Finansowanie działalności podmiotów leczniczych przez NFZ
3.3. Kontraktowanie świadczeń opieki zdrowotnej z NFZ
Analizując systemy finansowania świadczeń medycznych, należy pamię-tać, że jednostka stanowiąca podstawę finansowania oraz sposób płatności to jedynie dwa elementy kontraktu łączącego świadczeniodawcę i płatnika.
Równie istotnymi elementami kontraktu są25:
– warunki i zasady udzielania świadczeń zdrowotnych, – zasady rozliczania z dostawcami usług medycznych, – maksymalna kwota zobowiązań płatnika,
– zasady kontroli jakości usług, – zasady dostępności usług,
– zasady prowadzenia przez świadczeniodawcę dokumentacji rozliczeniowej.
3.3. Kontraktowanie świadczeń opieki zdrowotnej z NFZ
Zgodnie z art. 132 ust. 2 u.ś.o.z. podstawą udzielania świadczeń opieki zdro-wotnej finansowanych ze środków publicznych przez NFZ jest umowa za-warta pomiędzy świadczeniodawcą a dyrektorem oddziału wojewódzkiego NFZ. Umowa ta może być zawarta wyłącznie ze świadczeniodawcą, który został wybrany do udzielania świadczeń na zasadach określonych w dzia-le VI u.ś.o.z. zatytułowanym „Postępowanie w sprawie zawarcia umów ze świadczeniodawcami”26.
Celem procesu kontraktowania NFZ jest zawarcie umów ze świadcze-niodawcami o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej, a sam proces kon-traktowania NFZ składa się z trzech etapów:
1) sporządzenia planu zakupu świadczeń;
2) przeprowadzenia postępowań w sprawie zawarcia umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej;
3) zawarcia umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej.
Z punktu widzenia podmiotu leczniczego kluczowe są dwa ostatnie procesy – prowadzenie postępowań zmierzających do podpisania umowy o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej. Ustawodawca wskazał, że trybem
25 M. Hass-Symotiuk, Rachunkowość…, s. 99.
26 Art. 132–161b u.ś.o.z.
właściwym dla zawierania przez NFZ umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej jest przeprowadzenie postępowania w formie:
– konkursu ofert, – rokowań27.
Należy pamiętać, że podstawowym trybem postępowania w kontrakto-waniu NFZ jest konkurs ofert. Przeprowadzenie postępowania w trybie ro-kowań może być realizowane w wyjątkowych, ściśle określonych sytuacjach.
Można do nich zaliczyć następujące przypadki28:
– uprzednio prowadzone postępowanie w trybie konkursu ofert zosta-ło unieważnione, a szczegózosta-łowe warunki postępowania w sprawie za-warcia umowy o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej są takie same jak w konkursie ofert;
– zachodzi pilna potrzeba zawarcia umowy o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej, której wcześniej nie można było przewidzieć;
– jest ograniczona liczba świadczeniodawców, nie większa niż pięciu, mo-gących udzielać świadczeń opieki zdrowotnej będących przedmiotem postępowania w sprawie zawarcia umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej.
Oba postępowania mają podobny przebieg. Do poszczególnych etapów postępowania w trybie konkursów ofert lub rokowań przy zawieraniu przez NFZ umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej można zaliczyć:
– powołanie komisji konkursowej do przeprowadzenia postępowań;
– zamieszczenie ogłoszenia o konkursie ofert lub rokowaniach;
– składanie ofert;
27 Wyjątkiem od reguły zawierania przez NFZ umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej na podstawie konkursu ofert lub rokowań jest zawieranie umów ze świad-czeniodawcami:
– udzielającymi świadczeń w zakresie podstawowej opieki zdrowotnej;
– wykonującymi czynności w zakresie zaopatrzenia w środki pomocnicze i wyroby medyczne będące przedmiotami ortopedycznymi.
W wymienionych przypadkach zawiera się umowę ze świadczeniodawcą spełnia-jącym warunki do zawarcia umowy określone przez Prezesa Funduszu (art. 136 ust. 1 pkt 5 u.ś.o.z.).
