Wyzwania polityczne i w zakresie bezpieczeństwa

3.1.1. Destabilizacja regionu jako źródło zagrożeń dla współpracy

eurośródziemnomorskiej

Wydarzenia Arabskiej Wiosny w Afryce Północnej przyniosły nie tylko szansę na modernizację poszczególnych państw, ale również destabilizację regionu, która wpływa negatywnie na procesy transformacji w  zakresie społecznym, ekonomicznym i politycznym, generując nowe zagrożenia dla współpracy eu-rośródziemnomorskiej.

Arabska Wiosna w największym stopniu wpłynęła na sytuację wewnętrzną Libii, w której od 2011 roku tendencje separatystyczne poszczególnych regio-nów oraz problemy na szczytach władzy, destabilizują sytuację. Dotychczasowe konfl ikty w regionie, dotyczące m.in. nierozwiązanych sporów granicznych np. o Saharę Zachodnią, zostały wzmocnione poprzez możliwość działania rady-kalnych grup. Relacja pomiędzy Marokiem i Saharą Zachodnią w 2013 roku została zawieszona, po wygaśnięciu w kwietniu 2013 roku mandatu misji Na-rodów Zjednoczonych wspierającego proces przygotowania Sahary Zachod-niej do niepodległości1. Spory w tej kwestii komplikują również relacje Maroka z Algierią. Arabska Wiosna uwidoczniła także heterogeniczny charakter spo-łeczeństw poszczególnych państw, które przez lata poddawane twardym auto-rytarnym rządom, nie miały możliwości konfrontacji. Konfl ikty etniczne, reli-gijne, społeczno-ekonomiczne, kulturowe najbardziej dotknęły Libię, w której zmiana rządów dokonała się na skutek wojny domowej i militarnej interwen-cji oraz Egipt, gdzie demokratyczny proces wyborczy został

zakwestionowa-1 F. Gaub, Horizon 2014: the Arab World, ISSU Alert, no. 4, 24 January 2014, s. 1–2, http://www.iss.europa.eu/uploads/media/Alert_4_Horizon_Arab_world.pdf [do-stęp: 7.02.2014].

ny przez społeczeństwo przy wsparciu armii. Jak wskazuje S. Parzymies coraz większy wpływ na kształt władzy i zachodzące procesy wywierają niepaństwowi aktorzy, którzy nie tylko są w opozycji do rządów, ale i niekiedy starają się je zastępować. Grupy te mają korzenie religijne, klanowe oraz plemienne2.

Na skutek dezorganizacji struktur państwowych, na nowo aktywna zaczę-ła być Al-Kaida3. Powstały również nowe organizacje terrorystyczne, z których największe zagrożenie stanowi Islamskie Państwo w Iraku i Lewancie. Od 2013 roku przejęło kontrole nad północno-wschodnią częścią Syrii oraz obszary na północy i zachodzie Iraku, deklarując powstanie islamskiego kalifatu na zaję-tych terenach, następnie rozszerzyło swój zasięg działania na Libię. Korzenie ideologiczne i  organizacyjne ISIL sięgają, założonej przez zwolenników Abu Musab az-Zarkawiego w 2002 roku, Al-Kaidy w Iraku. Po śmierci lidera bojow-nicy przeformułowali organizację na Państwo Islamskie. Pod zwierzchnictwem Ibrahima Awad Ibrahim al Badri al Samarra’i, znanego jako Abu Bakr al-Bagh-dadiego, grupa urosła w siłę, a słaby wewnętrzne Irak i podzielona Syria stały się dla niej idealnym celem. Państwo Islamskie optuje za wprowadzeniem ra-dykalnej wersji islamu, brutalnie obchodząc się z wszelkimi przejawami sprze-ciwu na przejętych terenach, dokonuje porwań i  egzekucji obywateli państw zachodnich, zbiorowych zabójstw, szczególnie na tle religijnym, oraz zamachów terrorystycznych. ISIL jest organizacją inną niż Al-Kaida pod względem we-wnętrznej struktury oraz taktyki działania. Przywódcy grupy zapewnili sobie podstawy instytucjonalne i geografi czne dla działalności, mając konkretny cel zbudowania kalifatu, nowej scentralizowanej jednostki funkcjonującej jako państwo. Al-Kaida jest bardziej rozporoszoną organizacją, nie posiada własne-go terytorium, a jej działania mają charakter globalny, bardziej zewnętrzny wo-bec regionu4. ISIL aktywnie i skutecznie wykorzystuje nowoczesne technologie, jako narzędzia rekrutacji oraz promocji, ponadto zdobywając bogate w surowce naturalne tereny Iraku, zapewniła sobie niezależność fi nansową5.

