W połowie października 2010 roku odbyła się konferencja organizowana przez Europeanę, której mottem była „wolna kultura”. W ciągu dwóch dni wygłaszano referaty ukazujące sposoby udostępnia skarbów dziedzictwa kultury europejskiej oferowane przez Europeanę oraz planowane kierunki jej rozwoju na najbliższe 15 lat. Podczas kongresu skupiono się przede wszystkim na dwóch zagadnieniach:
treść generowana przez użytkownika (user generated content oraz dane powiązane (linked data), które odgrywają coraz większą rolę w serwisach internetowych nowej generacji.
Jill Cousins ukazała w swojej prezentacji najważniejsze kierunki rozwoju skupia-jące się wokół użytkowników serwisu, dostawców obiektów zdigitalizowanych oraz przyszłych usługodawców zarówno z domeny publicznej jak i z komercyjnej. Plano-wane jest uatrakcyjnienie serwisu dla użytkowników poprzez ciągłe pozyskiwanie nowych urozmaiconych tematycznie zdigitalizowanych obiektów, a przede wszystkim audiowizualnych, do tej pory najubożej reprezentowanych od wszystkich czterech głównych grup partnerów. Wraz z udostępnieniem nowej wersji serwisu, co ma na-stąpić w połowie 2011 roku planowane jest uruchomienie nowych funkcji opartych o Web 2.0, które mają pozwalać użytkownikom na większe dostosowywanie serwisu do swoich potrzeb i na generowanie treści, która miałaby być w przyszłości włączona do zasobu Europeany. Na dzień dzisiejszy portal umożliwia założenie indywidualne-go konta, zapisywanie wyników wyszukiwań, tworzenie galerii ulubionych obiektów, dodawanie tagów, polecanie innym oraz generowanie kodów pozwalających na udostępnianie obrazu obiektu na innych stronach internetowych. Kolejnym krokiem zmierzającym do rozwinięcia oferty Europeany jest wprowadzenie różnych usług premium, choć żadne z nich nie zostały jeszcze bliżej sprecyzowane.
Liam Wyatt skupił się natomiast na przedstawieniu, w jaki sposób powstawała Wikipedia, mówił o początkach współpracy z instytucjami kultury w celu pozyskania materiałów do opracowania nowych haseł dla encyklopedii czy zdjęć, które miałyby je wzbogacać. Początkowy sceptycyzm instytucji kultury został przełamany, gdy okazało się, że dzięki tej współpracy korzyści zyskują również instytucje udostęp-niające swoje dobra. Wikipedyści przy poszczególnych hasłach podawali linki skąd
czerpali informacje i gdzie wykonane były zdjęcia eksponatów. dzięki temu czytelnicy encyklopedii zaczęli odwiedzać strony internetowe danych instytucji, jak również je same z tego względu, że odkryli ciekawe obiekty, o których istnieniu nie wiedzieli.
Wyatt wyjaśnił również, w czym tkwi sukces Wikipedii. Okazuje się, że kluczową rolę odgrywa możliwość aktywnego udziału w tworzeniu zawartości encyklopedii przez dowolnych użytkowników. Twórcy encyklopedii postanowili nie ograniczać się tylko i wyłącznie do współpracy z naukowcami, ale wręcz przeciwnie postawili na wirtualnych wolontariuszy.
Aby jednemu z tematów przewodnich konferencji, czyli aktywizacji użytkowników stało się zadość, to również uczestnicy konferencji mieli okazję aktywnie popracować w grupach podczas warsztatów poświęconych połączonym danym, treści generowa-nej przez użytkowników oraz ryzyku i korzyściach z publikowania danych w Internecie.
Wyniki prac wszystkich trzech grup zostały przedstawione w telegraficznym skrócie podczas kolejnych wspólnych obrad.
Następnego dnia po podsumowaniu pierwszej części obrad Luca Martinelli przedstawił punkt widzenia Komisji Europejskiej wobec przyszłości Europeany uważanej za bardzo ważny czynnik integrujący Europejczyków. Reprezentanci KE widzą w niej również bodziec wpływający pozytywnie na całokształt rozwoju Unii Europejskiej, mający prowadzić w końcowym efekcie do ekspansji innowacyjnych rozwiązań, dzięki łatwemu dostępowi do wiedzy. KE sama sobie wyznaczyła zada-nie wypracowania mechanizmów wspomagających finansowazada-nie przedsięwzięcia i promowanie cyfryzacji dziedzictwa kulturowego w państwach członkowskich Unii Europejskiej.
duże zainteresowanie wzbudziło wystąpienie James’a Crawford’a na temat usługi Google Books, która w całej Europie ma tyle samo oponentów, co zwolenników. Fir-ma Google stawia sobie za cel uporządkowanie Internetu i digitalizację analogowej wiedzy. A ostatnimi czasy interesuje się szczególnie zasobami największych bibliotek europejskich i narzędziami do zarządzania informacją elektroniczną.
W następnej części swoje wystąpienia na temat projektów angażujących użyt-kowników w generowanie treści przedstawili: Kevin Sumption (Solar Stormwatch, Old Weather, Galaxy Zoo) oraz Mette Bom (1001 Stories from Denmark).
Ian davis przedstawił natomiast projekt BBC Wildlife Finder, który wykorzystuje linked data, jako podstawę swojego funkcjonowania. Twórcom portalu zależało na połączeniu i wykorzystaniu wszystkich dostępnych materiałów w archiwum BBC, a więc nagrań dźwiękowych, audiowizualnych oraz tekstowych przygotowywanych w ramach różnych programów radiowych, telewizyjnych, czy serwisów interneto-wych.
W ostatniej sekcji konferencji zaprezentowane zostały referaty poświęcone dwóm portalom internetowym. Rolf Kallmann przedstawił SOCH (Swedish Open Cultural Heritage) wyposażony w aplikację Kringla wykorzystującą API Europeany i dzięki
R
RELACJE, KOMUNIKATY temu oferujący swoim użytkownikom wyniki wyszukiwań poszerzone o trafienia z jej bazy danych. Natomiast Nathan Yergler zapoznał uczestników konferencji z najmłod-szym projektem wspierającym Europeanę – Reading Europe, którego zadaniem jest zagwarantowanie reprezentacji 100 najcenniejszych dzieł literatury z każdego kraju należącego do projektu.W referacie zamykającym konferencję oraz konkluzjach Jill Cousins podkreśliła rolę Europeany w zakresie wspierania bibliotek i innych instytucji posiadających w swoich zbiorach obiekty należące do domeny publicznej oraz dalszego rozwoju inicjatyw zmierzających do ważnego celu, jakim jest uwolnienie kultury i przybliżenie jej wszystkim ludziom za pośrednictwem Internetu.
Anna Gryta i Agnieszka Bajda
Biblioteka Wydziału Technologii i Inżynierii Chemicznej
Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie