Dane sektorowe

Pewnym problemem związanym z danymi używanymi do badań sektorowych był sposób ich agregacji do sektorów gospodarczych: według klasyfikacji PKD 2004 lub PKD 2007 – por. tabela 3.1.4.1¹³. Ostatecznie, pomimo, że klasyfika-cja PKD 2004 nie obowiązuje w Polsce od początku roku 2010, to zdecydowa-no się jej użyć jako podstawy agregacji, a klasyfikację PKD 2007 wykorzystazdecydowa-no jedynie do przedłużenia szeregów danych o rok 2009 (WDB) i 2010 (liczba pracujących). Powód takiego działania był natury praktycznej: w momencie przystępowania do obliczeń nie było informacji dotyczących niektórych zmien-nych według PKD 2007. Problem stanowiły głównie dane z rachunków regio-nalnych, a w szczególności wartość dodana brutto, której wartości według PKD 2007 w ogóle nie były znane w momencie tworzenia banków danych do obli-czeń (pierwsze dane o wojewódzkim WDB według PKD 2007 – za 2009 r. – zostały opublikowane przez GUS 03.01.2012 r., a w dniu 29 lutego 2012 r., w rachunkach regionalnych były trzy obserwacje roczne o wojewódzkich WDB¹⁴).

Rozszerzenie liczby sekcji, zmiana ich zawartości i „lokalizacji” w nowej klasy-fikacji PKD (por. tabela 3.1.4.1) powodują, że brak jest porównywalności po-między klasyfikacjami PKD 2004 i PKD 2007 na poziomie sekcji, a w konsekwencji na poziomie sektorów. Pełna zgodność została zachowana je-dynie na ogólnonarodowym poziomie. W przypadku podziału sektorowego, stosunkowo niewielkie różnice występują w sektorze rolnym i przemysłowym, ale już w przypadku usług rynkowych i nierynkowych różnice są znaczące. Fakty te powodują niemożność stosowania wprost klasyfikacji PKD 2007 w celu uzupełnienia szeregów danych o wartości dla roku 2009 i 2010, nie-mniej przyjęty algorytm postępowania (wykorzystujący dynamiki, a nie bez-względne wartości zmiennych w obu klasyfikacjach) doprowadził do

13 Polska Klasyfikacji Działalności 2004 (PKD 2004) jest zgodna z europejską klasyfikacją staty-styczną NACE rev. 1.1, (Nomenclature statistique des Activités économiques dans la Communau-té Européenne, revision 1.1 - Statystyczna Klasyfikacja Działalności Gospodarczych w Unii Eu-ropejskiej) i stosowana była w Polsce do końca roku 2009. Od początku roku 2010 w Polsce obowiązuje Polska Klasyfikacja Działalności 2007 (PKD 2007) – opracowana w ramach "Opera-cji 2007", na podstawie statystycznej klasyfika"Opera-cji działalności gospodarczej NACE rev.2 (która zastąpiła NACE rev. 1.1.). Nowa klasyfikacja PKD 2007 spowodowała zmianę liczby sekcji (z 17 do 21) i zmianę ich grupowania do poszczególnych sektorów – por. tabela 3.1.4.1.

14 GUS ma w planach przeliczenie danych wg PKD 2007 do 2000 r., lecz proces ten będzie za-kończony najwcześniej w połowie roku 2012.

kowo dużej zgodności obu klasyfikacji i, w konsekwencji, umożliwił ciągłość danych statystycznych dla 4 sektorów gospodarczych.

Tabela 3.1.4.1. Agregacja sekcji PKD 2004 i PKD 2007 do czterech sektorów gospodarki

Sektory Sekcje PKD 2004 Sekcje PKD 2007

Sektor rolniczy

A Rolnictwo, łowiectwo, leśnictwo

A Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo

i rybactwo B Rybactwo

Sektor prze-mysłowy

C Górnictwo B Górnictwo i wydobywanie

D Przetwórstwo przemysłowe C Przetwórstwo przemysłowe

E ^{Wytwarzanie i zaopatrywanie}

w energię elektryczną, gaz wodę D

Wytwarzanie i zaopatrywanie w energie elektryczną, gaz, parę wodną gorącą wo-dę i powietrze do układów klimatyzacyj-nych

E

Dostawy wody; gospodarowanie ściekami i odpadami oraz działalność związana z rekultywacją

