C. Komunikacja publiczna (w tym poprawa warunków ruchu, poprawa bezpieczeństwa,
2. Stan jakości powietrza
2.4. Planowany efekt ekologiczny związany z wdrażaniem strategii rozwoju Elektromobilności 35
Kórnickie Przedsiębiorstwo Autobusowe Kombus Sp. z o.o. posiada w swoich zasobach 59 autobusów, w tym m.in. 6 pojazdów z normą emisji spalin EURO 2 oraz 2 pojazdy z normą EURO 5, a także dwa autobusy o napędzie hybrydowym. Planowana docelowo wymiana taboru komunikacji miejskiej na pojazdy o napędzie elektrycznym wiązać się będzie ze zmniejszeniem emisji spalin.
Szacuje się, że roczna emisja zanieczyszczeń zmniejszy się o ilości przedstawione w poniższej tabeli.
Do obliczeń przyjęto, że jeden autobus komunikacji miejskiej w ciągu roku pokonuje ok. 30 000 km, z kolei pozostałe pojazdy ok. 6 000 km rocznie.
36
Tabela 3. Szacowany efekt ekologiczny związany z zakupem autobusów elektrycznych Pojazdy z normą EURO 5 Pojazdy z normą EURO 2 Łączna liczba kilometrów
przejechanych w ciągu roku 258 000 km 270 000 km
Emisja roczna CO [kg] 258 kg ▼ 594,0 kg ▼
Emisja roczna HC [kg] 25,8 kg ▼ 1,35 kg ▼
Emisja roczna NOx [kg] 46,44 kg ▼ 37,8 kg ▼
Emisja roczna HC+NOx [kg] 59,34 kg ▼ 189 kg ▼
Emisja roczna PM [kg] 1,29 kg ▼ 21,6 kg ▼
Źródło: Opracowanie własne
Zwiększenie wykorzystania pojazdów o napędzie elektrycznym w komunikacji miejskiej, rozwijanie systemu rowerów miejskich, działania polegające wprowadzaniu systemu zarządzania miejscami parkingowymi, podejmowane działania edukacyjne, przyczynić się mają w przyszłości do zwiększenia popytu na alternatywne formy transportu oraz do wzrostu udziału elektrycznych środków transportu w strukturze zarejestrowanych pojazdów w Mieście i Gminie Kórnik.
Zgodnie z Planem Rozwoju Elektromobilności w Polsce „Energia do przyszłości”, jako jeden z celów zdefiniowano Stworzenie warunków dla rozwoju elektromobilności Polaków, zakładający zwiększenie liczby pojazdów elektrycznych do 2025 r. do miliona, co stworzyć ma możliwość rzeczywistej integracji tych pojazdów z systemem elektroenergetycznym oraz pobudzić do rozwoju polski przemysł. Wskazany milion pojazdów elektrycznych stanowiłby ok. 3,5% obecnej liczby zarejestrowanych pojazdów. Zakładając, iż do 2030 r. w Mieście i Gminie Kórnik 3,5% obecnie funkcjonujących pojazdów z silnikiem benzynowym lub silnikiem diesla zostanie zastąpionych pojazdami elektrycznymi, przewiduje się następujący efekt ekologiczny.
37
Tabela 4. Szacowany efekt ekologiczny wdrożenia Strategii
EURO 6 EURO 5 EURO 4 EURO 3 EURO 2 EURO 1
b.d. – brak danych ze względu na brak norm emisji w zakresie podanych parametrów Źródło: Opracowanie własne
2.5. Monitoring jakości powietrza
Stan środowiska przyrodniczego w sposób pośredni i bezpośredni wpływa na jakość życia ludzi. Jednym z komponentów tego środowiska jest powietrze atmosferyczne, którego zła jakość prowadzi do trudności z oddychaniem, chorób układu oddechowego oraz układu krążenia, a także złego samopoczucia. Miarodajną ocenę jakości powietrza można prowadzić na podstawie danych zebranych dzięki monitoringowi stanu powietrza. System oceny jakości powietrza oparty jest o ustawę z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (tj. Dz. U. 2020 poz. 1219). Monitoring pozwala na określenie stężenia szkodliwych substancji, a gromadzenie i analiza danych pozwala określić stan powietrza.
