Jak ustalać prawo do zasiłku opiekuńczego

Zasiłek opiekuńczy jest jednym ze świadczeń wypłacanych z ubezpieczenia chorobowego. W całości zasiłek opiekuńczy jest finansowany ze środków fun-duszu ubezpieczeń społecznych również wtedy, gdy wypłaca go pracodawca.

kich dokumentów powinniśmy wyma-gać od pracownika?

Zasiłek opiekuńczy przysługuje w przypad-ku sprawowania opieki przez jednego z rodzi-ców nad zdrowym dzieckiem w wieku do ukoń-czenia 8 lat w okresie, gdy drugi z rodziców, który sprawuje stałą opiekę nad dzieckiem, przebywa w szpitalu. Nie ma w tym przypadku znaczenia, że rodzice nie są małżeństwem.

Prawo do zasiłku opiekuńczego przysługu-je na równi matce i ojcu dziecka. Zasiłek wy-płaca się temu z rodziców, który wystąpi z wnioskiem o jego wypłatę za dany okres.

Prawo do zasiłku opiekuńczego z tytułu opieki nad dzieckiem w wieku do ukończenia 8 lat przysługuje w przypadkach:

■ porodu lub choroby drugiego rodzica, który stale opiekuje się dzieckiem, jeżeli poród lub choroba uniemożliwia sprawowanie tej opieki,

■ pobytu jednego z rodziców, który stale opiekuje się dzieckiem, w stacjonarnym za-kładzie opieki zdrowotnej.

■ nieprzewidzianego zamknięcia żłobka, przedszkola lub szkoły, do których dziecko uczęszcza.

Zasiłek przysługuje w tych sytuacjach tak-że rodzicom niepozostającym w formalnym związku małżeńskim, lecz pozostającym we wspólnym gospodarstwie domowym.

W omawianej sytuacji prawo do zasiłku nale-ży ustalić na podstawie zaświadczenia lekarskie-go wystawionelekarskie-go na zwykłym druku oraz wypeł-nionego przez pracownika wniosku ZUS Z-15.

Na zaświadczeniu powinna być informacja, że jest wystawiane w celu ustalenia prawa do zasiłku opiekuńczego za okres pobytu w szpi-talu opiekuna dziecka z powodu choroby albo porodu. Ponadto z zaświadczenia powinien wynikać okres pobytu w szpitalu, a także po-winno być opatrzone pieczątką szpitala i imienną pieczątką lekarza.

(?)

Czy zasiłek opiekuńczy należy obniżyć o 25%, jeżeli wniosek

o jego wypłatę wraz z zaświadczeniem lekarskim ZUS ZLA pracownica złożyła dopiero po upływie miesiąca od czasu sprawowania opieki?

Obniżenie o 25% zasiłku opiekuńczego do-tyczy sytuacji, w których opieka jest sprawo-wana nad chorym dzieckiem do ukończenia przez nie 14. roku życia lub innym chorym członkiem rodziny.

Wówczas pracownica powinna otrzymać od lekarza leczącego zaświadczenie lekarskie wy-stawione na druku ZUS ZLA. Termin dostarcze-nia tego zaświadczedostarcze-nia do płatnika składek, czyli np. pracodawcy, wynosi 7 dni od daty jego otrzymania. Niedostarczenie zwolnienia lekar-skiego w terminie powoduje, że zasiłek opie-kuńczy zostanie obniżony o 25% za okres od 8.

dnia orzeczonej niezdolności do pracy z powo-du konieczności sprawowania opieki, chyba że niedostarczenie zwolnienia lekarskiego wynika-ło z przyczyn niezależnych od pracownika.

WAŻNE!

Zasiłku opiekuńczego z tytułu sprawowa-nia opieki nad zdrowym dzieckiem do ukończenia 8 lat nie obniża się o 25%.

