Ciągłość i zmiany w polityce śródziemnomorskiej Unii Europejskiej

2.3.1. Nowe instrumenty współpracy eurośródziemnomorskiej

W dniu 25 maja 2011 roku Catherine Ashton, Wysoka Przedstawiciel do Spraw Zagranicznych i  Polityki Bezpieczeństwa oraz  Wiceprzewodnicząca Komisji Europejskiej, a  także Stefan Fule, Europejski komisarz ds. rozsze-rzenia i polityki sąsiedztwa, przedstawili Nowy Komunikat Komisji do Par-lamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Spo-łecznego i Komitetu Regionów, Nowe odpowiedzi na zmiany w sąsiedztwie. W dokumencie tym oraz w ramach Partnerstwa na rzecz demokracji

i wspól-nego dobrobytu, opublikowai wspól-nego 3 miesiące wcześniej, Unia Europejska

przyjęła nowy pakiet propozycji dla Afryki Północnej. Oferta unijna doty-czy zwiększenia środków fi nansowych, rozbudowy istniejących programów oraz uruchomienia nowych inicjatywy. Ma charakter wspólnych inicjatyw dla wschodnich i południowych sąsiadów, jak i zawiera oferty dedykowane państwom Afryki Północnej. Propozycje unijne oparte są na zasadzie więcej

za więcej, zgodnie z którą państwom partnerskim będzie przyznane większe

wsparcie ze strony UE, w zależności od postępów w budowaniu i umacnia-niu demokracji oraz  poszanowai umacnia-niu praworządności. Większe i  szybsze re-formy powinny być nagrodzone większym wsparciem. Unijna oferta zosta-ła skategoryzowana w ramach „trzy M” – więcej pieniędzy, mobilność oraz większy dostęp do rynku.

W zakresie wsparcia gospodarczego Unia przedstawiła kilka nowych pro-pozycji. Zwiększyła pulę środków z  Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa i Partnerstwa. Łącznie w latach 2011–2013, przeznaczyła 5 mld euro dla re-gionu śródziemnomorskiego, dodatkowo 200 mln euro z funduszu NIF w for-mie dotacji oraz 2,2 mld w kredytach z międzynarodowych instytucji fi nanso-wych164. EBOR rozszerzył swój mandat na południowe państwa śródziemno-morskie i zaplanował inwestować 2,5 mld euro rocznie w rozwój gospodarek w regionie165.

Unia Europejska rozpoczęła pracę nad aktualizacją planów działania w ramach Europejskiej Polityki Sąsiedztwa w celu dostosowania zawartych w nich zadań i wytycznych do potrzeb poszczególnych państw, nowych

wy-164 EU response to the Arab Spring, 21.01.2015, http://ec.europa.eu/enlargement/

neighbourhood/southern–neighbourhood/arab–spring/index_en.htm [dostęp: 20.02.105].

165 EIB steps up its support for the democratic transition by increasing its fi nancing in the Mediterranean, European Investment Bank, BEI/11/68, Luxembourg, 26 May

zwań i możliwości166. Nowy dokument na lata 2013–2017 został przygotowa-ny dla Maroka w grudniu 2013 roku, Tunezja w 2014 roku zakończyła roz-mowy nad zaawansowanym statusem w ramach EPS, Algieria w 2011 roku wyraziła chęć rozpoczęcia negocjacji z Komisją Europejską w celu uzgodnie-nia planu działauzgodnie-nia167.

W europejskiej ofercie znalazła się propozycja większego dostępu do ryn-ku UE, przy jednoczesnej stopniowej integracji południowych gospodarek do unijnego jednolitego rynku. W tym zakresie zapowiedziano rozpoczęcie ne-gocjacji głębokich i kompleksowych stref wolnego handlu (DCFTAs) z Maro-kiem, Egiptem i Tunezją, a z państw Bliskiego Wschodu z Jordanią. W porów-naniu do obecnych stosunków handlowych, DCFTA będzie wykraczać poza usunięcie jedynie taryf celnych, ma dotyczyć większości kwestii związanych z handlem168. Jako pierwsze negocjacje rozpoczęło Maroko w 2013 roku.

