• Nie Znaleziono Wyników

598 JRedjttyrecfjuttg [3utifKfdje gBotbcnfchrtft^

SRat o b e r STuSEunft. $ te fe nocf) ü b e r bte g ew erB S m äßige f)tn»

a u § auch f ü r bte fJäKe gu » e rb ie te n , tr o fie — toaS b e i ge*

h je rb ä m ü fjig e r re c ^ ts b e g rifflid ^ a u g g e fcb to ffe n i f t — n u r ge»

le g e n tiid j, ü e re in g e lt, a u f © r u n b h e fo n b c re r ^ e rfö n lic ^ e r S8 e*

S iebungen fta ttfin b e t, la g a u g e n fd je in tic f) nach b e r M e in u n g be§ © e fe jjg e b e rg fe in S Bebürfnig » o r. SRur b a n n , w e n n fid ) je n ta n b bauexnb, m it e in e r ö o n A n fa n g a n beftebenben 9tb»

fic b t b e r S B ie b e rb o iu n g m it b e r © rte itu n g » o n S lu S fu n ft o b e r 3 fa t b e fa ffe n , biefe m in b e fte n § f ü r lä n g e re S e it a ls ftä n b ig e S Sefcbäftigung auS üben m iH , fo tt e r h ie rz u b e r » o rg ä n g ig e n (Sr*

la u b n tä b e r S a n b e g h e tjö rb en b e b ü rfe n . U m fta rs u fte U e n , baß n u r e in b e rg e fta it m it bem S B ilte n ftä n b ig m ie b e rb o lte r iöe»

tä tig u n g » e rü b te g ¡g a n b e in e rla u B rtiä p ftic ^ tig fe i, u n te r ja g t b e r Stbf. 2 beg § 1 n ic h t, to ie bieg fo n ft nach bem S B o rtla u t beg Stbf. 1 j u e rw a rte n m ä re , b ie n ic b tg e w e tb g m ä fjig e ,,@r»

ie t iu n g " » o n S iu g fu n ft o b e r SRat, fo n b e rn bag „ b e t r e ib e n "

fo td je r.

© in e S e fir a fu n g n a d ) § 1 0 g i f f . 1 2tu§l»S3D . Eann hie r»

nach n u r e in tre te n , w e n n eg ¡$u e in e r E r t e ilu n g ö o n Slug»

E u n ft o b e r SRat b u rd ) ben S ä t e r to irllicE ) g e io m m e n if t u n b biefe entm eber g e w e rb s m ä ß ig o b e r sm a r n ic h t gemerbg» aber b e trie b s m ä ß ig u n b su g le ic^ ohne » o rg ä u g ig e E r la u b n is ber S an b egbebörben e r fo lg t ift. d a g e g e n m ü rb e le b ig lic b b u rd ) b ie S 3eröffentlic£)ung b e r S tu je ig e , in b e r fiel) b e r SlngeEI. j u r E r t e ilu n g » o n S luS E unft u n b SRat e rb o t u n b j u r ¡g n a n fp ru d )*

n a b m e fe in e r ® ie n fte a u f b iefem © e b ie te a u ffo rb e rte , ber £ a t * b e fta n b beg § 1 0 g i f f . 1 StuSmSßD. noeb n ic h t ü e rm irE Iich t.

(2 . S e n . ö. 1 5 . ¡ g u n i 1 9 3 1 ; 2 D 5 3 3 /3 1 .)

$ r e i t » I U l 0 C 6 e c ic f ) f 0 b a r P e f i .

1 . S trt. 7 § 2 Stbf. 2 S ß r S l © ® ® ® . ® e r b e u t f d p e n g » I i f d ) e ¡ g a n b e l g * u n b © e b i f f a h r t g o e r t r a g Born 2. ®e s. 1924 (91 © 9 3 1. 1 9 2 5 ,1 1 , 777, 947) m a c h t f i i r e n g t i f e b e j i m f t i f d j e S ß e r f o n e n n i d j t b t e f o n f t f i i r a u g l ä n b i f c b e j u r i f t i f e b e Sßer»

f o n e n s u m E r w e r b e B o n i n Sßt eußen g e l e g e n e n © r u n b » f t ü d e n n o t t n e n b i g e © e n e b n t i g u n g e n t b e h r l i c h - f )

