DOKUMENTU.
2.1. FUNKCJONOWANIE ŚRODOWISKA NA OBSZARZE OBJĘTYM PRZEWIDYWANYM ODDZIAŁYWANIEM1.
Informacje ogólne o terenie objętym projektowanym dokumentem
Obszar objęty zmianą mpzp obejmujący działki nr 1, 2/4, 2/5, 2/6 położony jest w gminie Wieliczka, w sołectwie Kokotów tuż przy granicy z miastem Krakowem. Zajmuje powierzchnię 8,63 ha. W stanie istniejącym obszar nie jest zainwestowany. Znajdują się tu tereny zieleni nieurządzonej niskiej, tereny zieleni niskiej pielęgnowanej oraz tereny komunikacji, a w północnej części fragment zbiornika wodnego powstałego wskutek trwającej nadal eksploatacji kruszyw. Omawiany obszar w południowej części użytkowany jest przez modelarzy jako Lotnisko Modelarskie CZARNOCHOWICE oraz przez motoparalotniarzy. Najbliższe tereny zainwestowane (hale i zabudowa produkcyjno- usługowa oznaczone kolorem różowym na ryc. 2 oraz obiekty zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej oznaczone kolorem jasnobrązowym na ryc. 2) znajdują się w odległości ok.
300 m w kierunku wschodnim od omawianego obszaru.
Ryc. 1 Położenie obszaru na tle ortofotomapy.
1 Rozdział opracowano m.in. na podstawie opracowania ekofizjograficznego (...), w którym została przytoczona wykorzystana literatura oraz inne materiały źródłowe.
8 Ryc.2 Stan istniejący na podstawie inwentaryzacji terenowej.
Położenie, warunki geologiczne
Według regionalizacji fizycznogeograficznej Polski J.Kondrackiego przedmiotowy obszar znajduje się w regionie fizjograficznym Północnego Podkarpacia (512), makroregionie Kotlina Sandomierska (512.4-5), mezoregionie Nizina Nadwiślańska (512.41).
Nizina Nadwiślańska obejmuje dolinę Wisły, która w granicach gminy Wieliczka przebiega równoleżnikowo. Powierzchnia terenu jest płaska i wyrównana, o wysokościach bezwzględnych wynoszących 192- 200 m npm. Rzędne zwierciadła wody mieszczą się w przedziale 188-190 m npm. Dolina Wisły zbudowana jest z dwóch tarasów holoceńskich:
taras zalewowy: gliniasto – piaszczysto – żwirowy o wysokości względnej 1 do 2m, taras nadzalewowy: gliniasto – piaszczysto – żwirowy o wysokości względnej 3 do 5 m. Nad tarasami holoceńskimi wznosi się taras wysoki plejstoceński zbudowany z utworów rzecznych wysokiego zasypania. Pokrywa je gruba warstwa lessów.
Omawiany obszar to część rozległej, płaskiej terasy nadzalewowej Wisły. Głębokie podłoże budują trzeciorzędowe iły miocenu, przykryte czwartorzędowymi aluwiami rzecznymi o miąższości kilkunastu metrów. W spągu są to żwiry i pospółki. Na nich zalegają piaski. Warstwę przypowierzchniową stanowią gliny i iły, przykryte cienką warstwą gleby.
Ze względu na budowę geologiczną oraz warunki wodne analizowany obszar cechują niekorzystne lub mało korzystne warunki budowlane [4] (grunty nienośne, nośne i słabonośne z płytko zalegającą wodą gruntową). Opisane na podstawie materiałów archiwalnych warunki geologiczne mają charakter poglądowy. Przed przystąpieniem do realizacji inwestycji niezbędne jest wykonanie opinii geotechnicznej, a w razie potrzeby dokumentacji geologiczno-inżynierskiej dotyczących konkretnej lokalizacji i rodzaju inwestycji.
Obszar położony jest w całości w rejonie, gdzie nie występują tereny zagrożone osuwaniem się mas ziemnych, udokumentowane złoża surowców mineralnych, obszary oraz tereny górnicze. Najbliżej udokumentowane złoża surowców zlokalizowane są: złoże „Brzegi III” ok. 60 m w kierunku północnym od granicy omawianego obszaru, złoże „Brzegi” ok.
