Czynniki wpływające na emisję zanieczyszczeń

gdzie:

E - emisja substancji [kg];

B – zużycie paliwa: dla paliw stałych wyrażone w megagramach na rok [Mg/rok], w przypadku paliw gazowych wyrażone w milionach metrów sześciennych na rok [mln m³ /rok], paliwa ciekłe wyrażone w metrach sześciennych na rok [m³ /rok];

w – wskaźnik unosu [kg/jednostkę paliwa].

n – sprawność oczyszczania [%]

k – zawartość części palnych w pyle [%]

Na podstawie norm emisji pojazdów przyjmuje się wartość emisji zanieczyszczeń dla poszczególnych kategorii pojazdów przy założeniu, że pojazd spełnia normy emisji spalin, a także na podstawie rzeczywistych pomiarów emisji.

Metoda liczenia emisji zanieczyszczeń emitowanych przez pojazdy drogowe uśrednione do 1 godziny:

Gdzie:

0,36 – średni czas emisji [min];

E – emisja maksymalna [g/s];

B – zużycie paliwa [kg/godz.];

w – wskaźnik emisji danego gazu lub pyłu [g/kg].

2.2. Czynniki wpływające na emisję zanieczyszczeń

Z zanieczyszczonym powietrzem mamy do czynienia w momencie, gdy w jego składzie znajdą się komponenty nie będące składem naturalnego powietrza, a także gdy komponent naturalnie występujący w powietrzu występuje w wyraźnie zwiększonych ilościach. Źródła zanieczyszczeń powietrza pochodzą zarówno ze źródeł naturalnych jak i antropogenicznych. Za źródła naturalne należy uznać te wynikające z naturalnych procesów zachodzących na Ziemi, do których można zaliczyć pożary lasów czy wybuchy wulkanów. Natomiast do źródeł antropogenicznych zalicza się wszystkie zanieczyszczenia związane z działalnością człowieka.

Ze względu na źródło zanieczyszczeń emisję dzieli się na:

 emisję ze źródeł punktowych: z zakładów przemysłowych, w których zachodzą procesy spalania, elektrowni, elektrociepłowni;

 emisję ze źródeł powierzchniowych: z obszarów zabudowy mieszkaniowej ze względu na indywidualne źródła ciepła;

 emisję ze źródeł liniowych: z transportu kolejowego i samochodowego;

 emisję ze źródeł rolniczych: z upraw rolniczych i hodowli zwierząt;

 emisję niezorganizowaną: pochodzącą z wysypisk, prac budowlanych, remontowych itp.

23

W województwie wielkopolskim jak i w całej Polsce główną przyczyną zanieczyszczenia powietrza jest działalność człowieka, związana przede wszystkim ze spalaniem paliw.

W Mieście i Gminie Kórnik emisja ze źródeł punktowych pochodzi przede wszystkim z dużych zakładów produkcyjnych. Zanieczyszczenia powietrza emitują również mniejsze przedsiębiorstwa, których udział w gminie jest dominujący. Zakłady przemysłowe koncentrują się w głównie w północnej części gminy i zlokalizowane są przy drodze ekspresowej S11.

Do największych podmiotów pod względem emitowanych substancji należą:

- Berker Polska Sp. z o.o., ul. Średzka 19, Kórnik,

- Euro-Astar P.P.H.U producent elementów drewnianych Czołowo, ul. Kórnicka 3, Kórnik, - Elewarr sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie, Oddział Regionalny w Gądkach,

- PF Logo Express sp. z o.o., Robakowo, - Małkowski-Martech S.A., Konarskie, - Jagrol Sp. z o.o. ul. Pierzchno 14, Kórnik,

- Kombus Sp. z o.o. Kórnickie Przedsiębiorstwo Autobusowe Czołowo ul. Kórnicka 1, Kórnik, - Kuehne Nagel Sp. z o.o., ul. Spedycyjna 1, Gądki,

- Raben Transport Spółka z o. o., ul. Poznańska 71, Gądki,

- Sokołów Sp. z o.o. Oddział Robakowo, ul. Poznańska 14, Robakowo, - TFP Sp. z o. o., ul. Katowicka 26, Dziećmierowo,

- Kotłownia os. Staszica w Kórniku.