SRad) S trt. 7 § 2 2Tbf. 2 SßrSl©®©®., ber a u f 2 trt. 88 ©©ÜB©®, b e ru h t, bebürfen auglänbifcbe iu riftifd )e Sßerfonen sum E rw e rbe Bon in Sßreußen belegenen © runbftücken ohne SRütftficbt a u f ben Stßert ber © enebmtgung beg S ta a ts m in ifte riu m g ober ber burd) 580. beg

© tSÄin. beftim m ten ®eb- g ü r englifcfje juriftifebe Sßerfonen ift bie

© e nebm tgunggpflidjt burd) ben a ls SR®ef. Berkünbeten ¡ganöetg*

unb © d jiffa b rtS B e rtr. sw ifd je n bem ®eutfcben Dteidje unb bem SGerein. tö n ig r . »on © ro ß b rita n n ie n unb g rta n b B. 2. ® e s -1924 * §

8 « 1. SRad) bem bureb Strt. 88 E ® ® © ® . gebeckten Strt. 7

§ 2 Stbf. 2 SßrSl©®©®. bebürfen auglänbifcbe ju riftifeb e Sßerfonen sunt E rw e rb non in Sßreußen gelegenen © runbftücken ber m in i*

fte rie lle n © enebm igung. S trt. 5 Stbf. 1 beg beutfd)*großbritam t. ¿ a n * betS» unb © e b iffa b rtso e rtr. B. 2. ®es. 1924 (SR@SB£. 1925, I I , 777), g ew ährt ben beiberfeitigen © taatgangebörigen nolle g re ib e it sum E rw e rb Bon © runbftücken, „b e re n E rw e rb unb ® efig nad) ben

© ef. beä anberen Seileg ben © taatgangebörigen eines anberen frem»

ben SanbeS geftattet ift . . . " ®ag @ erid)t gebt Bon ber StuS*

legung beg StuSbrutüS^ „© ta a tg a n g e h ö rig e eines jeben ber beiben Bertragfdjließenben S e ite " (subjects o r citizens o f each o f the tw o C o n tra c tin g P a rtie s ) auS.

® em a tlg . ©»radjgebraud) nad) Begießt fid) ber Stugbrudk

„© ta a tg a n g e b ö rig k e it" n u r a u f n a tü rlid je Sßerfonen. g n über*

tragenem © in n w irb er aber nietfad), auch in ©taatSBerträgen, im ig in b lick auf ju riftifd je Sßerfonen gebraucht, um beren ®e*

Siebung su einem beftimm ten ©taate sum Stugbruck 5U bringen.

E in b e ra rtig e r © »radjgebraud) fin b e t fid) fow obt in b ritiß h e n ©ef.

(Bgl. ben T ra d in g w ith the Enem y A m endm ent A ct, sect. 15) wie in S taats» unb § a n b e lg » e rtr. beg ® eutfd)en Dteicbeg. SRad) 81©.

6, 134 ift in ben S trt. 11 unb 15 beg g ra n h f. griebenS unb in

§ 19 Stbf. 4 be§ SSertr. m it S fte rre id p ttn g a rn ». 16. ®es- 1878 ber StuSbrudc „S tn g e b ö rig e ", „s u je ts “ n id jt a u f pbbfifd)e Sßerfonen h e fd jrä n k t, unb nach 8t® . 72, 242 u m fa ß t ber im b e u tfd ^a m e rik.

2ibh. b. 23. g e b r. 1909 über ben gewerbt. 9ted)t§fcE)ug g e b ra u ste StuSbrudi „S tn g e b ö rig e ", „ c itiz e n s /, auch bie ju riftifeben ißerfonen.

E in fefter ©pracbgebrauch &eftel;t jeboeb nicht, ö b bem SluSbrudt in einem © ta a tso e rtr. ber engere ober ber w eitere © in n sukom m t, if t bureb SiuSlegung beS b e tr. SBertr. s“ e rm itte ln . SÄ. Di. u n te r*

fucht baber bie E n tfih ., in welchem © im t ber b e u tfc h » g ro p rita n n ,

¿anbetSoertr. bag SSort „© taa tg a n g e h ö rig e " gebraucht, feinsuwenben if t n u r, ba& bem StuSbrucfc aud) in bemfelben V ertrag an Ber*

febiebenen © te ile n ein Berfdjiebener © in n sukom m en kann. E rg ib t bie SiuSlegung, bah bas SBort an e in e r © te ile n u r bie natürlichen ißerfoneu bejeiebnet, fo kann es tro |b e m an einer anberen © teile beS

