%DGDQLDVRQGDĪRZH

W ramach realizacji zadania I.2 przeprowadzono badania sondażowe:

– eksperckie – dotyczące problemów związanych z realizacją zadań ratowni-czych przez jednostki systemu ratowniczego,

– sondażowe dotyczące osiągalności społecznych zespołów ratowniczych (OSP),

– sondażowe – dotyczące oczekiwań użytkowników końcowych wobec pro-jektowanego oprogramowania do wspomagania planowania systemu ra-towniczego na poziomach: gmina, powiat, województwo.

%DGDQLDVRQGDĪRZHHNVSHUFNLH

Badania sondażowe eksperckie prowadzone były zgodnie z opracowaną i opisa-ną metodyką⁹. W badaniu wzięło udział wytypowanych z wszystkich województw 31 ekspertów, którzy uczestniczyli w ponad 500 działaniach ratowniczo-gaśniczych jako funkcyjni.

Metodę, która została wybrana do przeprowadzenia badań eksperckich, cechuje:

– niezależność ekspertów, – anonimowość,

– wieloetapowość postępowania,

– uzgodnienie i opracowanie opinii osób kompetentnych.

W ramach badań metodą delficką przewidziane są dwie rundy badań ankieto-wych. W przypadku rozbieżności w uzyskanych wynikach przeprowadzona zostaje druga runda badań ankietowych, która służy do szczegółowego badania i uzyska-nia jednoznacznych wyników.

Na podstawie odpowiedzi respondentów na pytania sformułowane w ankiecie sformułowano między innymi następujące wnioski:

Działalność PSP ogólnie

– w opinii respondentów ankiety JRG PSP prowadziły najwięcej działań ra-towniczych w  związku z  pożarami (42,4%) i  miejscowymi zagrożeniami (37,3%), około 20,3% stanowiły działania podczas wypadków,

– statystycznie w  59% pożarów, 61% wypadków drogowych, 36% miejsco-wych zagrożeń, w których brali udział respondenci, byli zagrożeni ludzie, odpowiednio w  4%/10%/3% przypadków występowały ofiary śmiertelne, w 10%/49%/7% przypadków byli ranni, a w 37%/35%/15% przypadków pro-wadzono ewakuację zagrożonych osób,

9 B. Wiśniewski, Identyfikacja wymagań użytkowników końcowych oprogramowania PSR oraz standardów udzielania pierwszej pomocy ratowniczej: Opracowanie metodyki przeprowadzenia ba-dań sondażowych eksperckich metodą Delficką na wytypowanej grupie około 50 Ekspertów w zada-niu I.2 w ramach projektu „Zaawansowane technologie teleinformatyczne wspomagające projektowa-nie systemu ratowniczego na poziomach: gmina, powiat, województwo”.

Projektowanie systemu ratowniczego – wstępny raport z badań 133 – najwięcej obrażeń poszkodowanych stanowiły obrażenia ciała (57%), na-stępnie zatrucie gazami pożarowymi (21%), poparzenia (13%), inne obra-żenia (10%),

– zespół ratowniczy kierowany do incydentu krytycznego w pierwszym rzu-cie (uśredniając na podstawie odpowiedzi respondentów) powinien składać się z: 1 oficera, 2 aspirantów, 6 ratowników, 2 ratowników medycznych, a dla wypadku krytycznego z: 1 oficera, 2 aspirantów, 5 ratowników, 3 ratow-ników medycznych. Respondenci wskazywali również, że nie jest istotny stopień służbowy ratownika, a jego wyszkolenie i doświadczenie.

– w drugiej rundzie badań ankietowych respondenci wskazali 43 pozycje wy-posażenia, o które powinny być uzupełnione pojazdy I rzutu. Najczęściej typowanym brakującym wyposażeniem są kamery termowizyjne, detekto-ry gazu i  substancji niebezpiecznych oraz sprzęt łączności umożliwiający łączność na duże odległości. W dalszej kolejności sprzęt łączności podheł-mowej, defibrylatory automatyczne, parawany. Wskazywali także, że wypo-sażenie powinno być dostosowane do specyfiki i zagrożeń występujących w rejonie operacyjnym danej jednostki;

Liczba i jakość sprzętu

– jakość sprzętu ochrony indywidualnej powinna ulec poprawie;

– ilość aparatów ochrony dróg oddechowych (AODO) w jednostkach PSP jest wystarczająca, w OSP jest w dalszym ciągu niewystarczająca;

– niemal wszyscy respondenci mieli okazję stosować butle kompozytowe. 28 respondentów ocenia ich użytkowanie pozytywnie, 1 negatywnie z uwagi na mniejszą odporność na uderzenia;

W odniesieniu do pożarów

– za najczęściej występującą przyczynę mającą wpływ na występowanie ofiar śmiertelnych podczas pożarów respondenci wskazali odpowiedzi: za późno wezwano pomoc i ofiary były pod wpływem alkoholu. W dodatkowych ko-mentarzach wskazywali na często pojawiający się fakt usypiania ofiar z nie-zgaszonym papierosem;

– za przyczynę najczęściej mającą negatywny wpływ na skuteczność akcji gaśniczych  respondenci wskazali zaniedbania użytkowników/zarządców/

właścicieli obiektów budowlanych. Są to:

1. brak dostępu dla podnośników/drabin mechanicznych oraz zablokowane drogi pożarowe/dojazdy do obiektu;

2. zastawione drogi ewakuacyjne;

3. brak dostatecznego zaopatrzenia wodnego (uszkodzenia hydrantów, utrudniony dostęp do nich oraz niedostateczne ciśnienie wody);

4. montowanie krat w oknach, korytarzach i piwnicach,

5. brak ćwiczeń na obiekcie oraz brak aktualnej instrukcji bezpieczeństwa pożarowego;