24

Rysunek 4. Rozmieszczenie oraz ładunki emisji punktowej pyłu PM10 w województwie wielkopolskim w 2019 roku

Źródło: Roczna ocena jakości powietrza w województwie wielkopolskim – raport wojewódzki za rok 2019 (GIOŚ)

25

Rysunek 5. Rozmieszczenie oraz ładunki emisji punktowej tlenków azotu w województwie wielkopolskim w 2019 roku

Źródło: Roczna ocena jakości powietrza w województwie wielkopolskim - raport wojewódzki za rok 2019 (GIOŚ)

26

Rysunek 6. Rozmieszczenie oraz ładunki emisji punktowej tlenków siarki w województwie wielkopolskim w 2019 roku

Źródło: Roczna ocena jakości powietrza w województwie wielkopolskim - raport wojewódzki za rok 2019 (GIOŚ)

Emisja ze źródeł powierzchniowych w Mieście i Gminie Kórnik pochodzi ze zurbanizowanych części miasta. Zanieczyszczenia powietrza na terenie Miasta i Gminy Kórnik powodowane są przez lokalne systemy zaopatrzenia w ciepło, szczególnie na obszarach zwartej zabudowy miejskiej i wiejskiej. Głównym źródłem zanieczyszczeń powierzchniowych na terenie gminy są procesy spalania paliw w paleniskach domowych (niska emisja).

Emisja ze źródeł liniowych terenu Miasta i Gminy Kórnik pochodzi ze szlaków komunikacyjnych. Dotyczy to zwłaszcza odcinków tras o największym natężeniu ruchu pojazdów. Do zanieczyszczeń komunikacyjnych zalicza się m.in.: tlenek i dwutlenek węgla, tlenki azotu, węglowodory, pyły zawieszone, metale ciężkie. Największy udział w zanieczyszczeniach powietrza emitowanych ze źródeł punktowych stanowią spaliny samochodowe. Istotne jest również zapylenie powstające na skutek ścierania się opon, okładzin hamulcowych i nawierzchni dróg. Emisja z ruchu samochodowego stanowi szczególne zagrożenie dla terenów położonych w bliskim otoczeniu szlaków komunikacyjnych - oprócz wzrostu stężeń niebezpiecznych związków w powietrzu, wpływa też

27

niekorzystnie na prowadzone w pobliżu dróg uprawy. Emisja spalin w gminie koncentruje się liniowo, głównie wzdłuż przebiegu tras: drogi ekspresowej S11, oraz drogi wojewódzkiej 434.

Rysunek 7. Lokalizacja liniowych źródeł emisji tlenków azotu w województwie wielkopolskim w roku 2019

Źródło: Roczna ocena jakości powietrza w województwie wielkopolskim - raport wojewódzki za rok 2019 (GIOŚ)

Emisja ze źródeł rolniczych dotyczy przede wszystkim terenów wiejskich. W granicach administracyjnych Gminy Kórnik aż 60% powierzchni gminy zajmują użytki rolne. Zlokalizowane są one na całym obszarze gminy. Emisja ze źródeł rolniczych dotyczy przede wszystkim emisji pyłów do powietrza z pól i hodowli zwierząt. Innym powodem zanieczyszczeń są pestycydy, nawozy sztuczne i wszelkie inne środki ochrony roślin rozpylane na pola.

Emisja niezorganizowana dotyczy emisji zanieczyszczeń do powietrza ze źródeł rozproszonych. Emisja niezorganizowana nie odbywa się w sposób ciągły, a jej rozmieszczenie jest trudne do zidentyfikowania. Do źródeł emisji niezorganizowanej zalicza się:

 place budów,

 miejsca przeładunków materiałów sypkich,

 hałdy i place składowe,

 nieszczelne instalacje.

28

Zanieczyszczenie hałasem

Zgodnie z definicjami hałas określa się jako wszystkie niepożądane, nieprzyjemne, dokuczliwe lub szkodliwe drgania mechaniczne ośrodka sprężystego oddziałujące na organizm ludzki. Również dyrektywa Unii Europejskiej dotycząca przeciwdziałaniu zanieczyszczenia powietrza dotyczy także przeciwdziałaniu hałasu. Zanieczyszczenie hałasem można podzielić na:

 emisje - wprowadzane bezpośrednio lub pośrednio energie do powietrza, wody lub ziemi, związane z działalnością człowieka (takie jak hałas czy wibracje)

 hałas - dźwięki o częstotliwościach od 16 Hz do 16.000 Hz

 poziom hałasu - równoważny poziom dźwięku A wyrażony w decybelach (dB).