(SRESt. 1925, I I , 777, 947) nicht aufgehoben. 8 m ar kann berSJort behalt beS S trt. 88 E S ® © ® , sugunften beS 2anbeSred)tg unb n id ' b in bag a u f biefer © runblage geltenbe 2 © ef. burd; 8i© e f. jebevsc’1 e in g c fd jrä n k t ober aufjer SPraft gefeöt W erben: (Strt. 13 Sttf- 1 3 i® e rf.; 31©. 111, 4 0 J)). S ie re d jtt. SÄögtichkeit, burd) ben

© ta a tg o e rtr. S trt. 7 § 2 Stbf. 2 SßrSlö®©®. gegenüber e n g ltp 2“

ju riftifeb e n Sßerfonen a u g su fg a lte n, ift baber ansuerkennen. ^

® eutfcb*E ngI. ¿anbetg* unb © cb iffa b rtg B e rtr. bebt jeboeb Strt- a. a. D . sugunften engl, ju riftife b e r Sßerfonen nicht auf. S trt.»

Stbf. 1 beg Sßertr. g ib t alterbingg ben © taatgangebörigen ber tragfebtiehenben „ in bem ©ebiete beg anberen ®eiteg Botte g ret' b e it, beweglidjeg unb unbemegtiiheg E ig e n tu m jeber S trt Su Werben unb su befi^en, beren E rw e rb unb ® e fijj nach ben © e f ^ anberen ®eileg ben © taatgangebörigen eineg anberen f r e n t b e u Sanbeg geftattet ift ober g e ftattet werben W irb ".

hiernach W irb ben engl, © taatgangebörigen n id jt febtedp1”

ba§ ltn b e fd jrä n kte Diedjt sum E rw e rbe Bon unbeweglichem beutfd)em E ig e n tu m gem ährt, fonbern n u r bie g re ib e it, unbewegliche^ ®t0ef tu m su erwerben, b e f f e n E r w e r b b e n © t a a t g a n g e b i’ t t f g e n i r g e n b e i n e S a n b e r e n f r e m b e n S a n b e g g e f t a t t «1 i f t o b e r g e f t a t t e t w i r b .

S e r engt, © taatgangehörige k a n n ohne ianbegredjti.

w erbgbefebränkungen in ©eutfebianb © run b e ig e n tu m atfo, ba befonbew 9 t© e f nicht befteijen, n u r erwerben, wenn bag S eu tfd je Dtcid) bereu»

burd) © ta a tg o e rtr. ben Stnget)örigen eineg anberen f r e n t b e 11

© taateg bag u nbefdjränkte 9ted)t sum E rw e rbe beutfeben © tu n b ' eigentum g eingeräum t bat. g m ü b rig e n fin b e t S trt. 5 n u r am natürliche Sßerfonen Stnwenbung. S a fü r fhridbt ber Stugbruck beutfdien S e jte g „© ta a tg a n g e h ö rig e ". © ta a tg an g e b ö rig ke it kommt nad) bem beutfd)en Dteichö* unb ©tStngeb®. n. 2 2 . g u li 1913 um n atürlichen Sßerfonen ju . SRur im übertragenen © inne w irb 6eI ju riftifeb e n ® erfonen Bon © ta a tg an g e b ö rig ke it gefprodjen. ® er engt. 2 e jt „su b je c ts o r citize n s“ if t ta u t S lu g ku n ft beg Seutfrfja'?

Stugm ärtigen Stmteg auch n u r fü r natürliche Sßerfonen üblich- ^ ber g n tja lt ber a u f „b ie © taatgangebörigen eineg jeben ber beibau Bertragfdjtiefjenben S e ite " b e j. SSorfchr. beg ® e rtr. e rgibt, 011,3 n u r an natürliche Sßerfonen gebad)t ift. ©0 b e ifit eg in St r t - 2:

„ S ie © taatgangebörigen . . . fa lle n in ben ©ebieten beg auf beren Seileg fow obt tü n fich tlii% ih re r S ß e r f o n a ls aud) b in fie fp 1®

ih re r © ü te r " . . . Stet. 6 b e ftim m t: „ ® ie ©taatgangebörigen fetten in bie © ebiete beg anberen Seileg e i n r e i f e n unb fid) hört a u f h a t t e n k ö n n e n . . . " S trt. 7 orbnet an, bag „b ie S ta a t» ' angefjörigen . . . in ben ©ebieten beg anberen Seileg Bon jc&ci«