Komisja Europejska zainaugurowała nowe programy wsparcia reform w re-gionie. Do programu SPRING (Support to Partnership, Reform and Inclusive Growth)169, wdrażanego w latach 2011–2013, do którego dostęp miały wszyst-kie państwa południowego sąsiedztwa, Tunezję, Egipt i Maroko jako pierw-sze dopuszczono do aplikowania o środki fi nansowe, które łącznie wyniosły 350 mln euro. W perspektywie fi nansowej 2014–2020 program SPRING został zastąpiony tzw. Umbrella programme. Program SANAD – wsparcie inwestycji w małych i średnich przedsiębiorstwach z budżetem 20 mln euro.Nowością stała się propozycja Komisji Europejskiej dotycząca realizacji programu do spraw Rolnictwa i Rozwoju Wsi (ENPARD) celem poprawy wydajności w pro-dukcji rolnej170. W nowych dokumentach programowych Unia zwróciła uwagę na konieczność poprawy koordynacji projektów dotyczących bezpieczeństwa

166 A New Response to a Changing Neighborhood: A Review of European Neighborho-od Policy, Joint Communication of the High Representative of the Union for Foreign Aff airs and Security Policy and the European Commission, European Commission,

Brussels, COM (2011) 303, 25 May.

167 EU and Morocco adopt new Action Plan 2013–2017, 17.12.2013, http://www.enpi–

info.eu/medportal/news/latest/35640/EU–and–Morocco–adopt–new–Action– Plan–2013–2017 [dostęp: 7.02.2014].

168 EU agrees to start trade negotiations with Egypt, Jordan, Morocco and Tunisia,

IP/11/1545, Brussels, 14 December 2011.

169 Th e SPRING Programme, EU response to the Arab Spring, Brussels, 27 September 2011,

http://europa.eu/rapid/pressReleasesAction.do?reference=MEMO/11/636&type-=HTML [dostęp: 10.09.2013].

170 SANAD, Th e MENA Found for SME, http://www.kfw–entwicklungsbank.de/ ebank/DE_Home/Ueber_uns/News/PDF–Dateien/36306_p_0%5B1%5D.pdf [do-stęp: 10.09.2013]; zob. R. Ayadi, A. Fanelli, New Framework for Euro–Med

Coope-ration on Micro, Small and Medium–Sized Enterprise Support Th e Role of the Union for the Mediterranean, Policy Brief, CEPS, 10 May 2011, s. 1–8.

w transporcie lądowym i morskim, realizacji planu słonecznego, ochrony śro-dowiska w  ramach programów regionalnych realizowanych przez Unię dla Śródziemnomorza oraz podkreśliła chęć wzmocnienia negocjacji w  sprawie ustanowienia wspólnego rynku energii elektrycznej171.

Unia Europejska powołała specjalne zespoły zadaniowe do spraw poszcze-gólnych państw, powstałe w  Tunezji we wrześniu 2011 roku oraz w  Egipcie w listopadzie 2012 roku. Ich celem było zapewnienie spójności w działaniach Unii, jak i dokładne oszacowanie potrzeb konkretnego państwa. Łączyły róż-ne podmioty, takie jak instytucje UE, przedstawicieli państw członkowskich UE, władze państwa partnerskiego, międzynarodowe instytucje fi nansowe, organizacje społeczeństwa obywatelskiego i  sektor prywatny172. W  zakresie współpracy regionalnej UE przejęła Prezydencję w Unii dla Śródziemnomorza w 2012 roku. Rozpoczęła współpracę z Ligą Państw Arabskich, na spotkaniu ministrów w  listopadzie 2012 roku przyjęto wspólną deklarację polityczną i wspólny program prac. Komisja wyraziła gotowość do wspierania inicjatyw subregionalnych w  regionie śródziemnomorskim, w  szczególności Dialogu 5+5, ponadto powołała Specjalnego Przedstawiciela do spraw południowego regionu Morza Śródziemnego173. W  maju 2011 roku Unia Europejska, wraz z pozostałymi członkami Grupy G8, uruchomiła specjalny program wsparcia procesu transformacji przeznaczony dla Egiptu, Tunezji, Maroka, Libii, Jorda-nii, Yemenu. W partnerstwie z Deauville biorą udział, jako partnerzy Grupy G8, państwa z  Bliskiego Wschodu: Katar, Kuwejt, Arabia Saudyjska, Turcja, Zjednoczone Emiraty Arabskie oraz międzynarodowe instytucje fi nansowe, a łącznie zadeklarowana kwota wsparcia w 2011 roku wyniosła 40 mld dola-rów na przeprowadzenie reform u benefi cjentów programu174.

