Katedra Łąkarstwa i Kształtowania Terenów Zieleni, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu
Department of Grassland and Landscape Development, Wrocław University of Environmental and Life Sciences
Trawniki nadają zabudowie miejskiej wystrój oraz harmonię, uzupełniając architekturę oto-czenia. Roślinami stosowanymi do obsiewu trawników, niezależnie od ich przeznaczenia i ro-dzaju, są trawy. Dobór gatunków, a przede wszystkim odmian do mieszanek zależy od przezna-czenia, czyli sposobu eksploatacji nawierzchni trawnikowej. Doświadczenie założono na terenie płaskim przy Pl. Grunwaldzkim w dzielnicy Śródmieście we Wrocławiu. W badaniach uwzględ-niono: różne mieszanki traw Green Universal (A1), Shadow Gazon (A2), Super Sport (A3), dwie normy wysiewu: 20 g·m-2 i 30 g·m-2 oraz odległość obiektu od osi jezdni B1, B2, B3, B4. Ocenę wschodów określono w dwóch terminach: po 28 i po 42 dniach od siewu. Spośród badanych mieszanek gazonowych najbardziej przydatnymi do obsiewu trawników miejskich okazała się mieszanka Super Sport (A3) przy obu normach wysiewu. Natomiast najmniej zadowalające re-zultaty dała mieszanka Green Universal (A1).
SŁOWA KLUCZOWE: mieszanki trawnikowe, wschody, trawniki miejskie
WSTĘP
Trawniki stanowią podstawowy składnik zieleni na terenach miasta. Na kształtowa-nie się ekosystemów trawiastych ma wpływ kompleksowe oddziaływakształtowa-nie czynników siedliskowych i antropogenicznych [Harkot i wsp., 2005].
Obecnie zauważa się zmieniający charakter miast i sposób życia ich mieszkańców. W wielkich aglomeracjach coraz więcej osób żyje w ciągłym pośpiechu, hałasie,
Agnieszka Dradrach 52
odczuwając niedogodności życia [Skórkowska, 2003]. Zwarta murawa i otaczająca zieleń korzystnie działa na naszą psychikę i samopoczucie oraz rozwija poczucie piękna i estetyki u człowieka. Tereny trawiaste, przy wzrastającej świadomości społecznej, która wymaga zdrowego, przyjaznego oraz pięknego otoczenia, mają obecnie duże znaczenie. Stały się ważnym elementem życia, mają duże zdolności regeneracyjne, a tym samym zdecydowanie wpływają na ogólną kondycję danego środowiska [Rut-kowska i Hempel, 1986; Rut[Rut-kowska i Pawluśkiewicz, 1996; Wolski 2002; Wysocki, 1994]. Spełniają one funkcję ekologiczną – kształtują mikroklimat, dekoracyjną – sta-nowią elementy kompozycji przestrzennej, użytkową jako powierzchnie rekreacyjne oraz ochronną [Fortuna-Antoszkiewicz, 2004].
Podstawowymi roślinami stosowanymi do obsiewu trawników, niezależnie od ich rodzaju, są trawy. Skład odmianowy mieszanek zależy od przeznaczenia i eksploatacji nawierzchni trawiastej. Dzięki wieloletności trawy odznaczają się dużą zdolnością re-generacyjną oraz osiągają szybką sprawność funkcjonalną. Racjonalne wykorzystanie traw gazonowych jest ściśle związane z prawidłowym doborem gatunków i odmian w oparciu o ich cechy morfologiczne, biologiczne oraz wymagania siedliskowe [Grabow-ski 1999].
Celem pracy była ocena wschodów kilku mieszanek traw gazonowych stosowanych do obsiewu trawników w warunkach miejskich.
MATERIAŁ I METODY
Doświadczenie założono metodą losowanych bloków w 3 powtórzeniach, na polet-kach o powierzchni 4,3 m długości i 1 m szerokości przy Pl. Grunwaldzkim w dzielnicy Śródmieście we Wrocławiu.