Za kontrolowanie stanu i jakości powietrza odpowiedzialny jest obecnie Główny Inspektorat Ochrony Środowiska, a ściślej na terenie województwa wielkopolskiego - Regionalny Wydział Monitoringu Środowiska w Poznaniu. W obrębie gminy zlokalizowana jest jedna stacja pomiarowa należąca do GIOŚ – w Borówcu przy ul. Drapałka 4. Na stacji w sposób automatyczny rejestrowane są dane o jakości powietrza oraz wielkości stężeń następujących zanieczyszczeń: pyłu zawieszonego PM10, benzenu, dwutlenku siarki, tlenków azotu, dwutlenku azotu i ozonu.
W obszarze gminy zlokalizowane są również 2 mierniki zanieczyszczenia powietrza firmy Airly:
w Kamionkach przy ul. Poznańskiej oraz w Borówcu przy ul. Słowikowej. System monitoringu jakości powietrza umożliwia nadzór nad wysokością stężeń pyłów PM1, PM 2.5 i PM10. Urządzenia są w pełni automatyczne oraz zapewniają natychmiastowe przetworzenie i dostarczenie informacji w postaci panelu analitycznego oraz interaktywnej mapy.
38
Rysunek 14. Lokalizacja punktów pomiarowych należących do Airly i GIOŚ Źródło: www.airly.eu/map
Ponadto w ramach monitoringu jakości powietrza na terenie Polski zamontowano system Syngeos.
Dzięki narzędziu jakim jest sensor zanieczyszczeń środowiskowych można monitorować stan powietrza na danym obszarze. Stacje pomiaru pobierają wyniki m.in. z okolic szkół, gdzie zamontowane są mierniki, a wszystkie zebrane dane wyświetlane są na tablicy w szkołach. System tworzy Edukacyjną Sieć Antysmogową. Czujniki pomiaru pyłu zawieszonego wchodzące w skład systemu znajdują się również na terenie Miasta i Gminy Kórnik:
- Kamionki ul. Mieczewska 36 (Szkoła Podstawowa), - Robakowo ul. Szkolna 3 (Szkoła Podstawowa),
- Szczodrzykowo ul. Ogrodowa 21 (Szkoła Podstawowa), - Kórnik, ul. Dworcowa 11,
- Kórnik, ul. Armii Krajowej 11,
- Radzewo ul. Dworzyskowa 3 (Szkoła Podstawowa).
39
Rysunek 15. Rozmieszczenie mierników Syngeos Źródło: www.panel.syngeos.pl
W poniższej tabeli przedstawiono średnioroczne dane stężeń niebezpiecznych substancji, pochodzące ze stacji pomiarowej w Borówcu przy ul. Drapałka 4.
Tabela 5. Średnioroczne stężenia zanieczyszczeń powietrza w Borówcu w roku 2019
Zanieczyszczenie Średnie stężenie w 2019 r.
[µg/m3]
Dopuszczalna norma na terenie kraju [µg/m3]
NO2 12 40
NOx 15 30
SO2 3 20
Pył PM10 22 40
Benzen 0 5
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GIOŚ i WIOŚ
Celem prowadzonego monitoringu jest ochrona zdrowia ludzi. Mieszkańcy gminy mogą śledzić stan jakości powietrza na stronach internetowych GIOŚ, Airly, a także Syngeos. Dodatkowo dane stacji monitoringowej w Borówcu wykorzystywane są do opracowywania rocznej oceny jakości powietrza w województwie wielkopolskim, sporządzanej przez Główny Inspektorat Ochrony Środowiska.
40
Gmina podejmuje także inne działania mające na celu redukcję wielkości emisji zanieczyszczeń. W tym celu sporządzone zostały dokumenty strategiczne, takiej jak:
- Program Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Kórnik na lata 2017-2020 z perspektywą na lata 2021-2024,
- Prognoza Oddziaływania na Środowisko Programu Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Kórnik na lata 2017-2020 z perspektywą na lata 2021-2024,
- Plan Gospodarki Niskoemisyjnej Miasta i Gminy Kórnik.
Dokumenty te określają stan środowiska, prognozują zmiany w nim zachodzące oraz proponują działania interwencyjne.