Smanggweifen S Ä i t i t ä r b i e n f t b e fre it fein fa lle n ". S tr t- 28 bflrtf beit baoon, baß ein © taatgangehöriger . . . in ben ©ebieten ho-’

anberen Seiteg ftirb t. SRur Strt. 1 iä fjt g w e ife t anfkommen.

beißt eg, nad)bem gegenfeitige 5 re it)e it beg §anbelg unb ber fa h rt swifchen ben © ebieten ber Bertragfcbiießenben S eile gewäb1'' te ifte t ift, in Stbf. 2 :

„ S ie © taatgangehörigeu eines {eben ber beiben » ertrag'

® e rtr. juriftifebe Sßerfonen m itum faffen. @0 if t su begiaeifeltt, oh bie Stugtegung, bie bas ©ericE)t bem S trt. 1 g ibt, r id jtig if t unb o»

nicht in biefem S trt. u n te r ben © taatgangebörigen, bie bag 3fodp haben fotten, m it i h r e n © chiffen u n b e |in b e rt nach hen §äfou beg anbern Seiteg ¡11 kom m en, aud) ju riftifeb e Sßerfonen 5U »orf ftehen finb. D tidjtig ift jebenfaltg bie Stugtegung, bie bag ben ® eft. über ben © ru n b e rw e rb g ib t. Entfcheibenb ift ber in hom

® efd)l. e rft am Enbe gen. Stbf. 6 beg S trt. 16 im gufamntenhauS m it ber ftjftem atifchen © te tlu n g biefeS S trt. im © a iu e n beg $ o rrr- SBährenb in ben S lrtt. 1, 2, 5, 6 unb 7 bie 3ied)tgfteIIung hof beiberfeitigen „© ta a tg a n g e b ö rig e n " bebanbelt ift, t r i f f t Strt. 16, fonbere ® eft. barüber, welche Dtechtgftetlung S tkt© . unb fonfti0e”

E rw erbggef., bie im © ebiet beg einen S eilg e r r ie te t finb, im @e"

b ie t beg anberen S eitg sukom m en fott. ¡gier W irb gejagt:

SBeft. biefeg S trt. fo tt bag Dtedjt jebeg b e t beiben S eile beeinträü)' tigen, © ef. unb ® D . über bie V e rfü g u n g über unbeweglidjeg tu m einsuführen ober aufrechtsuerhatten, fo fe rn in biefer _ ® e;/

giehung ber © ru n b fa | ber StÄeiftbegünftigung gew ahrt Wtr “ ; SBären bie Bertragfd)Iießenben S eile baoon auigegangen, baß tu ben © run b e rw e rb Bon S tkt® . unb anberen E rw erbggef. ber Strt- <>

beg Stbk. maßgebenb fein fo ttte , fo w äre biefe ® eft. nicht W Z, ftänblich- © ie geigt m it a lte r ® e u tticb ke it, baß bie »el‘t r “ 0fi fdjließenben S ta a te n übeceinftim m enb baoon auggegangen finb, oa»

ber S trt. 5 fid) nicht a u f ben © ru n b e rw e rb Bon S tkt® . unb anbere Erw erbggef. besiegen fo ttte . ®ag fpriebt entfdjeibenb b a fü r, ha»

er nicht fü r juriftifebe Sßerfonen gelten fott. ®esüglid) beg © runo ermerbg ergeben fid) fobin nach bem © taatgoertr. brei © tuppeu »°u SRed)tgfubjekten:

1. SRatürlidje Sßerfonen, bie einem ber bertragfdjfießenbo

© ta a te n angeboren: © ie bü rfe n im © ebiet beg anberen ©taatg » Süglid) beg © runberw erbg n id jt fd)Ied)ter geftettt fein a ls v

© taatgangebörigen beg in biefer Sesiebung m eiftbegünftigten © taate/;

S a in Seutfchlanb nach bem beutfcf).=bulgar. §anbelö»er tt - 00,1

!) 3SB. 1925, 1618.