Zgodnie z ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (t.j. Dz. U. 2019 poz. 1396) ochrona przed hałasem polega na zapewnieniu jak najlepszego stanu akustycznego środowiska, w szczególności na utrzymaniu poziomu hałasu poniżej dopuszczalnego lub co najmniej na tym poziomie, oraz zmniejszeniu poziomu hałasu co najmniej do dopuszczalnego, gdy nie jest on dotrzymany. Unia Europejska szacuje, że około 20% mieszkańców wspólnoty narażonych jest na hałas, który ma wpływ na obniżoną jakość życia, a także prowadzi do negatywnych skutków zdrowotnych. Na obszarze Miasta i Gminy Kórnik głównym źródłem hałasu jest układ komunikacyjny.

Poniższa tabela przedstawia informacje na temat dróg przebiegających w granicach gminy, uzyskane od poszczególnych ich zarządców.

29

Tabela 1. Wykaz dróg przebiegających przez Miasto i Gminę Kórnik oznaczenie

drogi

długość na terenie Miasta i

Gminy Kórnik [km] stan planowane działania w perspektywie do 2036 r.

drogi krajowe

2468P 5,791 remont i przebudowa

2470P 5,095

2471P 3,773

2472P 7,409 remont

2473P 4,592 remont

2476P 5,064

2477P 5,500 przebudowa

2478P 2,526

Stan nawierzchni dróg powiatowych:

- na terenie miasta: 85% dobry, 15% ostrzegawczy

- na terenie poza miejskim: 59% dobry, 18% ostrzegawczy, 23% krytyczny.

Hałas emitowany przez przemysł w przeciwieństwie do hałasu komunikacyjnego charakteryzuje się stałością emisji i determinowany jest przez procesy technologiczne. Dźwięk wydają maszyny i urządzenie, a te emitują hałas w godzinach pracy przedsiębiorstw. Badania akustyczne nie były prowadzone w okolicy zakładów przemysłowych.

30 2.3. Obecny stan jakości powietrza

Na tle Europy jakość powietrza w Polsce należy do jednych z najgorszych. Na jakość powietrza wpływa wiele czynników. W miastach główna przyczyną złej jakości powietrza jest emisja pochodząca z transportu oraz sektora komunalno-bytowego. Problem widoczny jest szczególnie w miesiącach zimowych wynika to z ogrzewania mieszkań przy wykorzystaniu przestarzałych kotłów węglowych i niesprzyjającej sytuacji barycznej. Duża część samochodów również nie spełnia wysokich norm emisji. Zanieczyszczenie powietrza bezpośrednio wpływa na jakość życia mieszkańców miast, na ich samopoczucie i zdrowie, dlatego działania mające na celu poprawę jakości powietrza w powinna być działaniami priorytetowymi. Na zdrowie człowieka negatywnie wpływają głównie następujące związki: tlenek węgla, tlenki azotu, tlenki siarki, pył PM10 i PM2,5 oraz benzen.

Tlenek węgla (CO)

Tlenek węgla zwany również „czadem” to silnie toksyczny, bezbarwny i bezwonny gaz, powstający w wyniku reakcji półspalania. Największe zagrożenie dla ludzi stanowi w obiektach zamkniętych, wydobywając się z nieszczelnej instalacji grzewczej. Tlenek węgla jest również składnikiem smogu, w którym jego stężenie w atmosferze jest mniejsze, jednak w dalszym stopniu jest on szkodliwy dla zdrowia ludzi. Źródłem tlenku węgla są procesy naturalne takie jak wybuch wulkanów i pożary lasów, jednak w Polsce obecność tlenku węgla wiąże się przede wszystkim z działalnością człowieka (spalanie paliw, transport, przemysł chemiczny, indywidualne kotły węglowe). Pomimo tego, że tlenek węgla jest niebezpieczny dla zdrowia, nie kumuluje się on w organizmie. Poniżej przedstawiono wartości stężenia tlenku węgla dla województwa wielkopolskiego z sześciu stacji pomiarowych w odniesieniu do wartości dopuszczalnej.