28 Art. 144 u.ś.o.z.
3.3. Kontraktowanie świadczeń opieki zdrowotnej z NFZ 67 – część jawną konkursu składania ofert lub rokowań;
– część niejawną konkursu składania ofert lub rokowań;
– rozstrzygnięcie postępowania.
Szczegółowy opis kolejnych etapów postępowania w trybie konkursów ofert lub rokowań przy zawieraniu przez NFZ umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej zaprezentowano w tabeli 22.
Tabela 22. Etapy postępowania w przedmiocie przeprowadzenia konkursu ofert i roko-wań dotyczących kontraktowania NFZ
Etap Charakterystyka etapu
Powołanie komisji konkursowej do przeprowadzenia postępowań Zamieszczenie ogłoszenia o konkursie ofert lub rokowaniach
Ogłoszenie o postępowaniu w trybie konkursu ofert/zaproszenie do rokowań powinno zawierać:
– nazwy i siedziby: zamawiającego (wojewódzki oddział NFZ) i świadczeniodawców zaproszonych do rokowań (nie dotyczy kon-kursu ofert);
– określenie wartości i przedmiotu zamówienia;
– kwalifikacje zawodowe osób udzielających świadczeń opieki zdro-wotnej i warunki techniczne udzielania świadczeń opieki zdrowot-nej (w tym wymagania w zakresie pomieszczeń, sprzętu, aparatury niezbędnych przy udzielaniu świadczeń opieki zdrowotnej);
– miejsce i termin, w którym można zapoznać się ze szczegółowymi warunkami konkursu ofert/rokowań oraz ze szczegółowymi mate-riałami informacyjnymi o przedmiocie zamówienia (termin ten nie może być krótszy niż 7 dni od dnia ogłoszenia);
– miejsce i termin składania ofert, nie krótszy niż 14 dni od dnia ogło-szenia;
– miejsce i termin otwarcia ofert;
– miejsce i termin ogłoszenia rozstrzygnięcia konkursu ofert/roko-– zastrzeżenie o prawie do odwołania konkursu ofert/rokowań oraz wań;
do przedłużenia terminu składania.
Etap Charakterystyka etapu
Składanie ofert Oferty składa się w zamkniętych kopertach w miejscu i czasie wskaza-nym w ogłoszeniu o konkursie ofert/zaproszeniu do rokowań.
Osoba składająca ofertę osobiście otrzymuje potwierdzenie jej złoże-nia, które zawiera datę jej złożenia oraz numer z rejestru ofert.
Po upływie terminu składania ofert:
– oferent jest związany ofertą do czasu rozstrzygnięcia postępowania;
– złożone w postępowaniu oferty wraz z wszelkimi załączonymi do-kumentami nie podlegają zwrotowi (oferent nie może po otwarciu ofert żądać zwrotu, zamiany lub przeniesienia dokumentów będą-cych częścią oferty).
Część jawna konkursu składania ofert lub rokowań
W części jawnej konkursu ofert/rokowań komisja w obecności oferen-tów:– stwierdza prawidłowość ogłoszenia konkursu ofert/zaproszenia do
rokowań oraz listę złożonych ofert;
– otwiera koperty lub paczki z ofertami i ustala, które z ofert spełniają warunki wymagane wobec świadczeniodawców;
– przyjmuje do protokołu zgłoszone przez oferentów wyjaśnienia lub oświadczenia.
Część niejawna konkursu składania ofert lub rokowań
W części niejawnej konkursu ofert/rokowań komisja może podjąć na-stępujące rozstrzygnięcia:
– wybrać ofertę lub większą liczbę ofert, które zapewniają ciągłość udzielania świadczeń opieki zdrowotnej, ich kompleksowość i do-stępność oraz przedstawiają najkorzystniejszy bilans ceny w odnie-sieniu do przedmiotu zamówienia;
– nie dokonać wyboru żadnej oferty, jeśli nie wynika z nich możli-wość właściwego udzielania świadczeń opieki zdrowotnej;
– przeprowadzić negocjacje z oferentami w celu ustalenia liczby pla-nowanych do udzielenia świadczeń opieki zdrowotnej albo ceny za udzielenie świadczenia opieki zdrowotnej.
