Charakterystyka ogólna badanych

W tym rozdziale przedstawiono odpowiedzi na pytania określające czynniki socjodemograficzne badanej grupy - takie jak: wiek, płed, pochodzenie, poziom i strukturę dochodów, miejsce zamieszkania, wykształcenie rodziców, a także uczelnię, na której studiował respondent. Pominięto dokładną analizę odpowiedzi na niektóre pytania, niemające dużego znaczenia dla badao.

Zgodnie z zapisami zawartymi w rozdziale 4.3.3, opisywanym niżej badaniom poddano 725 spośród ogólnej liczby 800 respondentów.

* * *

Wśród ankietowanych dośd wyraźnie przeważały kobiety (414 badanych, 57,1%) co przedstawiono w Tab. 8. Może wynikad to z faktu, że badano studentów z kierunków humanistycznych, ale też należy zauważyd iż obecnie obserwuje się postępującą feminizację wśród studiujących, np. aktualnie w Uniwersytecie Medycznym im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu aż około 75% stanowią kobiety.

Tab. 8. Płed respondentów

Lp. Płed ^{Liczba wskazao}

n %

1. Kobieta 414 57,3

2. Mężczyzna 311 42,9

Ponieważ wśród badanych liczba osób w wieku powyżej 22 lat gwałtownie spada, zdecydowano się na przedstawienie nieco inaczej ustrukturyzowanej struktury wieku ankietowanych, co przedstawiono w Tab. 9. Przeważająca większośd badanych była w wieku 19-22 lat, (w sumie 636 osób, 87,7%), przy czym najbardziej liczną grupę stanowiły osoby w wieku 21 lat (211 osób, 29,1%).

Z uwagi na fakt, że w badanej próbie było niewiele osób starszych, utworzono zagregowaną grupę wiekową: starsi niż 24 lata. Średnia wartośd wieku ankietowanych wynosiła 21,1 roku (Tab. 9).

Tab. 9. Wiek badanych osób

Wiek 19 20 21 22 23 24 >24 Liczba wskazao 77 10,6% 172 23,7% 211 29,1% 176 24,3% 42 5,8% 30 4,1% 15 2,0%

Bardzo znaczna większośd respondentów (Tab. 10) była stanu wolnego (710 osób, 97,9%). Tylko 14 osób (1,9%) pozostawało w związku małżeoskim. Nie może to dziwid – badano ludzi młodych, a w ostatnim dziesięcioleciu średni wiek wstępowania w związki małżeoskie w Polsce rośnie *151+. Nie zanotowano wdowy, wdowca ani osoby rozwiedzionej.

Tab. 10. Stan cywilny respondentów

Lp. Stan cywilny ^{Liczba wskazao}

n %

1. kawaler / panna 710 97,9

2. żonaty / mężatka 14 1,9

Brak odpowiedzi 1 0,1

Bardzo niewiele osób (14; 1,9%) wskazało posiadanie jednego lub więcej dzieci. Największa zadeklarowana liczba dzieci wyniosła 3 (1 osoba). Należy to tłumaczyd niskim wiekiem przeważającej większości ankietowanych, a także faktem wzrostu średniego wieku rodzenia dziecka (w szczególności pierwszego dziecka) *151+.

Kolejne pytanie metryczki osobowej odnosiło się do warunków studiowania ankietowanych. W ramach pytania wyodrębniono 4 różne informacje o studencie, wymienione na poniższej liście wraz ze stosowanymi oznaczeniami:

(m5_1) rok studiów, (m5_2) tryb studiów,

(m5_3) czy otrzymujesz obecnie stypendium socjalne? (m5_4) czy otrzymujesz obecnie stypendium naukowe?

Przeważają respondenci z pierwszych 3 lat studiów, przy czym najwięcej jest studentów i oraz II roku (odpowiednio 241, 33,2% oraz 242, 33,4%). Nie jest to zaskoczeniem, ponieważ wśród kaliskich uczelni przeważają te prowadzące studia i stopnia (licencjackie). Mniejsza liczba studentów III roku studiów może byd tłumaczona niżem demograficznym, jak również wyjazdami studentów na studia II stopnia do większych ośrodków miejskich, takich jak Poznao, Wrocław lub Łódź. Tylko niewielka grupa respondentów (w sumie 26 osób, 3,6%) studiuje na IV lub V roku (Ryc. 2) – są jednak oni również studentami trybu dziennego, dlatego nie wykluczano ich z dalszych badao.

Ryc. 2. Rok studiów ankietowanych osób

Jak wspomniano wcześniej, do badao zakwalifikowano tylko słuchaczy studiów dziennych; nie było więc potrzeby rozróżniania w tym miejscu odpowiedzi na pytanie o tryb studiów.