Rysunek 8. Przebieg maksymalnej wartości 8-godzinowej stężenia tlenku węgla na poszczególnych stanowiskach pomiarowych województwa wielkopolskiego na tle poziomu

dopuszczalnego, w latach 2010-2019

Źródło: Roczna ocena jakości powietrza w województwie wielkopolskim za rok 2019 (GIOŚ)

31

Tlenki azotu (NOx)

Tlenki azotu są toksycznymi związkami gazu, występującymi w atmosferze. Negatywnie na ludzkie zdrowie oddziałują związki NO oraz NO2, pozostałe związki azotu są neutralne. Ich szkodliwość jest kilkukrotnie wyższa niż szkodliwość tlenku węgla. Tlenek azotu (NO) bardzo szybko się utlenia i tworzy bardziej szkodliwy związek jakim jest dwutlenek azotu (NO2) Źródłem tych związków, szczególnie w dużych miastach, są pojazdy. Gazy te występują w smogu, moją specyficzną woń i charakterystyczny ciemny kolor, który odpowiada za kolor smogu. Obecność dwutlenku węgla sprzyja pojawianiu chorób układu nerwowego, sercowo-naczyniowego i oddechowego, szczególnie płuc, czego efektem jest astma oskrzelowa. Poza miastami, w których źródłem tlenków azotu jest nagromadzenie pojazdów, związki gazów pochodzą z produkcji nawozów sztucznych oraz energetyki.

Rysunek 9. Przebieg średniego stężenia dwutlenku azotu na poszczególnych stanowiskach pomiarowych województwa wielkopolskiego na tle poziomu dopuszczalnego, w latach

2010-2019

Źródło: Roczna ocena jakości powietrza w województwie wielkopolskim za rok 2019 (GIOŚ)

Tlenki siarki (SOx)

Tlenki siarki występują w dwóch odmianach: dwutlenku siarki (SO2) oraz tritlenku siarki (SO3).

Wykorzystanie tlenków jak i samego pierwiastka siarki znajduje zastosowanie w przemyśle farmaceutycznym, wykorzystywane są do produkcji barwników, środków ochrony roślin, a także w przemyśle spożywczym, gdzie niewielkie ilości tlenków siarki dodawane są do dżemów i suszonych owoców. Tlenek siarki jest gazem bezbarwnym, o bardzo wyrazistym, drażniącym zapachu. Dostając się do atmosfery, wchodzi w procesy chemiczne i staje się szkodliwy dla ludzkiego zdrowia. Tlenki siarki do atmosfery dostają się przede wszystkim w wyniku spalania węgla w gospodarstwach domowych oraz z zakładów przemysłowych.. Tlenki te negatywnie wpływają szczególnie na układ nerwowy i oddechowy, ponieważ kumulują się w organizmie. Dwutlenek siarki jest również jednym z głównych składników smogu, ponadto duże stężenie tlenków siarki powoduje powstawanie tzw.

kwaśnych deszczy, które skutkują erozją gleb i obumieraniem roślin.

32

Rysunek 10. Przebieg 4 maksymalnej wartości dobowej stężenia dwutlenku siarki na poszczególnych stanowiskach pomiarowych województwa wielkopolskiego na tle poziomu

dopuszczalnego, w latach 2010-2019

Źródło: Roczna ocena jakości powietrza w województwie wielkopolskim za rok 2019 (GIOŚ)

W całym województwie wielkopolskim średnioroczne stężenie dwutlenku siarki na przestrzeni dziewięciu lat (dane od roku 2010 do roku 2018) charakteryzuje się trendem spadkowym.