Zagrożenia związane z obecnością radykalnych grup dotyczą głównie ata-ków terrorystycznych oraz porwań obywateli państw zachodnich, zabójstw

2 S. Parzymies, Arabska Wiosna – dwa lata później, „Sprawy Międzynarodowe” 2013, nr 1, s. 67.

3 T. Otłowski, Dwa lata arabskiej, 26.02.2013, http://www.konserwatyzm.pl/arty-kul/9550/dwa–lata–arabskiej–wiosny [dostęp: 8.09.2014]; zob. B.F. Salloukh, Th e Arab Uprisings and the Geopolitics of the Middle East, „Th e International Spectator”, vol. 48, issue 2, s. 32–40.

4 T. Sinkkonen, War on Two Front. Th e EU Perspective on the Foreign Terrorist Figh-ters of ISIL, FIIA Briefi ng Paper no. 166, January 2015, s. 1–8.

5 K. Katzman, Ch.M. Blanchard, C.E. Humud, R. Margesson, M.C. Weed, Th e „Isla-mic State” Crisis and U.S. Policy, CRS Report for Congress, Congressional Research

politycznych. Państwa na drodze reform, zarządzane przez nowych politycz-nych decydentów bez wcześniejszego doświadczenia, są szczególnie narażone na wewnętrzną destabilizację. Po latach stagnacji nowym elitom brakuje nie tylko doświadczenia, ale również odpowiedniego zaplecza społeczno-politycz-nego. Obalenie demokratycznie wybranej władzy w  Egipcie, w  dniu 3 lipca 2013 roku, pokazało jak głęboko podzielone jest społeczeństwo egipskie i nie-ufne wobec partii islamistycznych. Ponownie uwidoczniło centralną rolę armii w systemie politycznym6. Upolitycznienie armii, widoczne w całym regionie, negatywnie wpływa na planowane reformy. Armia traktowana jest jako narzę-dzie sprawowania władzy, które przynależy do danego obozu politycznego7. Problemem jest również rozbudowana struktura instytucjonalna armii, gdzie zatrudnionych jest 10% pracowników. Wydatki na ten sektor oscylują w grani-cach 5,5% PKB w porównaniu do reszty świata, gdzie średnia to 2,5%8. Pomi-mo tego sektor bezpieczeństwa, w państwach śródziemnoPomi-morskich, wymaga wielu reform i zmian. Jednak budowa sprawnych i funkcjonalnych instytucji bezpieczeństwa pozostanie niezrealizowanym celem tak długo, jak spory po-lityczne są jedynym narzędziem debaty nad przyszłością państwa9. Kolejną sprawą jest rozbrojenie niezależnych militarnych grup, które uaktywniły się w 2011 roku, szczególnie w Libii, celem walki z dyktatorami, ich demobilizacja i reintegracja jest podstawowym wyzwaniem, niezbędnym do uporządkowa-nia sektora bezpieczeństwa oraz wprowadzeuporządkowa-nia jego demokratycznej kontro-li10. Organizacja Narodów Zjednoczonych, w raporcie z 2012 roku wskazała, że sytuacja niekontrolowanego przepływu broni potęguje konfl ikty w regionie wzmacniając zdolność do działania wielu organizacji, dla których walka zbroj-na stanowi główną ich działalność11.

6 O. Ashour, Arms above Laws? Th e Security Sector, Constitutions, and the Arab Upri-sings, [w:] Mediterranean Yearbook 2011, IEMed, 2011, s. 109–114.