W zakresie wsparcia społeczeństwa obywatelskiego, UE zaproponowała wdrożenie dwóch nowych projektów: Instrumentu wspierania rozwoju społe-czeństwa obywatelskiego (CSF) i Europejskiej Fundacji na rzecz Demokracji. Instrument Społeczeństwa Obywatelskiego to program zarówno dla państw południowych, jak i  wschodnich objętych EPS175, wspierający organizacje społeczeństwa obywatelskiego w  regionie, głównie poprzez wymianę

do-171 Zob. M. Emerson, Review of the European Neighbourhood Policy, Policy Brief, CEPS, 8 June 2011, s. 3–4.

172 EU’s response to the „Arab Spring”: Th e State–of–Play aft er Two Years, Brussels,

8 Fe-bruary 2013, A 70/13, s. 2.

173 Ibidem, s. 3.

174 M. Khan, Th e Economic Consequences of the Arab Spring, Issue Brief, Rafi k Hariri

Center for the Middle East, February 2014, s. 6.

175 Neighbourhood Civil Society Facility, EU Neighborhood Info Center, http://www.

brych praktyk i szkolenia176. Druga inicjatywa Europejska Fundacja na rzecz Demokracji (EFD) powstała w czerwcu 2012 roku w celu promowania

głębo-kiej i trwałej demokracji, poszanowania praw człowieka i państwa prawa. Ma

wspierać partie polityczne, organizacje pozarządowe, związki zawodowe. Fun-dacja różni się od Instrumentu Społeczeństwa Obywatelskiego pod względem organizacyjnym oraz zakresem działania177. Wzorowana jest w dużej mierze na Narodowym Fundusz Wspierania Demokracji (NED), przyjęła formę prywat-nej fundacji prawa. Jest niezależna od unijnych instytucji z własnym statutem i procesem podejmowania decyzji. Mały sekretariat, kierowany przez dyrekto-ra zarządzającego, odpowiedzialny jest za bieżącą działalność. Finansowanie pochodzi z dobrowolnych składek państw członkowskich i innych wpływów, przykładowo od prywatnych darczyńców. Komisja Europejska przeznaczyła 6 mln euro na ustanowienie i  początkowe jej funkcjonowanie. Inicjatywa jest sposobem na ominięcie unijnych przeszkód biurokratycznych i ułatwienie do-stępu do szybkiego i elastycznego fi nansowania organizacji, które nie mogłyby uzyskać dostępu do środków unijnych178.

Dnia 22 grudnia 2011 roku, Komisja Europejska przyjęła nowy program regionalny do promowania politycznych i  demokratycznych reform w  pań-stwach południowego sąsiedztwa, w ramach strategicznego partnerstwa mię-dzy Unią Europejską a Radą Europy. Program ma na celu wspieranie nieza-leżności i  skuteczności sądownictwa, dobrych rządów i  walkę z  korupcją, ochronę praw człowieka i  wartości demokratycznych. Działania obejmują przede wszystkim pomoc ekspercką, doradztwo polityczne oraz szkolenia dla instytucji publicznych. Catherine Ashton, przedstawiając program powiedzia-ła: „Unia Europejska jest zdeterminowana, by zapewnić wszelką pomoc po-łudniowym sąsiadom w  dążeniu do budowy głębokiej demokracji. Państwa muszą zbudować demokratyczne instytucje, które pozwolą demokracji zapu-ścić korzenie. Program stanowi część naszego nowego podejścia do sąsiadów określonego w maju w ramach nowej Europejskiej Polityki Sąsiedztwa”179. Ste-fan Fule dodał, „iż pomoc w budowaniu trwałych demokracji w Afryce Pół-nocnej jest jednym z naszych priorytetów. Poprzez wspieranie praw człowieka i dobrych rządów z programów takich jak ten pomagamy zapewnić ludziom

