Przekazywanie informacji zwrotnej
E- doświadczenia w fizyce
http://e-doswiadczenia.mif.pg.gda.pl [data dostępu: 2014-05-09]
Baza interaktywnych eksperymentów z dziedziny fizyki, która powstała jako wynik pro-jektu realizowanego przez Politechnikę Gdańską.
Na stronie http://e-doswiadczenia.mif.pg.gda.pl trzeba wejść w zakładkę E-doświadczenia.
www.mes-english.com
www.mes-english.com [data dostępu: 2014-05-09]
Strona, z której można pobrać za darmo tysiące obrazków (tzw. flashcards) w formacie PPT, które można edytować. Przydatna szczególnie dla nauczycieli języków obcych, ale również nauczania początkowego.
Oprogramowanie do komunikacji i współpracy
Dzięki narzędziom służącym do komunikacji i współpracy, takim jak blogi, wiki, poczta elektroniczna, wideokonferencje czy portale społecznościowe, ucznio-wie mogą szybko otrzymywać interaktywną informację zwrotną odnoszącą się do konkretnego kryterium. Każda z tych technologii ma inne zastosowa-nie w klasie. Na przykład blogi są tazastosowa-nie i łatwe w zarządzaniu bez potrzeby posiadania umiejętności tworzenia stron internetowych. Wiki są podobne do blogów, ale bardziej wszechstronne: umożliwiają współpracę w grupie – łatwe dodawanie i edytowanie treści przez wszystkich użytkowników oraz szybki dostęp do informacji na dany temat, więc szczególnie przydają się do wspól-nego pisania i uczenia się metodą projektu. Stała możliwość przekazywania i odbierania informacji zwrotnej sprawia, że wiki to wyjątkowo efektywne narzędzie edukacyjne. A ponieważ są to serwisy internetowe, osoby dodające treść nie muszą znajdować się w tym samym miejscu ani pracować w sposób zsynchronizowany. Kolejnym narzędziem jest poczta elektroniczna, która daje stały, łatwy do zarchiwizowania zapis dwukierunkowej komunikacji. Wideo-konferencje z kolei znajdują zastosowanie głównie w kształceniu na odległość i rozwoju zawodowym nauczycieli, ale coraz powszechniej wykorzystuje się je także w szkołach średnich. Interakcja odbywa się tu w wielu miejscach (za pośrednictwem dwukierunkowej transmisji wideo i audio), łącząc społeczności wiejskie, odległe sale lekcyjne oraz ekspertów z zasobami edukacyjnymi i kla-sami na całym świecie.
Przyjrzyjmy się zatem bliżej każdemu z rodzajów oprogramowania służą-cemu komunikacji.
Blogi i wiki
Blog to strona internetowa, na której są na bieżąco umieszczane wpisy, po czym wyświetlane w odwróconym porządku chronologicznym. Podobnie jak inne media, blogi często koncentrują się na wybranym temacie, np. edukacji, technologii czy polityce. Od innych witryn internetowych różnią się tym, że to moderatorzy nadają ramy dyskusji, a następnie zapraszają czytelników do udzielania odpowiedzi na posty. System ten działa najlepiej w formie pisem-nej, choć na blogach istnieje również możliwość wyświetlania grafiki, a nawet nagrań wideo. Administrator lub moderator blogu może zdecydować, czy pozwolić innym osobom na dodawanie komentarzy do wpisów.
Jeśli nasz blog ma umożliwiać interakcję z uczniami, należy włączyć na nim funkcję dodawania komentarzy. Najlepiej zrobić to nadając uprawnienia do zamieszczenia komentarzy tylko naszym uczniom, jednocześnie blokując taką możliwość pozostałym osobom. Można również skonfigurować nasz klasowy
blog w ten sposób, aby był otwarty na wszelkie komentarze. Należy jednak pamiętać, że na blogach z możliwością nieograniczonego komentowania mogą pojawić się niestosowne wypowiedzi niewiadomego autorstwa (wandalizm internetowy).
Radzimy nauczycielom dawać możliwość zamieszczania treści tylko ucz-niom z klasy i to po upewnieniu się, że rozumieją obowiązujące zasady użyt-kowania. Często utrata przywileju zamieszczania komentarzy na blogu jest na tyle dotkliwą karą, że powstrzymuje ona uczniów przed publikowaniem niestosownych lub obraźliwych wpisów. Ponadto, jako administrator blogu, nauczyciel możne sprawdzać niektóre wypowiedzi uczniów zanim zostaną one opublikowane. Kiedy uczniowie mogą wypowiadać się na blogu wyłącznie pod własnymi nazwiskami jako nazwami użytkowników, niestosowne komentarze przestają być tu problemem. Większość uczniów nie chce, aby ich nazwisko było łączone z obraźliwą wypowiedzią widoczną dla całej szkoły i rodziców.
