Centra Dokumentacji Europejskiej należą do jednej z najstarszych inicja-tyw informacyjnych Komisji Europejskiej. Pierwsze powstały na terenach państw Wspólnot Europejskich w 1963 roku [Szewczyk (red.) 2013, s. 6]. Cha-rakterystyczne dla centrów jest, iż są lokowane przy ośrodkach akademickich (bez względu na publiczny bądź prywatny charakter uczelni), instytutach ba-dawczych oraz bibliotekach naukowych. Centra Dokumentacji Europejskiej powoływane są na mocy pisemnej umowy zawieranej pomiędzy dyrektorem generalnym dyrekcji ds. komunikacji społecznej Komisji Europejskiej a rów-norzędnym przedstawicielem instytucji goszczącej.
Tekst „porozumienia” zawieranego pomiędzy instytucją goszczącą i przedstawicielem Komisji Europejskiej ujmuje główne cele działalności cen-trów jako:
■ pomoc instytucji goszczącej we wspieraniu i konsolidacji nauki oraz ba-dań w dziedzinie integracji europejskiej;
■ udostępnianie informacji o Unii Europejskiej i jej politykach zarówno w środowisku akademickiemu, jak i innym;
■ udział w debacie o Unii Europejskiej, ewentualnie z innymi europejskimi punktami oraz sieciami informacyjnymi.
Do głównych zadań CDE należy zatem gromadzenie i udostępnianie ofi-cjalnych publikacji otrzymywanych z Urzędu Publikacji UE lub innych
in-Centrum Dokumentacji Europejskiej – punkt świadczenia informacji... 141
stytucji unijnych, materiałów naukowych, a coraz częściej baz danych i ma-teriałów statystycznych. Nie mniej ważna jest promocja tematyki integracji europejskiej w środowisku akademickim, a także wspieranie uczelni w roz-woju nauczania i działalności naukowej oraz udział w debacie na tematy związane z funkcjonowaniem Unii Europejskiej.
W zbiorach CDE znajdują się publikacje odzwierciedlające szerokie spek-trum polityk realizowanych przez poszczególne instytucje Unii, począwszy od publikacji darmowych dostarczanych przez oficjalne kanały dystrybucyj-ne, do materiałów kupowanych z własnych środków danej instytucji. Zbiory udostępniane są w specjalnie do tego celu przeznaczonych czytelniach.
Ocenia się, że w krajach Unii Europejskiej działa obecnie około 400 cen-trów zlokalizowanych w ośrodkach akademickich, instytucjach badawczych, a także publicznych bibliotekach, a na całym świecie jest ich około 600, co tworzy najliczniejszą sieć informacyjną Komisji Europejskiej spośród wszyst-kich punktów realizujących cele polityki informacyjnej.
W Polsce sieć Centrów Dokumentacji Europejskiej działa od końca lat 70. XX wieku. W 1978 r. władze Uniwersytetu Gdańskiego jako pierwsze zawar-ły umowę z Komisją Europejską [Szewczyk (red.) 2013, s. 14], ustanawiając pierwsze w Polsce CDE zlokalizowane przy Bibliotece Głównej Uniwersytetu Gdańskiego. Od roku 1983 centrum to jest silnie powiązane z Ośrodkiem Ba-dań Integracji Europejskiej Uniwersytetu GBa-dańskiego.
Intensywny rozwój sieci w Polsce przypadł na lata 90. XX wieku, kiedy to nastąpiło zacieśnienie współpracy pomiędzy Polską a państwami członkow-skimi Wspólnot Europejskich.
Od roku 2005 osoby zainteresowane informacjami dotyczącymi Unii Eu-ropejskiej mogą skorzystać z usług sieci Europe Direct [Szewczyk (red.) 2013, s. 14] w której skład weszły:
■ Centra Dokumentacji Europejskiej,
■ Team Europe – sieć ekspertów do spraw europejskich,
■ Punkty Informacji Europejskiej Europe Direct.
Sieć Europe Direct utworzona została w celu ulepszenia komunikacji po-między poszczególnymi ogniwami łańcucha informacyjnego Komisji Euro-pejskiej.