176 EU’s response to the „Arab Spring”: Th e State…, op. cit., s. 2.

177 Council Conclusions on the European Endowment for Democracy, Foreign Aff airs

Council meeting Brussels, 1 December 2011, Th e European Endowment for Demo-cracy – Support for the unsupported, Press Release, European Commission, Brussels,

12 November 2012, http://europa.eu/rapid/press–release_IP–12–1199_en.htm.

178 Zob. R. Youngs, K. Brudzinska, Th e European Endowment for Democracy: will it fl y?, Policy Brief, FRIDE, no. 128, May 2012, s. 1–6.

179 New EU Programme to Support Political and Democratic Reform in Southern Medi-terranean, IP/11/1597, Brussels 22 December 2011.

sprawny system sądownictwa, który odpowiada ich potrzebom i zapewnia, że są traktowani sprawiedliwie”180. Wydatkowanie środków w wysokości 4 mln euro zaplanowano na 3 kolejne lata.

W zakresie migracji Unia zaproponowała sąsiadom partnerstwa na rzecz mobilności. Dodatkowe fi nansowanie przyznano na Program Erasmus Mundus, Tempus oraz Europejskiej Fundacji Kształcenia. Zwiększono środki fi -nansowe programu Erasmus Mundus o  30 mln euro w  roku akademickim 2011–2012, co oznaczało podwojenie alokacji pierwotnie przewidzianych dla południowego sąsiedztwa na fi nansowanie stypendiów dla studentów i  pra-cowników naukowych z regionu śródziemnomorskiego, którzy chcą spędzić część swoich studiów lub badań w  Unii Europejskiej181. Rozmowy na temat partnerstw na rzecz mobilności zostały podjęte w pierwszej kolejności z Tune-zją i Marokiem. W czerwcu 2013 roku Maroko zakończyło negocjacje, Tunezja uzgodniła tekst dokumentu kilka miesięcy później, w marcu 2014 roku182.

W propozycji budżetu na lata 2014–2020, z dnia 7 grudnia 2011 roku, Ko-misja Europejska zapowiedziała przeznaczenie 18,2 mld euro na wsparcie re-alizacji zadań EPS183. Kwota ta została następnie skorygowana o prawie 3 mld euro do 15,43 mld euro i jest dostępna w ramach nowego instrument fi nanso-wego o nazwie Europejski Instrument Sąsiedztwa, przyjętego w 2013 roku. ENI fi nansować ma politykę sąsiedztwa przez kolejne lata, według następującego podziału środków: 80% na realizację planów działania, 15% na współpracę re-gionalną oraz 5% na współpracę transgraniczną184. Oznacza to wzrost (o około 30%) w porównaniu ze wsparciem fi nansowym w latach 2007–2013. Ponadto państwa polityki sąsiedztwa mają dostęp do środków z kolejnych instrumen-tów unijnych, m.in: Instrument na rzecz Stabilności i  Pokoju (IcSP), które-go budżet na lata 2014–2020 wynosi 2,339 mln euro, Europejski Instrument

180 Stefan Fule European Commissioner for Enlargement and European Neighbourhood Policy, A new and ambitious European Neighbourhood Policy European Neighbour-hood Policy Review, Brussels, 25 May 2011,

http://europa.eu/rapid/pressRelease-sAction.do?reference=SPEECH/11/381&format=HTML&aged=0&language=EN &guiLanguage=en [dostęp: 10.09.2013].

