Wniosek – nabywanie określonych kompetencji nie jest czynnością

jednorazową

Analogicznie do innych umiejętności zwią-zanych z doradztwem określone kompeten-cje wymagają dalszego rozwoju i aktualiza-cji w celu dopasowania do różnych sytuai aktualiza-cji, zdolności i potrzeb klientów. Warunkiem dla wrażliwego, obiektywnego i  adekwatnego do okoliczności podejścia jest podjęcie próby respektowania specyficznych cech

niepełno-sprawności studenta oraz chęć zrozumienia problemów studenta, jak również chęć po-szukiwania potencjalnych rozwiązań.

Wspólny cel naszej pracy w odniesieniu do niepełnosprawnych studentów uniwersytec-kich i tych ze szczególnymi potrzebami polega na umożliwieniu im za pomocą zoptymalizo-wanych form wsparcia, warunków i okolicz-ności związanych z ich studiami i działaniami społecznymi przezwyciężenia niekorzystnych konsekwencji ich niepełnosprawności oraz zmniejszenia przeszkód utrudniających im odbycie „normalnych” studiów.

Tematy omawiane podczas warsztatu:

Czy uniwersytet jest przygotowany na edu-kację integracyjną niepełnosprawnych stu-dentów?

Tak – Jakie środki zostały podjęte?

Nie – Dlaczego?

W razie potrzeby – Od czego to zależy?

Czy w  praktyce spotykasz się z  niepełno-sprawnymi studentami?

Tak – Co o nich sądzisz?

Dotychczas nie – Czy czuł(a)byś się nie-pewnie?

Czy zgodzisz się ze stwierdzeniem, że potrze-by niepełnosprawnych studentów są uzasad-nione i że ich realizacja nie pociąga za sobą nieuzasadnionego ulgowego lub uprzywi-lejowanego traktowania, lecz dotyczy ade-kwatnych form kompensacji z powodu kon-sekwencji określonej niepełnosprawności, co tym samym odzwierciedla jej wpływ i ograni-czenia funkcjonalne?

Tak – Dlaczego?

Nie – Dlaczego?

Z zastrzeżeniami – Jakimi?

Czy miałeś/miałaś jakieś ciekawe doświadcze-nia w zakresie współpracy z niepełnospraw-nymi studentami, którymi chciał(a)byś się po-dzielić lub które chciał(a)byś omówić z innymi uczestnikami warsztatów?

Podsumowanie warsztatu pod nazwą „Uwagi dotyczące troski o  kompetencje doradców pracujących z niepełnosprawnymi studenta-mi i studentastudenta-mi o szczególnych potrzebach edukacyjnych” (wykład i zapis mgr pedago-giki Barbory Čalkovskiej, Ośrodek Doradztwa dla Osób Niepełnosprawnych, Czeska Poli-technika w Pradze):

W warsztacie wzięli udział uczestnicy z Au-strii, Słowacji, Republiki Czeskiej i  Niemiec.

Po wstępnym sprawozdaniu przedstawionym przez dr Novosada nastąpiła wymiana poglą-dów i doświadczeń uczestników w związku z tematem możliwości w przypadku studiów na uczelniach wyższych odbywanych przez niepełnosprawnych studentów lub studen-tów ze szczególnymi potrzebami.

Biorąc pod uwagę fakt, iż jedynie 2 uczest-ników seminarium miało wcześniejsze do-świadczenia w  pracy z  niepełnosprawnymi studentami lub studentami o szczególnych potrzebach edukacyjnych na uczelniach wyż-szych, dla większości uczestników przedsta-wione sprawozdanie stanowiło pierwszą tego typu informację na temat zapewniania spe-cjalnej opieki dla takich studentów.

