w większości uznali, że jest to bardzo lub raczej trudne (łącznie SP 4-6: 80%), co może sugerować, że ani oni ani ich koledzy nie próbowali tego zakupu. Natomiast łącznie 76% uczniów PONADSP i 51% uczniów SP 7-8 stwierdziło, że jest bardzo i raczej łatwe.
32%
Raczej nikt nie pali Kilka osób pali Około 5 – 10 osób pali
Około 10 – 20 osób pali
Pali więcej niż 20 osób
Ile osób z Twojej szkoły pali papierosy?
SP 4-6 SP 7-8 PONADSP Raczej łatwo, nie ma z tym większych problemów Raczej trudno, zwykle w sklepach pytają się o dowód Bardzo trudno, jest to prawie niemożliwie
Czy łatwo jest kupić papierosy, jeśli nie ma się ukończonych 18 lat?
PONADSP SP 7-8 SP 4-6
3.4.3. Problemy związane z uzależnieniem substancji psychoaktywnych i narkotyków przez uczniów w mieście Biała Podlaska
Wyniki badań wskazują, że zaledwie 1% 4
młodzieży miało kontakt z substancjami psychoaktywnymi, tj. narkotykami i dopalaczami.
Kolejnym pytaniem zadanym uczniom było:
spróbowałeś/aś narkotyków lub dopalaczy?”
Uczniowie wskazywali spotkanie ze znajomymi (SP 4 PONADSP – 48%), imprezę, domówkę (SP 7
(SP 7-8– 19%) jako okoliczności inicjacji.
SP 4-6 99%
1%
Czy kiedykolwiek próbowałeś narkotyków lub
.3. Problemy związane z uzależnieniem substancji psychoaktywnych i narkotyków Biała Podlaska
Wyniki badań wskazują, że zaledwie 1% 4-6 SP, 3% 7-8 SP oraz 9% najstarszej substancjami psychoaktywnymi, tj. narkotykami i dopalaczami.
Kolejnym pytaniem zadanym uczniom było: „W jakich okolicznościach pierwszy raz łeś/aś narkotyków lub dopalaczy?”
Uczniowie wskazywali spotkanie ze znajomymi (SP 4-6 - 25%; SP 7
48%), imprezę, domówkę (SP 7-8 – 13%; PONADSP – 20%), czy teren szkoły 19%) jako okoliczności inicjacji.
SP 7-8 PONADSP
97%
92%
3%
9%
Czy kiedykolwiek próbowałeś narkotyków lub dopalaczy?
Nie Tak
.3. Problemy związane z uzależnieniem substancji psychoaktywnych i narkotyków
8 SP oraz 9% najstarszej substancjami psychoaktywnymi, tj. narkotykami i dopalaczami.
„W jakich okolicznościach pierwszy raz
25%; SP 7-8 – 19%;
20%), czy teren szkoły
Czy kiedykolwiek próbowałeś narkotyków lub
97
Na pytanie: „Jak często przyjmujesz narkotyki lub dopalacze?” uczniowie w większości przyznali, że środki przyjmują codziennie lub prawie codziennie (SP 7-8 – 56%; PONADSP – 20%). Znaczna część uczniów szkół ponadpodstawowych deklarują przyjmowanie tych substancji raz lub kilka razy w życiu (łącznie 75%).
0% 0%
25%
0%
25% 25% 25%
19%
0%
19%
13%
0%
13%
38%
1% 4%
48%
20%
3%
10% 14%
W szkole Na wagarach Na spotkaniu ze znajomymi
Na dyskotece, imprezie
Na wyjeździe wakacyjnym
Z rodziną W innych okolicznościach
Okoliczności inicjacji narkotykowej
SP 4-6 SP 7-8 PONADSP
Substancje, które przyjmowały osoby deklarujące kontakt z narkotykami to marihuana (SP 4-6 – 33%; SP 7-8 – 69%; PONADSP – 92%), Haszysz (SP 4-6 – 33%; SP 7-8 – 38%;
PONADSP – 38%), ekstazy (SP 7-8 – 38%; PONADSP – 32%), amfetamina (SP 7-8 – 44%;
PONADSP – 30%), LSD (SP 7-8 – 38%; PONADSP – 27%) oraz dopalacze (SP 7-8 – 38%;
PONADSP – 24%).
50%
25%
0%
25%
0%
0%
25%
19%
0%
0%
0%
56%
25%
28%
14%
10%
3%
20%
Spróbowałem/am tylko raz.