W warunkach miejskich wysiano trzy mieszanki trawnikowe: Green Universal (A1), Shadow Gazon (A2), Super Sport (A3) (tab.1). Badania obejmowały trzy czynniki: I mieszanki traw gazonowych A1, A2, A3
II normy wysiewu: 20 g·m-2 i 30 g·m-2
III odległość obiektu od osi jezdni B1 (4,8 m), B2 (5,8 m),B3 (6,8 m), B4 (7,8 m)
Tabela 1 Table 1 Procentowy udział poszczególnych gatunków w mieszankach trawnikowych
The percentage part of individual species in lown mixtures
% Udział gatunków traw w mieszance – % Part of individual species in mixtures
Gatunek – Species Lp Lp Lp Frr Fr Frr Fa Pp
Odmiana – Cultivar Sabor Barrage Barball Pernille Wilma Bargena Asterix Baron
A1 25 – – – 20 20 15 20 A2 10 – – – 30 25 15 20 Mieszanka traw Grass mixture A3 – 25 25 20 10 – – 20 Objaśnienie – Explanation:
Lp – Lolium perenne, Frr – Festuca rubra rubra, Fr – Festuca rubra, Fa – Festuca arundinacea, Pp – Poa pra-tensis
Ocena wschodów kilku mieszanek traw gazonowych ... 53
Przed założeniem doświadczenia na wyznaczonym terenie zastosowano odchwasz-czenie układowe przy użyciu glifosatu w ilości 1,750 l/ha. Wielkość badanego poletka wynosiła 4,3 m długości na 1 m szerokości. W badaniach zastosowano dwie normy wysiewu: 20 g·m-2 i 30 g·m-2. Po wysianiu mieszanek zastosowano nawożenie mineralne w ilości: 200 kg NPK w stosunku 4 : 1 : 2 w dwóch terminach (10.06.06 r. i 25.07.06 r.). W terminie 4 tygodni od siewu dokonano pierwszej oceny wschodów wysianych mie-szanek, natomiast drugą ocenę przeprowadzono po 6 tygodniach. Udział roślin w po-kryciu powierzchni określono metodą kwadratów Webera.
WYNIKI I DYSKUSJA
W ocenie wschodów badanych mieszanek po 28 dniach od siewu najlepsze wschody stwierdzono dla mieszanki A3 niezależnie od ilości wysiewu nasion. Również dobre wschody traw odnotowano na obiektach obsianych mieszanką A2 przy normie wysiewu 30 g·m-2. Oceniając średnią liczbę siewek na jednostce powierzchni nie stwierdzono istotnych różnic pomiędzy zastosowanymi normami siewu. Analizując wpływ odległo-ści badanego obiektu od osi jezdni nie stwierdzono wyraźnych różnic w przypadku normy wysiewu 20 g·m-2, natomiast najwyższą obsadę roślin na jednostce powierzchni zaobserwowano dla obiektów położonych w odległościach B1 i B2 przy zastosowaniu obu norm wysiewu 20 g·m-2 i 30 g·m-2 (tab. 2).
Tabela 2 Table 2 Wschody traw oceniane 4 tygodnie po siewie (16.05.05)
The emergence of grasses estimated 4 weeks after sowing (16.05.05) Norma wysiewu: 20 g·m-2
Sowing standard: 20 g·m-2 Norma wysiewu: 30 g·m-2
Sowing standard: 30 g·m-2 Średnia Mean Odległość od osi jezdni – Distance of road axis
M ieszan ka t ra w G ra ss m ixtu re B 1 B 2 B 3 B 4 Średnia Mean B 1 B 2 B 3 B 4 Średnia Mean Średnia ogólna General mean A 1 1975 1400 2550 2175 2025 1417 1583 2858 3417 2318 2172 A 2 1233 1767 3183 3050 2308 3658 4817 3817 2333 3656 2982 A 3 3800 4600 3175 3091 3668 4425 4383 3733 2500 3760 3717 Średnia Mean 2336 2589 2970 2772 2667 3167 3594 3469 2750 3245 2957 NIRAB 1159
Odległość obiektu od osi jezdni – Distance of road axis: B1 – 4,8 m, B2 – 5,8 m, B3 – 6,8 m, B4 –7,8 m
Po 42 dniach od siewu nasion istotnie wyższą liczbę siewek na jednostce po-wierzchni stwierdzono na obiektach obsianych mieszanką A3 niezależnie od normy wysiewu oraz mieszanką A2 przy siewie nasion w ilości 30 g·m-2. Analizując wpływ odległości badanego obiektu od osi jezdni nie wykazano istotnych różnic przy siewie
Agnieszka Dradrach 54
nasion w ilości 20 g·m-2 dla mieszanek A1 i A2. Natomiast lepsze wschody zaobserwo-wano przy obsiewie mieszanką A3. Zastosowanie wyższej normy wysiewu (30 g·m-2) wskazuje na istotnie wyższą obsadę roślin na jednostce powierzchni przy użyciu mie-szanki A2 i A3 na obiektach położonych w odległości B1 i B2 od osi jezdni (tab. 3).