7 K.M. Pollack, Th e Arab Militaries: Th e Double–Edge Swords Th e Arab Awakening: America and the Transformation of the Middle East, Brookings Institution,

Wa-shington 2011, s. 60–61.

8 F. Gaub, Reforming Arab Security Sectors, ISSU Brief, no. 48, 19 December 2013, http://www.iss.europa.eu/uploads/media/Brief_48_Arab_Security_Sector_Re-form.pdf [dostęp: 7.02.2014].

9 A. Boukhars, Al–Qaeda’ Resurgence in North Africa, Working Paper, FRIDE, no. 120, August 2013, s. 8.

10 A. Dzisiów-Szuszczykiewicz, Dokąd zmierza Libia bez Muammara Kaddafi ego, „Krakowskie Studia Międzynarodowe” 2012, nr 1, s. 133.

11 Report of the assessment mission on the impact of the Libyan crisis on the Sahel region, United Nations Security Council, 18 January 2012, S/2012/42, s.  1–24,

http://www.securitycouncilreport.org/atf/cf/%7B65BFCF9B–6D27–4E9C–8CD3– CF6E4FF96FF9%7D/Libya%20S%202012%2042.pdf [dostęp: 7.02.2014].

Wybuch wojny domowej w 2011 roku w Libii był dobrą okazją dla wzmoc-nienia Al-Kaidy w  Islamskim Maghrebie.. Po interwencji francuskiej w  pół-nocnej części Mali żołnierze AQIM szukali schronienia w libijskich obszarach graniczących z Algierią, Czadem i Nigrem wykazujących podobne właściwości do terytoriów eksploatowanych w Mali. Jest to ogromna przestrzeń pustynna, która rozciąga się na ponad 2000 km i leży na skrzyżowaniu głównych szlaków niekontrolowanego przemytu broni i ludzi. Naturalnymi sojusznikami AQIM w Libii stali się lokalni ekstremiści, którzy podzielają tę samą ideologię i mają często zbieżne cele. AQIM wykorzystała niepewną sytuację w  państwie na przegrupowanie sił, rekrutację nowych członków, podobnie jak w Mali dążyła do nawiązania współpracy z grupami plemiennymi i sieciami przestępczymi12. W  większości znajdują się na wschodnim wybrzeżu Bengazi, Darnah oraz w znacznym stopniu w zalesionym terenie Jebel Akhdar. Obszary te w 2011 roku służyły jako bastion islamskiego oporu przeciwko Kaddafi emu13.

Libia nie jest jedynym miejscem działalności AQIM. Tunezja z kolei szybko stała się korytarzem przemytu dla handlarzy bronią pomiędzy Libią i Mali14. Po obaleniu prezydenta, w styczniu 2011 roku, organizacja wyczuła okazję do zbudowania tam wpływów. Nagłe osłabienie represyjnego aparatu państwowe-go otworzyło przestrzeń dla głoszenia radykalnych haseł i rekrutacji nowych bojowników. AQIM skorzystała tu z dezorganizacji tunezyjskich służb bezpie-czeństwa i wywiadu. W Tunezji uaktywniła się również Ansar asz-Szari’a, po-dejrzewana o ataki na ambasady USA w Tunisie we wrześniu 2012 roku oraz zamach na Mohameda Brahmiego, lidera opozycyjnej partii świeckiej, który zginął w dniu 25 lipca 2013 roku15. Regiony graniczne na zachodzie i połu-dniu Tunezji od 2011 roku wykorzystywane są jako punkty tranzytowe dla grup zbrojnych bojowników, przemytników i  handlarzy narkotyków do Sa-helu, Egiptu i dalej na wschód. Tunezja stała się również idealnym miejscem do rekrutacji i szkolenia nowych bojowników, ze względu na rosnącą liczbę bezrobotnej tunezyjskiej młodzieży. O  radykalizacji społeczeństwa świadczy fakt, że Tunezyjczycy stanowią jedną z  najliczniejszych grup zagranicznych

12 A. Boukhars, Al–Qaeda’s Resurgence…, op. cit., s. 3–7; zob. F. Wehrey, P. Cole,

Buil-ding Libya’s security sector’, „Policy Outlook”, 6 August 2013,

http://carnegieendow-ment.org/2013/08/06/ building–libya–s–security–sector/ghle [dostęp: 7.02.2014].