100 m w kierunku północno- zachodnim i 200 m w kierunku północno- wschodnim. Obszar i
9
teren górniczy Brzegi III- Zachód znajduje się ok. 13 m w kierunku północnym od granicy omawianego obszaru.
Warunki glebowe
W obszarze opracowania wg klasyfikacji użytków gruntowych występują tereny rolne klasy IV, IVb, łąki klasy IV oraz użytki dr i Tr. Wg dostępnych materiałów nie zanotowano tu gleb zanieczyszczonych metalami ciężkimi.
Warunki wodne Wody powierzchniowe
Obszar opracowania należy do prawobrzeżnego dorzecza górnej Wisły, które podzielono działami wodnymi II rzędu na dwie główne zlewnie: rzeki Serafy z dopływami Drwiną Długą i Zabawką oraz potoku Podłężanki. W bezpośrednim sąsiedztwie obszaru, wzdłuż jego południowej granicy płynie rzeka Serafa odwadniająca omawiany obszar.
Serafa stanowi prawy dopływ Wisły. Jej długość wynosi 12,7 km. Wypływa ona w pobliżu Wieliczki i następnie przepływa przez południowo- wschodnią część Krakowa. W okolicach autostrady A-4, przy ul. Nad Serafą w Krakowie wpływa do niej lewy dopływ- Malinówka. Następnie rzeka ponownie przepływa przez gminę Wieliczka w miejscowościach Kokotów oraz Brzegi, gdzie przyjmuje lewy dopływ Drwinię Długą oraz swój prawy dopływ Zabawkę. Do Wisły uchodzi w Brzegach, za stopniem wodnym Przewóz. Serafa w omawianym obszarze jest częściowo obwałowana.
Wody Serafy są zanieczyszczone, a źródłem tego są m.in. nielegalne zrzuty ścieków z budynków mieszkalnych.
Wody podziemne
Według podziału regionalnego zwykłych wód podziemnych B. Paczyńskiego obszar opracowania należy do regionu XIII przedkarpackiego, do rejonu XIIIA – bogucickiego (północna cześć gminy). Wydziela się tu dwa piętra wodonośne.
Czwartorzędowe piętro wodonośne związane jest z piaszczysto- żwirowymi osadami akumulacji wodnolodowcowej i rzecznej. Występuje przede wszystkim w dolinach rzeki Wisły i jej większych dopływów. Zwierciadło wody jest lekko napięte, stabilizuje się na głębokościach od około 1 do 4 m. Stopień zawodnienia utworów jest dość wysoki i zmienny.
Wydajności pojedynczych studni wynosi najczęściej 10-20 m3/h. Zasilanie tego piętra odbywa się głównie przez bezpośrednią infiltrację opadów atmosferycznych oraz infiltrację wód powierzchniowych. Jakość wód piętra jest, więc zależna od zanieczyszczeń z ognisk powierzchniowych, a także od silnie zanieczyszczonych wód rzecznych. Wpływ wód rzecznych zaznacza się szczególnie przy wysokich stanach wód powierzchniowych. Ma wówczas miejsce zjawisko infiltracji wód powierzchniowych do wód gruntowych.
Trzeciorzędowe piętro wodonośne związane jest z facją piasków i piaskowców bogucickich występujących w obrębie warstw grabowieckich. Piętro to zakwalifikowano do Głównych Zbiorników Wód Podziemnych jako GZWP nr 451 Subzbiornik Bogucice. W jego zasięgu położone są wszystkie obszary objęte zmianą planu. Jest to zbiornik neogeński, w którym wody podziemne występują w obrębie piaszczystych utworów warstw grabowieckich.