Przyjmowałem/am tylko kilka razy w życiu.
Biorę rzadziej niż raz w miesiącu Biorę kilka razy w miesiącu Biorę kilka razy w tygodniu Biorę codziennie lub prawie codziennie
Jak często przyjmujesz narkotyki lub dopalacze?
PONADSP SP 7-8 SP 4-6
99
Poniższe wykresy przedstawiają wiedzę na temat źródeł pozyskiwania narkotyków oraz subiektywną ocenę dostępności narkotyków i dopalaczy. Zdecydowana większość uczniów nie wie, gdzie można kupić narkotyki lub dopalacze (SP 4-6 - 96%; SP 7-8 – 90%;
PONADSP – 85%). Jednakże, aż 10% uczniów klas 7-8 i 15% klas PONADSP deklaruje, że posiada wiedzę, gdzie można kupić te substancje. W odpowiedziach uczniowie oprócz ogólnych odpowiedzi wskazywali także szkołę oraz starszych uczniów, Internet i aptekę, jako źródło substancji odurzających. Uczniowie przyznawali też często, że nie wyjawią takiej informacji, ponieważ jest to źle widziane w ich towarzystwie oraz prawdopodobnie spotkałoby się to z negatywnymi konsekwencjami.
33%
W subiektywnym pytaniu czy łatwo jest kupić narkotyki lub dopalacze w Twoim otoczeniu, 61% SP 4-6, 61% SP 7
Jednak zauważalny jest odsetek najstarszej młodzieży, która sugeruje, że jest to bardzo i raczej łatwe w ich otoczeniu (łącznie: SP 4
SP 4-6 4%
96%
Czy wiesz, gdzie lub u kogo można kupić narkotyki lub dopalacze?
2% 6% 8% 5% 8%
Bardzo łatwo Raczej łatwo
Czy łatwo jest kupić narkotyki w Twoim
W subiektywnym pytaniu czy łatwo jest kupić narkotyki lub dopalacze w Twoim
Czy wiesz, gdzie lub u kogo można kupić narkotyki lub dopalacze?
Raczej łatwo Raczej trudno Bardzo trudno
Czy łatwo jest kupić narkotyki w Twoim środowisku?
Czy wiesz, gdzie lub u kogo można kupić
61% 61%
54%
Nie wiem
Czy łatwo jest kupić narkotyki w Twoim
101
3.4.4. Postawy uczniów miasta Biała Podlaska wobec substancji psychoaktywnych
Zbadano postawy i przekonania uczniów na temat różnych substancji psychoaktywnych. Młodzi ludzie w mieście Biała Podlaska w większości przyjmują konstruktywne postawy (w tabelach poniżej zaznaczono je kolorem zielonym). Mają świadomość szkodliwości alkoholu oraz substancji psychoaktywnych. Jednakże zauważyć można panujący wśród dzieci i młodzieży mit o mniejszej szkodliwości napojów niskoprocentowych – łącznie 64% uczniów klas 4-6, 67% uczniów klas 7-8 oraz 49%
uczniów szkół ponadpodstawowych skłania się ku twierdzeniu, że alkohol zawarty w piwie jest mniej groźny, niż ten obecny w wódce. Poniższe tabele obrazują także, że moda na palenie papierosów i wyrobów nikotynowych rośnie wraz z wiekiem uczniów (łącznie od 15% w najmłodszych do 53% w najstarszych klasach).
Wyniki zamieszczone są w tabelach poniżej.
Przekonania dotyczące substancji psychoaktywnych – SP 4-6 Twierdzenia
Zdecydowa nie zgadzam się Raczej zgadzam się Raczej nie zgadzam się Zdecydowa nie nie zgadzam się
Alkohol zawarty w piwie jest mniej groźny niż ten zawarty w wódce.
27% 37% 16% 20%
Picie alkoholu pomaga się wyluzować i zapomnieć o smutkach.
12% 17% 30% 41%
Alkohol jest szkodliwy, szczególnie dla osób poniżej 18 roku życia.
66% 14% 7% 13%
To normalne, że osoby w moim wieku piją regularnie alkohol. Warto korzystać ze wszystkich sposobów na dobrą zabawę.
3% 4% 16% 77%
Bez alkoholu nie można się dobrze bawić na imprezie.