13 W. Lacher, Th e Malian crisis and the challenge of regional security cooperation, stability,

„International Journal of Security and Development” 2013, vol. 2, issue 2, s. 1–5, fi le: ///C:/DOCUME~1/adia/USTAWI~1/Temp/81–384–1–PB.pdf [dostęp: 7.02.2014].

14 K. Kausch, End of the Southern Neighborhood, EuroMeSCo Paper, no.  18, April 2013, s. 30.

15 Tunisia faces more anger aft er an ambush kills soldiers’, Th e New York Times, 29 July 2013, http://www.nytimes.com/2013/07/30/world/africa/tunisia–faces–more– anger–aft er–soldiers–die–in–attack.html [dostęp: 7.02.2014].

bojowników w Syrii, walcząc u boku lokalnych ekstremistów syryjskich oraz ISIL16. Półwysep Synaj w Egipcie stał się także miejscem działania dla nowych bojowników dżihadu. W 2012 roku do starć zbrojnych dochodziło na granicy między Egiptem i Izraelem, głównie o podłożu różnic plemiennych oraz re-ligijnych, grupy zbrojne od 2011 roku penetrują również terytoria pomiędzy Marokiem i Saharą Zachodnią17. Eskalacja konfl iktu w Mali wpłynęła również na bezpieczeństwo Algierii. Kilka grup związanych z AQIM ulokowało swo-je obozy na wschodzie i południu Algierii oraz w środkowej części państwa, gdzie mają miejsce regularne starcia między uzbrojonymi bojownikami i siła-mi bezpieczeństwa Algierii18.

Na przełomie 2014 i  2015 roku organizacja ISIL, której pozycje w  Iraku i  Syrii stały się celem operacji antyterrorystycznej Stanów Zjednoczonych, przy wsparciu państwa arabskich oraz kilku członków Unii Europejskiej m.in. Wielkiej Brytanii, Francji, Holandii, Danii, Belgii, zaczęła być aktywna w Li-bii. Podzielone państwo stało się dobrym miejscem do działania organizacji, której szeregi w Libii zasiliło ponad 5000 zagranicznych bojowników19. W po-łowie lutego 2015 roku 21 egipskich Koptów zostało zamordowanych przez Grupę Trypolis, która nazywa siebie prowincją państwa islamskiego w Libii, co wywołało zdecydowaną reakcję ze strony Egiptu. Prezydent Egiptu rozpoczął operację militarną przeciwko islamskim bojownikom w Libii, przy wsparciu fi -nansowym Zjednoczonych Emiratów Arabskich, bliskiego sojusznika Egiptu. Deklarowanym celem operacji militarnej jest wyparcie Państwa Islamskiego z Afryki Północnej i ochrona egipskich obywateli. Równocześnie Kair chciał zabezpieczyć interesy ekonomiczne w Libii, która stanowi dobry rynek zbytu dla produktów z Egiptu oraz może stać się źródłem taniej ropy. Z politycznego punktu widzenia działalność ISIL w Afryce Północnej pomogła prezydentowi Sisiemu uzasadnić wewnętrzna politykę przeciwko partiom islamistycznym, w tym przeciwko Bractwu Muzułmańskiemu, oraz uzyskać poparcie państw Zatoki Perskiej, które postrzegają ISIL, jako bezpośrednie zagrożenie dla mo-narchii20. Egipt ponownie został uznany przez państwa europejskie oraz Stany

16 Al–Qaeda split could spell turmoil, Magharebia, 20 June 2013, http://magharebia.

com/en_GB/articles/awi/features/ 2013/06/20/feature–01 [dostęp: 7.02.2014].

17 K. Kausch, End of the Southern…, op. cit., s. 30.

18 A. Boukhars, Al–Qaeda’ Resurgence…, op. cit., s. 8–9.

19 5,000 Foreign Fighters Flock to Libya as ISIS Call for Jihadists, Newsweek, 3 March

2015, http://www.newsweek.com/5000–foreign–fi ghters–fl ock–libya–isis–call–ji-hadists–310948 [dostęp: 20.03.2015].

