Szkolny doradca w zakresie kariery zawodo-wej pracuje z wszystkimi uczniami w jednej klasie. Zazwyczaj udziela jednej lekcji tygo-dniowo grupie trzynasto- i czternastolatków (w siódmej lub ósmej klasie). Proponuje uczniom także dni projektów lub lekcje blo-kowe, jeśli uzna to za dobry pomysł.
Szczegółowe tematy obejmują: rozwój oso-bowości, świat ludzi pracujących, informacje
Lehrgang fur Berufsorientierung”, który można uzyskać na życzenie od autora niniejszej publikacji (sabine.
fritz@phst.at). Istnieje kilka kursów szkoleniowych: Kurs dla doradców szkolnych, Kurs dla szkolnych doradców w zakresie kariery zawodowej oraz Kurs dla koordyna-torów kariery zawodowej.
1.8 Szkolenie i doskonalenie zawodowe doradców szkolnych w dziedzinie Sek I i SEK II, przykład federalnej prowincji Styria w Austrii
Sabine Fritz
1
Profesjonalne wsparcie dla doradców zawodowych – kto troszczy się o tych, którzy troszczą się o innych | Wystąpienia konferencyjneo zawodach/szkołach (np. opisy zawodów, wymagane umiejętności w określonych pro-fesjach, itp.).
Doradcy współpracują z ekspertami ds. zawo-dów, starają się by uczniowie wcześnie zbierali doświadczenie zawodowe i staże.
Wstępne szkolenia dla doradców szkolnych w zakresie kariery zawodowej trwają 4-6 se-mestrów (12-20 ECTS) i organizowane są na uniwersytetach specjalizujących się w usta-wicznej edukacji nauczycieli.
Doszkalanie i aktualizacja wiedzy organizowa-ne są także przez uniwersytety pedagogiczorganizowa-ne.
Seminaria, warsztaty, itp. organizowane są z zasady kilka razy w roku.
Wstępne szkolenia obejmują: teorie rozwoju kariery zawodowej, uczenie/metody porad-nictwa zawodowego, informacje na temat świata ludzi pracujących oraz rynku pracy, szkolenie w zakresie kompetencji, współpracę z ekspertami, metody planowania kariery za-wodowej z wykorzystaniem komputerowych narzędzi planowania, szkolenia w czasie pracy, wczesne doświadczenia zawodowe, testowa-nie kariery, aplikacje, współpracę z rodzicami (szczegółowe informacje dostępne w progra-mie szkolenia, nasza oferta opiera się właśnie na tym programie).
„Szkolenie zaawansowane” dla nauczycieli poradnictwa w zakresie kariery zawodowej obejmuje naukę na temat nowych rozwiązań w nauczaniu, nowych technik komputero-wych, zarządzanie różnorodnością kulturową/
płcią, role ekspertów w zakresie świata ludzi pracujących, przejście ze środowiska szkolne-go do środowiska pracy, projekty w zakresie
„wczesnych doświadczeń zawodowych” reali-zowanych np. przez Styryjskie Stowarzysze-nie Edukacji i Gospodarki (STVG) (świat ludzi pracujących i rynek pracy, praca z portfolio, takie jak portfolio talentów, portfolio aplikacji, ocena zawodowa, itp.).
Doradcy szkolni proponują doradztwo osobiste i poradnictwo kariery
Pracują indywidualnie z uczniami i ich rodzi-cami oraz omawiają możliwości i umiejętności uczniów z współpracownikami. Nie prowadzą lekcji, ale mają stałe godziny przyjęć.
Doradzają na temat indywidualnego plano-wania kariery i trudności w uczeniu się oraz problemów behawioralnych i problemów z tym związanych.
Tworzą sieci współpracy z partnerami (izbami pracy, izbami gospodarczymi, urzędami pracy, jak i wieloma innymi instytucjami).
Organizują wczesne doświadczenia zawo-dowe i targi edukacji i pracy, gdzie studenci zbierają informacje.
Wstępne szkolenie dla doradców szkolnych składa się z 4-5 semestrów (min. 12 ECTS) na uniwersytetach pedagogicznych specjalizu-jących się w ciągłym doszkalaniu nauczycieli.
Dalsze szkolenia i aktualizacja wiedzy orga-nizowana jest przez zespół organizacyjny na poziomie regionalnym (1-3 razy w roku) we współpracy z uniwersytetami pedagogiczny-mi i służbapedagogiczny-mi psychologii szkolnej.
Służby psychologii szkolnej wspierają nauczy-cieli w sytuacji, gdy pojawiają się szczególne pytania/problemy w czasie ich pracy oraz
oferują współpracę w planowaniu dalszych szkoleń na poziomie regionalnym.
Wstępne szkolenia doradców szkolnych doty-czą teorii rozwoju kariery zawodowej i technik poradnictwa w dziedzinie zarządzania karierą zawodową, jak również sposobów na radzenie sobie z trudnym zachowaniem lub problema-mi z uczeniem się. Doradcy szkolni otrzymują informacje na temat indywidualnych możli-wości kariery, metod zarządzania karierą za-wodową, świata ludzi pracujących, wymogów rynku pracy, teorii na temat rozwoju umiejęt-ności zarządzania karierą zawodową oraz spo-łecznych uwarunkowań uczenia się. Pozyskują nowe materiały, nowe metody, umiejętności w zakresie public relations i uczą się na temat oceny testów zawodowych, komputerowych narzędzi planowania kariery, jak i uzyskują informacje na temat kariery/szkół.
Uczestnicy szkoleń uczą się znajdować part-nerów w poradnictwie w zakresie kariery za-wodowej (w tym w urzędach pracy, izbach pracy, izbach gospodarczych, organizacjach pozarządowych, wśród rodziców oraz poten-cjalnych pracodawców, którzy chcą uczestni-czyć w programie wczesnego doświadczenia zawodowego) oraz uczeni są jak przeprowa-dzać analizę przypadku i nadzór.