10% 7% 21% 62%
Dopalacze są mniej szkodliwe niż narkotyki. 8% 20% 26% 46%
To normalne, że osoby w moim wieku próbują narkotyków i dopalaczy. Wszystko jest dla ludzi!
3% 3% 14% 81%
Od dopalaczy można uzależnić się tak samo jak od narkotyków.
59% 18% 8% 15%
Jeśli ktoś bierze narkotyki z umiarem, to się nie uzależni.
9% 12% 24% 55%
Palenie papierosów jest modne w mojej szkole.
6% 9% 30% 55%
Przekonania dotyczące substancji psychoaktywnych – SP 7-8
Twierdzenia
Zdecydowanie zgadzam się Raczej zgadzam się Raczej nie zgadzam się Zdecydowanie nie zgadzam się
Alkohol zawarty w piwie jest mniej groźny niż ten zawarty w wódce.
23% 44% 17% 17%
Picie alkoholu pomaga się wyluzować i zapomnieć o smutkach.
13% 26% 27% 34%
Alkohol jest szkodliwy, szczególnie dla osób poniżej 18 roku życia.
53% 21% 11% 15%
To normalne, że osoby w moim wieku piją regularnie alkohol. Warto korzystać ze wszystkich sposobów na dobrą zabawę.
5% 6% 24% 64%
Bez alkoholu nie można się dobrze bawić na imprezie.
12% 9% 26% 54%
Dopalacze są mniej szkodliwe niż narkotyki. 5% 16% 27% 52%
To normalne, że osoby w moim wieku próbują narkotyków i dopalaczy. Wszystko jest dla ludzi!
5% 5% 19% 71%
Od dopalaczy można uzależnić się tak samo jak od narkotyków.
58% 24% 5% 12%
Jeśli ktoś bierze narkotyki z umiarem, to się nie uzależni.
7% 11% 29% 53%
Palenie papierosów jest modne w mojej szkole. 17% 19% 36% 27%
103
Przekonania dotyczące substancji psychoaktywnych – PONADSP
Twierdzenia
Zdecydowanie zgadzam się Raczej zgadzam się Raczej nie zgadzam się Zdecydowanie nie zgadzam się
Alkohol zawarty w piwie jest mniej groźny niż ten zawarty w wódce.
14% 35% 27% 24%
Picie alkoholu pomaga się wyluzować i zapomnieć o smutkach.
16% 35% 28% 20%
Alkohol jest szkodliwy, szczególnie dla osób poniżej 18 roku życia.
36% 35% 20% 10%
To normalne, że osoby w moim wieku piją regularnie alkohol. Warto korzystać ze wszystkich sposobów na dobrą zabawę.
9% 21% 35% 34%
Bez alkoholu nie można się dobrze bawić na imprezie.
9% 10% 29% 52%
Dopalacze są mniej szkodliwe niż narkotyki. 5% 9% 22% 65%
To normalne, że osoby w moim wieku próbują narkotyków i dopalaczy. Wszystko jest dla ludzi!
5% 10% 28% 57%
Od dopalaczy można uzależnić się tak samo jak od narkotyków.
65% 23% 4% 8%
Jeśli ktoś bierze narkotyki z umiarem, to się nie uzależni.
5% 9% 30% 56%
Palenie papierosów jest modne w mojej szkole. 23% 30% 32% 15%
3.4.5. Problemy związane z przemocą w szkole w mieście Biała Podlaska
Zjawisko przemocy w środowisku młodych ludzi staje się problemem coraz bardziej aktualnym i wymagającym podjęcia odpowiednich rozwiązań. Agresja ujawniająca się w szkole często ma swoje źródła w przemocy domowej, kiedy rodzice uczą swoje dzieci niewłaściwych wzorców reagowania i podejmowania kontaktów z innymi ludźmi.
Przeprowadzone ankiety w mieście Biała Podlaska pozwalają przyjrzeć się dokładniej nasileniu zjawiska agresji w środowisku szkolnym.