Tabela 3 Table 3
Wschody traw oceniane 6 tygodni po siewie (30.05.05) The emergence of grasses estimated 6 weeks after sowing (30.05.05)
Norma wysiewu: 20 g·m-2
Sowing standard: 20 g·m-2 Norma wysiewu: 30 g·m-2
Sowing standard: 30 g·m-2 Średnia Mean Odległość od osi jezdni – Distance of road axis
M ieszan ka t ra w G ra ss m ixtu re B 1 B 2 B 3 B 4 Średnia
Mean B 1 B 2 B 3 B 4 ŚredniaMean
Średnia ogólna General mean A 1 1800 1567 2042 2308 1929 1117 1559 2783 2158 1904 1917 A 2 1342 1758 3317 3083 2375 5292 7133 6567 2992 5496 3936 A 3 6042 7725 5058 1683 5127 5242 5200 6542 3283 5067 5097 Średnia Mean 3061 3683 3472 2358 3144 3884 4631 5297 2811 4156 3650 NIRAB 1478
Odległość obiektu od osi jezdni – Distance of road axis: B1 – 4,8 m, B2 – 5,8 m, B3 – 6,8 m, B4 – 7,8 m
WNIOSKI
1. Najlepsze wschody stwierdzono przy wysiewie mieszanki Super Sport (A3) w ilo-ści 20 g·m-2. Istotnie najlepszymi wschodami przy normie wysiewu 30 g·m-2 charaktery-zowała się mieszanka Shadow Gazon (A2). Przy obu normach wysiewu istotnie najniż-szą obsadą roślin charakteryzowała się mieszanka Green Universal (A1).
2. Najatrakcyjniejszą murawę otrzymano wykorzystując mieszankę Super Sport (A3) – przy normie wysiewu 20g·m-2. Istotnie najlepszą murawą charakteryzowała się mie-szanka Shadow Gazon (A2) przy zastosowaniu normy wysiewu 30 g·m-2. Przy obu nor-mach wysiewu istotnie najgorszą murawą odznaczała się mieszanka Green Universal (A1).
3. Spośród badanych mieszanek traw gazonowych najbardziej przydatnymi do ob-siewu trawników miejskich okazała się mieszanka Super Sport (A3).
Ocena wschodów kilku mieszanek traw gazonowych ... 55
PIŚMIENNICTWO
Grabowski K., Grzegorczyk S., Benedycki S., Kwietniewski H.: 1999. Ocena wartości użytkowej wybranych gatunków i odmian traw gazonowych do obsiewu nawierzchni trawiastych. Folia Univ. Agric. Stetin. 197 Agricultura (75): 81–88.
Harkot W., Wyłupek T., Czarnecki Z.: 2005. Trawy na poboczach dróg Lubelszczyzny. Łąkar-stwo w Polsce. PTŁ 8, 71–74.
Rutkowska B., Hempel A.: 1986. Trawniki. PWRiL, Warszawa, 256 ss. Rutkowska B., Pawluśkiewicz M.: 1996. Trawniki. PWRiL, Warszawa, 99 ss. Skórkowska A.: 2003. Zielone deptaki i place miejskie. Przegląd komunalny 10 (145).
Wolski K.: 2002. Możliwości wykorzystania siewu rzutowego i perforacyjnego w zakładaniu sportowych nawierzchni trawiastych. Przegląd Naukowy Inżynieria i Kształtowanie Śro-dowiska, Rocznik XI, Zeszyt 1 (24): 79–82.
Wysocki C.: 1994. Studia nad funkcjonowaniem trawników na obszarach zurbanizowanych (na przykładzie Warszawy). Rozprawa habilitacyjna. Wydaw. SGGW. 96 ss.
EMERGENCE ESTIMATION OF VARIOUS GRASS MIXTURES FOR CITY SODS
S u m m a r y
Grass matting presents a basic component of the green area in city. They transmit city build-ing decor and harmony, which implementbuild-ing architecture enclose. Applicable to plants grass matting to sow, independently on their allocations and kind, are the grasses. The species and particularly, cultivars for mixtures selection depends from a destination that is manner of exploi-tation of pavement. The experiment was setting up on flat field in Grunwaldzki square in center city district of Wroclaw. It takes into consideration in research different mixtures grass Green Universal (A1), Shadow Gazon (A2), Super Sport (A3), in two sowings norm: 20 g·m-2 and 30 g·m-2
and a distance the object from road axis B1, B2, B3, B4. An estimation emergence in two dates definite after 28 and after 42 days from sowing. From among researched mixtures grass, the mixture of Super Sport (A3) has turned out fairest at both of sowings norm. However, Green Universal (A1) mixture has given least satisfactory results.
KEY WORDS: grass mixtures, emergence, city sods
Recenzent: prof. dr hab. Kazimierz Grabowski – Uniwersytet Warmińsko-Mazurski, Olsztyn