181 Th e EU’s response…, op. cit., s. 4–5.

182 S. Fule, European Union Policy towards Its Southern Neighbourhood, [w:]

Mediter-ranean…, op. cit., s. 14.

183 Th e EU’s response to the ‚Arab Spring’, Brussels, 16 December 2011, s. 2–3, http://

europa.eu/rapid/pressReleasesAction.do?reference=MEMO/11/918 [dostęp: 7.02.2014].

184 Parliament approves new European Neighbourhood Instrument with more than €15 billion in funding for 2014–2020, EU Neighborhood Info Center, 11 December

2013, http://www.enpi–info.eu/maineast.php?id=35547&id_type=1&lang_id=450 [dostęp: 7.02.2014].

na rzecz Demokracji i Praw Człowieka, którego budżet na lata 2014–2020 wy-nosi 1,333 mln euro185.

2.3.2. Nowe odpowiedzi na zmiany w sąsiedztwie – regionalne inicjatywy a polityka

zróżnicowania

Dokument Nowe odpowiedzi na zmiany w sąsiedztwie, w którym Unia określi-ła propozycje i zobowiązania wobec państw śródziemnomorskich, jest częścią Europejskiej Polityki Sąsiedztwa, wdrażanej od 2004 roku. Jest wynikiem jej przeglądu, który rozpoczął się latem 2010 roku, w związku z ewolucją unijnej polityki zagranicznej po Traktacie z Lizbony186. Proces ten zbiegł się z Arabską Wiosną, co spowodowało, że inicjatywa EPS, program w  większości współ-pracy dwustronnej, stała się głównym kanałem unijnej odpowiedzi na zmiany w Afryce Północnej.

Unia Europejska zaproponowała sąsiadom nowe podejście „do budowa-nia i  umacbudowa-niabudowa-nia zdrowej demokracji, prowadzebudowa-nia zrównoważonego wzro-stu gospodarczego i  zarządzania współpracą transgraniczną”187, wskazując, że dotychczasowe „partnerstwo było korzystne dla obu stron”, ale wymaga gruntownych zmian. Nowe podejście opiera się na wzajemnej odpowiedzial-ności i wspólnym zaangażowaniu na rzecz uniwersalnych wartości, wyższym stopniu zróżnicowania oraz głębokiej demokracji, wsparciu społeczeństwa obywatelskiego188. Komisja wskazała, iż więcej uwagi należy poświęcić walce z przestępczością zorganizowaną, terroryzmem międzynarodowym, wzmoc-nieniu zaangażowania w rozwiązywanie przewlekłych konfl iktów, problemom związanym z brakiem swobód politycznych oraz ekonomiczną stagnacją. Part-nerstwo gospodarcze jest podstawą EPS, podkreśla się w nim znaczenie współ-pracy przemysłowej, rozwój obszarów wiejskich, rozwój sprzyjający włączeniu społecznemu oraz kładzie nacisk na promocję bezpośrednich inwestycji za-granicznych, rozwój zawodowy i tworzenie miejsc pracy. Najbardziej wyrazi-sta wyrazi-stała się oferta głębokich i kompleksowych stref wolnego handlu, polega-jąca na stopniowym znoszeniu barier w handlu oraz integracji gospodarczej. Uzupełnieniem jest propozycja opracowania „wspólnej przestrzeni innowacji i wiedzy”. W kwestii dotyczącej mobilności i migracji UE obiecała większy do-stęp do europejskiego rynku, partnerstwo na rzecz migracji i mobilności oraz

185 European Neighbourhood Instrument, http://www.enpi–info.eu/ENI [dostęp:

7.03.2015].

186 S. Colombo, N. Tocci, Th e EU response to the Arab uprisings: Old wine in new bot-tles?, [w:] Re–thinking Western policies in light of the Arab uprisings, eds. R. Alcaro,

M. Haubrich–Seco, Research Papers, IAI, 2012, s. 84.

187 A New Response to a Changing..., op. cit., s. 1.

promocję bezpośrednich kontaktów pomiędzy przedsiębiorcami z państw po-lityki sąsiedztwa189.