Większośd respondentów mieszkała w domu rodzinnym (503 osoby, 69,4% - Tab. 11). Sytuacja taka powodowana była tym, że w wielu przypadkach młodzi mieszkaocy Kalisza i najbliższych okolic wybierają uczelnie kaliskie (lub kaliskie filie uczelni np. poznaoskich) m.in. dlatego, aby z różnych przyczyn (osobistych, rodzinnych, finansowych) nie zmieniad miejsca zamieszkania, a jednocześnie kontynuowad edukację. Znaczniejszy odsetek studentów przyjezdnych występuje raczej w większych ośrodkach miejskich, takich jak Poznao, Łódź czy Wrocław.

Inne odpowiedzi wskazuje podobna pod względem rzędu wielkości liczba respondentów (od 27, 3,7% w przypadku własnego mieszkania, do 72, 9,9% dla stancji). Zwraca uwagę niewielki odsetek osób, które posiadają własne mieszkanie.

Tab. 11. Miejsce zamieszkania ankietowanych w czasie studiów

Lp. Miejsce zamieszkania ^{Liczba wskazao}

n % 1. dom rodzinny 503 69,4% 2. akademik 55 7,6% 3. stancja _{72 9,9%} 4. mieszkanie wynajmowane/użyczane _{67 9,2%} 5. mieszkanie własne 27 3,7% 6. inne odpowiedzi _{1 0,1%}

Kolejne pytanie metryczki zawiera kilka opcji określających osoby, z którymi zamieszkuje ankietowany w trakcie nauki. Dla każdej z opcji możliwe są odpowiedzi „tak” i „nie”. Należy zwrócid uwagę, że możliwy jest wybór wielokrotny. Poniżej przedstawiono listę opcji tego pytania:

(m7_1) z rodzicami, (m7_2) z rodzeostwem,

(m7_3) z partnerem / partnerką, (m7_4) z żoną / mężem,

(m7_5) ze znajomymi, przyjaciółmi, (m7_6) mieszkałem sam(a).

Najwięcej osób mieszkało z rodzicami (jest to zgodne z odpowiedziami uzyskanymi dla poprzedniego pytania, w którym 503 osoby odpowiedziały, iż mieszkają w domu rodzinnym). Tutaj liczba badanych mieszkająca z rodzicami wynosi 513 (70,8%) – prawdopodobnie różnica wynika z faktu, że kilkanaście osób mieszka w domu rodzinnym, ale ich rodzice wyjechali lub nie żyją. Duża jest także liczba osób zamieszkująca z rodzeostwem (co także wynika z wspólnego zamieszkiwania z rodziną) – 325, 44,8%). Interesujące spojrzenie na aktualny styl życia młodych ludzi stanowi fakt, że znacznie więcej osób mieszka z partnerem (31; 4,3%) niż z małżonkiem (12; 1,7%) – charakterystyczne dla dzisiejszych czasów jest wspólne zamieszkiwanie jeszcze przed formalizacją związku. Wydaje się, że 35 osób mieszkających samotnie nie stanowi zbyt dużego odsetka (4,8%). Jest to prawdopodobnie spowodowane również faktem, że w ośrodku wielkości Kalisza dużo młodych osób kontynuuje edukację nie zmieniając miejsca zamieszkania (jeżeli wyjeżdżają, to raczej do większych ośrodków), a jeżeli już to ma miejsce, np. W wyniku migracji z niewielkiej miejscowości – bardziej uzasadnione ekonomicznie jest wspólne wynajęcie stancji czy mieszkania. Ten drugi wniosek potwierdzany byłby przez fakt, że dośd dużo respondentów (142; 19,6%) zamieszkuje ze znajomymi lub przyjaciółmi (Ryc. 3).

Ryc. 3. Osoby, z którymi mieszkają badani w czasie studiów

Największa liczba respondentów zamieszkuje na wsi (328, 45,2%); drugie miejsce zajęła odpowiedź „miasto od 50 do 200 tys. mieszkaoców" (186 odpowiedzi, 25,7%) – odpowiadające wielkością Kaliszowi, w którym przeprowadzono badania. Bardzo niewiele jest osób zamieszkujących większe miasta (13; 1,8%) – co jest oczywiste, ponieważ młodzi ludzie bardzo rzadko, mieszkając w innym, większym ośrodku miejskim, studiują w mniejszym mieście (to właśnie w większych ośrodkach dostępna jest znacznie szersza oferta edukacyjna). Pewna liczba badanych mieszka w mniejszych, prawdopodobnie okolicznych, miastach i miasteczkach (w sumie 198 osób; 27,3% - Ryc. 4). 0% 20% 40% 60% 80% 100% z rodzicami z rodzeostwem z partnerem / partnerką z żoną / mężem ze znajomymi, przyjaciółmi mieszkałem sam(a) 513 325 31 12 142 35 212 400 694 713 583 690 Tak Nie