20 A. Helmy, Egypt’s Sisi gains leverage from the fi ght against the Islamic State, Com-mentary of European Council on Foreign Relations, October 2014, http://www. ecfr.eu/page/–/ECFR122_IS_REPORT_Combined_140115%28new%29.pdf [do-stęp: 18.03.2015].

Zjednoczone za ważnego sojusznika w regionie w walce z terroryzmem, tym samym wątpliwości, co do przejęcia władzy przez armię w Egipcie oraz pytania o reformy demokratyczne, zeszły na dalszy plan. Destabilizacja państwa libij-skiego wpłynęła również na bezpieczeństwo Tunezji i Algierii oraz polaryzację bliskowschodniej sceny politycznej. W czerwcu 2014 roku tunezyjski minister spraw zagranicznych, Mongi Hamdi, przyznał, że konfl ikt w Libii będzie gene-rował problemy dla państw sąsiednich. Dotyczą one zwiększonej nielegalnej imigracji, rekrutacji bojowników i zagrożenia terrorystycznego21. W Tunezji w  2015 roku dwukrotnie doszło do zamachów terrorystycznych wymierzo-nych głównie przeciwko turystom z państw zachodnich. Algieria włączyła się w negocjacje pomiędzy skonfl iktowanymi obozami, przygotowując plan roz-wiązania konfl iktu w Libii22. Niemniej jednak, podczas gdy Egipt naciskał na międzynarodowa interwencję, otwarcie i bezpośrednio wspierał koalicję

Di-gnity23, Algieria twierdziła, że zamiast przyczyniać się do zmniejszenia zagro-żenia, stwarzanego przez grupy dżihadystów w Libii i poza nią, bezpośrednie działania wojskowe wywołają nową spiralę przemocy i  konfrontacji militar-nych między konkurencyjnymi frakcjami w Libii24.

Osłabienie sektora bezpieczeństwa w Libii od 2014 roku pozwoliło również na rozwój sieci przestępczych, które oprócz organizowania nielegalnej imigra-cji zajmują się przemycaniem samochodów, ropy naft owej, farmaceutyków, narkotyków oraz broni. Analizy wskazują, żezachodnie libijskie porty stały się głównym punktem tranzytowym dla handlu narkotykami oraz surowcami naturalnymi, które trafi ają do Włoch, na Maltę lub do Tunezji25. W 2014 roku dochód organizacji przestępczych z nielegalnego handlu, działających w ob-szarze Morza Śródziemnego, wyniósł 240 mln dolarów. Przykładowo imigran-ci są w stanie zapłaimigran-cić od 5 do 15 tys. dolarów aby dostać się do Europy26.

Od początku Arabskiej Wiosny, Unia Europejska stara się wspierać proces transformacji państw Afryki Północnej. W tym zakresie postanowiła konty-nuować wdrażanie kolejnych edycji programów Euromed Justice oraz

Euro-21 D. Gartenstein-Ross, N. Barr, Dignity and Dawn: Libya’s Escalating Civil War, Rese-arch Paper, ICCT, February 2015, s. 40.

22 Ibidem, s. 2.

23 V. Collombier, Fighting the Islamic State in Libya: by political means fi rst, Expert Analysis, NOREF, March 2015, s. 2–3.

24 D. Gartenstein-Ross, N. Barr, G. Willcoxon, N. Basuni, Th e Crisis in North Africa Implications for Europe and Options for EU Policymakers, Clingendael Report, April

2015, s. 63.