Warty podkreślenia jest fakt, że UE wybrała politykę sąsiedztwa, jako pod-stawę dla nowych stosunków z państwami Afryki Północnej. N. Tocci wskazuje kilka kwestii, które wpłynęły na tą decyzję. Jednym z najważniejszy czynników odnoszących się do racjonalności wyboru EPS, jako głównego instrumentu współpracy eurośródziemnomorskiej, jest charakter zmian, jakie dokonały się w państwach Afryki Północnej. Każde z nich ma inne doświadczenia oraz pro-blemy do rozwiązania. W tym zakresie EPS, zaprogramowana jako bilateralna oferta oparta na indywidualnie negocjowanych planach działania, wydawała się najbardziej odpowiednia190. Kluczowym elementem nowej unijnej recepty wobec południowego sąsiedztwa stał się więc nacisk na różnicowanie, czyli pro-wadzenie stosunków z każdym państwem oddzielnie, uwzględniając jego kon-kretną sytuację. Różnicowanie, jak wskazują E. Barbe, A.H. Surralles, odnosi się do kilku kategorii: geografi cznych, sektorowych i normatywnych. Pierwsze defi niowane jest poprzez odniesienie się do położenia geografi cznego, można przytoczyć tutaj różnicowanie państw śródziemnomorskich w ramach umów stowarzyszeniowych oraz różnicowanie geografi czne niekoniecznie oparte na dwustronnych relacjach, jak to ma miejsce w Dialogu 5+5 – państwa obszaru śródziemnomorskiego. Sektorowe – zależne od danej dziedzinie współpracy. z kolei normatywne odnosi się do zestawu specyfi cznych warunków i norm, które partnerzy muszą spełnić lub wdrożyć w określonych obszarach191.

Ponadto, jak podkreśla N. Tocci, na początku 2011 roku nowe wytyczne, w  związku z  trwającym przeglądem EPS, były niemal w  pełni gotowe. Pod względem szybkości reakcji i racjonalności biurokratycznej, polityka sąsiedz-twa wydawała się najbardziej odpowiednia i  wpłynęła na relatywny sukces unijnej odpowiedzi, jeśli weźmiemy pod uwagę fakt, że już w maju 2011 roku dokument strategiczny został podany do publicznej wiadomości. Uzgodnie-nia stanowisk i podejmowanie decyzji wymagają czasu, w tym zakresie moż-na stwierdzić, iż Arabska Wiosmoż-na wydarzyła się w dogodnym czasie dla Unii biorąc pod uwagę wewnętrzne procedury organizacji192. Kolejną sprawą jest

189 R. Balfour., Changes and Continuities in EU–Mediterranean Relations aft er the Arab

Spring, [w:] An Arab Springboard for EU Foreign Policy…, op. cit., s. 27–34.

190 N. Tocci, Th e European Union and the Arab Spring: A  (Missed?) Opportunity to Revamp the European Neighbourhood Policy, EuroMesco Brief, no. 2, 17 June 2011,

s. 1–2.

191 E. Barbe, A.H. Surralles, Analysing Diff erentiation and Convergence in

Euro–Medi-terranean Relations, [w:] Th e Challenge of Diff erentiation in Euro–Mediterranean Relations: Flexible Regional Cooperation or Fragmentation, E. Barbe, A.H. Surralles,

Routledge, New York 2013, s. 13–17.