F Budownictwo F Budownictwo

Sektor usług rynkowych¹⁵

G

Handel hurtowy i detaliczny; napra-wa pojazdów samochodowych, mo-tocykli oraz artykułów użytku osobi-stego i domowego

G

Handel hurtowy i detaliczny; naprawa po-jazdów samochodowych, włączając mo-tocykle

H Hotele i restauracje H Transport i gospodarka magazynowa

I ^{Transport, gospodarka magazynowa} i łączność

I Działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi

J Informacja i komunikacja

J Pośrednictwo finansowe K Działalność finansowa i ubezpieczeniowa

K

Obsługa nieruchomości, wynajem i usługi związane z prowadzeniem działalności gospodarczej

L Działalność związana z obsługą rynku nieruchomości

15 W tym sektorze zlokalizowane są głównie usługi oparte na zaawansowanej wiedzy - KIS (ang. knowledge-intensive services), które obejmują następujące sekcje i działy PKD 2004: sekcja J; sekcja K (w tym, dział 72: Informatyka i 73: Działalność badawczo-rozwojowa należące do tzw. usług opartych na wysoko zaawansowanej wiedzy – high-tech KIS). Do KIS należą również wy-brane działy sekcji I.

Dwie pierwsze sekcje (J, K) należą do grupy, którą można nazwać rynkowymi usługami nowo-czesnymi, sekcja M należy do sektora usług nierynkowych (które wraz z sekcjami dot. admini-stracji publicznej i ochrony zdrowia są głównymi składowymi usług nierynkowych, czy mówiąc precyzyjnie: pozostałych). Sektor rynkowych usług tradycyjnych (sekcje G, H, I) zawiera, co prawda, jakąś część innowacyjnych usług sekcji I, lecz jest to udział na tyle niewielki, że trudno zaliczać tradycyjne usługi do KIS.

Sektor usług nierynkowych (pozostałych)16

L

Administracja publiczna i obrona na-rodowa; obowiązkowe ubezpieczenia społeczne i powszechne ubezpiecze-nie zdrowotne

M Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna

M Edukacja N Działalność w zakresie usług

admini-strowania i działalność wspierająca N Ochrona zdrowia i pomoc społeczna O

Administracja publiczna i obrona naro-dowa; obowiązkowe zabezpieczenia spo-łeczne

O Działalność usługowa komunalna,

społeczna i indywidualna, pozostała ^{P Edukacja}

P ^{Gospodarstwa domowe zatrudniające} pracowników ^{Q Opieka zdrowotna i pomoc społeczna} Q Organizacje i zespoły eksterytorialne R Działalność związana z kulturą,

rozryw-ka i rekreacją

S Pozostała działalność usługowa

T

Gospodarstwa domowe zatrudniające pracowników; gospodarstwa domowe produkujące wyroby i świadczące usługi potrzeby

U Organizacje i zespoły eksterytorialne

Źródło: opracowanie własne

Na koniec uwaga terminologiczna. Usługi podzielono na rynkowe i nierynko-we, podczas gdy w tym ostatnim sektorze można wskazać wiele działalności, które trudno nazwać nierynkowymi (publicznymi). Bardziej adekwatną nazwą dla tych usług byłoby „usługi świadczone w interesie ogólnym”17, który to ter-min jest stosowany w niektórych krajach europejskich. Pomimo tych kontro-wersji zastosowano nazwę „usługi nierynkowe” przy zastrzeżeniu, że jest to sektor zdefiniowany jak w tabeli 3.1.4.1.

16 Należy zauważyć, że do 2006 r. dane prezentowane w podziale na sektory ekonomiczne, po-chodzące z „Produkt Krajowy Brutto – Rachunki regionalne [różne lata]” były podzielone na pięć grup sekcji PKD 2004. W odróżnieniu od sposobu agregacji sekcji PKD prezentowanego w wydaniach z 2007 i 2008 r. sekcje ”Działalność usługowa komunalna, społeczna i indywidualna, pozostała” oraz ”Gospodarstwa domowe zatrudniające pracowników” były zali-czane do sektora usług rynkowych.

17 Usługi świadczone w interesie ogólnym (services of general interest) obejmują zarówno usługi interesu ogólnego świadczone na zasadach rynkowych – komercyjnych (market services of gene-ral interest), jak i nierynkowych – niekomercyjnych (non-market services of genegene-ral interest).

3.2. Konwergencja PKB per capita i WDB na pracującego