Dowodem do wypłaty zasiłku jest w tym przypadku wniosek o uzyskanie tego świad-czenia na druku ZUS Z-15, oraz:

■ oświadczenie ubezpieczonego w razie nie-przewidzianego zamknięcia żłobka, przed-szkola lub szkoły, do których uczęszcza dziecko,

■ decyzja właściwego inspektora sanitarne-go w przypadku izolacji dziecka z powodu podejrzenia o nosicielstwo zarazków cho-roby zakaźnej,

■ zaświadczenie wystawione przez lekarza upoważnionego do wystawiania zaświad-czeń lekarskich, na zwykłym druku, w razie choroby, porodu lub pobytu w szpitalu mał-żonka ubezpieczonego stale opiekującego się dzieckiem, jeżeli w tym czasie nie może sprawować tej opieki.

VII. ZASIŁKI 73

74

Pracownica przebywała na zasił-ku opiezasił-kuńczym od 5 do 9 marca. Zwolnie-nie lekarskie, wystawione 5 marca, dostar-czyła do zakładu pracy 14 marca. Osoba ta nie dotrzymała 7-dniowego terminu dostar-czenia zaświaddostar-czenia lekarskiego. Mimo to zasiłek opiekuńczy nie zostanie jej zmniej-szony, ponieważ druk ZUS ZLA był wydany tylko na 5 dni.

(?)

Pracownik w grudniu 2006 r.

sprawował opiekę nad 8-letnią córką. W tym czasie jego żona była w szpitalu w związku z kolejnym poro-dem. Pracownik miał wypełnić wniosek o zasiłek opiekuńczy, ale do końca grudnia tego nie zrobił. Dlatego uznali-śmy ten okres za nieobecność uspra-wiedliwioną niepłatną. Czy jeszcze mo-że starać się on o wypłatę zasiłku? Jemo-że- Jeże-li tak, to czy pracownik powinien do-starczyć dodatkowo jakieś dokumenty?

Jeżeli pracownik dostarczy wypełniony wnio-sek do uzyskania zasiłku opiekuńczego, będzie mu przysługiwało do niego prawo. Pracownik sprawował opiekę w grudniu 2006 r., czyli okres przedawnienia, który wynosi 6 miesięcy licząc od ostatniego dnia okresu, za który zasiłek przy-sługuje, upłynie w czerwcu 2007 r. Jeżeli prawo do zasiłku opiekuńczego przysługiwało np. do 23 grudnia, to 6 miesięcy okresu przedawnienia upłynie 23 czerwca 2007 r. Oznacza to, że do te-go czasu pracownik może starać się o zasiłek opiekuńczy. Na podstawie wniosku złożonego po upływie okresu przedawnienia nie można wy-płacić zasiłku opiekuńczego. W sytuacji gdy nie-zgłoszenie roszczenia o wypłatę zasiłku opie-kuńczego nastąpiło z przyczyn niezależnych od tego pracownika, termin 6 miesięcy należy li-czyć od dnia, w którym ustała przyczyna nie-zgłoszenia roszczenia.

Pracownikowi będzie przysługiwał zasiłek opiekuńczy w pełnej wysokości, bez obniżania go o 25%, ponieważ w tym przypadku

doku-mentem do przyznania zasiłku opiekuńczego jest zaświadczenie ze szpitala, a nie ZUS ZLA.

(?)

Nasza pracownica, która sprawowała opiekę nad dziec-kiem, dostarczyła kolejno 3 zwolnienia lekarskie na okres od 26 lutego do 15 marca br. Następnie dostarczyła zwol-nienie na opiekę nad matką od 16 marca br. Czy do każdego zwolnienia lekarskiego powinna dołączyć wypeł-niony wniosek o zasiłek opiekuńczy?

Pracownica jest zobowiązana składać wniosek do uzyskania zasiłku opiekuńczego przy każdorazowej wypłacie tego zasiłku. Wy-jątkiem, kiedy za każdym razem nie trzeba składać nowego wniosku, jest nieprzerwane sprawowanie opieki nad tym samym dziec-kiem lub człondziec-kiem rodziny.

Jeśli pracownica dostarczyła kolejno 3 zwolnienia lekarskie, ale sprawowała opiekę bez przerwy nad tym samym dzieckiem, wy-starczy, jeżeli złoży jeden wniosek na druku ZUS Z-15. Gdyby mąż pracownicy był zatrud-niony w systemie pracy zmianowej, to dodat-kowo do każdego zwolnienia powinna dołą-czyć oświadczenie o godzinach pracy męża w okresie sprawowania opieki.