pozycja Komisji Europejskiej, która od powołania Unii dla Śródziemnomorza, w 2008 roku, straciła na znaczeniu w stosunkach śródziemnomorskich193. EPS to inicjatywa przygotowana i monitorowana przez Komisję, podczas gdy Unia dla Śródziemnnomorza powstała głównie z inicjatywy jednego państwa człon-kowskiego, co prawda została również uwspólnotowiona, jednak w  zakresie procesu decyzyjnego i fi nansowania jest w dużej mierze niezależna od Komisji. Arabska Wiosna stworzyła więc szansę dla Komisji na ponowne odzyskanie wpływu poprzez skupienie się na EPS oraz marginalizację regionalnej współ-pracy w  ramach UdŚ194. Było to poniekąd możliwe z  uwagi na wewnętrzną sytuację w Europie. Większość wcześniejszych inicjatyw unijnych wobec po-łudniowych sąsiadów Unii było wynikiem propozycji Francji, Hiszpanii oraz Włoch – państw, które ze względu na bliskość geografi czną Afryki Północnej oraz wspólne interesy starały się grać pierwsze skrzypce wobec regionu oraz kierować unijną polityką w tym zakresie. W 2011 roku to właśnie południowi członkowie Unii zostali najbardziej dotknięci kryzysem gospodarczym w Eu-ropie, a ich możliwość odgrywania kluczowej roli na arenie międzynarodowej zdecydowanie zmniejszyła się, co wzmocniło pozycję Komisji Europejskiej195.

Unia kładąc w pierwszej kolejności nacisk na indywidualne relacje wskaza-ła również potrzebę prowadzenia polityki w wymiarze regionalnym. Wyrazem konieczności koordynacji regionalnej współpracy było powołanie Bernardino Leon, jako Specjalnego Przedstawiciela Unii Europejskiej w południowym re-gionie Morza Śródziemnego196. Jego praca skoncentrowana była na wzmocnie-niu dialogu politycznego i zapewniewzmocnie-niu harmonii pomiędzy działaniami in-stytucji UE, państw członkowskich UE, odpowiednich inin-stytucji fi nansowych, takich jak EBI i EBOR, oraz sektora prywatnego197. W 2014 roku Bernardino Leon został specjalnym przedstawicielem ONZ w Libii, a zadania Specjalne-go Przedstawiciela Unii Europejskiej w południowym regionie Morza Śród-ziemnego przejęła Dyrekcja do spraw Afryki Północnej i Bliskiego Wschodu ESDZ198. Zainaugurowała bliższe kontakty z Unią Arabskiego Maghrebu, Ligą

193 L. Boumghar, L’Union pour la Méditerranée: Un Cadre Approprié pour une

Ambi-tion Mesurée, Euromesco Brief, no. 52, 20 Ferbruary 2013, s. 3– 15.

194 Zob. R. Aliboni, EU multilateral relations with southern partners: refl ection on

futu-re prospects, EU ISS Opinion, no. 2 April 2012.

195 N. Tocci, Th e European Union and the Arab Spring:…, op. cit., s. 3–4.

196 Catherine Ashton proposes Bernardino Leon as new EU Special Representative for the Southern Mediterranean Region, A 252/11, Brussels, 29 June 2011.

197 Zob. C. Adebarh, A. Moller, Putting a Face to Europe in North Africa: Why the EU

needs a Special Representative to respond to the Arab Spring, „DGAP Analyse

Kom-pakt”, June 2011, s. 1–5.

198 P. Morillas, From Policies to Politics: Th e European Union as an International Media-tor in the Mediterranean, EuroMeSCo Paper, no. 23, Februray 2015, s. 32.

Państw Arabskich, Organizacją Współpracy Islamskiej199, której specjalne przedstawicielstwo zostało otworzone w  Brukseli w  2013 roku200. Podczas trzeciego spotkania ministrów spraw zagranicznych Ligii Państw Arabskich oraz Unii Europejskiej, które odbyło się 10–11 czerwca 2014 roku, podpisano wspólne oświadczenie o dialogu strategicznym między organizacjami, wzmac-niając zainicjowane w 2012 roku partnerstwo201.

W lutym 2012 roku Unia Europejska przejęła od Francji współprzewod-nictwo Unii dla Śródziemnomorza, czym wykazała większe zaangażowanie w  funkcjonowanie organizacji. Od tego czasu odbyło się kilka spotkań na szczeblu ministerialnym, podczas których dyskutowano nad kwestiami do-tyczącymi transportu, energetyki, przemysłu, ochrony środowiska oraz roli