Staje się już coroczną tradycją, że Książnica Pomorska prezentuje swoim czytelni-kom postacie twórców fantastyki. Czyni to za pośrednictwem książek, wzbogaconych autografami oraz dedykacjami ich autorów. Wpisy owe adresowane są do czytelników naszej biblioteki.
Wystawa za każdym razem prezentowana jest na terenie Wypożyczalni Głównej.
Albo w bezpośredniej bliskości regałów z literaturą fantastyczną, takie umiejscowienie nie jest przypadkowe, gdyż jest ona adresowana głównie do czytelników pasjonujących się tym rodzajem literatury, albo też w pobliżu wejścia głównego do WG, by swymi eksponatami zachęcić nowych czytelników do sięgnięcia do półek z fantastyką.
Pierwotnie czas trwania wystawy, odbywającej się w 2009 roku zaplanowany był na jeden miesiąc – październik, jednak duże zainteresowanie ze strony czytelników spowodowało wydłużenie czasu ekspozycji o kolejne dwa miesiące. Wystawa trwała w tym samym miejscu do końca grudnia 2009 roku.
Bogatsi o to doświadczenie kolejną edycję wystawy postanowiliśmy więc prezento-wać przez okres nieco dłuższy. Inauguracja nastąpiła z pierwszym dniem grudnia 2010, a jej planowane zakończenie przewidziane było na koniec stycznia 2011. Jednak i tym razem ogromne zainteresowanie czytelników spowodowało przedłużenie ekspozycji o kolejny miesiąc. Prezentacja wzbudzała żywe zainteresowanie i często prowokowała do zadawania pytań o pochodzenie tychże autografów, proces pozyskiwania czy też planowane kolejne nabytki do sporej już kolekcji.
Tak interesująca wystawa musiała mieć również swoistą fantastyczną oprawę graficz-ną, której twórcy poświęcili dużo artystycznej energii. Motywy jakby rodem pochodzące z ilustracji książek fantasy wprowadzały widzów w baśniowy, tajemniczy klimat. Cynowe figurki smoków, oryginalne biżuterie wysypujące się ze zdobnych szkatułek, inkrustowa-ne puzderka, fragmenty nietypowej roślinności stanowiły ważny, przyciągający wzrok element idealnie wpasowujący się w klimat świata fantastycznego. Jedna z gablot ozdobiona w wulkaniczne i tajemnicze „księżycowe” kamienie, których tłem stała się srebrna poświata, jakby księżycowego blasku, była hołdem dla klimatu science-fiction.
Oprawa artystyczna tej wystawy stanowiła bardzo istotny element całości.
R
RELACJE, KOMUNIKATY Pomysł takiej prezentacji ma swój początek w 2008 roku, kiedy to pracownicy działu Gromadzenia i Opracowania Zbiorów gościli w Poznaniu podczas ogólnopolskiego konwentu fantastyki. Okazał się on skarbnicą wiedzy z szeroko rozumianej tematyki fantastycznej i miejscem bezpośrednich spotkań z twórcami fantastyki z Polski i za-granicy. Konwent dawał możliwość bezpośredniego kontaktu z ulubionymi autorami oraz zdobycia ich autografów.Natomiast sam pomysł wyjazdu na konwent ma swoje źródło w obserwowanym dużym zainteresowaniu tematyką fantastyczną w różnych jej przejawach, i to zarów-no wśród młodzieży jak i czytelników dorosłych. Trend ten wyraźnie zaznacza się w preferencjach czytelniczych, obserwowanych w statystykach Wypożyczalni Głównej Książnicy Pomorskiej.
Już od dłuższego czasu Książnica Pomorska gromadzi autografy i dedykacje pisarzy polskich i zagranicznych w ramach, specjalnie w tym celu stworzonej kolekcji dedykacji.
Wśród tych pisarzy coraz więcej jest autorów związanych z nurtem fantastycznym.
Fantastyka nie ogranicza się jedynie do literatury, lecz zauważalna jest również w innych formach, przejawach działalności człowieka. Należałoby tu wspomnieć o dominacji tego gatunku w grach komputerowych, filmach a także bajkach. Zwią-zany jest też z tym cały rynek zabawek, czasopism, komiksów czy tzw. gadżetów dla dzieci i młodzieży. Nawet reklamy nie są pozbawione elementów fantastycznych.
Wśród niektórych form charakterystycznych dla fantastyki można wymienić też np. gry RPG, LARP-y czy gry karciane. Trend ten świętuje aktualnie swój „złoty czas”, coraz powszechniej ze sztuki przenika do kultury masowej.
Cytując za Justyną Sobolewską : „Po 1989 r. zmieniła się nie tyle sama literatura, co jej rola i sposób funkcjonowania – życie literackie, rynek wydawniczy, media. Nasze oczekiwania wobec niej pochodzą z innej epoki. To, że sztuka nie przedstawia świata, oddaje w pewnym sensie nową rzeczywistość, w jakiej się znajdujemy, płynną, mi-gotliwą, nie do ogarnięcia w całości (…), Mariusz Sieniewicz dodaje: „Wydaje się, że nie można dzisiejszego świata opisać w realistyczny sposób. Trzeba w codzienności szukać szczelin i szyfrów, które by o nas samych mówiły więcej niż czysto realistyczny opis.”