61. Q aijrg. 1932 § e ft 8 ]

8tecf)tft)re(i)Utt£S 599

iitfie& enben S eile fo lle n bas Sledjt tjaben, m it ih re n S chiffen nnb Labungen unbet)inbert nach a lle n ißiägen unb §?ä[en tu bett ®e»

Sieten beS anberen ©eileS gu kom m en, nach betten ben «Staats­

angehörigen biefeä S eile# gu kom m en g e ftattet ift ober noch ge»

fta tte t werben m a g ." , ,

® a in ® e u tfd jla n b bie größten © d ;iffa h rt§ u n te m e l)m u n g e n E efeltfcfjaften fin b , Wie bie §am Burg»Slm erika»2 tnte unb bet 52orbbeut|che Siopb, fo ift angunel)men, baf) aud) ben S d jtffe n biefer

® efellf(haften bie V o rte ile gufteben fo lle n , bie in S lrt. 1 Tnr bte Seitlichen (Staatsangehörigen o e reinbart fin b . ©teS ift aber auch Ser g a ll, w enn u n te r S taatsangehörigen n u r natürliche fserfonen berftanben w erben. © em t bereits Slbf. 1 beS 2 l r t . .L gew ahrt bie

«nbefchränbte g re ih e it beS §anbelS unb ber S d |ijfa h r t,a u d ) g ilt Slbf. 2, ber n id it a u f baS E ig e n tu m an ben S d jiffe n a b fte llt, aud) äugunften ber n atürlichen beutfchen «ßerfonen, toelaw m tL °en f d jiff e n ber beutfdjen S d jiffa b rtS g e fe llfd ja fte n

berühren, ß ü r bie B etätigung bet beutfchen ©dpffal)ttSgefeu»

fcfiaften fe lb ft in E nglanb ift S lrt. 16 beS B e r tr. maßgebenb.

S chliefjlid) ift fü r bie A uslegung beS B e r tr. bebeutfam, baff in S lrt. 16 befonbere B o rfd )r. fü r S lkt® . unb anbere §anbelSgef.

gegeben fin b unb baff in 9 lrt. 16 2lbf. 3 ®ef- unb ©taatSarcge»

hörige nebeneinanber, m ith in a ls etw as SSerfdjiebeneS e rw ä h n t Ob fü r englifche ju riftifd je ißerfonen bie (SenehmigungSbflidjt Ses g ir t. 7 8 2 Slbf. 2 B rS l® B © B . aufgehoben ift, ift a lle m nad) S lrt. 16 gu beurte ile n . © iefem ift n id jt gu entnehmen, bah engl, iu riftifd te B erfo n e n im ©ebiete beS © eutfd)en fReidjeS un b e fä ra n k»

tes SRedit gum E rw erbe oon © run b e ig e n tu m haben follen. S lrt. 16 Slbf. 4 b e ftim m t n u r, bafj bie B ehanblung ber ®ef., Sedljaber»

f(haften unb B e re in ig u n g e n ber oertragid)lie|_enben_ S eile m d jt u m günftiger fein fa lle , a ls bie ber © ef-, S e ilh a b e rf^ a fte n uttb B ereinigungen beS nieiftbegünftigten frem ben ßanbeS. ® a n a ^ Würben allerbingS bie engl. ¿anbelSgef. baS f rete. ^ E rw erbe Bon beutfdjem © ru n b b e fig haben, wenn baS ®eutfche 3teid) ein folcfjeS 91ed)t bereits ben ©ef. anberer J ^ m b e r San»

Ser eingeräum t hätte. ®ieS ift la u t A u s k u n ft beS beut)d)en Iu S » faärtigen Slm ts nicht ber g a lt. Slbf. 6 beftim m t fogar, b a | bei Sehlen eines 2ReifibegünfttgungSred)tS S lrt. 16 baS Siecht jebeS ber beiben S eile nicht b eeinträdjtige, © ef. unb B D - über bte SSerfugung über unbewegliches E ig e n tu m einguführen ober aufrechtguertjcuten.

Es W irb alfo baS Siecht iebeS S ta a te s ane rka n n t unbefdjabet Ses 3JteiftbegünftigungSred)tS - ©ef. aufrechtguerhalten, burd) bte u. a. bie B e ifü g u n g über beutfdjeS unbewegliches E ig e n tu m gu gunften auSlänbifdjer ©ef. befchränkt w irb .

(K © ., 1. {jcnSen., B efd jt. 0. 9. S u li 1931, 1 X 2 71/31.) SDlitgeteilt Bon K®91. D r. K a r g e , B e rlin .

1. Slug. 1905 (3 1 0 B I. 1906, 1) S lrt. 2 B u lg a re n bezüglich beS

© runberw erbS ben ©eutfcgen gleicßgeftetlt fin b , fo befteht btefe

© le id jfte llu n g m it g n lä n b e rn auch fü r b rit. S taatsangehörige.