W Polsce aktualnie działa 19 ośrodków, które rozmieszczone w głównych miastach Polski tworzą unikalną sieć współpracy na płaszczyźnie gromadze-nia, opracowania i udostępniania materiałów dotyczących szeroko pojętej integracji europejskiej. Przedstawiciele polskiej sieci komunikują się za po-średnictwem internetowej grupy dyskusyjnej powstałej w 1999 r. (adres gru-py: cde-pl@yahoogroups.com) [Szewczyk (red.) 2013, s. 8] oraz – coraz częściej
– mediów społecznościowych. Na szczeblu europejskim ośrodki komunikują się za pośrednictwem intranetu Europe Direct, gdzie każde centrum ma swo-ją osobistą skrzynkę kontaktową.
Sieć Centrów Dokumentacji Europejskiej wspierana jest przez Przedsta-wicielstwo Komisji Europejskiej za pośrednictwem koordynatora z ramienia Przedstawicielstwa Regionalnego Komisji Europejskiej w Polsce, współpra-cującego z drugim koordynatorem wybieranym spośród kierowników pol-skich CDE.
Dwa razy w roku organizowane są zjazdy polskiej sieci CDE, podczas których pracownicy uczestniczą w szkoleniach związanych z działalnością sieci, szkoleniach dotyczących unijnych baz danych i europejskich portali in-formacyjnych, informowani są o aktualnych priorytetach komunikacyjnych Komisji Europejskiej, omawiają problemy związane z działalnością centrów w Polsce, ale także umacniają sieć kontaktów nie tylko z punktami CDE, ale również z całą siecią Europe Direct w Polsce i w Europie.
Każdego roku dwa różne ośrodki na terenie kraju, przy współpracy z Biurem Komisji Europejskiej w Polsce, organizują spotkania sieci. We wrześniu 2012 roku 2-dniowy zjazd sieci, po raz pierwszy od rozpoczęcia swojej działalności, zorganizowała Czytelnia Europejska CDE Biblioteki Głównej UEW.
Fot. 1. Zjazd polskiej sieci CDE: Wrocław, wrzesień 2012, szkolenie z Eurostatu Źródło: archiwum Biblioteki.
Centrum Dokumentacji Europejskiej – punkt świadczenia informacji... 143
W 2015 roku zostały zorganizowane dwa zjazdy całej sieci Europe Direct w Polsce, czyli Punktów Informacji Europejskiej Europe Direct, Centrów Do-kumentacji Europejskiej i sieci ekspertów Team Europe. Pierwsze spotkanie odbyło się w lutym w Słupsku, natomiast drugie we wrześniu w Piotrkowie Trybunalskim. Spotkania takie mają na celu zacieśnienie współpracy w ra-mach całej sieci Europe Direct, omówienie problemów w działalności sieci również z urzędnikami unijnymi obecnymi na zjazdach, przedyskutowanie możliwości współpracy w ramach Europe Direct, przy tworzeniu wspólnych projektów komunikacyjnych, jak również bliższe poznanie się osób działają-cych w poszczególnych ośrodkach.
Pracownicy Europe Direct z całej Europy mogą również zgłaszać się na dwudniowe szkolenia-warsztaty, które raz w roku (w maju i czerwcu) odby-wają się w Brukseli. W spotkaniach takich uczestniczą także przedstawiciele polskiej sieci CDE.
Fot. 2. Szkolenie europejskiej sieci w Brukseli Źródło: archiwum Biblioteki.
2015 rok był rokiem intensyfikującym spotkania i dyskusje na temat stra-tegii działania całej sieci Europe Direct, w tym także Centrów Dokumentacji Europejskiej nie tylko w Polsce, ale i na terenie całej Europy. Wymiana zdań i propozycji działań trwała przez cały ten rok zarówno na zjazdach, jak i za pośrednictwem internetowych grup roboczych.
W październiku 2015 roku w Madrycie odbyło się spotkanie europejskiej grupy roboczej sieci Centrów Dokumentacji Europejskiej, która omówiła bie-żące problemy i zadania, zakres współpracy ośrodków w ramach sieci oraz możliwości współpracy centrów z innymi organizacjami [http://biblioteka--w-natolinie.blogspot.com/].