Utwory piaszczyste zwane są „piaskami bogucickimi”. Na podstawie dokumentacji określającej warunki hydrogeologiczne w związku z ustanawianiem obszarów ochronnych
10
Głównego Zbiornika Wód Podziemnych nr 451- Subzbiornik Bogucice stwierdza się, że obszar nie jest położony w granicy projektowanego obszaru ochronnego dla GZWP. Wody podziemne należące do GZWP 451 należy uznać jako element środowiska o niewielkiej odporności na degradację. Zdolność do regeneracji (powrót do stanu zbliżonego do tego, jaki występował przed wystąpieniem presji na środowisko) jest niewielka – zakładając, że następuje wyłącznie pod wpływem procesów naturalnych. Tak więc lokalizowane w obszarze opracowania przedsięwzięcia powinny być obwarowane warunkami minimalizującymi negatywne oddziaływanie na wody podziemne.
Aglomeracja Kraków
Omawiany obszar w południowej części położony jest w zasięgu aglomeracji Kraków wyznaczonej uchwałą nr XXIX/415/16 Sejmiku Województwa Małopolskiego z dnia 28 października 2016 roku w sprawie wyznaczenia aglomeracji Kraków. Wiąże się to z ograniczeniami wynikającymi z Rozporządzenia nr 4/2014 Dyrektora RZGW w Krakowie z dnia 16 stycznia 2014 r. w sprawie korzystania z wód regionu wodnego Górnej Wisły zmienionego Rozporządzeniem Dyrektora RZWG w Krakowie z dnia 10 października 2017 r.
Zagrożenie powodziowe
W rejonie omawianego obszaru, a częściowo w jego granicach, pomiędzy brzegiem rzeki Serafy, a wałem przeciwpowodziowym znajdują się obszary szczególnego zagrożenia powodzią. Serafa nie została objęta mapami zagrożenia powodziowego. Dla rzeki nie zostało opracowane również studium ochrony przeciwpowodziowej. Zgodnie z mapami zagrożenia powodziowego w północnej części omawianego obszaru, na fragmentach występują obszary zagrożenia powodziowego w przypadku zniszczenia lub uszkodzenia wału przeciwpowodziowego od rzeki Wisły o średnim prawdopodobieństwie wystąpienia powodzi wynoszącym raz na 100 lat (Q1%).
W ramach „Programu ochrony przed powodzią w dorzeczu górnej Wisły” wykonane zostało w 2012 r. opracowanie pn.: „Analiza hydrauliczna możliwości poprawy ochrony przeciwpowodziowej w dolinie rzeki Serafy poprzez budowę zbiorników małej retencji”.
Zgodnie z ww. opracowaniem omawiany obszar znajduje się w zasięgu zalewu wodami powodziowymi od Serafy, których prawdopodobieństwo wystąpienia jest średnie i wynosi raz na 100 lat (Q1%). Zgodnie z ww. analizą, w celu eliminacji zagrożeń powodziowych w zlewni Serafy przewidziano do realizacji budowę pięciu zbiorników, w tym dwóch na Serafie oraz trzech na jej dopływie Malinówce. W chwili obecnej ukończono budowę jednego ze zbiorników tzw. zbiornik „Bieżanów”. Jednak jego budowa nie zapewnia dla obszaru objętego zmianą Studium ochrony przed zalewem wodą Q1% od Serafy. Orientacyjne rzędne wód prawdopodobnych zgodnie z ww. analizą (po realizacji zbiornika „Bieżanów”) w przekroju obiektu mostowego wynoszą: Q1%- 199,40 m n.p.m., Q0,2%- 199,70 m n.p.m.
Analiza rzędnych wykonana w oparciu o numeryczny model terenu wykazała, że w przypadku wystąpienia wezbrania Q1% teren planowany do zainwestowania (o rzędnych około 198,20- 198,40 m n.p.m.) narażony będzie na zalanie warstwą wody o głębokości ok.1,0 do 1,2 m. Przedmiotowy teren będzie znajdował się poza zasięgiem zalewu wodami powodziowymi (Q1%) od Serafy dopiero po zrealizowaniu budowy wszystkich pięciu zbiorników.
11
Klimat
Podobnie jak w pozostałej części gminy Wieliczka, średnie roczne temperatury kształtują się tu w granicach 8,2ºC. Notuje się około 47 dni mroźnych i około 112 dni dni z przymrozkami. Okres bezprzymrozkowy trwa przeciętnie 176 dni. Początek okresu wegetacyjnego z temperaturą wyższą niż 5º przypada w trzeciej dekadzie marca, a koniec w pierwszej dekadzie listopada. Okres wegetacyjny trwa około 218 dni. W ciągu roku notuje się tu około 50 dni z mgłami. Największa ich liczba występuje jesienią i zimą, z maksimum w listopadzie, a najmniejsza latem z minimum w czerwcu i w lipcu. Przeważają wiatry południowo- zachodnie (około 29% sumy rocznej) oraz zachodnie (około 20% sumy rocznej).