2. S lkt® . unb anbere Erw erbSgef., bte tm © cb ie t etneS ber öertragfcliliefienben S ta a te n e rrich te t fin b : S ie burfe n tm ©ebtet Ses anberen S taates begüglid) ber V e rfü g u n g über unbewegliche«

B erm öqen, w o ru n te r im N ahm en biefeS B e itra g s auch Ser (grtuer Bon © runbftücken gu Berftehen ift, nicht fd)led)ter geftetlt fein als

% t © . unb anbere © rtoerb^gef., bie im © ebtet be3 ntetitbegutt*

ftig te n b ritte n S ta a te s errich te t finb. _ . , n . 3. ißerfonenBereinigungen unb ju rtfh fd je iflerfonen fonfttger S lrt: hinfichtlith i^re § © runberw erbS e n th ä lt ber Sßertr. keine B eft., es befteht a lfo Bolle g re if)e it beS S taates am belegenen

g ü r ® eutfchlanb befteht biefe g re ih e tt aber auch beäitgltih Ser »weiten K ategorie, benn bie beutfdje _ §anbelSBertrSßrajiS hat Bisher fo rg fä ltig Bermieben, auSlättbifchen ju riftifd je n Sperfonen Er»

leichterungen fü r ben © ru n b e rw e rb ^ugugeftehen. B e t ben Söeft.

über ben © run b e rw e rb h a t bie beutfche S SertrlßrajiS btSljer genau Stoifdien n atürlichen unb ju riftifd je n B erfonen un te rfd jte b e n ; fo y- SB. im beutfch»belg. B orlfg. B e rtrü b e re in k . B. _ 4. S lp rtl 1925 (3i©Söl. H , 888 ), S lrt. 1 e in e rfe ü s , S lrt. 9 anbererfettS unb tnSbef.

in bem beutfd)»bulgar. § a nbelS B ertr. B. 1. Slug. 1905. ®tefe§

Slbk. fte llt bie „B u lg a re n in © e u tfd jla n b " h in fit^ tlic ^ beS ©runb»

erwerbs ben S nlänbern gleich- ©agegen gefleht eS tn S lrt. 3 fü r

^ n © runbertnerb burd) 5Cbt©. unb ai)niid)e © c f. n u r ba3 Jiea)t

Ser fflieiftbegünftigung ju . t ,

S ß ill m an annehmen, bah e in beutfcfjet §anbelS B ertr. Bon Siefer b ish e r ftets geübten Sfkai'iö habe abw eidjen w o lle n , fo ntug Sies in ih m unäW eibeutig ju m SluSbruck kom m en. SBürbe eS hoch Sa»u fü h re n , bah bie E rle ich teru n g ben ju riftifch e n ißerfcmen a lle r S ta a te n sukäme, benen bie SKeiftbegünftigung in biefer Bestehung

«ingeräum t ift. _ , . r .. , . OT =

© e r g a lt geigt beutlicf), Welche S d)W iengketten bte Suw»

Regung Bon §anbe'lSBertr. Bietet. ®aS hängt m it ber o ft un»

k la re n g a ffu n g biefer B e r tr . p fa m m e n , aber aud) m it bem M a n g e l jeglicher literarifchen Bearbeitung. Q n ber §anbeläoertr»

( D b c r l o n ö e e g e d ^ i c * a ) S t iü f a d je n . I, Wlaterielleö Siecht,

1 . g t r t . 14, 27 E © B © B . B e i B e r f d ) i e b e n e r S t a a t s » a n g e h ö r i g l e i t b e r E h e g a t t e n B e u r t e i l t fid ) baS p e r f ö n l i c h e E h e r e c h t n i c h t nach b er S t a a t S a n g e l ) ö r i g l e i t beS E h e ­ m a n n e s , f o n b e r n « a d ) b e r l e p t e n g e m e i n f a m e n . ® i e W ” ö e r m e i f u n g i f t aud) f ü r b a § a u f b ie ^ e r f ö n l i d ) e n ül ecQtö*

b e g i e i j u n g e n a n m e n b b a r e SRc ^t a n j u e t t e n n e t t . t )

® er K I., ehemals beutfcher S taatsangehörigkeit, if t tm S a h « 1890 n a * E nglanb auSgewanbert, hat ftch b o rt ntebergelaffen uns am 8 . SKai 1902 bie B e k l. geheiratet. Segtere hat oor Set Ehe»

fc&licßuna bie englifdje Staatsangehörigkeit befeffen. Stach SluSbruri) bcs Krieges hat ber K I. Enbe 1914 burd) E inbürgerung bie englifche S taatsangehörigkeit erworben. E r ift kurge S eit {pater nach ®eutjd)»

lanb surückgekchrt, währenb bie B e k l. in E nglanb wohnen geblieben ift. U nter bem 1 2 .0 k t . 1929 hat ber K I. aüem wie&er bie preuh- S taatsangehörigkeit erworben, nachbem ih m bte engltfaje aberkannt worben w ar.

