§ 53. Pomiar lasu. — Linje.
Rozpoznawszy i oznaczywszy, gdzie i jaki obszar zie
mi pod lasem lub na las pozostawić należy, odgrani czyć go trzeba trwale w sposób w § 24-tym Części I-ej wymieniony, potem dopiero przystępuje jeometra Bo po miaru.
Na związku linijnym wykonywa się nasamprzód po
miar ogólny granic, dróg, wód. rowów, błot, pagórków i zabudowań nagruncie leśnym będącychi utworzy się za rys mapy z oznaczeniem wszystkich pomierzonych przed miotów w stosunku 1 :5000.
Jeżeli las w łącznej przestrzeni nie ma naturalnych przedziałów i dość jest zaokrąglony, podzielić go należy sposobem szachulcowym na ustępy. Do tego wykreśla się na mapie sieć z kwadratami o 180 lub 90 (w Królestwie
Polskiem o 150 lub 75) prętów długiej podstawie. Przy-tem uważać powinniśmy;
ażeby linje główne lub ogniowe, ile możności le żały pod stopniem bussoli
ażeby gościńce lubdawniejsze duchty leżały w li- njacb porębowych;
ażeby skrajne ostępy nie kwadratowe, nie były nazbyt małe;
ażeby linje ostępowe posłużyć mogły na składy drzewa i jako dróżki do jego wywózki dogodne.
Względy na to, niekiedy zniewolić nas mogą do odstą pienia od prostokątów i poprowadzenia jakiej linji sko
śnej.
Ostępy oznaczają się ze wschodu na zachód, bio-rąc rząd najwięcej ku południowi leżący jako pierwszy, liczbami bieźąceini arabskiemi, linje główne kolejnemi literami wielkiego, ogniowe małego alfabetu.
Po wykreśleniu ostępów na mapie, wytyka jeometra linje w lesie, wbijając w każdem przecięciu linji głównej z ogniową i. na każdym końcu pal dębowy.
Linje te z drzewa oczyścić i rozszerzyć się winny, w miarę do czego służyć mogą od 1 — 3 prętów, lecz nie koniecznie zaraz, ale wedle potrzeby drzewa, która z nich najprzód zaspokajać się będzie.
W dwóch przeciwnych, pod przekątnią leżących ro
gach każdego ostępu, zakopią się w ziemię na l'/t ło kcia głęboko, 4 łokcie długie, a na 8 cali do ostrego kantu obrobione słupy dębowe, lub lepiej mniejsze cio sane kamienie tak, aby ich ściany do linji przyrębo-wych licowały. Na ich licu napisze się farbą olejną numer ostępu po każdej, a litera linji po odpowiedniej stronie.
Po wytknięciu w lesie linji, przechodzi jeometra do szczegółowego pomiaru i to klas ziemi, drzewostanów, halizn i nieużytków w każdym ostępie.
Wśród pracy podczas ogólnego pomiaru, nie trudno mu z powierzchownych oznak jak powłoka, rodzaj drze
wa. jego zdrowie i wzrost, utworzyć sobie zdanie, na ile klas i jaką, powierzchnię leśną, podzielić można.
Przechodząc ostępy po kolei, oznacza i zapisuje do której klasy ziemię ich policzyć można, części wię ksze, różniące się wymierza, małych nie uwzględnia.
Jeżeli niema w tem wprawy, niechaj do pomocy przy bonitacji użyje agronoma. Dla uriiknienia zbytniego roz
drobnienia, przyjąć najwięcej klas 5 i to ziemię dobrą, jako klasę 1-szą, dość dobrą 2-gą, średnią 3-.cią, lichą
4-tą, bardzo lichą 5-tą.
Drzewostany pomierzyć się muszą nietylko co do ro
dzaju drzewa, ale i co do wieku i zwarcia, w ogóle, jak tylko pod oczy podpadająca zachodzi różnica; przytem jednak na kępy małe, niżej 1 morga reflektować nie trzeba. Granice klas ziemi, drzewostanów i ich części co do zwarcia odmiennych, wnosi jeometra do pierwo-rysu, oznaczając pierwsze linjami kropkowanemi. drugie ciągłemi, trzecie linjami mieszanemi z kresek i kropek.
Dla prędszego zorjentowania się i pewniejszego po
glądu, każdy drzewostan nosić powinien osobną literę, którą się wszystkie jego poddziały oznacza, dodając w częściach, co do zwarcia lub ziemi się różniących, do tej litery w miarę potrzeby, górą jednę lub dwie krese-czki. Tak samo wszelkie halizny, wszelkie podobne so
bie nieużytki, oznaczą się równemi literami.