Wiatry północne stanowią jedynie 3% sumy rocznej, a wiatry z pozostałych kierunków 6 – 11%. Wiosną i jesienią ilość wiatrów południowo- zachodnich maleje, a wzrasta częstotliwość wiatrów północno-wschodnich, północnych i wschodnich. Latem wieją wiatry zachodnie (około 23%). Zimą przeważają wiatry południowo- zachodnie. Cisz jest mało, najwięcej latem i jesienią. Roczna suma opadów wynosi 730 mm. Najwięcej opadów występuje latem, a najmniejsze wartości są notowane zimą. Najwięcej dni pogodnych występuje wczesną jesienią, wczesną wiosną i latem. Najpogodniejszymi miesiącami są sierpień i wrzesień. Największa liczba dni pochmurnych występuje późną jesienią i zimą (listopad, grudzień i styczeń).
Świat roślin i zwierząt
W obszarze pojawiają się różne formy zieleni. Dominują tereny zieleni nieurządzonej w formie nieużytków, porośniętych zbiorowiskami ugorów i odłogów. W południowej części objętej zmianą mpzp występują tereny zieleni niskiej pielęgnowanej. Brak jest terenów leśnych oraz zadrzewień. W obszarze nie stwierdzono cennych gatunków flory ani fauny.
Świat zwierząt reprezentują gatunki typowe dla terenów otwartych. Obszar jest potencjalnym siedliskiem szeregu bezkręgowców w tym chronionych gatunków owadów, w szczególności biegaczy (Carabidae), trzmieli (Bombus spp.) i motyli (Lepidoptera). W związku z sąsiedztwem cieków wodnych oraz akwenów z dużym prawdopodobieństwem można przyjąć, że przez obszar ten odbywa się okresowa migracja płazów. Jest również potencjalnym żerowiskiem płazów, ptaków (szpaki), chronionych ssaków takich jak kret (Talpa europea) i karczownik ziemnowodny (Arvicola amphibius) oraz lęgów ptaków (np.
skowronek, pliszka żółta, krzyżówka, pokląskwa, kląskawka).
Krajobraz
Krajobraz obszaru został ukształtowany w całości przez człowieka i ma charakter antropogeniczny. Jego elementy nie posiadają istotnych walorów. Obszar w części południowej wyznacza bariera krajobrazowa, którą stanowią obwałowania wzdłuż Serafy. Na północy obszar ograniczają zbiorniki poeksploatacyjne. Zielone tworzywo roślinności tworzą płaty ugorów i odłogów uzupełnione terenami zieleni niskiej pielęgnowanej w części południowej. Teren jest poprzecinany ciągami komunikacyjnymi. W części południowej obszaru, w granicach terenu Lotniska Modelarskiego CZARNOCHOWICE zlokalizowane są elementy jego zagospodarowania m.in.: ogrodzenie, maszt z rękawem i monitoringiem, oznakowanie lotniska itd.
12
2.2. WSTĘPNA PROGNOZA DALSZYCH ZMIAN ŚRODOWISKA W PRZYPADKU BRAKU REALIZACJI ZMIANY MPZP.
W sytuacji braku realizacji zmiany mpzp, docelowy sposób użytkowania obszaru będzie wynikać z planu obowiązującego, który niemal cały obszar przeznaczał na tereny zieleni urządzonej – Z. Na obwałowaniach od Serafy wprowadzone były tereny zieleni na obwałowaniach i międzywalu – ZW. Tylko fragment, w północnej części omawianego obszaru przeznaczony był na tereny eksploatacji kruszyw – PE. Możnaby założyć, że w omawianym obszarze praktycznie nie zachodziłyby żadne zmiany.
3. ZAWARTOŚĆ, GŁÓWNE CELE PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU ORAZ