® er K l. hat Klage auf SBieberherfteHung ber hauSlthen ©entern»

^ ^ . .^® ie B arteien finb fjientad) Berfchicbener S taatsangehörigkeit.

Sluf S lrt. 14 Slbf. 1 E © B @ B . kann beSfjatb bie Slnwenbung beS beutfcben jRed)tS nicht gegrünbet werben. E r regelt n u r ben g a lt, bajj beibe Ehegatten bie beutfche S taatsangehörigkeit beftgen. {Ju r ben Bari, fehlt es an einer auSbrücktidjen B eftim m ung beS beutfdjen ©e»

feggeberS. ® er früher uertretenen S tnfidjt, bah tu einem^ foldjen ¡Jall Betfdjiebener S taatsangehörigkeit ber Ehegalten baS ^eim atrecht beS

©hewanneS Borgehe (ogl. S t i e m e p e r , ®aS in te rn a t. B rto a tre a )t beS B © B . 1901, 143), kann nicht mehr gefolgt werben. ®urch oen Slbfdüuh ber §aager EljerechtSabkommen hat (ich © eutfdjianb gu etner anberen gied)tSauffaffung bekannt. 3 « bem §aager Stbkommen über bie SBkkungen ber Elje B. 1 7 .3 u li 1905 w irb jw a r ber © runbfag angenommen, baß (ich bie persönlichen «Rechte unb B flt^ te n ber Ef)e»

gatten nach ihrem § e im a tre ^ t beftimmen, Slrt. 9, e rk lä rt jeboctj, bah tm Saüe oerfd)tebener S taatsangehörigkeit ber Ehegatten, baS legte qemeinfame Becht gur to o e n b u n g kommen foU. ®iefe Sluffaffung tft in ben S taaten beS europäifcheit fyc’ftlanbeS, bie bem {bnaget Eh«5 abkommen beigetreten fin b , heute bie herrfchenbe. Sludj bei ben Ber»

hanblunnen ber §aager gam itienredjtskonferenä oom S aljre 1928, bie fid) m it einer Ben. ber früheren Abkomm en befaßt hat, beten Be»

fdilüffe aber bisher nicht ra tifiz ie rt finb, hat ficß h irtg u m d jts get»

änbert. ES m uh baljer baoon ausgegangen werben, bah nach beutfcher Sluffaffung im g-alle einer Berfchiebenen S taatsangehörigkeit Bon

©Ijegatten bie hier geltenb gemachte Klage auf 3Bieber£>etfteilung ber SBrajiS kehren gew. ÜtuSbrücke, g ormeIn, Begetchnungeu ftanbig wieber. ES wäre dankenswert unb notwenbig, ber ejakten ^,e»

beutung biefer Begriffe genauer nachgugehen.

i$ riB ® o g . D r. « R h e i n ft e i n , B e rlin . 3 « 1. ® en rechtlichen E rgebniffen beS U rt. trete ich hei. ©egen ih re B egrünbung aber iprecljen erhebliche Bebenken. ® ie {frage, Welches 31eöht bet Berfchtebener S taatsangehörigkeit ber Ehegatten fü r bie petfönlicben SRechtSbegiehungen ber Ehegatten mahgebenb fei, tft beftritten. S lrt. 14 E ® B ® B . fegt bte gleiche StaatSangehörigliett bet»

ber Ehegatten BoranS, wie fie ja tatfäcßlicE) bte Siegel fein w irb . B e i Berfcbtebenheit ber S taatsangehörigkeit w ollen bte einen bte b u r * bte Ehe begrünbeten perfonenrecljtltdjen SBirkmtgen fü r jeben Ehegatten nach feinem «ßerfonalftatut beurteilen (fo insbef. H a b i c h t ,

« R i e b i t e r , « p i a n c k , S B a l k e r unb 3 i t el m a n n ) , währenb bte anberen btefe SBtrkungen einer einheitlichen BechtSorbnung unter«