Oto jeden z przykładów przekazywania informacji zwrotnej za pośredni-ctwem blogu. Pani Jeargen, nauczycielka języka angielskiego w gimnazjum, zamieszcza na blogu klasy post, w którym prosi uczniów o napisanie i zamiesz-czenie tu wiersza. Uczniowie odpowiadają na post, publikując swoje utwory. Nauczycielka zamieszcza na blogu kryteria oceniania, omawia je w klasie i prosi uczniów, aby recenzowali wzajemnie swoje wiersze i przekazali informację zwrotną opartą na kryteriach oceniania do trzech utworów. W ten sposób ucz-niowie mają dostęp do wierszy swoich kolegów i mogą zarówno przekazywać, jak i bezzwłocznie otrzymywać konkretną informację zwrotną. Następnie pani Jeargen zamyka wątek i wyłącza możliwość dodawania wypowiedzi uczniów, a pod każdym wierszem publikuje własne komentarze związane z kryteriami oceniania. Następnie zaczyna osobną dyskusję, w wyniku której uczniowie pi-szą ostateczną wersję swojego wiersza. Dodawanie komentarzy w tym wątku zostaje zamknięte. Będzie to produkt końcowy interakcji całej grupy, który będą mogły zobaczyć inne klasy, rodzice i członkowie lokalnej społeczności. Z poszczególnymi etapami zadania można zapoznać się w materiale 1.18, przed-stawiającym przebieg realizacji projektu.
Wiki są podobne do blogów, ale bardziej wszechstronne. Pozwalają wszyst-kim użytkownikom łatwo dodawać i edytować treść, a szczególnie nadają się do wspólnego pisania i uczenia metodą projektu. Mechanizm przekazywania i odbierania informacji zwrotnej za pośrednictwem wiki sprawia, że są to wyjątkowo efektywne narzędzia edukacyjne. A ponieważ wiki są serwisami internetowymi, osoby dodające treść nie muszą znajdować się w tym samym miejscu czy pracować w sposób zsynchronizowany.
Materiał 1.18. Realizacja projektu prowadzenia blogu poetyckiego
Poniżej przedstawiamy polecane zasoby do tworzenia blogów i wiki:
Witryny Google
http://sites.google.com [data dostępu: 2014-05-09]
Google sprawia, że stworzenie darmowej klasowej strony internetowej jest proste i intui-cyjne. Po wejściu na witrynę po prostu klikamy w polecenie Utwórz, wybieramy dowolny spośród oferowanych szablonów i wypełniamy niezbędne rubryki.
Wikispaces
www.wikispaces.com [data dostępu: 2014-05-09]
Wikispaces jest miejscem, w którym można łatwo zaprojektować stronę internetową. Każdy może za darmo dołączyć do witryny, stworzyć własną przestrzeń i w ciągu kilku minut zacząć publikować na niej treści.
Przebieg realizacji projektu na blogu
poetyckim
Nauczycielka publikuje swoje komentarze jako ostatnie w dyskusji.
Nauczycielka publikuje polecenie, aby zakończono dodawanie komentarzy do wierszy. Uczniowie wzajemnie recenzują swoje wiersze. Uczniowie odpowiadają na post nauczycielki, publikując swoje wiersze. Nauczycielka publikuje polecenie dodawania wierszy. Zostają opublikowane cele i kryteria oceny. Uczniowie odpowiadają na drugi post nauczycielki, publikując wiersze po korekcie. Zostają założone blog oraz konta uczniów – użytkowników.
PBworks
http://pbworks.com [data dostępu: 2014-05-09]
To łatwa w obsłudze witryna serwisu wiki. Aby uzyskać informacje na temat jej wykorzy-stania w klasie, po wejściu na stronę klikamy w zakładkę Education (Edukacja). Darmowe strony pozwalają wykorzystać maksymalnie 2 GB pamięci i dołączyć 100 użytkowników. Dodatkowa pamięć jest dostępna za opłatą.
Moodle
www.keytoschool.com/moodle [data dostępu: 2014-05-09]
Darmowy, popularny na całym świecie program, który pozwala nauczycielom tworzyć kursy internetowe dla uczniów.
MediaWiki
www.mediawiki.org/wiki/MediaWiki/pl [data dostępu: 2014-05-09]
Strona, z której można nauczyć się, jak tworzyć strony typu wiki oraz zaprojektować włas-ną stronę.
Poczta elektroniczna
Nauczyciele mogą wysyłać uczniom informację zwrotną za pośrednictwem e-maila w dowolnym momencie, w szkole i poza nią. Nawet uczniowie, którzy nie mają dostępu do komputera w domu, mogą założyć sobie internetowe konto pocztowe, korzystając z bezpłatnej usługi, np. Gmaila, dostępnej poprzez komputer w klasie czy bibliotece.