Bieg dyskusji pokazał, że każde państwo mia-ło własny, określony w inny sposób system wsparcia dla niepełnosprawnych studentów uniwersyteckich. Niektórzy uczestnicy byli zaskoczeni, że studenci z dysleksją w Repu-blice Czeskiej mogą uczęszczać na zajęcia na

1

uczelniach wyższych i że mają zapewnioną specjalistyczną opiekę. Według informacji dostarczonych przez uczestników z  Austrii uczelnie wyższe w  Austrii nie oferują takiej opieki. Odwrotnie niż na Słowacji, gdzie przepisy stanowią, że każda krajowa uczel-nia wyższa jest zobowiązana do wyznaczeuczel-nia koordynatora odpowiedzialnego za wsparcie dla niepełnosprawnych studentów. Wszyscy uczestnicy byli zgodni m.in. w następujących sprawach:

potrzeby standaryzacji i kompatybilności wsparcia dla niepełnosprawnych studen-tów w UE,

konieczności odbycia specjalistycznego szkolenia dla doradców zawodowych pra-cujących z tego typu klientami,

działań prawnych prowadzących do nieszkodliwej i równej pozycji niepełno-sprawnych studentów w środowisku aka-demickim.

Bibliografia

1. Aktualizace Dlouhodobého záměru Uni-verzity Karlovy v Praze pro rok 2006/2007, čl. 4 Sociální zabezpečení studentů a za-městnanců. /Aktualizacja długookreso-wego programu Uniwersytetu Karola w Pradze na rok akademicki 2006/2007, art. 4, Zabezpieczenie socjalne studentów i pracowników./

2. Hádková, K.: Studium sluchově postiže-ných studentů na vysoké škole. w: Spe-ciální pedagogika. 2006, ročník 16, č. 1.

S. 29-35. ISSN 1211-2720. /Studenci z upo-śledzeniem słuchu uczęszczający na studia na uczelniach wyższych w: Pedagogika Specjalna. 2006, rocznik 16, wydanie 1, str.

29-35. ISSN 1211-2720./

3. Hádková, K.: Sluchově postižení student na Pedf UK v Praze a jejich podpora při studiu. S. 7-15. In: Telnarová Z.: Pro plný ži-vot 2008. OU: Ostrava, 2008. ISBN 978-80-7368-437-2. /Studenci z  upośledzeniem słuchu w Szkole Edukacji na Uniwersyte-cie Karola w Pradze oraz wsparUniwersyte-cie, które otrzymują w  trakcie studiów na uczelni wyższej. str. 7-15./ w: Telnarová Z.: Na rzecz pełnego życia 2008. OU: Ostrava, 2008.

ISBN 978-80-7368-437-2.

4. Hádková, K.: Životní situace studentů se sluchovým postižením při studiu na vysoké škole. In: Květoňová, L. (ed.): Vy-sokoškolské studium se zajištěním speci-álně-pedagogických potřeb. Brno: Paido, 2007. S. 34-58. ISBN 978-80-7315-141-6.

/Sytuacje życiowe studentów z  upośle-dzeniem słuchu w  trakcie studiów na uczelni wyższej w: Květoňová, L. (wyd.):

Studia na uczelni wyższej z zapewniony-mi specjalnyz zapewniony-mi potrzebaz zapewniony-mi pedagogicz-nymi. Brno: Paido, 2007. str.  34-58. ISBN 978-80-7315-141-6./

5. Hádková, K., Šiška, J.: Podpora studentů se speciálními vzdělávacími potřebami na Univerzitě Karlově. S. 15-18. In Novosad, L.:

Vysokoškolské studium bez bariér. TUL:

Liberec, 2008. ISBN 978-80-7372-314-9.

/Wsparcie dla studentów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi na Uniwersyte-cie Karola str. 15-18. w: Novosad, L.: Studia na uniwersytecie bez barier. TUL: Liberec, 2008. ISBN 978-80-7372-314-9./

6. Hádková, K., Šiška, J.: Podpora studentů se speciálními vzdělávacími potřebami na Univerzitě Karlově. In: Langer, J.: Sborník IX.

Mezinárodní konference k problematice osob se specifickými potřebami a IV. Dra-materapeutické konference. UP: Olomouc, 2008. ISBN 978-80-244-2010-3. /Wsparcie

dla studentów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi na Uniwersytecie Karola w:

Langer, J.: Sprawozdania z IX Międzynaro-dowej Konferencji w sprawie zagadnień związanych z  osobami ze specjalnymi potrzebami oraz IV. Konferencja drama-terapeutyczna. UP: Olomouc, 2008. ISBN 978-80-244-2010-3./

7. Hádková, K., Šiška, J.: Implementace práva na vysokoškolské vzdělávání-standardiza-ce podpory pro studenty se speciálními potřebami na Univerzitě Karlově v Praze. S.