W odniesieniu do zdarzeń komunikacyjnych

– rzeczywiste najczęściej prowadzone przez straż pożarną działania ra-townicze podczas wypadków komunikacyjnych polegają na zabezpie-czaniu uszkodzonych pojazdów przed ich zapaleniem się, obsunięciem lub przed innymi zagrożeniami (46%) oraz na uwalnianiu poszkodowa-nych z samochodów osobowych (46% respondentów) i średnio często ga-szeniu pojazdów, w których osób nie było (43%) (lub zostały uprzednio uwolnione),

– wśród zadań wykonywanych bardzo często przez straż pożarną wymienia-ne są również takie zadania jak kierowanie ruchem (40% respondentów) i  sprzątanie. Zadania mogłyby lub powinny być wykonywane przez inne służby lub podmioty, dzięki temu strażacy mogliby się skupić na realizacji działań ratowniczych,

– zdaniem respondentów najczęściej szybkie i skuteczne uwolnienie poszko-dowanego w  wypadku komunikacyjnym było utrudnione przez usytuo-wanie pojazdu względem innych elementów otoczenia (43% często, 36%

średnio). W  dalszej kolejności przez konstrukcję pojazdu (54% dla oceny średnio),

– w  34% zdarzeń komunikacyjnych kwalifikowana pierwsza pomoc (KPP) jest udzielana przez ratownika medycznego KSRG. We wszystkich tych zdarzeniach pomoc medyczną kontynuowały zespoły PRM, przy czym są takie zdarzenia, przy których KPP jest udzielana „od razu” przez PRM (sta-tystycznie 2,5%).

Narzędzia teleinformatyczne, łączność

– przydatność urządzeń łączności jest oceniana przez respondentów jako dobra dla JRG (57%) i OSP w KSRG (36%). Natomiast w odniesieniu do innych jednostek ochrony przeciwpożarowej poza KSRG jako słaba (53%).

Respondenci wskazywali na brak łączności dowodzenia pomiędzy różny-mi służbaróżny-mi prowadzącyróżny-mi działania, jak również na fakt, iż w przypad-ku gdy zawodzą podstawowe środki komunikacji, stosują powszechnie telefony GSM,

– przydatność narzędzi teleinformatycznych jest oceniana przez responden-tów jako dobra w odniesieniu do SWD-ST (47%); jako średnia i słaba dla systemu monitoringu pojazdów (łącznie 60%). Respondenci wskazywali również, że wdrażany od kilku lat system nawigacji w pojazdach PSP nie działa poprawnie.

Służby współdziałające

– najczęściej wzywane jest pogotowie energetyczne, w dalszej kolejności po-gotowie gazowe i pomoc drogowa. Najrzadziej dysponowane jest popo-gotowie wodno-kanalizacyjne oraz pogotowie weterynaryjne.

Projektowanie systemu ratowniczego – wstępny raport z badań 135 System doskonalenia, sprawność fizyczna

– system doskonalenia w PSP jest oceniany średnio dla dowódców JRG (37%), dowódców zmian (43%) i  kierowców-mechaników (40%) oraz dobrze dla ratowników (56%). System doskonalenia w OSP jest oceniany średnio dla naczelników (40%), dowódców zastępów (40%) i ratowników (30%) oraz sła-bo dla kierowców-mechaników (30%), respondenci wskazywali, że system doskonalenia zawodowego nie spełnia swojej roli, brak jest pomocy dydak-tycznych, poligonów i trenażerów, a szkolenia/kursy są prowadzone często przez osoby nieposiadające doświadczenia bojowego,

– sprawność fizyczna funkcjonariuszy PSP jest oceniana dobrze w  każdej grupie oraz dla ratowników OSP, natomiast dla pozostałych druhów OSP średnio. Respondenci wskazywali, że istotne znaczenie mają aktywność fi-zyczna po służbie, dostęp do sal gimnastycznych, basenu itp.

%DGDQLDVRQGDĪRZHGRW\F]ąFHRVLąJDOQRĞFLVSRáHF]Q\FK

]HVSRáyZUDWRZQLF]\FK263

Dokonując podsumowania prowadzonych badań ankietowych, autorzy opraco-wania sformułowali następujące wnioski:

– Niedopuszczalny w zakresie prowadzonych działań gaśniczych i ratowni-czych jest udział druhów OSP w  tych działaniach bez aktualnych badań lekarskich.

– Dostępność strażaków OSP w  godzinach przedpołudniowych i  popołu-dniowych jest na bardzo niskim poziomie, należy wprowadzić rozwiązania organizacyjne, aby określony procent strażaków (przynajmniej obsada jed-nego pojazdu z 25-proc. zapasem, w tym 2 kierowców) pracował w miejsco-wości, w której ma siedzibę jednostka OSP.

– Należy podjąć działania w zakresie odpowiednich szkoleń druhów OSP nie tylko podstawowych (choć one też wymagają uzupełnienia), ale również specjalistycznych.

– Stworzenie odpowiednich zachęt dla pracodawców, aby była możliwość za-trudniania druhów OSP i umożliwiania im udziału w działaniach ratowni-czo-gaśniczych.

– Wymiana pojazdów ratowniczo-gaśniczych, tych których czas eksploatacji przekroczył 25 lat użytkowania¹⁰.

– Wprowadzić aktywny system alarmowania druhów OSP (automatyczne przesyłanie informacji tekstowej na telefon komórkowy) w  celu poprawy czasów wyjazdów zastępów ratowniczo-gaśniczych do działań.

– Prowadzić działania mające na celu utworzenie jednostek operacyjno-tech-nicznych we wszystkich jednostkach KSRG.

10 Postulat trudny do realizacji, gdyż wymaga znacznych środków finansowych.