Drzewostany, choć w różnych leżące miejscach, jeżeli tylko codo rodzaju drzewa, wieku i dobroci ziemi są ró wne, tą samą oznacza się literą.
Przy takiem oznaczeniu, urządzający już z mapy głó
wnej jasny ma pogląd i ułatwioną pracę, bo nie jest zniewolony do ciągłego dochodzenia, do jakiego drzewo stanu poddział należy. .
Pierworyskoloruje się, ale dopiero pourządzeniu podług rodzaju drzewa dominującego lecz blado; kolorów użyć można:
dla dębu, ciemno-zielonego,
» buku i grabu, lila,
» brzozy, różowego,
dla olszy, żółtego,
» modrzewiu, niebieskawo-czarnęgo,
» dla sosny czarnego,
» świerku i jodły, czerwonawo-czarnego.
Drzewostanom starszym nad połowę wieku rębności, daje 'się kolor cokolwiek ciemniejszy. Pomieszanie drze
wostanu oznacza się figurą drzewa, którego mniej się znajduje.
Wszelkie nieleśne części lasu, .oznacza się sposobem w miernictwie używanym.
Z pierworysu utworzy jeometra jeszcze 4 małe zredu
kowane mapki, w stosunku 1 :25.000 i to: dwie przed urządzeniem i dwie po urządzeniu.
Pierwsza mapa gruntu, kolorowana podług klas ziemi jednym, lecz w miarę dobroci klasy coraz ciemniejszym, brunatnym kolorem, (vid. mapa). ’
Druga mapa drzewostanów, koloruje się podług ich wieku, drzewu odpowiednimi, lecz coraz ciemniejszemi kolorami, tak, że najstarsze są najciemniejsze (vid. mapa).
W niej oznacza się granice klaś ziemi linjami kropkowa
nemu Obie tu mapki, potrzebne są urządzającemu przy rozłożeniu lasu na obręby i okręgi.
Po urządzeniu— trzecia — kopja zredukowana pier worysu ze wszystkiemi szczegółami, jakie się jeszcze w czasie urządzenia wniosą, służy jako mapa podręczna dla zarządzającego lasem (vid. mapa).
Czwarta —mapa drzewostanów przyszłej kolei, do któ
rych się ma dążyć podczas kolei pierwszej, ażeby mieć zawsze cel na oku.
Jeżeli się lasy dla nazbyt wązkiej i krzywej figury lub dla górzystego położenia, alboi wreszcie dla kilku rozrzuconych części do podziału szachulcowego nie kwa lifikują, natenczas po pomiarze ogółowym przechodzi jeometra zaraz do podziału szczegółowego klas ziemi
i drzewostanów.
Na pierworysie jeszcze niewykolorowanym i nie obli czonym odkreśla urządzający co do rodzaju i wieku ró żniące się drzewostany, nie mające naturalnych granic, ile możności prostemi linjami, bacząc na to, aby utwo
rzyć ile się da zaokrąglone, niezbyt małe figury. Każdy tak odkreślonydrzewostan tworzyć będzie osobny okręg.
Gdyby który z nich w stosunku do innych bardzo był wielkim, można go linjami pod stopniem bussoli na części podzielić. Kępy małe odmiennymi drzewostanami nie odkreślają się jako osobne okręgi, lecz przyłączają do sąsiednich.
Linje przez urządzającego na mapie wykreślone, wy-, tyka jeometra w lesie. Gdy lasy są wielkie i na kilka obrębów rozłożone być. muszą, utworzyjeometra poprze dnio opisane mapki zredukowane; przy małych, jeden tylko obręb tworzących, mapki gruntu i drzewostanów niepotrzebne.
Lasy do jednych dóbr należące, w kilku miejscach rozrzucone, jak tylko tworzyć mają jednę urządzenia całość czyli obręb, muszą być wykreślone na jednym arkuszu i to tak, ażeby południk dla wszystkich części był ten sam, a położenie na mapie do położenia w na
turze podobne. Odległość kończyn tych części oznaczy się kreską prostą, a jej rzeczywista długość w przybli
żeniu częściami mili.
Gdzie służebności nie ciążą na całym lesie, tam na mapie linją od innych odmienną oznaczyć należy gra
nicę, do której dochodzą.
Po skończonym pomiarze układa jeometra rejestr po
miaru w sposób na przykładach w Części Ill-ciej po
dany.