{teilen unb bem Sßerfonalftatut beS SißanneS ben B o rra n g einräumen (fo tnSbef. ü l i e m e p e r , « R e u m e p e r , « R e u b e c k e r , S e w a l b , g i a a p e ; eingehenb über biefe S tre itfra g e jegt « R a a p e , Stau«

binger V I 2 S . 275 ff.). Sind) bie SRfpr. ift geteilter H n ftfit. ®aS 31© lä ß t (91®- 62, 403) bie g ta g e unentfd)ieben. 3^1 ferfonltch habe micb in meiner bemnädjft erfd)einenbctt 4 )arfteIIung be» beutfdjen in te rn . ©f)eprinatred)t3 in ber neuen Auflage non S e ^ R e ^ S o e m e n * ’ f e l b fü r bie einheitliche Siegelung nach hent «ßerfonalftatute beS Et)e*

manneS auSgefprod)en. S oo ie l ich f ehe< hflt bie im oben abgebruckten U rt. oertretene Sluffaffung, baß baS legte gemeinfame 9led)t ber Ehe­

gatten maggebenb fein müffe, webet in ber 3 lfp r., noch tm S ch rifttu m B ertretung gefnnbcn. S ie if t m. E. fchon deshalb abgulefmen, w eil f i * nad) Slrt. 14 m it bem SBedjfel ber S taatsangehörigkeit baS bte perfönlichen 3ied)t§begieljungett ber ©heg«0 « 1 behcrrfchenbe Dlecßt wanbeit.

®aS U rt. geht aber Bon ber Stnnahme auS, bap ftch ®eutfd)tanb b u t^

ben Slbfchtuh ber § a a g e t ©heredjtSabkommen, tnSbef. beS ©hewtrkungS»

abkommenS B. 1 7 .3 u li 1905, gu bem b o rt in Slrt. 9 Slbf. 2 feg»

gelegten © runbfage bekannt habe, wonach fü r bte ©heWtrkungen, fatts beu ©begatten wätjrenb ber ©he nicht bte gleiche S taatsangehörigkeit oerbletbe, ih r legteS gemeinfameS ©efeg a ls baS ©efeg ihres §etm at»

ftaatS angufegen fei. Unb biefer © ru n b fa g m üffe auch einem S taate

600 ü ie d jtfp re d ju n g [g u riß ifcfje

SBohenfhrift

häuslichen © em einfdjaft baS lebte gemeinfame Sied/t her Ehegatten maßgebend ift.

@onacß fo lg t, baß ber SBieberermerB ber beutfdjen S ta a ts ­ angehörigkeit burdj bcrt £1. t. 3 - 1929 n id jt geeignet toar, bie Sln- menbBarkeit bes beutfdjen SiedjteS gu begründen, ba bie V e k l. bie englifrbe S taatsangehörigkeit Behalten fyit. ® a§ lepte gemeinfame Siecht ber P arteien if t bielmehr baS eugtifdße 9iedjt gemefeit, fo baß in elfter S in ie auf MeS gu achten ift. ® em tu t audj keinen ttlbbrnd), baß England bem igaager EßeaBkommen nicht Beigetreten ift, toeii es aBmeicßenb Bon ber Stnffaffnng beS europäifdjen geßtanbeS a ls

© ruttblage nicht baS ¡geimatredjt, fonbern baS Siecht beS SBoßnfißeS anfieht. ES befielt ¿mar keine ü ö tkerrehttidm SBinbung gmifcßen

® eutfdjianb unb Engtanb, toetdje gur SJtnmenbung beS englifdjen SlehtS üerpftidjtete. Qebodj baS englifc^e Sleclft if t angmoenben, toeii eben baS beutfd>e in te rn a t. P rio a tre d jt feine Stnmenbung berlangt.

S aS englifcße Siecht geht nun, mie Bereits angebeutet babon ans, baß fü r bie perföntidjen StedjtSBegietjungen ber Ehegatten untereinan- ber ohne Siückfidjt anf bie S taatsangehörigkeit baS Siedjt beS SBoßn-

S aS englifcße Siecht geht nun, mie Bereits angebeutet babon ans, baß fü r bie perföntidjen StedjtSBegietjungen ber Ehegatten untereinan- ber ohne Siückfidjt anf bie S taatsangehörigkeit baS Siedjt beS SBoßn-

Powiązane dokumenty