Ryc. 4. Miejsce stałego zamieszkania ankietowanych

Przeważająca większośd respondentów osiągała dochody w granicach 301-750 PLN (378; 52,1%). Niewiele mniej osób zaznaczyło odpowiedź oznaczającą dochód w kwocie najwyżej 300 PLN miesięcznie (277, 38,2%). Do grupy o najwyższych dochodach zaliczyło się 69 osób (9,5%). Warto wskazad, że tylko po 15 osób (1,9%) osiąga dochody w granicach 2001-3000 PLN i powyżej 3000 PLN miesięcznie, natomiast niemal tyle samo osób, co wspomniane dwie grupy w sumie – 28 (3,5%) nie osiąga nawet pułapu 100 PLN miesięcznie. Wyniki te dowodzą, że sytuacja materialna większości studentów z badanej grupy nie jest korzystna.

Jak wspomniano w rozdziale 4.3.3, ponieważ opcje kwestionariusza ankietowego odnoszące się do poziomu dochodów były szczegółowe, co podzieliło badanych na większą liczbę grup o niewielkiej liczności, dla celów badao utworzono grupy zagregowane, których strukturę i licznośd przedstawiono w Tab. 12.

Tab. 12. Uproszczona struktura dochodów ankietowanych osób

Lp. Średni miesięczny dochód ankietowanych ^{Liczba wskazao}

n %

1. do 300 PLN 277 38,2%

2. 301-1000 PLN _{378 52,1%}

3. powyżej 1000 PLN _{69 9,5%}

Także dochody rodziców lub opiekunów ankietowanych nie były w wielu przypadkach na najwyższym poziomie. Uzyskane wyniki wskazują, że najczęściej – niemal w połowie przypadków – wystarczały one tylko na zaspokojenie podstawowych potrzeb życiowych (357 osób, 49,2%). Co prawda dośd sporo osób deklarowało (242, 33,4%), że są wyższe od poziomu niezbędnego do zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych, jednak znalazła się również grupa osób (37, 5,1%), w których przypadku dochody rodziców nie osiągały nawet tego podstawowego poziomu. Duża liczba badanych (88, 12,1%) nie potrafiła w tym przypadku określid konkretnej odpowiedzi – co prowadzi do wniosku, że byd może w wielu rodzinach rodzice nie rozmawiają na ten temat ze swoimi, dorosłymi już, dziedmi. 328 45,24% 93 12,83% 105 14,48% 186 25,66% 13 1,79% wieś miasto do 5 tys. mieszkaoców miasto od 5 do 50 tys. mieszkaoców miasto od 50 do 200 tys. mieszkaoców miasto powyżej 200 tys. mieszkaoców

Tab. 13. Poziom dochodów rodziców lub opiekunów badanych osób

Lp. Dochody rodziców lub opiekunów… ^{Liczba wskazao}

n %

1. nie wystarczają na podstawowe potrzeby 37 5,1%

2. wystarczają tylko na podstawowe potrzeby 357 49,2%

3. pozwalają na więcej niż zaspokojenie podstawowych potrzeb 242 33,4%

4. nie wiem/trudno powiedzied 88 12,1%

5. odpowiedzi nieustalone 1 0,1%

Uproszczona (por. rozdział 4.3.3) klasyfikacja odnosząca się do poziomu wykształcenia rodziców lub opiekunów ankietowanych osób pozwala stwierdzid, że przeciętny poziom ich wykształcenia (do 5 pkt. W określonej skali, czyli np. jedno z rodziców posiada wykształcenie średnie, a drugie – zawodowe) reprezentują 423 przypadki (58,3%), a wyższy (od 6 pkt. W określonej skali, czyli np. jedno z rodziców z wykształceniem wyższym, a drugie – ze średnim, lub oboje rodzice z wykształceniem średnim) – 302 przypadki (41,7%) - Tab. 14.

Tab. 14. Poziom wykształcenia rodziców lub opiekunów respondentów

Lp. Poziom wykształcenia ^{Liczba wskazao}

n %

1. przeciętnie wykształceni (od 2 do 5 pkt. W określonej skali) 423 58,3% 2. lepiej wykształceni (powyżej 5 pkt. W określonej skali) 302 41,7%

Większośd spośród badanej grupy stanowili studenci Paostwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Kaliszu (581 osób, 80,1%). Słuchacze kaliskiej filii Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu stanowili ok. 1/5 badanej grupy (144 osoby, 19,9%). Do dalszych badao nie zakwalifikowano (z przyczyn wskazanych w rozdziale 4.3.3) respondentów uczących się w kaliskiej filii Wyższej Szkoły Finansów i Informatyki w Łodzi (Tab. 15).

Tab. 15. Uczelnia, z której rekrutowali się ankietowani.

Lp. Nazwa uczelni ^{Liczba wskazao}

n %

1. Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu (filia w Kaliszu) _{144 19,9%}

2. Paostwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Kaliszu _{581 80,1%}