Pył zawieszony o średnicy nie większej niż 10 µm (PM10)

PM10 to zawieszone w powietrzu cząsteczki, których średnica nie przekracza 10 µm. Pył ten jest mieszaniną cząsteczek stałych i ciekłych zarówno organicznych jak i nieorganicznych. Pył PM10 uznawany jest bardzo szkodliwy dla zdrowia z uwagi na obecność w nim rakotwórczych substancji, takich jak metale ciężkie. Pył zawieszony szczególnie negatywnie wpływa na układ oddechowy i jest częstą przyczyną występowania chorób dróg oddechowych takich jak astma. Człowiek funkcjonujący w otoczeniu, w którym stężenie pyłu zawieszonego PM10 jest duże narażony jest na udar mózgu i zawał mięśnia sercowego. Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) dopuszczalne dzienne stężenie pyłu PM10 wynosi 50µg/m³, natomiast roczne wynosi 20µg/m³. W Polsce dopuszczalne stężenie dobowe wynosi 50µg/m³, natomiast średnioroczne wynosi 40µg/m³, czyli jest dwukrotnie większe od norm WHO. Poniższa tabela zawiera dane dotyczące liczby dni z przekroczonym dobowym poziomem pyłu PM10 w 2019 r. na stacjach pomiarowych województwa wielkopolskiego.

33

Tabela 2. Liczba przekroczeń poziomu dopuszczalnego pyłu PM10 dla doby w 2019 r.

* odliczenie udziału źródeł naturalnych w kształtowaniu się stężenia pyłu PM10 w roku podlegającym ocenie.

Dopuszczalna liczba dni z przekroczeniem wynosi 35

Źródło: Roczna ocena jakości powietrza w województwie wielkopolskim za rok 2019 (GIOŚ)

Rysunek 11. Przebieg 36-go stężenia 24-godzinnego pyłu PM10 na wybranych stanowiskach pomiarowych województwa wielkopolskiego na tle poziomu dopuszczalnego w latach

2010-2019

Źródło: Roczna ocena jakości powietrza w województwie wielkopolskim za rok 2019 (GIOŚ)

34

Rysunek 12. Przebieg stężenia średniego rocznego pyłu PM10 na wybranych stanowiskach pomiarowych województwa wielkopolskiego na tle poziomu dopuszczalnego w latach

2010-2019

Źródło: Roczna ocena jakości powietrza w województwie wielkopolskim za rok 2019 (GIOŚ)

Pył zawieszony o średnicy nie większej niż 2,5 µm (PM2,5)

Światowa organizacja zdrowia uznaje pył PM2,5 za najbardziej szkodliwe zanieczyszczenie powietrza spośród wszystkich zanieczyszczeń występujących w atmosferze. Niewielki rozmiar pyłu nie przekraczający 2,5µm sprawia, że zanieczyszczenie z łatwością dostaje się do krwioobiegu, co jest bezpośrednią przyczyną wielu chorób. Do najpoważniejszych schorzeń wywołanych pośrednio przez pył PM2,5 należą: zaburzenia rytmu serca, zapalenie naczyń krwionośnych czy nasilenie chorób związanych z układem krwionośnym. Dzieci urodzone przez kobiety narażone na długotrwałą ekspozycję na działanie pyłu PM2,5 zdecydowanie częściej rodzą się z chorobami układu oddechowego oraz obniżoną masą urodzeniową. Uważa się, że długość życia osób narażonych na działanie pyłu PM2,5 w Polsce jest o 10 miesięcy krótsza w porównaniu z osobami żyjącymi w środowisku z czystym powietrzem. W zależności od miejsca zamieszkania główne źródło pyłu PM2,5 jest inne. Na terenie małych miast i wsi największa część pyłu zawieszonego PM2,5 pochodzi z emisji niskiej, czyli z domowych pieców grzewczych i lokalnych kotłowni, natomiast w dużych miastach głównym źródłem pyłu jest emisja liniowa. Samochody emitują pył w wyniku powolnego ścierania opon, klocków hamulcowych czy emisji spalin, następnie w wyniku ruchu wzbijają cząstki pyłu do powietrza.

Norma Polska dla stężenia średniorocznego pyłu PM2,5 w metrze sześciennym powietrza od roku 2015 wynosiła 25 µg/m³, natomiast od rok 2020 norma ta wynosi 20 µg/m³.

Poniższy wykres prezentuje średnioroczne stężenie pyłu PM2,5 dla czterech punktów pomiarowych znajdujących się na terenie województwa wielkopolskiego.