Rozważmy przykład pana Dunlapa, nauczyciela wiedzy o społeczeństwie w szkole średniej, który chce zachęcić swoją klasę do aktywności podczas trzydniowego weekendu z okazji Dnia Prezydenta. Na piątek wyznacza termin oddania krótkiego wypracowania na temat władzy wykonawczej i prosi ucz-niów, aby przesłali mu swoje prace za pośrednictwem poczty elektronicznej, w formie załączonego dokumentu programu Microsoft Word. Pan Dunlap do-staje wypracowania w czasie przerwy świątecznej, a następnie odsyła uczniom sprawdzone prace w niedzielę po południu. Uczniowie otrzymują informację
zwrotną w postaci zmian zaznaczonych w tekście oraz komentarzy zawartych w treści wiadomości e-mail. Jeżeli z wypracowania konkretnego ucznia wynika, że nie w pełni zrozumiał on zadanie, pan Dunlap załącza do jego wypracowania kryteria oceniania. Dzięki takiej formie korespondencji nauczyciel może łatwo przesłać informację rodzicom ucznia, a oprogramowanie poczty zachowuje historię korespondencji wraz z datą oddania wypracowania i terminem jego odesłania do ucznia. Ponadto wszystkie pliki mają formę elektroniczną, dzięki czemu nauczyciel nie musi przekopywać się przez stosy uczniowskich prac. Wykorzystanie poczty elektronicznej pozwala, jak widać, przekazywać infor-mację zwrotną skutecznie i szybko.
Wideokonferencje
Wideokonferencja jest często idealnym sposobem na uzyskanie dostępu do specjalistycznej, trudno dostępnej wiedzy, poznanie egzotycznych kultur i miejsc. Pani Valenza, nauczycielka języka hiszpańskiego, chce stworzyć ucz-niom okazję do konwersacji. Za pomocą programu Skype (www.skype.com) organizuje wideokonferencję z klasą uczącą się języka angielskiego w sio-strzanej szkole w Hiszpanii. Podczas spotkania online uczniowie wykonują skecze w języku hiszpańskim i angielskim. Następnie nauczyciele wydają opinie na temat skeczy i poziomu językowego każdej z klas. Zachęcają uczniów do zadawania pytań: uczniów amerykańskich w języku hiszpańskim, a uczniów hiszpańskich w języku angielskim. Obie grupy uczniów wykorzystują również blog, aby przekazać kolegom informację zwrotną w ich języku. Z pośredni-ctwem wideokonferencji uczniowie amerykańscy otrzymują cenne uwagi od nauczyciela w Hiszpanii, a komentarze od uczniów – na blogu.
Pozyskiwanie informacji zwrotnej od autentycznych rozmówców jest ogromnie motywujące. Za pośrednictwem nowych technologii uczniowie mogą zyskać dostęp do innych odbiorców, np. klubów poetyckich, naukowców czy stowarzyszeń historycznych. Nauczyciele mogą znaleźć w internecie wiele bezpłatnych programów, które pomogą im zorganizować wideokonferencję. Należą do nich wspomniany Skype (www.skype.com), iChat (tylko dla kompute-rów Macintosh; www.apple.com/macosx/apps/all.html#ichat), a także Google Video Chat (www.google.com/chat/video).
Portale społecznościowe
Nasi uczniowie najczęściej komunikują się ze sobą po lekcjach poprzez por-tale społecznościowe. Strony takie jak Facebook i Twitter są dla uczniów tym, czym telefon dla starszych pokoleń – narzędziem do kontaktu. Jednak w wielu szkołach portale te postrzega się jako zagrożenie, a dostęp do nich zostaje zablokowany.
Tymczasem korzystanie z portali społecznościowych przynosi wyraźne korzyści edukacyjne. Pozwalają one na kontakt z prawdziwymi rozmówcami na całym świecie, dają możliwość szybkiego przekazywania i otrzymywania informacji zwrotnej, a także prowadzenia wartościowych dyskusji. W tradycyj-nym nauczaniu nauczyciel historii może polecić uczniom, aby w ramach pracy domowej napisali tekst na wybrany temat. Po kilku akapitach uczniowie zwykle są znużeni zadaniem. Jednak w przypadku postu na Tweeterze, zamieszczając swoje wypowiedzi wiedzą, że zostaną one przeczytane przez kolegów. Zamiast szybko zapomnieć o zadaniu, wracają do dyskusji na portalu jeszcze kilkakrot-nie kolejnego dnia, aby zobaczyć odpowiedzi na swój wpis.
Często nauczyciele nie popierają zakazu używania wielu z omówionych tu narzędzi w swoich klasach. Zamiast wprowadzać całkowity zakaz korzystania z portali społecznościowych i podobnych narzędzi internetowych w szkołach, ustawodawcy powinni raczej zastanowić się, w jaki sposób można je wykorzy-stać w celu poprawy jakości nauczania oraz upowszechniania mądrego, etycz-nego, zgodnego z prawem korzystania z nowych mediów, które są ulubioną formą komunikowania się dzisiejszych uczniów.