W przypadku ustalenia prawa do zasiłku opiekuńczego z tytułu opieki nad swoją matką pracownica, oprócz zwolnienia lekarskiego, powinna wypełnić nowy wniosek na druku ZUS Z-15 do uzyskania zasiłku opiekuńczego oraz udokumentować, że w czasie sprawowa-nia opieki prowadzi z chorą matką wspólne gospodarstwo domowe. Wystarczy, jeżeli zło-ży odpowiednie oświadczenie (pkt 6 wniosku).

Pracownik dostarczył do zakła-du pracy zwolnienie lekarskie na okres od 15 do 31 marca 2007 r. z powodu sprawowa-nia opieki nad chorym ojcem. Pracownik mieszka w Poznaniu, a jego ojciec w War-szawie. Na okres choroby ojca pracownik

PRZYKŁAD PRZYKŁAD

VII. ZASIŁKI

przeniósł się do niego, do Warszawy. Wypeł-niając wniosek o zasiłek opiekuńczy złożył oświadczenie, że w okresie od 15 do 31 mar-ca 2007 r. prowadził z ojcem wspólne go-spodarstwo domowe. Pracownikowi przy-sługuje zasiłek opiekuńczy za okres od 15 do 28 marca 2007 r., tj. za 14 dni opieki nad członkiem rodziny. Nieobecność w pracy za okres od 29 do 31 marca należy potrakto-wać jako nieobecność niepłatną usprawie-dliwioną, ponieważ w 2007 r. pracownik wy-korzystał już limit dni, za które przysługuje mu prawo do zasiłku opiekuńczego.

(?)

Pracownik dostarczył do za-kładu pracy zwolnienie lekar-skie z powodu opieki sprawowanej nad matką swojego dziecka. Nie pozo-staje on z tą osobą w związku małżeń-skim. Czy powinniśmy wypłacić temu pracownikowi zasiłek opiekuńczy?

Pracownik nie ma prawa do zasiłku opie-kuńczego z powodu sprawowania opieki nad matką swojego dziecka. Zasiłek opiekuńczy przysługuje osobie ubezpieczonej zwolnionej od pracy, jeżeli jest to spowodowane koniecz-nością osobistego sprawowania opieki nad chorym członkiem rodziny. Za członków rodzi-ny uważa się małżonka, rodziców, teściów, dziadków, wnuki, rodzeństwo oraz dzieci w wieku ponad 14 lat, jeżeli osoby te pozosta-ją z ubezpieczonym we wspólnym gospodar-stwie domowym w okresie sprawowania opie-ki. Warunkiem do nabycia prawa do zasiłku na matkę dziecka jest pozostawanie w formalnym związku małżeńskim. Państwa pracownik nie jest mężem matki swojego dziecka, dlatego nie przysługuje mu zasiłek opiekuńczy.

(?)

Moja żona i ja jesteśmy człon-kami rolniczej spółdzielni pro-dukcyjnej od lutego 2007 r. Wiem, że tej grupie nie przysługiwało prawo do za-siłku opiekuńczego. Czy tak jest nadal?

Mają Państwo prawo do zasiłku opiekuń-czego. Prawo to przysługuje od 1 stycznia 2001 r. również członkom rolniczych spółdziel-ni produkcyjnych i spółdzielspółdziel-ni kółek rolspółdziel-niczych za okres sprawowania opieki przypadający po 31 grudnia 2000 r.

Zasiłek opiekuńczy przysługuje bez okresu wyczekiwania i wynosi 80% podstawy wymiaru zasiłku za każdy dzień sprawowania opieki, nie wyłączając dni wolnych od pracy. Prawo do zasiłku opiekuńczego przysługuje na równi matce i ojcu dziecka – członkom rolniczej spółdzielni produkcyjnej. Zasiłek wypłaca się jednemu z rodziców, temu, który wystąpi z wnioskiem o jego wypłatę za dany okres.