35

Rysunek 13. Przebieg stężenia średniego rocznego dla pyłu PM2,5 na poszczególnych stanowiskach pomiarowych województwa wielkopolskiego na tle poziomu dopuszczalnego,

w latach 2010-2019

Źródło: Roczna ocena jakości powietrza w województwie wielkopolskim za rok 2019 (GIOŚ)

Według przedstawionych danych z roku na rok średni poziom stężenia pyłów zawieszonych PM10 oraz PM 2,5 spada. Z informacji pozyskanych z Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Poznaniu wynika, że w ciągu ostatnich trzech lat nie stwierdzono przekroczeń dopuszczalnych poziomów substancji wprowadzanych do powietrza.

2.4. Planowany efekt ekologiczny związany z wdrażaniem strategii rozwoju Elektromobilności

Kórnickie Przedsiębiorstwo Autobusowe Kombus Sp. z o.o. posiada w swoich zasobach 59 autobusów, w tym m.in. 6 pojazdów z normą emisji spalin EURO 2 oraz 2 pojazdy z normą EURO 5, a także dwa autobusy o napędzie hybrydowym. Planowana docelowo wymiana taboru komunikacji miejskiej na pojazdy o napędzie elektrycznym wiązać się będzie ze zmniejszeniem emisji spalin.

Szacuje się, że roczna emisja zanieczyszczeń zmniejszy się o ilości przedstawione w poniższej tabeli.

Do obliczeń przyjęto, że jeden autobus komunikacji miejskiej w ciągu roku pokonuje ok. 30 000 km, z kolei pozostałe pojazdy ok. 6 000 km rocznie.

36

Tabela 3. Szacowany efekt ekologiczny związany z zakupem autobusów elektrycznych Pojazdy z normą EURO 5 Pojazdy z normą EURO 2 Łączna liczba kilometrów

przejechanych w ciągu roku 258 000 km 270 000 km

Emisja roczna CO [kg] 258 kg ▼ 594,0 kg ▼

Emisja roczna HC [kg] 25,8 kg ▼ 1,35 kg ▼

Emisja roczna NOx [kg] 46,44 kg ▼ 37,8 kg ▼

Emisja roczna HC+NOx [kg] 59,34 kg ▼ 189 kg ▼

Emisja roczna PM [kg] 1,29 kg ▼ 21,6 kg ▼

Źródło: Opracowanie własne

Zwiększenie wykorzystania pojazdów o napędzie elektrycznym w komunikacji miejskiej, rozwijanie systemu rowerów miejskich, działania polegające wprowadzaniu systemu zarządzania miejscami parkingowymi, podejmowane działania edukacyjne, przyczynić się mają w przyszłości do zwiększenia popytu na alternatywne formy transportu oraz do wzrostu udziału elektrycznych środków transportu w strukturze zarejestrowanych pojazdów w Mieście i Gminie Kórnik.

Zgodnie z Planem Rozwoju Elektromobilności w Polsce „Energia do przyszłości”, jako jeden z celów zdefiniowano Stworzenie warunków dla rozwoju elektromobilności Polaków, zakładający zwiększenie liczby pojazdów elektrycznych do 2025 r. do miliona, co stworzyć ma możliwość rzeczywistej integracji tych pojazdów z systemem elektroenergetycznym oraz pobudzić do rozwoju polski przemysł. Wskazany milion pojazdów elektrycznych stanowiłby ok. 3,5% obecnej liczby zarejestrowanych pojazdów. Zakładając, iż do 2030 r. w Mieście i Gminie Kórnik 3,5% obecnie funkcjonujących pojazdów z silnikiem benzynowym lub silnikiem diesla zostanie zastąpionych pojazdami elektrycznymi, przewiduje się następujący efekt ekologiczny.

37

Tabela 4. Szacowany efekt ekologiczny wdrożenia Strategii

EURO 6 EURO 5 EURO 4 EURO 3 EURO 2 EURO 1

b.d. – brak danych ze względu na brak norm emisji w zakresie podanych parametrów Źródło: Opracowanie własne

2.5. Monitoring jakości powietrza

Stan środowiska przyrodniczego w sposób pośredni i bezpośredni wpływa na jakość życia ludzi. Jednym z komponentów tego środowiska jest powietrze atmosferyczne, którego zła jakość prowadzi do trudności z oddychaniem, chorób układu oddechowego oraz układu krążenia, a także złego samopoczucia. Miarodajną ocenę jakości powietrza można prowadzić na podstawie danych zebranych dzięki monitoringowi stanu powietrza. System oceny jakości powietrza oparty jest o ustawę z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (tj. Dz. U. 2020 poz. 1219). Monitoring pozwala na określenie stężenia szkodliwych substancji, a gromadzenie i analiza danych pozwala określić stan powietrza.