W ankiecie wytłumaczono uczniom, że przemoc może mieć formę fizyczną (np. bicie, popychanie) lub psychiczną (np.: przezywanie, straszenie, wykluczanie z grupy). Zapytaliśmy ich, jak często doświadczają jakichkolwiek form przemocy w szkole. Zdecydowana większość młodzieży nie doświadcza przemocy w szkole – SP 4-6 – 58%, SP 7-8 – 45%, PONADSP – 75%. Uczniowie szkół, którzy doświadczyli jakiegoś przejawu przemocy odpowiadali najczęściej, że są ofiarami przemocy najczęściej kilka razy w roku (SP 4-6 – 21%; SP 7-8 - 27%; PONADSP – 14%). Zjawisko przemocy w badanej próbie nie wykazuje prostego związku z wiekiem. Częściej ofiarami są uczniowie klas 7-8 szkoły podstawowej, niż ich młodsi lub starsi badani koledzy i koleżanki
Zapytano uczniów o rodzaj przemocy doświadczanej w szkole. Większość uczniów uznało, że nigdy nie doświadczyli przejawów przemocy w szkole (SP 4-6 – 60%; SP 7-8 - 45%, PONADSP – 67%). Uczniowie najmłodszych klas częściej deklarują doświadczanie
5% 9% 6%
21%
58%
11% 9% 9%
27%
45%
6% 3% 3%
14%
75%
Codziennie Kilka razy w tygodniu Kilka razy w miesiącu Kilka razy w roku Nigdy
Są dwa rodzaje przemocy - fizyczna (np. bicie, popychanie) lub psychiczna (np. przezywanie, straszenie, wyśmiewanie. Jak często zdarza Ci się w
szkole, że ktoś Cię np. kopnie, przezwie, uderzy itd.?
SP 4-6 SP 7-8 PONADSP
105
przemocy fizycznej (23%), a ich starsi koledzy i koleżanki przemocy psychicznej (SP 7-8 – 32%, PONADSP – 24%).
W następnym pytaniu nawiązano do poczucia bezpieczeństwa w szkole. Większość uczniów czuje się w szkole zdecydowanie lub raczej bezpiecznie (łącznie: SP 4-6 - 87%;
SP 7-8 - 80%; PONADSP – 87%), jednakże należy zwrócić uwagę, że są uczniowie, którzy nie czują się w szkole bezpiecznie (łącznie: SP 4-6 - 13%; SP 7-8 - 20%; PONADSP – 13%).
Na terenie szkoły nigdy nie doświadczyłem/am
Jeśli doświadczyłeś/aś przemocy w szkole, to jakiego rodzaju to była przemoc?
Czy czujesz się bezpiecznie w swojej szkole? Czy idziesz tam bez żadnych obaw i strachów?
PONADSP SP 7-8 SP 4-6
W następnym pytaniu uczniowie zostali poproszeni o wskazanie
uczniowie, których się obawiają. 20% najmłodszych uczniów przyznaje, że na terenie szkoły są uczniowie, których się obawiają. Takiego samego zdania jest 18% starszych uczniów szkoły podstawowej i 10% najstarszej młodzieży.
Z odpowiedzi udzielonych przez uczniów wynika, że w szkołach zwyczaj „chrztu”
młodszych uczniów jest zjawiskiem marginalnym (SP 4 8%).
SP 4-6 80%
20%
Czy w szkole są uczniowie, których się boisz?
6%
27%
67%
SP 4-6
Czy w szkole jest zwyczaj prześladowania najmłodszych uczniów (tzw. „kocenie”,
W następnym pytaniu uczniowie zostali poproszeni o wskazanie
uczniowie, których się obawiają. 20% najmłodszych uczniów przyznaje, że na terenie szkoły są uczniowie, których się obawiają. Takiego samego zdania jest 18% starszych uczniów szkoły podstawowej i 10% najstarszej młodzieży.
udzielonych przez uczniów wynika, że w szkołach zwyczaj „chrztu”
młodszych uczniów jest zjawiskiem marginalnym (SP 4-6 – 6%; SP 7-8 –
SP 7-8 PONADSP
82% 90%
18% 10%
Czy w szkole są uczniowie, których się boisz?
Nie Tak
8% 8%
36%
56%
SP 7-8 PONADSP
Czy w szkole jest zwyczaj prześladowania najmłodszych uczniów (tzw. „kocenie”,
„chrzest” lub „fala”)?
Tak Nie Nie wiem
W następnym pytaniu uczniowie zostali poproszeni o wskazanie czy są w szkole uczniowie, których się obawiają. 20% najmłodszych uczniów przyznaje, że na terenie szkoły są uczniowie, których się obawiają. Takiego samego zdania jest 18% starszych uczniów
udzielonych przez uczniów wynika, że w szkołach zwyczaj „chrztu”
– 8%; PONADSP –
Czy w szkole są uczniowie, których się boisz?