Rozstrzygnięcie
postępowania – ogłoszenie rozstrzygnięcia postępowania kończy procedurę postę-powania w sprawie zawarcia umów o udzielenie świadczeń opieki zdrowotnej, a komisja ulega rozwiązaniu;
– jeżeli nie nastąpiło unieważnienie postępowania, komisja konkur-sowa ogłasza o rozstrzygnięciu postępowania;
– rozstrzygnięcie konkursu ofert ogłasza się w miejscu i terminie określonych w ogłoszeniu o konkursie, natomiast w przypadku ro-kowań informację o rozstrzygnięciu ogłasza się:
• na tablicy ogłoszeń wojewódzkiego oddziału NFZ,
• na stronie internetowej oddziału wojewódzkiego NFZ, w termi-nie 2 dni od zakończenia rokowań.
Źródło: opracowanie własne na podstawie działu VI u.ś.o.z.
3.3. Kontraktowanie świadczeń opieki zdrowotnej z NFZ 69 Podstawowym dokumentem sporządzanym przez potencjalnego świadczeniodawcę w przeprowadzanym konkursie ofert i rokowań doty-czących kontraktowania NFZ jest oferta. Poza danymi identyfikacyjnymi świadczeniodawcy zawiera ona: nazwę rodzaju i zakres świadczeń będą-cych przedmiotem postępowania oraz obszar kontraktowania. Wzór oferty w konkursie ofert/rokowaniach w postępowaniu dotyczącym zawierania przez NFZ umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej zaprezentowa-no w tabeli 23.
Tabela 23. Wzór oferty w konkursie ofert/rokowaniach w postępowaniu dotyczącym zawierania przez NFZ umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej
NARODOWY FUNDUSZ ZDROWIA
……… Oddział Wojewódzki NFZ w ………
OFERTA: Konkurs ofert* / Rokowania* ….……
(rok)
………
(nazwa rodzaju i zakresu świadczeń będącego przedmiotem postępowania oraz obszaru kontraktowania – zgodnie z ogłoszeniem o postępowaniu)
………
(kod postępowania – zgodnie z ogłoszeniem o postępowaniu)
(pełna nazwa oferenta – zgodna z właściwym rejestrem, identyfikator techniczny oferenta)
(adres siedziby oferenta – zgodny z właściwym rejestrem)
(oferent – pieczęć, podpis, data)
Wydruk formularza rejestracyjnego z kodem paskowym (należy przykleić lub nadrukować)
* niepotrzebne skreślić
Źródło: załącznik nr 1 do zarządzenia Nr 18/2017/DSOZ Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia 14 marca 2017 r. w sprawie warunków postępowania dotyczącego zawierania umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej.
Skuteczne przeprowadzenie postępowania konkursu ofert lub roko-wań dotyczących kontraktowania NFZ kończy się podpisaniem umowy ze świadczeniodawcą. Umowa o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej – zwana inaczej kontraktem – może być zawarta wyłącznie ze świadczenio-dawcą, który został wybrany w wyniku przeprowadzonych postępowań29. Stronami umowy są:
– świadczeniodawca,
– dyrektor oddziału wojewódzkiego NFZ.
Na podstawie umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej finanso-wane są ze środków NFZ – objęte zakresem przedmiotowym i czasowym – świadczenia realizowane przez świadczeniodawcę.
29 Zgodnie z art. 155–159 u.ś.o.z. podstawowe wymogi co do umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej są następujące:
– forma pisemnej umowy wymagana jest pod rygorem jej nieważności;
– czas, na jaki zawarto umowę nie może być nieokreślony;
– zawarcie umowy na czas dłuższy niż 3 lata wymaga zgody Prezesa NFZ;
– w przypadku zawarcia umowy na okres dłuższy niż rok świadczeniodawca przez okres obowiązywania umowy nie może ubiegać się o zawarcie nowej umowy w tym samym zakresie i dotyczącej tego samego przedmiotu;
– przeniesienie na osobę trzecią praw i obowiązków wynikających z umowy wymaga pisemnej zgody dyrektora oddziału wojewódzkiego NFZ (jeżeli umowa nie stanowi inaczej).