Za kontrolowanie stanu i jakości powietrza odpowiedzialny jest obecnie Główny Inspektorat Ochrony Środowiska, a ściślej na terenie województwa wielkopolskiego - Regionalny Wydział Monitoringu Środowiska w Poznaniu. W obrębie gminy zlokalizowana jest jedna stacja pomiarowa należąca do GIOŚ – w Borówcu przy ul. Drapałka 4. Na stacji w sposób automatyczny rejestrowane są dane o jakości powietrza oraz wielkości stężeń następujących zanieczyszczeń: pyłu zawieszonego PM10, benzenu, dwutlenku siarki, tlenków azotu, dwutlenku azotu i ozonu.

W obszarze gminy zlokalizowane są również 2 mierniki zanieczyszczenia powietrza firmy Airly:

w Kamionkach przy ul. Poznańskiej oraz w Borówcu przy ul. Słowikowej. System monitoringu jakości powietrza umożliwia nadzór nad wysokością stężeń pyłów PM1, PM 2.5 i PM10. Urządzenia są w pełni automatyczne oraz zapewniają natychmiastowe przetworzenie i dostarczenie informacji w postaci panelu analitycznego oraz interaktywnej mapy.

38

Rysunek 14. Lokalizacja punktów pomiarowych należących do Airly i GIOŚ Źródło: www.airly.eu/map

Ponadto w ramach monitoringu jakości powietrza na terenie Polski zamontowano system Syngeos.

Dzięki narzędziu jakim jest sensor zanieczyszczeń środowiskowych można monitorować stan powietrza na danym obszarze. Stacje pomiaru pobierają wyniki m.in. z okolic szkół, gdzie zamontowane są mierniki, a wszystkie zebrane dane wyświetlane są na tablicy w szkołach. System tworzy Edukacyjną Sieć Antysmogową. Czujniki pomiaru pyłu zawieszonego wchodzące w skład systemu znajdują się również na terenie Miasta i Gminy Kórnik:

- Kamionki ul. Mieczewska 36 (Szkoła Podstawowa), - Robakowo ul. Szkolna 3 (Szkoła Podstawowa),

- Szczodrzykowo ul. Ogrodowa 21 (Szkoła Podstawowa), - Kórnik, ul. Dworcowa 11,

- Kórnik, ul. Armii Krajowej 11,

- Radzewo ul. Dworzyskowa 3 (Szkoła Podstawowa).

39

Rysunek 15. Rozmieszczenie mierników Syngeos Źródło: www.panel.syngeos.pl

W poniższej tabeli przedstawiono średnioroczne dane stężeń niebezpiecznych substancji, pochodzące ze stacji pomiarowej w Borówcu przy ul. Drapałka 4.

Tabela 5. Średnioroczne stężenia zanieczyszczeń powietrza w Borówcu w roku 2019

Zanieczyszczenie Średnie stężenie w 2019 r.

[µg/m³]

Dopuszczalna norma na terenie kraju [µg/m³]

NO₂ 12 40

NOx 15 30

SO2 3 20

Pył PM10 22 40

Benzen 0 5

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GIOŚ i WIOŚ

Celem prowadzonego monitoringu jest ochrona zdrowia ludzi. Mieszkańcy gminy mogą śledzić stan jakości powietrza na stronach internetowych GIOŚ, Airly, a także Syngeos. Dodatkowo dane stacji monitoringowej w Borówcu wykorzystywane są do opracowywania rocznej oceny jakości powietrza w województwie wielkopolskim, sporządzanej przez Główny Inspektorat Ochrony Środowiska.

40

Gmina podejmuje także inne działania mające na celu redukcję wielkości emisji zanieczyszczeń. W tym celu sporządzone zostały dokumenty strategiczne, takiej jak:

- Program Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Kórnik na lata 2017-2020 z perspektywą

- Program Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Kórnik na lata 2017-2020 z perspektywą

W dokumencie STRATEGIA ROZWOJU ELEKTROMOBILNOŚCI DLA MIASTA I GMINY KÓRNIK NA LATA (Stron 22-0)