27-31. In: Sborník příspěvků Mezinárodní konference Slunečnice aneb Zpřístupňo-vání vzděláZpřístupňo-vání. VŠB-TU: Ostrava, 2007.

ISBN 978-80-248-1859-7. /Wprowadzenie prawa do edukacji na uczelniach wyż-szych – standaryzacja wsparcia dla stu-dentów ze specjalnymi potrzebami na Uniwersytecie Karola w Pradze. str. 27-31.

w: Sprawozdania z  Konferencji Między-narodowej Slunečnice lub Udostępnianie edukacji. VŠB-TU: Ostrava, 2007. ISBN 978-80-248-1859-7./

8. Hrubý, J.: Velký ilustrovaný průvodce neslyšících a  nedoslýchavých po jejich vlastním osudu. 1. díl. Praha: FRPSP, 1999.

ISBN 80-7216-096-6. /Wielki ilustrowany przewodnik osób niesłyszących i  tych z upośledzeniem słuchu po ich własnym przeznaczeniu. Część 1. Praga: FRPSP, 1999.

ISBN 80-7216-096-6./

9. Krahulcová, B.: Komunikace sluchově po-stižených. Praha: Karolinum, 2002. ISBN 80-246-0329-2. /Komunikacja z osobami z upośledzeniem słuchu. Praga: Karolinum, 2002. ISBN 80-246-0329-2./

10. Novosad, L.: Aktuální situace a  vybrané problémy zpřístupňování vysoko-škol-ského studia studentům se speciálními potřebami, resp. zdravotním handicapem.

In: Sborník ze semináře k VŠ poradenství;

str. 39-42. NAEP-Euroguidance: Praha, 2007. ISBN 970-80-904005-0-4. /Obecna sytuacja i wybrane zagadnienia dotyczące udostępniania studiów na uczelniach wyż-szych studentom ze specjalnymi potrze-bami, odpowiednio niepełnosprawnością.

w: Sprawozdania z seminarium na temat doradztwa na uczelniach wyższych; str.

39-42. NAEP-Euroguidance: Prague, 2007.

ISBN 970-80-904005-0-4./

11. Novosad, L.: Vybrané problémy adaptace handicapovaných studentů na VŠ studi-um. In: sb. z II. konference “Vysokoškolské studium bez bariér“a “Handicap 2007“; str.

29-33. TUL: Liberec, 2008. ISBN 978-80-7372-314-9. /Wybrane zagadnienia doty-czące adaptacji niepełnosprawnych stu-dentów podczas studiów na uczelniach wyższych. w: Sprawozdania z II Konferencji na temat „Studiów na uniwersytecie bez barier” oraz „Niepełnosprawności 2007”;

str. 29-33. TUL: Liberec, 2008. ISBN 978-80-7372-314-9./

12. Novosad, L. (2008): Aktuální situace a vy-brané problémy zpřístupňování vysoko-školského studia studentům se speciální-mi potřebaspeciální-mi. In: Aula 2/2008; str. 22-30.

Centrum pro studium vysokého školství:

Praha. ISSN 1210-6658. /Obecna sytuacja i  wybrane zagadnienia dotyczące udo-stępniania studiów na uczelniach wyż-szych studentom ze specjalnymi potrze-bami, odpowiednio niepełnosprawnością.

w: Aula 2/2008; str. 22-30. Ośrodek badań nad studiami na uczelniach wyższych: Pra-ga. ISSN 1210-6658./

13. Novosad, L.: Hranice, rizika a  paradoxy podpory studentů se zdravotním posti-žením a specifickými vzdělávacími potře-bami. In: sb. z konference “Social

networ-1

king – Slunečnice 2009“; s. 97-95. VŠB-TUO:

Ostrava, 2009. ISBN 978-80-248-2117-7.

/Ograniczenia, ryzyka i paradoksy wspar-cia dla niepełnosprawnych studentów i  studentów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. w: Sprawozdania z  kon-ferencji na temat „Tworzenia sieci spo-łecznych – Slunečnice 2009”; str. 95-97.