47% 45%
PONADSP
Czy w szkole jest zwyczaj prześladowania
najmłodszych uczniów (tzw. „kocenie”,
107
3.4.6. Problemy związane z cyberprzemocą i uzależnieniem od Internetu w mieście Biała Podlaska
Nadmierne korzystanie z Internetu staje się dziś niezwykle poważnym problemem społecznym. Na ryzyko uzależnienia szczególnie narażone są dzieci i młodzież, dla których Internet jest nieodłącznym elementem ich codziennej aktywności, życia społecznego oraz rozrywki. Badania pokazują, że problem staje się coraz poważniejszy i wymaga szybkiej reakcji rodziców, opiekunów i pedagogów. W Polsce 23% badanych nastolatków (w wieku 11–16 lat) stwierdziło u siebie przynajmniej jeden z badanych symptomów nadużywania Internetu. Najczęściej występujący symptom to surfowanie po Internecie nawet wtedy, kiedy to specjalnie nie jest interesujące (38%) oraz zaniedbywanie rodziny, znajomych i nauki szkolnej (35%)14.
Poczynając od 2013 roku coraz więcej czasu spędzają w Internecie – w 2018 roku było to przeciętnie ponad cztery godziny na dobę. Do najpopularniejszych aktywności w sieci należy kontaktowanie się ze znajomymi, co deklaruje trzy czwarte badanych, a trzy piąte twierdzi, że w zasadzie cały czas są online, na bieżąco otrzymując wiadomości i reagując na nie. Trzy czwarte słucha muzyki, ponad połowa głównie ogląda seriale, połowa spędza czas na portalach społecznościowych (z których najpopularniejszy jest Facebook – 98% badanych deklaruje, że ma konto na Facebooku), jedna trzecia badanych szuka tam informacji potrzebnych do nauki.
W tym „życiu w sieci” na pewno pomagają smartfony – posiadane przez niemal wszystkich badanych uczniów – które łączą w sobie funkcje telefonu komórkowego i komputera. O tym, jak bardzo „wrósł” on w życie młodych ludzi, świadczy choćby fakt, że ponad połowa uczniów nie uważa za niewłaściwe używania smartfonów do przeglądania Internetu, portali społecznościowych lub aplikacji podczas lekcji.15
14 L. Kirwil L., Polskie dzieci w Internecie. Zagrożenia i bezpieczeństwo – część 2. Częściowy raport z badań EU Kids Online II, SWPS, Warszawa 2011.
15 Mirosława Grabowska, Magdalena Gwiazda, na podstawie danych Centrum Badania Opinii Społecznej oraz Krajowego Biura ds. Przeciwdziałania Narkomanii, Młodzież 2018, Warszawa 2019
Większa cześć uczniów spędza przed komputerem do 1 godzin (SP 4-6: 42%; SP 7-8:
35%; PONADSP: 36%) lub 2-3 godzin (SP 4-6: 31%; SP 7-8: 35%; PONADSP: 34%). Od 12-13% pytanych dzieci na co dzień nie korzysta z komputerów, ponieważ ich nie posiada, nie czuje takiej potrzeby lub korzysta głównie ze smartfona.
Zapytaliśmy uczniów, w jaki sposób najczęściej wykorzystują komputer, kiedy spędzają przy nim czas. Wysoki odsetek uczniów zaznaczyło grę w gry (SP 4-6 - 46%; SP 7-8 - 43%; PONADSP - 29% oraz naukę (SP 4-6 - 12%; SP 7-8 - 13%; PONADSP - 21%).
Popularnymi formami rozrywki okazują się portale społecznościowe (SP 4-6 - 7%; SP 7-8 - 11%; PONADSP – 13%) oraz strony zawierające obrazki i filmy (SP 4-6 - 14%; SP 7-8 - 8%;
PONADSP – 10%).
13%
42%
31%
7%
6%
13%
35%
35%
8%
8%
12%
36%
34%
11%
7%
Nie korzystam z komputera Do 1 godziny 2 – 3 godziny 4 – 5 godzin Więcej niż 5 godzin
Częstotliwość korzystania z komputera (poza aktywnościami związanymi ze szkołą)
PONADSP SP 7-8 SP 4-6
109
Łącznie 82% uczniów klas 4-6, 70% uczniów klas 7-8 oraz 63% uczniów PONADSP
Łącznie 82% uczniów klas 4-6, 70% uczniów klas 7-8 oraz 63% uczniów PONADSP