Osoba, która jest członkiem rol-niczej spółdzielni produkcyjnej, została zgłoszona do ubezpieczenia 1 kwietnia br., a 5 kwietnia dostarczyła zwolnienie na opie-kę nad dzieckiem na okres od 5 do 15 kwiet-nia. Mimo że ubezpieczenie trwa kilka dni, nabędzie prawo do zasiłku opiekuńczego od 5 do 15 kwietnia, ponieważ nabywa pra-wo do tego świadczenia bez okresu wycze-kiwania.

(?)

Pracownik dostarczył do za-kładu pracy zwolnienie le-karskie z powodu sprawowania opie-ki nad chorym dziecopie-kiem. Zgłaszamy do ubezpieczenia społecznego 12 osób i nie możemy wypłacać świad-czeń. Jakie dokumenty powinniśmy dostarczyć do ZUS, aby pracownik otrzymał zasiłek opiekuńczy?

W przypadku Państwa pracownika, do zwol-nienia lekarskiego z informacją, kiedy dokument wpłynął do zakładu pracy, należy dołączyć:

■ zaświadczenie płatnika składek na druku ZUS Z-3 (formularz wypełnia zakład pracy),

■ wniosek do uzyskania zasiłku opiekuńcze-go na druku ZUS Z-15 (formularz wypełnia pracownik).

PRZYKŁAD

VII. ZASIŁKI 75

76

Prawo do świadczeń z ubezpieczenia spo-łecznego w razie choroby i macierzyństwa ustalają oraz wypłacają płatnicy składek na ubezpieczenie chorobowe, którzy zgłaszają do tego ubezpieczenia powyżej 20 ubezpieczo-nych w trakcie trwania ich ubezpieczenia.

W pozostałych przypadkach zasiłki wypłaca ZUS, zawsze według stanu na 30 listopada po-przedniego roku kalendarzowego. Jeżeli w tym dniu płatnicy nie zgłaszali nikogo do ubezpie-czenia chorobowego, to liczbę ubezpieczo-nych ustala się według stanu na pierwszy mie-siąc zgłoszenia.

ZUS ustala prawo do zasiłku i wypłaca go na bieżąco po ustaleniu uprawnień, nie później niż w ciągu 30 dni od dostarczenia pełnej do-kumentacji do wypłaty świadczenia.

●art. 32–35, art. 53, art. 55, art. 61, art. 62, art. 64 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pie-niężnych z ubezpieczenia społecznego w razie

choroby i macierzyństwa (DzU z 2005 r. nr 31, poz. 267 ze zm.),

●§ 18–21 rozporządzenia z 27 lipca 1999 r. w sprawie określania dowodów stanowiących podstawę przy-znania i wypłaty zasiłków z ubezpieczenia społecz-nego w razie choroby i macierzyństwa (DzU nr 65, poz. 742 ze zm.),

●§ 1, § 3 rozporządzenia z 27 lipca 1999 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu wystawiania zaświad-czeń lekarskich, wzoru zaświadczenia lekarskiego i zaświadczenia lekarskiego wydanego w wyniku kontroli lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (DzU nr 65, poz. 741 ze zm.).

Anna Szocińska specjalista w zakresie ubezpieczeń społecznych

C

Czzyy pprraaccoowwnniikk,, kkttóórryy nniiee jjeesstt mmęężżeemm mmaattkkii ddzziieec c--k

kaa,, mmoożżee ssttaarraaćć ssiięę oo zzaassiiłłeekk ooppiieekkuuńńcczzyy nnaa ddzziieec c--k

koo,, ppiissaalliiśśmmyy ww MMPP nnrr 1111//22000066,, ssttrr.. 8888 C

Czzyy zzaawwsszzee mmoożżnnaa oottrrzzyymmaaćć zzaassiiłłeekk ooppiieekkuuńńcczzyy n

naa ooppiieekkęę nnaadd zzddrroowwyymm ddzziieecckkiieemm ww ookkrreessiiee cchho o--rroobbyy mmęężżaa,, ppiissaalliiśśmmyy ww MMPP nnrr 2211//22000066,, ssttrr.. 9922

VII. ZASIŁKI

2. Czy pracodawca może wypłacić wynagrodzenie

W dokumencie Ukazuje się od 2004 roku MONITOR (Stron 74-78)