VŠB-TUO: Ostrava, 2009. ISBN 978-80-248-2117-7./

14. Opatření rektora č. 25/2008 dne 1.10.2008.

Minimální standardy podpory poskytova-né studentům a  uchazečům o  studium se speciálními potřebami na Univerzitě Karlově. /Postanowienie nr 25/2008 z dnia 01.10.2008  r. przyjęte przez rektora uni-wersytetu. Minimalne standardy dotyczą-ce wsparcia dla studentów i kandydatów ze specjalnymi potrzebami na Uniwersy-tecie Karola./

15. Zákon o znakové řeči č.155/1998 Sb. ze dne 21.5.1998. (on line www.sagit.cz) /ustawa nr 155/1998 z dnia 21.05.1998 r.

o języku migowym./

16. Zákon o komunikačních systémech nesly-šících a hluchoslepých osob č. 423/2008 Sb. ze dne 20.10.2008. (on line www.sagit.

cz) /ustawa nr 423/2008 z dnia 20.10.2008 o systemach komunikacyjnych dla osób niesłyszących oraz osób niesłyszących i niewidomych./

17. *upraveno dle Národního plánu vytváření rovných příležitostí pro osoby se zdravot-ním postižení na období 2010-2014, [on line www.vlada.cz] /*zmieniona zgodnie z  Krajowym Planem tworzenia równych szans dla niepełnosprawnych w  latach 2010-2014./

Prawdziwym wyzwaniem dla zachowania ety-ki w pracy jest fakt, iż praktycy z pewnością w swej karierze spotkają się z sytuacjami, gdy stają przed konfliktem zobowiązań. W takich sytuacjach kusi, by odstąpić od wszelkich rozważań etycznych aby uniknąć poczucia, że natrafiło się na nierozwiązywalny konflikt etyczny. Etyka ma na celu zapewnienie wspar-cia w  takich sytuacjach poprzez zwrócenie uwagi na szereg czynników etycznych, które należy wziąć pod uwagę oraz na alternatyw-ne sposoby rozstrzygania kwestii etycznych, które mogą okazać się niezwykle przydatne.

Żadne rozstrzygnięcie etycznie nie złagodzi całkowicie trudności dokonywania profesjo-nalnej oceny w  warunkach charakteryzują-cych się nieustanną zmiennością oraz obar-czonych dużą dozą niepewności. Poprzez przyjęcie zasad etyki, członkowie Krajowego Stowarzyszenia Doradców zobowiązują się do podjęcia wyzwania jakim jest dążenie do dzia-łania zgodnie z etyką, nawet wówczas, gdy wymaga to podejmowania trudnych decyzji i odważnego działania.

Przedstawimy tutaj kilka podstawowych kwe-stii dotyczących znaczenia pojęć: etyka i dy-lematy etyczne. Ponadto, przedstawimy kilka interesujących wyników prowadzonych na Słowacji od początku tysiąclecia badań na temat dylematów etycznych wśród dorad-ców w ośrodkach poradnictwa edukacyjnego i psychologicznego. I w końcu, podejmiemy próbę określenia czym w rzeczywistości jest tożsamość zawodowa oraz zidentyfikowania wartości doradcy szkolnego.

Etyka:

– Zestaw zasad właściwego postępowa-nia.

– Teoria lub system wartości moralnych:

„Etyka służby to walka z pragnieniem posiadania” (Gregg Easterbrook).

Etyka (stosowana w formie pojedynczej):

– Nauka o ogólnej naturze moralności oraz o konkretnych wyborach moral-nych podejmowamoral-nych przez człowie-ka; filozofia moralności.

Etyka:

– Zasady lub normy kierujące postę-powaniem człowieka lub członków określonej grupy zawodowej (etyka medyczna, etyka doradców, itp.).

Pojęcie – dylemat etyczny – może również nieść ze sobą wiele znaczeń:

Złożona sytuacja, w której często zacho-dzi wyraźny konflikt pomiędzy nakazami moralnymi – sytuacja, gdy postąpiwszy zgodnie z jednym z takich nakazów czło-wiek działa niezgodnie z innym nakazem (en.wikipedia.org/wiki/Ethical_dilemma).

Sytuacja, w  której człowiek staje przed wyborem pomiędzy dwoma możliwo-ściami, z  których obie można uznać za

„etyczne” (słuszne lub moralnie właściwe wybory), ale właściwość jednej wyklucza drugą z tych możliwości.