25 Ibidem, s. 47.

26 Libya to Europe: Please Don’t Come to Our Rescue, „Foreign Policy”, 14 May 2015,

http://foreignpolicy.com/2015/05/14/libya–to–europe–please–dont–come–to– our–rescue [dostęp: 18.05.2015].

med Police, których celem jest rozwój instytucjonalnych i administracyjnych zdolności w sektorze bezpieczeństwa i sprawiedliwości oraz ich modernizacja w państwach polityki sąsiedztwa. Wzmocnienie współpracy pomiędzy służba-mi bezpieczeństwa i policją w zakresie radzenia sobie z nowysłużba-mi wyzwaniasłużba-mi. Unia przeznacza środki fi nansowe na ich przygotowanie do zwalczania terro-ryzmu, walki z praniem brudnych pieniędzy, przemytem narkotyków i broni, w tym chemicznej, biologicznej, nuklearnej i cyber przestępczości. W komu-nikacie Komisji Europejskiej z  grudnia 2012 roku, dotyczącym wspierania ściślejszej współpracy i integracji regionalnej w państwach Maghrebu, zwró-cono szczególną uwagę na konieczność wspólnego reagowania na zagrożenia w  dziedzinie bezpieczeństwa. Pierwszy projekt został uruchomiony w  paź-dzierniku 2013 roku wspierający państwa Maghrebu w budowaniu kompeten-cji prowadzenia śledztw, wykrywaniu i ściganiu sprawców przestępstw, szcze-gólnie terroryzmu27. W listopadzie 2013 roku, podczas regionalnej konferencji ministrów w sprawie bezpieczeństwa, która odbyła się w Rabacie z udziałem państwa Maghrebu, Sahelu w tym Sudanu, państw członkowskich UE (Francja, Hiszpania, Włochy, Malta, Portugalia i Wielkiej Brytanii) instytucji unijnych, Egiptu, Turcji i  Stanów Zjednoczonych, organizacji międzynarodowych, jak ONZ, Unii Arabskiego Maghrebu, Ligi Państw Arabskich, NATO, Organizacji Współpracy Islamskiej, Wspólnoty Gospodarczej Państw Afryki Zachodniej, zapowiedziano utworzenie specjalnego regionalnego sekretariatu w celu nad-zorowania wdrażania planu działania dotyczącego bezpieczeństwa granic oraz otwarcia regionalnego centrum szkoleniowego28. W marcu 2014 roku, w ra-mach ENI, uruchomiony został projekt w zakresie zwalczania terroryzmu. Jest on wdrażany przy udziale ONZ, unijnych instytucji oraz państwa członkow-skich. W ramach IcSP przygotowywany jest kolejny, z planowanym budżetem 11 mln euro29. Ponadto państwa członkowskie zaangażowały się we wspieranie transformacji sektora bezpieczeństwa w  państwach Afryki Północnej, głów-nie w Libii oraz budowy sprawnej administracji. Wielka Brytania, Holandia, Francja, Włochy oraz Szwecja zaoferowały pomoc szkoleniową dla libijskiej

27 Implementation of the European Neighbourhood Policy in 2013 Regional Report, A Partnership for Democracy and Shared Prosperity with the Southern Mediterra-nean Partners Accompanying the document, Joint Communication to the Europe-an Parliament, the Council, the EuropeEurope-an Economic Europe-and Social Committee Europe-and the Committee of the Regions, Brussels, 27.3.2014, SWD (2014) 100.

28 Foreign Aff airs, Press Release, 3273rd Council Meeting, Council of the European Union., Brussels, 18 and 19 November 2013, Presse 482, PR CO 57, s. 7–12.

29 Implementation of the European Neighbourhood Policy Partnership for Democracy and Shared Prosperity with the Southern Mediterranean Partners Report of 2014,

policji oraz pracowników administracji30. W maju 2013 roku Unia Europejska ustanowiła misję EUBAM Libya na okres dwóch lat z budżetem 30 mln euro. Celem było zwiększenie bezpieczeństwa granic Libii31. Ze względu na sytuację polityczną i bezpieczeństwa w Libii, w sierpniu 2014 roku, misja została prze-niesiona do Tunezji32. Wspólnie z Ligą Państw Arabskich oraz ONZ, przed-stawiciele Unii Europejskiej uczestniczyli w negocjacjach pomiędzy uznawaną przez społeczność międzynarodową Izbą Reprezentantów, z  siedzibą w  To-bruku, a  opozycyjną reprezentacją Zgromadzenia Narodowego z  Trypolisu. Mediacje prowadzone były od stycznia 2015 roku w ramach specjalnej misji UNSMIL (Misja Wsparcia ONZ dla Libii), pod egidą ONZ, przez specjalnego wysłannika Sekretarza Generalnego, Bernardino Léon33, którego w listopadzie 2015 roku zastąpił Martin Kobler34.