Szkolenia zaawansowane dla doradców szkol-nych obejmują takie tematy, jak: poradnic-two i couching zawodowy i osobisty rozwój zawodowy nauczycieli (zajmując się takimi tematami, jak wypalenie zawodowe, praca ze-społowa i społeczne uwarunkowania uczenia się), szkolenie w czasie pracy, ubieganie się o pracę, współpraca z partnerami w dziedzi-nie poradnictwa zawodowego (uniwersytety, szkoły wyższe, przedsiębiorstwa i potencjalni
pracodawcy), współpraca z partnerami i po-dejmowanie kwestii behawioralnych. Szcze-gółowe tematy obejmują: środowisko ludzi pracujących i rynek pracy, bezrobocie, inter-wencje w zakresie superwizji w sytuacjach kryzysowych, interwizja i unikanie wypalenia zawodowego.
Zupełnie nowym podejściem do orientacji zawodowej i kariery oraz planowania życia przez uczniów jest model wypracowany w ramach projektu net-1 pn. „KL: IBO”
W tym projekcie (do udziału zaangażowano 12 szkół w Austrii przy wsparciu Ministerstwa Edukacji) orientacja zawodowa uznawana jest za wyzwanie dla całego systemu. Anga-żuje nauczycieli w szkołach objętych progra-mem w budowę pomostu pomiędzy szkołą a światem ludzi pracujących poprzez uświa-damianie trzech podstawowych elementów projektu w czasie prowadzonych lekcji: praca nad portfolio, konferencje na temat orientacji zawodowej (uczniowie/rodzice/nauczyciele) oraz spersonalizowany system nauki.
W pilotażowych szkołach uczniów wspiera się w poszukiwaniu i rozwijaniu ich mocnych stron i talentów. Zachęcamy ich do zbiera-nia dowodów umiejętności i zainteresowań, w tym wszelkich certyfikatów, jakie otrzy-mali oraz dokumentów zarówno ze szkoły, jak i spoza niej, które potem przedstawiane są w portfolio mocnych stron lub portfolio talentów (nasze rozumienie pojęcia portfolio talentów oparte jest na modelu wspoma-gania uczniów w szkole – SEM http://www.
gifted.uconn.edu/).
W ramach naszego projektu wynik określamy jako portfolio mocnych stron, ponieważ
jeste-1
Profesjonalne wsparcie dla doradców zawodowych – kto troszczy się o tych, którzy troszczą się o innych | Wystąpienia konferencyjneśmy przekonani, że każdy człowiek ma jakieś mocne strony. Nie skupiamy się na tzw. „du-żych potencjałach”, szczególnie utalentowa-nych uczniach w określonej dziedzinie. Każdy uczeń ma prawo rozwijać się i prezentować osobiste silne strony, niezależnie od tego, czy są one kognitywne, fizyczne czy praktyczne (manualne).
Portfolio jest narzędziem wykorzystywanym do systematycznego zbierania i zapisu in-formacji na temat umiejętności i zaintere-sowań. Uczniowie rozwijają je niezależnie, a nauczyciele pełnią rolę doradców/facyli-tatorów w procesie dokonywania przeglądu tego portfolio.
Sami uczniowie decydują jakie elementy chcą w nim umieścić. Dowody potwierdza-jące umiejętności mogą koncentrować się na rękodziełach, sporcie, historii, matematyce/lo-gice, językach, naukach fizycznych, kompute-rach, przedsiębiorczości, koncertach muzycz-nych, kompozycjach muzyczmuzycz-nych, ocenach szkolnych i ocenach produktów. Można także umieszczać dyplomy, dokumenty zawierają-ce informacje zwrotne w ramach interakcji z innymi, próbki zakończonych projektów i inne obserwacje i oceny dotyczące wyni-ków w nauce.
Możliwe jest także uwzględnienie preferencji dotyczących środowiska uczenia się, sposo-bu myślenia oraz odniesienia do wczesnych doświadczeń na rynku pracy (np. opieka nad dziećmi).
Jak już wspomnieliśmy, wybór pozycji jakie należy umieścić w portfolio dokonywany jest przez samych uczniów. W procesie budowa-nia portfolio uczniowie nabierają istotnych
umiejętności takich, jak dokonywanie refleksji i oceny.
Uczniowie powinni zastanowić się nad swo-imi zainteresowaniami i umiejętnościami, któ-re potem są potwierdzane przez dokumenty zebrane w portfolio. Refleksja ta powinna zo-stać dokonana na piśmie. Przy dokonywaniu refleksji pomocne są odpowiednie pytania, takie jak:
Jakie umiejętności wykazałeś podczas wy-konywania określonej pracy?
Czy było łatwo?
Czy to było trudne zadanie?
W jaki sposób poradziłeś sobie z trudno-ściami?
Portfolio są regularnie przeglądane przez ko-legów, nauczycieli i rodziców, w czasie tzw.
konferencji w sprawie portfolio.
Na zakończenie projektu – po czterech latach gimnazjum – uczniowie przygotowują portfo-lio aplikacyjne na podstawie portfoportfo-lio silnych stron, które opracowali w szkole.
W oparciu o tę pracę dokonaną w szkole na-szym głównym celem jest zachęcenie ucznia do dokonania wyboru jego pierwszej pracy lub studiów na podstawie świadomości wła-snych kompetencji. Osoby takie nauczyły się nie poddawać w czasie kryzysów gospodar-czych, lecz z dużą dozą pewności siebie do-konać refleksji osobistych możliwości rozwoju i iść dalej swoją wybraną drogą życiową.