I w związku z tą nową sytuacją, z tą zmianą oczekiwań i gustów czytelniczych, i również niejako pokłosie poznańskiej wizyty pracowników na konwencie Pyrkon 2008 kolekcja książek sygnowanych własnoręcznymi wpisami autorów zaczęła systema-tycznie wzbogacać się o nowe pozycje. Autografy i dedykacje zbierane są w trakcie prywatnych wizyt pracowników biblioteki na festiwalach, sympozjach, spotkaniach i konwentach poświęconych literaturze fantastycznej. W ten sposób wzbogacają zbiór rokrocznie o kilkanaście nowych egzemplarzy. Obecnie kolekcja ta zawiera 34 pozycje książkowe z dziedziny fantastyki.
Justyna Sobolewska, Republika solistów; „Polityka” 30.05.2009, nr 22; s. 61–63.
Są wśród nich autorzy, których nikomu nie trzeba przedstawiać, tacy jak: Andrzej Sapkowski, Jarosław Grzędowicz czy Jacek dukaj, ale są też i młodzi, dopiero debiu-tujący pisarze np. Robert Foryś czy Piotr Rogoża.
Większość z nich to nasi rodzimi twórcy, lecz są wśród nich również pisarze ame-rykańscy jak np. twórca postaci Endera i Alvina – Orson Scott Card. Czy też Robert Silverberg, kreator świata Majipooru. Kolejny to autor m. in. cyklu Egypt- John Crowley.
Koniecznie należy wymienić również pisarza czeskiego, twórcę postaci Koniasza, Bak-lyego, Mariki Zachanskiej a także Agenta JFK – Miroslava Żambocha. Warto wspomnieć też o autorze rosyjskim – Andrieju Bielaninie, równocześnie malarzu i poecie, którego powieści charakteryzują się swoistym poczuciem humoru i dużą fantazją. Jest też zupełnie „świeży” w naszych zbiorach wpis angielskiego pisarza o polskich korzeniach – Adriana Tchaikovsky’ego, twórcy oryginalnego, nowatorskiego nurtu w fantastyce
odnoszącego się do owadzich społeczności i cech tego gatunku.
Na uwagę zasługują autografy ciekawe, niebanalne, których złożenie wymagało inwencji twórczej od autora. I tu prym wiedzie dedykacja Marcina Przybyłka złożona na jednej z części Gamedeca, którą pozwolę sobie zacytować: „dla czytelników Książnicy Pomorskiej – Wyobraźnia człowieka nie zna granic. Niektórzy jednak zapominają gdzie w ich duszy znajdują się do niej drzwi...Marcin Przybyłek”2. Piękne i jakże prawdziwe.
Jakub ćwiek w swojej dedykacji zachęca nas do przeczytania swojej powieści, jak i wszystkich pozostałych, które jako efekt końcowy pisarskiego natchnienia niebawem trafią do naszych czytelniczych rąk. Są autografy w języku polskim, są w języku an-gielskim, ale również i w czeskim czy rosyjskim.
Tegoroczny Festiwal Fantastyki w Nidzicy szykuje dla Polskich czytelników nie lada gratkę, dzięki której Książnica Pomorska wzbogacić się może o niezwykle cen-ny autograf jednego z tuzów nurtu fantasy Georga R.R. Martina. Mamy nadzieję, że do kolekcji przybędą również autografy i dedykacje innych, może mniej popularnych autorów, lecz tworzących równie ciekawe „światy fantastyczne”.
Przyszłoroczna kolekcja autografów na pewno będzie uatrakcyjniona nowymi de-dykacjami. Nasz zbiór, systematycznie powiększany, ku radości fanów gatunku, chcie-libyśmy regularnie prezentować na podobnych, jak dwie poprzednie, wystawach.
Kontynuując ten coroczny cykl wystaw, planujemy już kolejną na koniec 2011 roku, w związku z tym śledzimy uważnie planowane wydarzenia literackie. Na kolejną wy-stawę zapraszamy Naszych Czytelników już dziś!
Cytując hasło z jednego z fanowskich portali poświęconych literaturze fantastycznej:
„fantastyka żyje!!!”3 i jest to z pewnością pozytywny znak dla fanów tego gatunku.
2 Marcin Przybyłek Gamedec: sprzedawcy lokomotyw; SuperNova, Warszawa, 2006; (egzemplarz dostępny w Czytelni Naukowej Książnicy Pomorskiej pod numerem N452941)
3 http://olgierd-czarnomski.fm.interia.pl/ ; [dostęp: dnia 4 kwietnia 2011]
R
RELACJE, KOMUNIKATY Urszula MiłoszewskaBiblioteka w drawsku Pomorskim