Od 2015 roku problemy regionu śródziemnomorskiego bezpośrednio prze-łożyły się na sytuację w Europie. W pierwszych dniach stycznia doszło do zama-chu terrorystycznego na francuski magazyn satyryczny „Charlie Hebdo” w Pa-ryżu, dwa dni później, również w Paw Pa-ryżu, terrorysta deklarujący swoją przyna-leżność do ISIL, wziął zakładników w sklepie z żydowskimi produktami. Łącznie w tych dwóch atakach zginęło 17 osób. W październiku 2015 roku w Paryżu w  kolejnych zamachach terrorystycznych zginęło ponad 130 osób. W  marcu 2016 roku do 3 zamachów terrorystycznych doszło w stolicy Belgi, gdzie zginęło 35 osób, we Francji 15 lipca młody Tunezyjczyk wjechał ciężarówką w tłum ludzi podczas obchodów Dnia Bastylii w Niecei, zgięło ponad 80 osób.

Wydarzenia te, wraz ze zwiększoną presją migracyjną, wywołały nową dyskusję wewnątrz instytucji unijnych, dotyczącą z jednej strony konieczności mocniejszego zaangażowania Unii w regionie śródziemnomorskim, z drugiej usprawnienia wewnętrznych procedur bezpieczeństwa w Europie, zwłaszcza że szacunki wskazują, iż wśród 20 000 bojowników zagranicznych, walczących

30 M. Toaldo, European Agenda to Support Libya’s Transition, ECFR Policy Brief, no. 120, May 2014, s. 1–12.

31 F. Arcidiacono, EU Border Assistance Mission (EUBAM) Libya: Testing EU Actorness, ReShape Online Papers Series, University of Catania, no. 3, 2013, s. 4, http://www. archiviofscpo.unict.it/europa/JMAP/rpapers.htm [dostęp: 7.02.2014], European

Union Integrated Border Management Assistance Mission in Libya (EUBAM Libya),

Council Decision, 2013/233/CFSP, 22 May 2013.

32 EU Integrated Border Assistance Mission in Libya (EUBAM Libya), European

Union External Action, January 2015, http://eeas.europa.eu/csdp/missions–and– operations/eubam–libya/index_en.htm [dostęp: 20.03.2015].

33 R. Aliboni, What to Do About Libya: Intervention or Mediation?, Document IAI, March 2015, s. 8.

34 S. Colombo, D. Huber, Th e EU and Confl ict Resolution in the Mediterranean Ne-ighbourhood:Tackling New Realities through Old Means? EuroMeSCo Paper, no. 28,

w Syrii u boku ISIL, 3400 udało się tam z państw zachodnich35. W styczniu 2015 roku Federica Mogherini, Wysoka Przedstawiciel ds. Polityki Zagranicz-nej i Bezpieczeństwa na spotkaniu z przedstawicielami Ligii Państw Arabskich, wezwała do utworzenia wspólnego sojuszu antyterrorystycznego z państwami arabskimi36. Unia Europejska rozpoczęła prace nad uaktualnieniem strategii bezpieczeństwa wewnętrznego, przyjmując wytyczne w tym zakresie w dniu 28 kwietnia 2015 roku. Dokument zastępuje, przyjętą w 2010 roku, strategię bezpieczeństwa wewnętrznego na lata 2010–2014. Precyzuje nowe wyzwania w tym obszarze dla Europy oraz wskazuje na działania, jakie powinny być pod-jęte w celu minimalizacji zagrożeń dla bezpieczeństwa Europy, które są silnie skorelowane z destabilizacją najbliższego sąsiedztwa, zarówno w odniesieniu do wschodniej, jak i  południowej fl anki. W  zakresie zewnętrznych aspek-tów bezpieczeństwa Unia Europejska zapowiedziała przegląd strategii z 2003 roku37. W nowej strategii bezpieczeństwa wewnętrznego, Komisja identyfi ku-je trzy główne zagrożenia i precyzuku-je zestawy działań, które powinny zostać